WYBRANE KONCEPCJE ZWIZANE
Z PROJEKTOWANIEM, WDROENIEM I ROZWOJEM
DZIAALNOCI E-AGROTURYSTYCZNEJ NA
PRZYKADZIE WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO
Krzysztof Stepaniuk
Politechnika Biaostocka
Streszczenie. Artyku zawiera analiz dwóch wybranych koncepcji wykorzystania
Inter-netu w dziaalnoci promocyjnej gospodarstw agroturystycznych w województwie pod-laskim. Analiza wyników uzyskanych na podstawie obserwacji list wyników zwrotnych generowanych przez wyszukiwark (Search Engine Results Pages – SERP) sugeruje, e koncepcja zwizana z promowaniem gospodarstwa agroturystycznego w ogólnopolskich portalach turystycznych jest bardziej efektywna ni opierajca si jedynie na indywidual-nej witrynie internetowej. Wynika to z faktu, e portale te zajmuj zdecydowanie wysze miejsca na listach SERP, przez co prawdopodobiestwo odnalezienia oferty gospodarstwa agroturystycznego jest wiksze ni w przypadku indywidualnej witryny gospodarstwa agroturystycznego.
Sowa kluczowe: agroturystyka, ogólnopolskie portale turystyczne, strony WWW
gospo-darstw agroturystycznych, listy wyników wyszukiwania
WSTP
Wspóczesne technologie informatyczne oraz Internet umoliwiaj dynamiczny roz-wój nowych kanaów dystrybucji produktów turystycznych [Özturan, Roney 2003]. Shah [2009] uwaa, e globalna sie WWW jest wspóczenie podstawowym medium komu-nikacji oraz platform wyszukiwania i sprzeday dóbr i usug powizanych z turysty-k. Decyduje o tym wiele wasnoci Internetu, m.in. atwo obsugi, multimedialno, wzrastajcy poziom interaktywnoci oraz plastyczno umoliwiajca efektywn promo-cj obszarów destynacji turystycznej [Gretzel i in. 2000]. Równoczenie, w porównaniu z innymi mediami, promocja internetowa dóbr i usug turystycznych jest bardzo atrakcyj-na pod wzgldem ponoszonych kosztów, które w porówatrakcyj-naniu z konwencjoatrakcyj-naln promo-cj s zdecydowanie nisze [Standing i Vasudavan 2000].
Adres do korespondencji – Corresponding author: Krzysztof Stepaniuk, Politechnika Biaostocka, Wydzia Zarzdzania, Katedra Turystyki i Rekreacji, ul. o. S. Tarasiuka 2, 16-001 Kleosin, e-mail: k.stepaniuk@pb.edu.pl
Gospodarstwa agroturystyczne coraz czciej prezentuj swoj ofert w Internecie. Sweet [2001] sugeruje, e zaistnienie w sieci przez m.in. stworzenie strony internetowej stanowi now, „zinformatyzowan” drog zaspokajania potrzeb konsumenckich. Jedno-czenie wyniki bada prowadzonych przez Króla i Gol [2006] wskazuj na fakt, e utworzenie dobrze przygotowanej witryny internetowej gospodarstwa agroturystycznego znacznie zwiksza szans na pozyskanie klienta.
Zasoby informacji internetowej, w tym m.in. informacji dotyczcej agroturystyki, s znaczce. W odnajdywaniu niezbdnych treci internauci, a wic równie potencjalni klienci gospodarstw agroturystycznych, korzystaj m.in. z pomocy wyszukiwarek, które w odpowiedzi na wprowadzon fraz lub sowo kluczowe i na podstawie wasnego algo-rytmu wyszukiwania tworz hierarchiczn list czy do stron internetowych odpowia-dajcych tematycznie treci zapytania [Espadas i in. 2008]. S to tzw. strony SERP (ang. Search Engine Result Page), zawierajce, oprócz tzw. linków sponsorowanych (rys. 1A), hierarchiczny ranking adresów stron internetowych odpowiadajcych tematycznie treci wprowadzonego zapytania (rys. 1B).
