UMOWY O PRACĘ
mgr Sabina Pochopień
Ustawowe określenie rodzaju umów o pracę
Kodeks pracy ściśle i w sposób bezwzględnie obowiązujący
określa rodzaje umów o pracę, jakie mogą stanowić podstawę
stosunku pracy. Stosunek pracy nie może być nawiązany na
podstawie umowy nienazwanej. Niemożliwe jest ponadto
uznanie, że umowa ma charakter mieszany łączący elementy
umowy o pracę i umowy zlecenia albo umowy o pracę i umowy
o zarządzanie.
Umowa o pracę na okres próbny
◦ Umowę o pracę na okres próbny, nieprzekraczający trzech miesięcy , zawiera się w celu sprawdzenia kwalifikacji pracownika i możliwości jego zatrudnienia w celu wykonywania pracy określonego rodzaju (art. 25 § 2 k.p.)
◦ Ponowne zawarcie umowy na okres próbny jest możliwe w
celu wykonywania innego rodzaju pracy, a tego samego
rodzaju- po upływie 3 lat od dnia zakończenia poprzedniej
umowy. (art. 25 §3 k.p.)
Umowa o pracę na czas określony
Umowa na czas określony jest zawierana do
końca okresu ustalonego kalendarzowo albo
momentu dającego się oznaczyć przez
wskazanie faktu, który powinien w przyszłości
nastąpić.
Umowa o pracę na czas określony
◦ Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony zawieranych między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 33 miesięcy, a łączna liczba tych umów nie może przekraczać trzech ( art. 25 (1)§1 k.p.).
◦ Uzgodnienie między stronami w trakcie trwania umowy o
pracę na czas określony dłuższego okresu wykonywania
pracy na podstawie tej umowy uważa się za zawarcie, od dnia
następującego po dniu, w którym miało nastąpić jej
rozwiązanie, nowej umowy o pracę na czas określony.
Umowa o pracę na czas określony
Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umowy o
pracę na czas określony jest dłuższy niż okres 33
miesięcy , lub jeżeli liczba zawartych umów jest
większa niż trzy, uważa się, że pracownik,
odpowiednio od dnia następującego po upływie
okresu, o którym mowa w §1 , lub od dnia zawarcia
czwartej umowy o pracę na czas określony , jest
zatrudniony na podstawie umowy o pracę na
czas nieokreślony.
Umowa o pracę na czas określony
Określonego w art. 25 (1) § 1 k.p. limitu czasu trwania umowy nie stosuje się do umów o pracę zawartych na czas określony:
◦ w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
◦w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
◦w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
◦ w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie ( konieczność zawiadomienia okręgowego inspektora pracy w formie pisemnej lub elektronicznej wraz ze wskazaniem przyczyny zawarcia takiej umowy, w terminie 5 dni roboczych od dnia jej zawarcia)
- jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy.
Umowa o pracę na czas nieokreślony
◦Umowa o pracę na czas nieokreślony zawierana jest bez oznaczenia końcowego terminu jej obowiązywania.
◦Umowa o pracę na czas nieokreślony jest najkorzystniejszą dla pracownika podstawą stosunku pracy, gdyż stwarza najdalej idącą ochronę jego trwałości.
◦Umowa o pracę na czas nieokreślony zostaje zawarta wówczas, gdy strony wyraźnie to ustaliły lub gdy brak jest ustalenia , jaką zawarto umowę, a z okoliczności występujących przy zawarciu umowy nie wynika, że zawarto umowę innego rodzaju.
Umowa o pracę w celu
przygotowania zawodowego
◦Umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odróżniają się od umów o pracę wymienionych w art. 25 k.p. celem, treścią oraz warunkami rozwiązania.
◦ Celem charakteryzowanych tu umów o pracę jest przygotowanie zawodowe, a nie tylko świadczenie pracy zarobkowej na rzecz pracodawcy.
◦ Przygotowanie zawodowe młodocianego pracownika może odbywać się przez naukę zawodu bądź przyuczenie do wykonywania określonej pracy.
Umowa o pracę w celu
przygotowania zawodowego
◦Nauka zawodu ma na celu przygotowania młodocianego do pracy w charakterze wykwalifikowanego robotnika lub czeladnika i obejmuje praktyczną naukę zawodu organizowaną u pracodawcy na zasadach określonych w odrębnych przepisach oraz dokształcanie teoretyczne. Nauka zawodu trwa nie krócej niż 24 miesiące i nie dłużej niż 36 miesięcy.
◦ Przyuczenie młodocianego do wykonywania określonej pracy trwa od 3 do 6 miesięcy i kończy się egzaminem sprawdzającym.
Treść umowy w celu
przygotowania zawodowego
◦Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać:
- rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego, - sposób dokształcania teoretycznego,
-wysokość wynagrodzenia
Warunki rozwiązania umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego
◦Pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego w razie:
◦1) niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
◦2) ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
◦3) reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,
◦4) stwierdzenie nieprzydatności młodocianego do pracy w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe
◦Młodociany może wypowiedzieć umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego na ogólnych zasadach.
