Europa, córa Zeusa i Ledy
Grzegorz Karwasz
Nauka i religia: wykład 4
Toruń, 5. 12. 2017
Da Pompeii, Casa di Giasone
Korzenie kulturowe Europy
Deklaracja lizbońska:
Konstytucja Europy
Jan Paweł II: Tożsamość Europy
Rzym: Katedra św. Piotra
Foto: MK, GK 1506-1626
Renesans: Florencja
Foto: MK, GK
1296-1436
Dzwonnica Giotto’a Kopuła Bruneleschi
Florencja: Klasztor św. Marka
Foto: MK, GK
Fra Beato Angelico (1395-1455)
Rok 1000: Otton III
Rok 1000, projekt cesarza Ottona
• 980 urodzony w Kessell
• Ojciec Otton II, matka Teofane – córka cesarza Bizancjum
• 983 wybrany na króla Niemiec w Weronie
• 25.12. koronowany w Aachen (Akwizgrana)
• Poparty przez opata Bobbio i arcybiskupa z Reims
• Wykształcony przez Bernarda z Hildesheim i Gerberta d’Aurillac
• Znał łacinę i grekę, miłośnik Bizancjum
• 996 koronowany na cesarza w Monzy
• 1002 zmarł na malarię w okolicach Rzymu
Rok 1000, projekt cesarza Ottona
• W 1000 roku, przy okazji pielgrzymki do grobu świętego Wojciecha, chcąc również pozyskać
Bolesława Chrobrego do swych idei
cesarstwa uniwersalistycznego, przybył do Gniezna[5].
• Podczas zjazdu gnieźnieńskiego utworzono niezależną polską organizację kościelną z metropolią w Gnieźnie i biskupstwami w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu. Status utworzonej również diecezji poznańskiej pozostaje sporny.
Arcybiskupem gnieźnieńskim został brat Wojciecha, Radzim (Gaudenty).
• Bolesław Chrobry został również uznany przyjacielem Świętego Cesarstwa Rzymskiego i niezależnym władcą, cesarz Otton wyróżnił go dając mu kopię włóczni św. Maurycego i gwóźdź z Krzyża Pańskiego, przy czym cesarz założył mu na głowę swój diadem cesarski. Bolesław podarował Ottonowi relikwiarz św. Wojciecha i chorągiew triumfalną.
https://fr.wikipedia.org/wiki/Abbaye_Saint-Philibert_de_Tournus
Europa roku 1000: Tournes
Foto: MK
Cluny
Eglise Saint Madeleine (1146) Eglise Saint Valeriene (1008-1028)
Saint Philibert (960-1020)
Europa rok 950: Cluny
Foto: MK, GK
GK: Cluny, kapłony i dobrobyt, Gdyński Kwartalnik Oświatowy
Europa rok 950: Cluny
Foto: MK
Europa rok 910: Cluny
Ces monastères ne formèrent véritablement une organisation qu'à la fin du XIIe siècle. C'est au XIIIe siècle, sous l'abbatiat d'Hugues V, que l'ordre acquit une véritable organisation structurée. On considère généralement que l'ordre de Cluny compta plus de 1 000 établissements grands ou petits, dans la seconde moitié du XIIe siècle
http://jeanclaudegolvin.com/cluny-2/
http://www.histoire-pour-tous.fr/dossiers/95-moyen-age/3184-lordre-de-cluny-au-moyen-age.
Polska rok 1212
Żukowo: W roku 1212 Mściwój I gdański i jego żona Zwinisława ufundowali w Żukowie klasztor norbertanek[6]. Przywilej fundacyjny spisano w l. 1212-1214, co należy uznać za datę założenia miejscowości.
Żarnowiec: Fundatorami klasztoru Cysterek byli cystersi oliwscy. Fundacja nastąpiła zapewne w 1235 co może potwierdzić bulla protekcyjna papieża Innocentego IV, biorąca oliwskie opactwo wraz z dobrami, w tym jezioro obok siedziby cysterek, pod opiekę papiestwa.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Klasztor_Cysterek_w_%C5%BBarnowcu
Europa katedr: Chartres/ Frombork
Foto MK
Europa katedr: Wenecja/ Toruń
Santa Maria Gloriosa, detta dei Frati Foto MK
Europa rok 800: Karol Wielki,
cesarz „rzymski”
Karol Wielki (742-814)
Trudno ustalić granice hrabstw i ich liczbę, ale było ich prawdopodobnie od czterystu do siedmiuset. Sieć kościołów i klasztorów była często pierwszymi placówkami struktury administracyjnej i ważnymi ośrodkami władzy. Z podbojem była związana polityka chrystianizacji ludności – zakładanie kościołów i klasztorów, co było doskonałym sposobem oznaczania terytorium. Wszystko nad czym sprawował władzę Karol Wielki nosiło znak Chrystusa, który pomógł mu zwyciężyć.
Ponadto klasztory królewskie wspomagały funkcjonowanie państwa (m.in. ściągały podatki i zwoływały do armii).