Promowanie w sieci prowadzonej dziaalnoci agroturystycznej to tzw. e-agroturysty-ka. Aktywno tego typu jest zwizana m.in. z:
kreacj, wdroeniem i funkcjonowaniem w Internecie indywidualnej witryny WWW i zarzdzaniem zawartoci teje witryny (np. aktualizacj zawartoci),
zamieszczaniem informacji o gospodarstwie agroturystycznym i jego witrynie in-ternetowej (o ile istnieje) na internetowych forach konsumenckich, branowych, w porównywarkach ofert turystycznych, internetowych bazach ogosze, portalach spoecznociowych itp.,
prowadzeniem kampanii reklamowych wykorzystujcych dystrybucj biuletynów elektronicznych (newsletter), banery reklamowe, linki sponsorowane itp.
rezerwacj i sprzeda usug agroturystycznych.
–
–
–
–
A BRys. 1. Lista SERP (Search Engine Result Page) Fig. 1. Google Search Engine Result Page ródo: google.pl
Wdroenie indywidualnego serwisu gospodarstwa agroturystycznego wie si z licznymi problemami. Gównym z nich, jak wspomniano powyej, jest wystpowa-nie w Internecie znacznej liczby witryn lub wizytówek konkurencyjnych przedsiwzi tego typu. W zwizku z tym zaprojektowana, stworzona i wdroona nowa witryna moe w swoisty sposób zagin wród wielu podobnych tematycznie. W celu zwikszenia do-stpnoci nowo powstaej witryny (w tym przypadku dostpno jest rozumiana jako jak najwysza pozycja na listach wyników zwrotnych generowanych przez wyszukiwark) administratorzy stron internetowych podejmuj dziaania majce na celu jej wypozycjo-nowanie, dziki czemu stanie si bardziej ona „widzialna” (dostpna) dla internautów [Li-Hsing i in. 2010].
Dostpno witryny internetowej w wyszukiwarce jest kwesti kluczow dla efek-tywnej i skutecznej e-agroturystyki. Dlatego te dziaania podjte na rzecz zbudowania kampanii promocyjnej w Internecie, obejmujce m.in. kreacj i wdroenie witryny in-ternetowej oraz inne rodzaje aktywnoci wymienione powyej, powinny mie na celu osignicie jak najwyszej pozycji w rankingach stron internetowych, ze szczególnym uwzgldnieniem „Zotego trójkta Google” (ang. Google Search’s Golden Triangle), tj. obszaru obejmujcego kilka pierwszych linków zwrotnych w lewym górnym rogu okna wyszukiwarki, na którym uwag skupia zdecydowana wikszo uytkowników poszu-kujcych informacji w Internecie (badania tego typu prowadzone s metod eye tracking
zwizan ze ledzeniem ruchów gaki ocznej uytkowników podczas wyszukiwania in-formacji, a miejsca, na których najczciej skupia si wzrok internauty, oznaczono lini przerywan) (rys. 2).
Nasuwa si w zwizku z tym pytanie o alternatywne, w stosunku do indywidualnej witryny WWW, rozwizanie, które moe stanowi odmienn i wydajn koncepcj
pro-Rys. 2. Zoty trójkt Google (Google Golden Triangle) Fig. 2. Google Golden Triangle
ródo: Opracowanie wasne na podstawie www.google.pl Source: Based on www.google.pl
mocji gospodarstwa agroturystycznego w Internecie. Tak alternatyw s ogólnopolskie, komercyjne portale turystyczne, które zawieraj i prezentuj informacje o gospodar-stwach agroturystycznych z terenu caego kraju.
Celem niniejszego opracowania jest wskazanie, na podstawie istniejcego stanu za-sobów Internetu, tematycznie zwizanych z agroturystyk w woj. podlaskim, najbardziej efektywnej koncepcji rozwoju dziaalnoci e-agroturystycznej. Efektywno ta dotyczy zwikszenia prawdopodobiestwa wywietlenia informacji o prowadzonej dziaalnoci agroturystycznej przez jak najliczniejsz grup uytkowników poszukujcych informacji o agroturystyce w konkretnym obszarze destynacji turystycznej (w tym przypadku w wo-jewództwie podlaskim) na podstawie najpopularniejszych kombinacji sów kluczowych. W zwizku z tym w niniejszym opracowaniu zostanie podjta próba porównania do-stpnoci informacji agroturystycznej zamieszczonej na indywidualnych stronach WWW oraz w obrbie ogólnopolskich portali turystycznych. Zaoono, e indywidualne witryny s mniej dostpne (tj. zajmuj nisz pozycj na listach SERP) ni portale komercyjne.