Spółdzielcza umowa o pracę
◦Spółdzielcza umowa o pracę jest umową związaną ze stosunkiem członkostwa w spółdzielni pracy w tym znaczeniu, że może być zawarta wyłącznie z członkiem spółdzielni pracy, a wygasa z ustaniem członkostwa w tej spółdzielni.
◦ Art. 182 ustawy z dnia 16 września 1982 roku Prawo spółdzielcze przewiduje, że spółdzielnia pracy i członek tej spółdzielni mają obowiązek pozostawania ze sobą w stosunku pracy.
◦ Stosunek pracy nawiązany na podstawie spółdzielczej umowy o pracę określany jest w piśmiennictwie mianem ,, spółdzielczego stosunku pracy”.
Forma umowy o pracę
◦Umowę o pracę zawiera się na piśmie. Jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej pracodawca powinien przed dopuszczeniem pracownika do pracy potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do rodzaju umowy i jej warunków. ( art. 29 § 2 k.p.).
◦ Pisemna forma umowy o pracę nie została zastrzeżona pod rygorem nieważności, czy tez dla celów dowodowych w rozumieniu art. 74 k.c. Umowa o pracę może zostać skutecznie zawarta ustnie czy też przez czynności dorozumiane.
◦ Niezachowanie pisemnej formy umowy o pracę powoduje konsekwencje w postaci obowiązku potwierdzenia na piśmie ustaleń co do rodzaju umowy oraz jej warunków. Brak zachowania formy pisemnej nie czyni umowy o pracę nieważną.
Powstanie stosunku pracy nie jest uwarunkowane pisemną formą umowy o pracę.
Treść umowy o pracę
◦Umowa o pracę powinna określać strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
◦1) rodzaj pracy,
◦2) miejsce wykonywania pracy,
◦3) wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia,
◦4) wymiar czasu pracy,
◦5) termin rozpoczęcia pracy
Treść umowy o pracę
◦Rodzaj pracy jest elementem koniecznym umowy o pracę. W przypadku braku jego określenia umowa o pracę nie zostanie skutecznie zawarta. Art. 29 § 1 pozostawia stronom swobodę określenia rodzaju pracy. Mogą to uczynić przez wskazanie stanowiska pracy, zawodu lub specjalności.
◦ Wynagrodzenie za pracę określone w umowie o pracę powinno odpowiadać rodzajowi pracy ze wskazaniem składników wynagrodzenia. W systemie taryfowym wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy, to wynagrodzenie ustalone zgodnie z tabelą płac oraz taryfikatorem kwalifikacji. Strony mogą określić wynagrodzenie bezpośrednio – ustalając w umowie jego składniki i ich wysokość lub pośrednio-przez odesłanie w umowie do konkretnych przepisów płacowych.
Treść umowy o pracę
◦Miejsce wykonywania pracy oznacza jednostkę przestrzeni, gdzie stale (z reguły) pracownik rozpoczyna i kończy codzienną pracę. Miejsce to może mieć charakter stały lub zmienny. Miejsce wykonywania pracy powinno być tak określone, by pracownik miał możliwość wykonania zadań, wliczając w to czas dojazdu do miejsca ich wykonywania, w ramach umówionej dobowej i tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym.
◦ Umowa o pracę powinna określać czy pracownik jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, czy w wymiarze niepełnym. W tym ostatnim wypadku należy określić wymiar czasu pracy przez podanie ułamkowej części pełnego wymiaru.
Kazus nr 1
Dwie przyjaciółki jeszcze z czasów szkolnych Karolina P. i Joanna K. postanowiły spotkać się po latach aby powspominać stare czasy. Podczas miłej rozmowy, która miała miejsce w jednej z wrocławskich kawiarni okazało się, że Karolina P.
prowadząca dobrze prosperujący salon fryzjerski w centrum Wrocławia pilnie poszukuje pracownicy na stanowisko fryzjerki. Joanna K., która w związku z poważnymi problemami finansowymi zmuszona była przed miesiącem zamknąć własny salon powitała tę wiadomość z wielkim entuzjazmem. Koleżanki porozumiały się, że Joanna K. rozpocznie pracę na stanowisku fryzjerki już nazajutrz. Kobiety nie poczyniły jednak żadnych dodatkowych ustaleń, nie sporządziły też umowy na piśmie.
◦Proszę ocenić czy umowa o pracę została skutecznie zawarta.
Kazus nr 2
Łukasz J. został zatrudniony przez pracodawcę na podstawie umowy o pracę na okres próbny na stanowisku magazyniera. Po jej upływie Łukasz J. zawarł kolejną umowę na okres próbny, przy czym określonym w niej rodzajem pracy była funkcja kasjera.
Proszę ocenić dopuszczalność zawarcia drugiej umowy na okres próbny w powyższym stanie faktycznym.
Opracowano na podstawie M. Wujczyk, Prawo pracy. Testy.