Marzeniem całej ówczesnej klasy szlachetnie urodzonych było uzyskanie dla swych potomków opactw lub biskupstw. Wynikały z tego korzyści materialne, ale również wielki prestiż, jakim cieszyli się ci duchowni. Powszechnie głoszony chrystianizm nie wyparł jeszcze reliktów starszych wierzeń, rzymskich, greckich i celtyckich. Ludzie żyli wśród dzikej natury i odczuwali przemoc jej wielkich sił. Karolingowie wierzyli, że ich władza pochodzi od Boga. Za swój najważniejszy obowiązek uważali zorganizowanie kultu oraz wskazanie ludowi drogi do zbawienia. Zadaniem króla z dynastii Karolingów było dbanie o zgodę i jednomyślność wśród całego ludu chrześcijańskiego, który podlegał jego władzy. Biorąc przykład z władców biblijnych miał zapewnić należyty wymiar sprawiedliwości i traktować wszystkich równo.
Wiedział też, że w przyszłości odpowie za to przed Bogiem.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Wielki
Val Venosta – via Carolinga
https://it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_di_San_Procolo_(Naturno) VIII-IX wiek
Val Venosta – via Carolinga
https://it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_di_San_Benedetto_(Malles) VIII-X wiek
Val Venosta – via Carolinga
http://www.muestair.ch/klosteranlage/kloster-st-johann/
Le baptistère Saint-Jean est un monument chrétien situé à Poitiers.
Il est réputé être le plus ancien monument chrétien d'Occident1.
Bitwa pod Poitiers (732, Karol Młot)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_M%C5%82ot
https://fr.wikipedia.org/wiki/Baptistere_Saint-Jean_de_Poitiers
Oceny bitwy
Bitwa pod Poitiers często uważana jest za jedną z najważniejszych w historii, tę która powstrzymała Arabów przed podbojem Europy. Opinia ta, nieco przesadzona, bywa podważana; niektórzy historycy zwracają uwagę, iż większe znaczenie w tym czasie miała skuteczna obrona Konstantynopola w latach 717–718.
Strzelno (1133)
Rotunda Św. Prokopa (1133)
Kościół Św. Trójcy i Najświętszej Marii Panny
Datowane są na 2. połowę wieku XII i początek XIII
Naumburg (1243)
Legnica (09.04.1241)
Legenda o św. Jadwidze (1353)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_pod_Legnic%C4%85#/media/File:Legnica.JPG
Legni-ca
Zamek Piastów
Resztki baptysterium
Tablica nagroba ostatniego z Piastów (XVII w.)
Wiedeń (12.09.1683)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Sobieski_pod_Wiedniem
Lepanto (07.10.1571)
Paolo Veronesi
https://it.wikipedia.org/wiki/Battaglia_di_Lepanto
Warszawa (15.08.1920)
Arturo Gatti, Santuario della Santa Casa a Loreto, Capella del Santo Cuore o Polacca
http://naszgarbow.pl/wp-content/uploads/2014/08/cud-nad-wis%C5%82%C4%85.jpg
Dlaczego Europa do roku 966 zatrzymała się Elbie?
https://pl.wikipedia.org/wiki/Bitwa_w_Lesie_Teutoburskim
S. Benedetto di Norcia,
S. Rita di Cascia, S. Franceso d’Assisi
Wedle tradycji Benedykt z Nursji dotarł do Mons Casinum między 525 a 529 rokiem, już po pobycie w Rzymie i w Subiaco, gdzie założył pierwsze klasztory swojego zakonu.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Monte_Cassino https://it.wikipedia.org/wiki/Norcia
Norcia, Santa Maria Argentea: La Vergine con Bambino tra le rappresentazioni di san Benedetto da Norcia, con in mano un
modello della città e di santa Scolastica ( Francesco Sparapane, XVI secolo)
S. Benedetto di Norcia,
S. Rita di Cascia, S. Franceso d’Assisi
https://it.wikipedia.org/wiki/Storie_di_san_Francesco
https://encrypted-tbn1.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQNqfyV3hqwWfJGe09FBzDXz8XNWMMvARS0Ejc3KIaimPvmXyes https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/86/06/1e/86061e65eb3f3ca68b2cf3d96044b6f0.jpg
Kiedzy „Rzym” był poza Rzymem (Rawenna)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Teodoryk_Wielki
476 – upadek „Rzymu” – królestwo Odoakra na Półwyspie Appenińskim
493-540 – królestwo Ostrogotów (Tedodoryka)
Osiem zabytków Rawenny (mauzoleum Galli Placydii, bapty- sterium Ortodoksów (Neona), Sant’Apollinare Nuovo, baptys- terium Arian, kaplica arcybiskupia, mauzoleum Teodoryka, San Vitale, Sant’Apollinare in Classe), określonych jako zabytki wczesnego chrześcijaństwa i mozaikarstwa, zostało wpisanych na listę UNESCO.