MATERIA I METODY
Dane wykorzystane w niniejszym opracowaniu zebrano w drodze analizy zasobów Internetu. Uzyskano je przez wprowadzenie do wyszukiwarki Google.pl nastpujcej kombinacji sów kluczowych: „agrototurystyka, podlaskie”. Kombinacja ta jest najbar-dziej zbliona tematycznie z treci artykuu. Równoczenie wybór ów podyktowany by faktem, e w lutym 2009 roku i wedug narzdzia propozycji sów kluczowych (Google AdWords) bya to druga w kolejnoci liczby wprowadzanych zapyta fraza stosowana przez uytkowników poszukujcych informacji o agroturystyce w tym regionie kraju (ródo: www.adwords.google.pl/select/KeywordToolExternal, marzec 2009). Z kolei w roku biecym, zgodnie z danymi uzyskanymi za pomoc tego samego narzdzia, bya to w czerwcu trzecia w kolejnoci liczby zapyta (po „agroturystyka, biaowiea” i „suwalszczyzna, agroturystyka”) fraza stosowana przez uytkowników poszukujcych informacji o agroturystyce w województwie podlaskim [www.adwords.google.pl/select/ KeywordToolExternal, czerwiec 2010].
Za wyborem wyszukiwarki Google przemawia fakt, e jest to obecnie najpopularniej-sza aplikacja suca do poszukiwania informacji w sieci. W latach 2009 i 2010 posu-giwao si ni odpowiednio 91 i 95% polskich internautów [www.ranking.pl, luty 2009 i czerwiec 2010].
Prace zwizane z zebraniem materiau badawczego przeprowadzono w dniu 2 marca 2009 roku oraz 15 czerwca 2010 w godzinach 8.00–13.00. Uwzgldniono wszystkie wi-tryny internetowe prezentujce zawarto dotyczc agroturystyki i wystpujce wród pierwszych 150 pozycji listy wyników zwrotnych SERP.
Po przeprowadzeniu selekcji zebranego materiau w 2009 roku do bada wykorzysta-no 129 obiektów internetowych. Z kolei w 2010 roku badaniem objto 150 stron interne-towych. Witryny nieobjte badaniem w 2009 roku nie odpowiaday merytorycznie treci niniejszego artykuu, tj. nie miay bezporedniego zwizku z turystyk i agroturystyk.
WYNIKI BADA
Na podstawie wyników bada stwierdzono, e zdecydowana wikszo wacicieli go-spodarstw agroturystycznych preferuje zaistnienie w sieci jako jeden z wielu rekordów w:
ogólnopolskich portalach turystycznych (np. www.fajnewczasy.pl itp.); internetowych katalogach rm (np. www.katalog.pf.pl itp.);
serwisach internetowych dziaajcych lokalnie stowarzysze agroturystycznych (np. Podlaskiego Stowarzyszenia Agroturystycznego: www.psa.org).
W 2009 roku, sporód 129 wyodrbnionych do bada witryn internetowych jedynie 5 z nich, co stanowi okoo 6%, byo indywidualn witryn WWW gospodarstwa agrotu-rystycznego. adna z nich nie znajdowaa si w pierwszej dziesitce listy SERP, w której miejsce, z perspektywy tzw. Zotego Trójkata Google, jest najbardziej podane. Pozosta-e 124 cza byy odnonikami do ogólnopolskich portali turystycznych, internetowych katalogów rm itp. Z kolei 21 pozostaych witryn nie byo zwizanych tematycznie i nie byy one objte analiz.
W 2010 roku wszystkie 150 wygenerowanych przez wyszukiwark czy odnosio si do witryn internetowych zwizanych tematycznie z agroturystyk. Dziewi z nich (rów-nie 6% ogólnej liczby) byy to indywidualne strony WWW gospodarstw agroturystycz-nych. W pierwszej dziesitce listy SERP uplasowaa si pojedyncza, indywidualna strona WWW gospodarstwa agroturystycznego. Pozostae 141 czy, podobnie jak w 2009 roku, odsyao uytkownika m.in. do komercyjnych portali internetowych prezentujcych ofer-t podmiotów gospodarczych, w tym take z brany turystycznej.
