UNIWERSYTET PEDAGOGICZNY W KRAKOWIE
dr Iwona Lupa-Wójcik
E-usługi administracji publicznej w Polsce
Kraków 2021
Rozwój e-państwa jest możliwy
tylko w sytuacji, gdy prawo nadąża za
zmieniającymi się warunkami otoczenia
Wejście w życie z początkiem 2016 roku rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania publicznego w
odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku
wewnętrznym (tzw. rozporządzenie eIDAS) usprawnia sposób uwierzytelniania oraz podpisywania dokumentów
elektronicznych.
Głównym celem tego rozporządzenia jest ujednolicenie w całej Unii Europejskiej standardów zapewnienia
bezpieczeństwa transakcji elektronicznych świadczonych w Internecie.
Rozporządzenie eIDAS
Rozporządzenie eIDAS doprowadziło m.in. do ujednolicenia usług zaufania oraz doprowadziło do sytuacji, w której kraje UE mogą wzajemnie uznawać środki identyfikacji
elektronicznej.
Wszystko po to, by obywatel posiadający np. podpis
elektroniczny mógł się nim posługiwać, korzystając z e-usług administracji w dowolnym kraju UE.
Czemu miało służyć rozporządzenie
eIDAS?
• Pojedyncze punkty dostępowe – systemy rozwijane przez
instytucje publiczne służące do przekazywania podań, formularzy, innych oficjalnych dokumentów do odpowiednich urzędów –
przykład: ePUAP (Polska);
• Cyfrowe skrzynki pocztowe – usługi dostarczane przez
operatorów pocztowych przeprowadzających modernizację swojej oferty; często umożliwiają wysyłanie korespondencji zarówno
elektronicznej, jak i hybrydowej – przykłady: Moje Datova Schranka (Czechy), Skrzynka LaPoste (Francja);
• Profil zaufany – odgrywa rolę podpisu elektronicznego w
kontaktach obywateli z administracją (Polska); na poziomie UE kwestię podpisu elektronicznego reguluje rozporządzenie eIDAS;
Wiodące w Europie rozwiązania
w zakresie e-administracji
• Cyfrowe skrytki – wersja cyfrowej skrzynki pocztowej opierającej się wyłącznie na kanale internetowym; często stworzone od
podstaw przez podmioty publiczne i prywatne – przykład: e-Boks (Dania);
• Dedykowany adres e-mail + program szyfrujący (@eesti.ee + DigiDoc – rozwiązanie estońskie);
• Certyfikowana poczta elektroniczna – wydzielone systemy poczty elektronicznej (często szyfrowanej), udostępniające opcje przechowywania dokumentów – przykłady: De-Mail (Niemcy), PEC (Posta Elettronica Certificata, Włochy), IncaMail
(Szwajcaria).
Wiodące w Europie rozwiązania
w zakresie e-administracji – c.d.
Jaki organ odpowiada
za cyfryzację Polski
Historia rozwoju informatyzacji e-administracji w Polsce
Informatyzację jako dział administracji rządowej utworzono 1 lipca 2002.
1 kwietnia 2003, gdy zmieniono nazwę resortu na Ministerstwo Nauki i Informatyzacji
Od 31 października 2005 informatyzacja podlegała Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji
18 listopada 2011 komórki i pracowników obsługujących dział informatyzacji w MSWiA przeniesiono do nowo utworzonego Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji
7 grudnia 2015 powołanie Ministerstwa Cyfryzacji
6 października 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Cyfryzacji Kancelaria Prezesa Rady Ministrów zapewnia obsługę ministra
www.gov.pl
E-usługi dla obywatela
ePUAP / Strefa Klienta
https://epuap.gov.pl/wps/portal
Profil zaufany
Profil zaufany
Logowanie za pomocą e-dowodu
To nowoczesna wersja tradycyjnego dowodu osobistego, wyposażona dodatkowo w tzw. warstwę
elektroniczną – specjalny chip
„wklejony” w plastikowym blankiecie dowodu. Chip przechowuje profil osobisty
posiadacza – dane, które znajdują się na zwykłym dowodzie, tyle że w
formie elektronicznej: imię (imiona), nazwisko, obywatelstwo, numer
PESEL oraz datę i miejsce urodzenia.