Mauzoleum G. Placydii (440) Mauzoleum Teodoryka (526)
Baptysterium Neona (458)
Baptysterium arian (~500)
у античком граду Наису рођени су римски цареви Константин Велики и Констанције III
Nisz, Sofia
Nisz (Serbia)
Репродукција фреске (са Христовим монограмом) у Нишкој ранохришћанској некрополи, из 4. века,
Utworzoną w 271 roku przez cesarza Aureliana prowincję Dacia Aureliana ze
stolicą w Serdice, cesarz Dioklecjan podzielił na dwie części, Dacia Ripensis (Nadbrzeżna) na północy leżącą wzdłuż brzegu Dunaju i Dacia Mediterranea (Wewnętrzna) nieco bardziej na południu, stolicą tej drugiej stała się Serdica. Miasto rozwijało się przez 150 lat, a cesarz Konstantyn Wielki nazywał ją
„swoim Rzymem”. [wiki]
Sofia (Bułgaria
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sofia Cerkiew Bojańska
Sobór Aleksandra Newskiego Meczet Banya Bashi („Piątkowy”)
Cypr, Malta
Malta: gdzie Bóg nazywa się Alla
Foto MK
Relikwia pnia, na którym, według tradycji, ścięto św. Pawła
Cypr: gdzie Łazarz, podobno, był biskupem
Foto MK
Francja (*496)
Według przekazu Grzegorza z Tours Chlodwig I dotrzymał słowa i w Boże Narodzenie 496 został ochrzczony w Reims.
Św. Genowefa (432-03.01.502) jest główną patronką Paryża i Francji oraz: dziewic, pasterzy, producentów świec woskowych, rybaków, rzemieślników, właścicieli składów win, żołnierzy.
Podczas Wielkiej Rewolucji Francuskiej zamieniono go na Panteon, a relikwiarz św.
Genowefy spalono w 1793 r.
W 1997 r. kościół St. Etienne odwiedził Jan Paweł II i odprawił tam mszę w ramach Światowych Dni Młodzieży.
„Dwa płuca Europy” (Św. JPII)
Szkoła założona została u schyłku IX w. przez jednego z towarzyszy św. Cyryla (827-869)i Metodego (815-885), Klemensa, zwanego później Ochrydzkim. Gdy w 893 r. Klemens został mianowany biskupem Drembicy, opiekę nad uczniami objął przybyły z Presławia Naum.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ochrydzka_szko%C5%82a_pi%C5%9Bmiennicza
Свети Климент Охридски во 863
Najstarszy kościół? Siracusa
San Giovanni alle Catacombe (VI w.) Duomo (świątynia Ateny) [wiki]
Najstarsze państwo? Gruzja (305/310)
Sviatyj Cchoweli (VI w.)
Sanktuarium w ... Foto MK
Najstarsze państwo? Armenia (305/310)
Sevan
Klasztor w ...
Foto MK
Najstarszy klasztor? Św. Katarzyna na Synaju
Foto MK
To chrześcijaństwo...
• Starożytność, mimo że dokonało znaczych zdobyczy w zakresie nauki, nie przełożyło tych zdobyczy na techologie: pracę wykonywali niewolnicy.
• Klasztor, już na początku średniowiecza, przypominał małe miasteczko dookoła kościoła z dziesiątkami różnych warsztatów.
• Zakonnicy dobrowolnie poddawali się dyscyplinie klasztoru, uważając się wzajemnie za braci – nikt więc nie mógł być wykorzystywany przez innych.
• Wynalazki: - pług na kołach; - chomąto, wędzidło, podkowy; - płodozmian (rośliny motylkowe); - wiatraki i młyny wodne; - alfabet (karolingia); - organy;
guziki; okulary; - barwienie tkanin; - kominy w domach, etc.
„To chrześcijaństwo stworzyło cywilizację zachodnią. Bez niego większość społeczeństwa nadal nie umiałaby czytać, a inni czytaliby papirusy ręcznie zapisane. Większość świata nadal byłaby tam, gdzie cywilizacje poza-
europejskie około roku 1800: pełne astrologów, alchemików ale bez
naukowców. Świat despotów, bez uniwerstytetów, banków, fabryk. Świat, w którym większość dzieci nie osiągała piątego roku życia a wiele kobiet umierało przy porodzie: świat naprawdę wieków ciemnych.”
Rodney Stark, Zwycięstwo myśli. Jak chrześcijaństwo stworzyło wolność, postęp i dostatek, Lindau, 2006, Alberto Torresani, Medioevo scientifico e tecnologico, Il Timone, Aprile 2007, str. 39 , tłum. GK
Europejskie wartości indywidualne
GK, Pedagogika, UMK, 2011
Europa, córa Grecji, Rzymu, Chrześcijaństwa
Tysiąc lat później...
Europa, córa Grecji, Rzymu, Chrześcijaństwa
Europa, córa Grecji, Rzymu, Chrześcijaństwa
Tournes