Wyniki bada przeprowadzonych w latach 2009 i 2010 przedstawiono na rysunku 3.
–
–
–
Rys. 3. Podzia internetowej oferty gospodarstw agroturystycznych w woj. podlaskim ze wzgl-du na pro l administratora strony. Wyniki z lat 2009–2010 uzyskano na podstawie ana-lizy list SERP wygenerowanych przez wyszukiwark Google.pl w odpowiedzi na wpro-wadzon kombinacj sów kluczowych: „agrototurystyka, podlaskie”
Fig. 3. Offer distribution of podlaskie voivodship agritourist farm depending on web administra-tor pro le. The results obtained through Google Search Engine Result Pages analysis in 2009–2010 using kewords: „agrototurystyka, podlaskie”
ródo: Opracowanie wasne. Source: Author’s research
0 20 40 60 80 100 120 140 160 2009 2010 lata li czba obser w acj i Indywidualne witryny WWW Wizytówki w ramach ogólnopolskich portali turystycznych, katalogów firm, stron internetowych stowarzysze agroturystycznych, itp.
DYSKUSJA
Internet daje szans promowania produktów i usug turystycznych z terenów wiej-skich [Akca i in. 2007]. Wedug szacunków, w województwie podlaskim zlokalizowa-nych jest okoo 734 gospodarstw agroturystyczzlokalizowa-nych [Agroturystyka w Polsce 2010]. Na podstawie wyników wczeniejszych bada autora stwierdzono, e promocja internetowa obejmuje jedynie okoo 16% z nich [Stepaniuk 2007].
Na podstawie wyników uzyskanych w latach 2009–2010 zauwaono delikatn ten-dencj wzrostow zwizan z rosnc liczb indywidualnych stron internetowych gospo-darstw agroturystycznych.
Stosunkowo niewielk aktywno e-agroturystyczn w woj. podlaskim mona tuma-czy na wiele sposobów. Parker [2000] sugeruje istnieje wielu barier dla dynamicznego rozwoju zastosowania Internetu w dziaalnoci marketingowej na obszarach wiejskich. Jedn z nich s koszty. Zaprojektowanie i wykonanie uytecznego i speniajcego ró-norakie funkcje serwisu internetowego wraz z odpowiednim systemem zarzdzania jego zawartoci jest kosztowne i zwizane z koniecznoci zainwestowania okoo 2 tysi-cy zotych (informacja ustna uzyskana dziki rmie bydesign.pl). Niewtpliwie, z per-spektywy minimalizacji kosztów przeznaczonych na aktywno promocyjn, bardziej korzystne jest zamieszczenie wizytówki o prowadzonej dziaalnoci agroturystycznej w ramach np. ogólnopolskiego portalu turystycznego. Finansowanie rocznego abona-mentu takiej wizytówki waha si w granicach 100 zotych brutto [http://e-nocleg.pl/re-jestracja.html, stan z 28.06.2010 r.]. Std koszty równoczesnej promocji gospodarstwa agroturystycznego w kilku najpopularniejszych portalach turystycznych s zdecydowa-nie nisze ni w przypadku podjcia decyzji o kreacji indywidualnej witryny WWW.