Czym jest e-dowód?
Czym jest e-dowód?
E-usługi dla obywatela
https://obywatel.gov.pl/
• Profil zaufany założyło 244 570 osób. Dla porównania - w październiku 2019 roku profil zaufany założyło 155 419 Polaków, czyli niemal 90 tysięcy mniej.
• Portal gov.pl odwiedziło 18 288 600 unikalnych użytkowników, którzy wygenerowali ponad 147 milionów odsłon.
• Elektroniczny wniosek o dowód osobisty złożyło 28 780 osób. Rok temu – 12 682.
• Zgłoszenia utraty dokumentów tożsamości w formie elektronicznej wysłało 3915 osób (rok temu – 2577).
• Zameldowania i wymeldowania: w październiku 2020 r. z tej możliwości skorzystało 17 524 Polaków, w ubiegłym – 7540.
• 28 563 Polaków wysłało przez internet wnioski o dofinansowanie w programie „Mój prąd”.
• Zgłoszono zbycie/nabycie 59 300 pojazdów.
Październik 2020 e-usług w Polsce
w liczbach...
Najpopularniejszą e-usługą
w październiku 2020 r. było ....
https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-odpis-aktu-stanu-cywilnego-urodzenia-malzenstwa- zgonu
W październiku ubiegłego roku skorzystało z niej 5387 osób, a w tym - 21 255 (wzrost o ok.
300%).
Coraz popularniejsza jest także e-usługa „Zgłoś urodzenie
dziecka”. Dzięki niej, w
październiku tego roku, rodzice zgłosili przez internet
narodziny 14 221 dzieci. Rok temu z tej możliwości
skorzystali rodzice 4062 maluchów (wzrost o 250%).
https://www.youtube.com/watch?v=4tG8j3_PVjw&feature=youtu.be
https://www.gov.pl/web/gov/wyslij-pismo-ogolne
Popularną e-usługą w październiku 2020 r. było też „Pismo ogólne”.
W ciągu tego miesiąca do urzędów trafiło niemal 133 tysiące takich
elektronicznych pism, co oznacza, że Polacy
każdego dnia wysyłali ich ponad 4 tysiące. Dla
porównania – w październiku 2019 r.
Polacy wysłali do urzędów 48 475
elektronicznych pism ogólnych (wzrost 138%).
https://www.youtube.com/watch?v=ucJJ9gULWRo&feature=emb_title
https://www.gov.pl/web/epolakpotrafi
Internetowe Konto Pacjenta (IKP)
Pacjent.gov.pl
Pacjent.gov.pl
E-recepta
E-skierowania od 1 stycznia 2021 r.
E- skierowania – jeszcze program
pilotażowy
Facebook zablokował Ci konto?
Gov.pl Ci pomoże go odzyskać...
https://www.gov.pl/web/gov/odwolaj-sie-od-decyzji-portalu
E-usługi dla przedsiębiorcy
Biznes.gov.pl
Zakładanie własnej firmy przez internet
Zakładanie działalności: wniosek
online, ale wymagana wizyta w urzędzie
www.biznes.gov.pl
E-usługi dla urzędnika
Programy i projekty cyfryzacji Polski
https://www.gov.pl/web/govtech
Centralny Ośrodek Informatyki
www.coi.gov.pl
Centrum Projektów Polska Cyfrowa (CPPC) jest państwową jednostką budżetową, której zadaniem jest obsługa środków z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.
