PODSTAWY PRAWA PRACY I ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
Zajęcia nr 1
mgr Michał Budny
Akty prawne
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. –
Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2018
r., poz. 917 ze zm.)
Pojęcie pracownika
Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Art. 2 k.p.
Pojęcie pracodawcy
Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.
Art. 3 k.p.
Stosunek pracy
Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.
Art. 22 § 1 k.p.
Stosunki cywilnoprawne
umowa zlecenia – art. 734 k.c. i n.
Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie.
Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie
wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał
się wykonać je bez wynagrodzenia, za
wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.
Umowa zlecenia
Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w
każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a
wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu,
przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.
Umowa zlecenia
Przyjmujący zlecenie może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej tylko wtedy, gdy to wynika z umowy lub ze zwyczaju albo gdy jest do tego zmuszony przez okoliczności. W wypadku takim obowiązany jest zawiadomić niezwłocznie dającego zlecenie o osobie i o miejscu zamieszkania swego zastępcy i w razie zawiadomienia odpowiedzialny jest tylko za brak należytej staranności w wyborze zastępcy.
Zastępca odpowiedzialny jest za wykonanie zlecenia
także względem dającego zlecenie. Jeżeli
przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za
czynności swego zastępcy jak za swoje własne czynności,
ich odpowiedzialność jest solidarna.
Stosunek pracy a inne umowy
Zatrudnienie w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p. jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w art.
22 § 1 k.p.
Rodzaje umów o pracę
na okres próbny,
na czas nieokreślony,
na czas określony.
Umowa na okres próbny
Zawierana jest w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania określonego rodzaju pracy,
na okres nieprzekraczający 3 miesięcy.
Umowa na okres próbny
Ponowne zawarcie umowy na okres próbny z tym samym pracownikiem jest możliwe:
jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy;
po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania
lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę,
jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu
wykonywania tego samego rodzaju pracy (w tym
przypadku dopuszczalne jest jednokrotne
ponowne zawarcie umowy na okres próbny).
Umowa na czas określony
Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech.
Art. 25 1 § 1 k.p.
Umowa na czas określony
Uzgodnienie między stronami w trakcie
trwania umowy o pracę na czas
określony dłuższego okresu
wykonywania pracy na podstawie tej
umowy uważa się za zawarcie, od dnia
następującego po dniu, w którym miało
nastąpić jej rozwiązanie, nowej umowy
o pracę na czas określony w rozumieniu
art. 25 1 § 1 k.p.
Umowa na czas określony
Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie
umowy o pracę na czas określony jest
dłuższy niż 33 miesiące, lub jeżeli liczba
zawartych umów jest większa niż trzy,
uważa się, że pracownik, odpowiednio od
dnia następującego po upływie tego
okresu, lub od dnia zawarcia czwartej
umowy o pracę na czas określony, jest
zatrudniony na podstawie umowy o
pracę na czas nieokreślony.
Ograniczenia dopuszczalności zawarcia umowy na czas określony nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony
1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie
jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy
zaspokojeniu rzeczywistego okresowego
zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w
świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
Przepisów art. 25 1 § 1 i 3 k.p. nie stosuje się w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu zgodnie z art. 177
§ 3.
Art. 177 § 3: ”Umowa o pracę zawarta
na czas określony albo na okres próbny
przekraczający jeden miesiąc, która
uległaby rozwiązaniu po upływie
trzeciego miesiąca ciąży, ulega
przedłużeniu do dnia porodu.”
Treść umowy o pracę
Umowa o pracę określa:
strony umowy,
rodzaj umowy,
datę jej zawarcia,
warunki pracy i płacy, w szczególności:
o
1) rodzaj pracy;
o
2) miejsce wykonywania pracy;
o
3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
o
4) wymiar czasu pracy;
o
5) termin rozpoczęcia pracy.
Termin nawiązania stosunku pracy
Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy.
Jeżeli terminu tego nie określono - w
dniu zawarcia umowy.
Umowa o pracę na czas określony art. 25
1§ 4 k.p.
W umowie o pracę na czas określony zawartej
1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie
określa się ten cel lub okoliczności tego
przypadku, przez zamieszczenie informacji o
obiektywnych przyczynach uzasadniających
zawarcie takiej umowy.
Umowa o pracę na czas określony art. 25
1§ 4 k.p.
Pracodawca zawiadamia właściwego
okręgowego inspektora pracy, w formie
pisemnej lub elektronicznej, o
zawarciu umowy o pracę, o której mowa
w § 4 pkt 4 (obiektywne przyczyny
leżące po stronie pracodawcy), wraz ze
wskazaniem przyczyn zawarcia takiej
umowy, w terminie 5 dni roboczych
od dnia jej zawarcia.
Forma umowy o pracę
Forma pisemna
Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta
z zachowaniem formy pisemnej,
pracodawca przed dopuszczeniem
pracownika do pracy potwierdza
pracownikowi na piśmie ustalenia co do
stron umowy, rodzaju umowy oraz
jej warunków.
Obowiązki informacyjne pracodawcy
Pracodawca informuje pracownika na piśmie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, o:
1) obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,
2) częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,
3) wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,
4) obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
5) układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty,
a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy -
dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty
wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez
pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania
nieobecności w pracy.
Obowiązki informacyjne pracodawcy