Ogólnopolskie portale turystyczne zajmuj z reguy czoowe pozycje na listach SERP. Ich prymat wynika gównie z faktu profesjonalnej obsugi przez specjalistów z zakresu projektowania, optymalizacji i pozycjonowania stron WWW (tzw. Search Engine Opti-mization). W zwizku powyszym prawdopodobiestwo natra enia i wybór oferty kon-kretnego gospodarstwa jest wysokie, tym bardziej gdy informacja o nim zamieszczona jest w kilku portalach. Jest to uwarunkowane nastpujcymi zaoeniami:
internauci, o ile nie maj skonkretyzowanych wymaga co do konkretnego gospo-darstwa agroturystycznego, wpisuj z reguy najbardziej popularne kombinacje sów kluczowych i w odpowiedzi uzyskuj list SERP, na której w wikszoci przypadków czoowe miejsca zajmuj ogólnopolskie portale turystyczne,
serwisy te cechuj si wysokim poziomem uytecznoci, co oznacza, e od strony gównej portalu do oferty okrelonego obiektu agroturystycznego mona dotrze w atwy i intuicyjny sposób (jest to o tyle wane, e intuicyjno obsugi nie powo-duje zniechcenia uytkownika i jeli dokona on wyboru konkretnego portalu, to na nim pozostaje),
przystpujcym do poszukiwania danych na temat planowanego wyjazdu turystycz-nego internaut (a wic potencjalnym turyst) kieruj okrelone motywacje oraz ma on pewne preferencje [Tran i Ralston 2006] odnoszce si do miejsca pobytu oraz form aktywnoci turystycznej i rekreacyjnej moliwej do realizacji w tyme miejscu, a zastosowanie w portalu wielu zaawansowanych opcji wyszukiwania i spersonalizo-wania oferty upraszcza ów proces,
–
–
portale turystyczne posiadaj indywidualny sposób prezentowania zawartoci (m.in. tekstów, gra k, lmów, map dojazdu), a w zdecydowanej wikszoci przypadków umoliwiaj w czytelny sposób porównywanie ofert konkurencyjnych gospodarstw (s wic specy czn porównywark internetow usug agroturystycznych),
rozbudowane funkcje: kontaktowa, rezerwacyjna, a niekiedy patnicza, uatwiaj in-ternaucie wysanie zapytania, rezerwacj oraz wniesienie opat za rezerwowane i ku-powane usugi,
jeli nawet w okolicy dziaa kilkanacie gospodarstw agroturystycznych, to i tak prawdopodobiestwo szczegóowego zapoznania si uytkownika (zdecydowanego na pobyt w okrelonej miejscowoci/gminie) z ofert konkretnego obiektu jest sto-sunkowo wysokie,
niektóre gospodarstwa agroturystyczne zamieszczaj informacj o prowadzonej dzia-alnoci mimo posiadania indywidualnej witryny WWW – w takim przypadku po-prawiaj wasn pozycj na listach SERP oraz, nie podejmujc szeroko zakrojonych dziaa zwizanych z pozycjonowaniem, umoliwiaj uytkownikowi dotarcie do swojej witryny via portal turystyczny.
Wysoka pozycja na listach SERP jest jednym z kluczowych elementów przemawia-jcych na korzy portali komercyjnych. Strony sabo dostpne w wyszukiwarkach, tj. zajmujce niskie pozycje, staj si „niewidzialne” i „niedostpne” dla uytkowników, którzy skieruj swoj uwag na inn, bardziej dostpn zawarto. I zrobi tak tylko dlatego, e zajmuje ona wysok pozycj [Espadas i in. 2008]. Taka sytuacja z reguy nie dotyczy gospodarstw posiadajcych wasne witryny i jednoczenie prezentujcych si w komercyjnych portalach turystycznych.
Stanowczo mniejsze moliwoci prezentowania internetowej oferty gospodarstw agroturystycznych daj serwisy internetowe lokalnych stowarzysze agroturystycznych.
Internetowe katalogi rm udostpniaj zazwyczaj dostp jedynie do danych tele-adresowych gospodarstwa. Skorzystanie z zaawansowanych funkcji (prezentacja oferty szczegóowej, akceptowanych form patnoci itp.) jest patne. Zaistnienie w tego typu serwisach jest jednak wskazane, szczególnie w przypadku gospodarstw posiadajcych indywidualny serwis internetowy, poniewa porednio (m.in. poprzez not Google Page Rank) wpywa na poziom dostpnoci (pozycj) witryny w wyszukiwarce. Podobne za-lenoci dotycz umieszczania informacji o gospodarstwie agroturystycznym na forach internetowych, serwisach spoecznociowych itp.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
Na podstawie przedstawionych powyej wyników oraz ich dyskusji naley stwier-dzi, e:
internetowa promocja obejmuje jedynie niewielk cz gospodarstw agroturystycz-nych w woj. podlaskim,
jedn z podstawowych barier ograniczajcych rozwój indywidualnej internetowej promocji gospodarstw agroturystycznych w woj. podlaskim s najprawdopodobniej koszty zwizane ze stworzeniem, wypozycjonowaniem i utrzymaniem wasnej strony
–
–
–
–
–
–
internetowej, a potwierdzenie tego faktu wymaga przeprowadzenia dalszych, szcze-góowych bada,
promocj gospodarstwa agroturystycznego mona realizowa przez indywidualn stron internetow i/lub przez komercyjne portale turystyczne,
koncepcja e-agroturystyki zwizana z promocj gospodarstwa agroturystycznego w Internecie w ramach ogólnopolskich portali turystycznych jest bardziej efektywna ni przy udziale indywidualnej witryny internetowej, szczególnie w przypadku wyko-rzystywania przez internautów bardzo popularnych kombinacji sów kluczowych.