Centrum Projektów Polska Cyfrowa
(CPPC): https://cppc.gov.pl/
Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa - państwowy instytut badawczy prowadzący działalność naukową, krajowy rejestr domen.pl i dostarczający zaawansowane usługi
teleinformatyczne
Serwisy NASK: https://www.nask.pl/
CERT https://www.cert.pl/
z ang. Computer Emergency Response Team; działa w strukturach NASK; to pierwszy powstały w Polsce zespół reagowania
na incydenty
Krajowy Rejestr Domen
https://it-szkola.edu.pl
IT SZKOŁA
Safer internet.pl
https://www.saferinternet.pl/
– projekt, którego celem jest zwiększanie społecznej świadomości na temat zagrożeń, jakie niosą ze sobą najnowsze techniki
komunikacji.
Polskie Centrum Programu Safer
Internet
NASK Akademia – szkolenia
odnośnie tematyki IT
Urząd Komunikacji Elektronicznej
Celem programu jest rozwój e-państwa i cyfryzacja gospodarki.
Osiem z trzynastu strumieni z sukcesem zakończyło swoje prace, pozostałe jeszcze działają.
W ramach Programu funkcjonują następujące strumienie:
• Cyfrowe Usługi Publiczne,
• Cyfrowa Tożsamość,
• e-Skrzynka i e-Doręczenie,
• Zwiększenie Obrotu Bezgotówkowego,
• Schemat Krajowy,
• e-Faktura i e-Paragon,
• e-Daniny i e-Świadczenia,
• e-Zdrowie,
• e-Sprawozdawczość,
• Blockchain/DLT i waluty cyfrowe,
• e-Transport i e-Przepływy towarów,
• Architektura IT,
• Cyberbezpieczeństwo.
Program „Od papierowej do
cyfrowej Polski”
E-doręczenia – nowa rola Poczty
Polskiej
„Cyfrowe skrzynki pocztowe”, „cyfrowe skrytki” czy też
„certyfikowana poczta elektroniczna”, „e-doręczenia” - nowoczesny odpowiednik tradycyjnej usługi pocztowej; są wykorzystywane przez rządy poszczególnych państw europejskich do prowadzenia
korespondencji i wymiany dokumentów z obywatelami.
„Cyfrowe skrzynki” – z założenia – oferują rozwiązanie:
• tanie (tańsze niż tradycyjna korespondencja),
• bezpieczne (o wysokim stopniu bezpieczeństwa informacji przechowywanych w skrzynkach),
• łatwo dostępne (przez Internet),
• użyteczne (w zależności od pojemności przestrzeni dyskowej danego systemu możliwe jest zarządzanie zawartością skrzynki),
• prawnie wiążące (dostarcza bowiem dowodów na odbiór i wysyłkę dokumentów oraz zapewnia autentyczność ich pochodzenia).
„Cyfrowe skrzynki”
Model czeski (Datove Schranky) to przykład kooperacji pocztowego operatora narodowego z administracją państwową.
W ramach tej współpracy powstał między innymi łatwy dostęp do usług administracji publicznej
poprzez punkty kontaktowe w sieci Poczty Czeskiej.
W punktach pocztowych można otrzymać uwierzytelnione wyciągi z wielu rejestrów
administracji publicznej lub formularze, np. wyciąg z rejestru gruntów, z rejestru podmiotów
gospodarczych czy z rejestru karnego.
Kooperacja w Polsce z operatorem
pocztowym na wzór czeski
Adaptując rozwiązanie czeskie na grunt polski, platforma Envelo miałaby za zadanie umożliwić
wdrożenie projektu e-skrzynki (e-doręczenia), która przejęłaby na siebie znaczą część korespondencji między:
• administracją a obywatelem (G2C),
• biznesem i administracją (G2B) oraz
• samą administracją (G2G),
realizowanej dotychczas w formie tradycyjnej przesyłki listowej rejestrowanej.
Envelo umożliwia wdrożenie
e-doręczeń
Poprzez placówki pocztowe i doręczycieli oraz z
użyciem urządzeń mobilnych, za pośrednictwem których ułatwiony miałby zostać dostęp do profilu zaufanego,
korespondencja papierowa miałaby być doręczana elektronicznie (na komputer, telefon, laptop), bez