PIMIENNICTWO
Agroturystyka w Polsce. www.kpodr.pl/agroturystyka/poradnik/agroturystyka_w_polsce.php, data odwiedzin: 20.06.2010 r.
Akca H., Sayili M., Esengun K., 2007. Challenge of rural people to reduce digital divide in the glo-balized world: Theory and practice. Government Information Quaterly t. 24, 404–413. Espadas J., Calero C., Piattini M., 2008. Web site visibility evaluation, Journal of the American
Society for Information Science and Technology 59 (11), 1727–1742.
Gretzel U., Yuan Y.L., Fezenmaier D.R., 2000. Preparing for the new economy: advertising stra-tegies and change in destination marketing organizations. Journal of Travel Research, z. 39, 146–156.
Król K., Gola P., 2006. Jako witryn internetowych maopolskich gospodarstw agroturystycznych. [w:] Warunki rozwoju obszarów wiejskich. Wrocaw, 68–70.
Li-Hsing H., Jui-Chen H., Meng-Huang L., Hui-Yi H., 2010. The application of search engine op-timization for internet marketing: An example of the motel websites. Computer and Au-tomation Engineering (ICCAE). The 2nd International Conference on 26–28 Feb. 2010 (1), 380–383.
Özturan M., Roney S.A., 2003. Internet use among travel agencies in Turkey: an exploratory study. Tourism Management t. 25, z. 2, 259–266.
Parker E.B., 2000. Closing the digital divide in rural America. Telecommunications Policy t. 24, 281–290.
Shah B.P., 2009. Search Engine Visibility of National Tourism Promotion Websites: A Case of Nepal. Proceedings of the 3rd International Conference on Theory and Practice of Elec-tronic Governance. ACM International Conference Proceeding Series 322, New York, 287–292.
Standing C., Vasudavan T., 2000. The marketing of regional tourism via the Internet: lessons from Australian and South African sites. Marketing Intelligence Planning t. 18, z. 1, 45–48. Stepaniuk K., 2007. Pozycjonowanie stron WWW jako metoda internetowej promocji turystyki
w woj. podlaskim, [w:] Internet 2007 (red. nauk. D.J. Bem, A. Kasprzak, M. Szyma-nowski, T. Wickowski). O cyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw, 337–345.
Sweet P., 2001. Designing interactive value development. Phd. Thesis, Dept. of Business Adminis-tration, Lund University, Lund Business Press, Sweden.
Tran X., Ralston L., 2006. Tourist preferences in uence of unconscious needs. Annals of Tourism Research t. 33, z. 2, 424–441.
–
–
SELECTED CONCEPTS OF DESIGN, IMPLEMENTATION AND DEVELOPMENT OF E-AGRITOURIST ACTIVITY IN PODLASKIE VOIVODESHIP
Abstract. The paper contains a short analysis of two ways of Internet implementation as
a tool of promotion of agritourist farms in Podlaskie Voivodeship. The analysis of Search Engine Results Pages (SERP) in 2009 and 2010 suggest that the short content about Agri-tourist farms within nationwide Agri-tourist portals was more ef cient than individual websites. These portals have higher positions on Search Engine Result Page so the probability of nding speci c farms was greater than in the case of individual websites of these farms.
Key words: agritourism, tourism nationwide portal, agritourism farm individual website,
Search Engine Result Page (SERP)
