UN-DU – środek stosowany do rozklejania taśm

Z PRAKTYKI

Ewa

Rogoża,

Katarzyna Drzewiecka

UN-DU -

środek

stosowany do rozklejania

taśm

Wstęp icel badań

Taśmysamoprzylepne mają różnegorodzaju zasto-sowanie w codziennym życiu. Używane są jako mate-riały naprawcze, biurowe czy pakowe. Wykorzystywa-nesą również częstoniezgodnie ze swoim przeznacze-niem ibywają stosowane przez przestępców jako śro­ dek do unieruchomiania i kneblowania ofiar,przygoto

-wywania pakietów narkotykowych czy naklejania tek

-stów anonimowych li-stów. Podczas wykonywania ww.

czynności, przestępcy zazwyczaj nie używają rękawi­ czek,zewzględu na zachowanieswobody ruchów pal

-ców oraz odpowiednie ich czucie ipozostawiają ślady linii papilarnych. Posklejanetaśmylubtaśmynaklejone na dowolną powierzchnię tworzą samoistną ochronę śladów przed warunkami zewnętrznymi, (np. działa­ niem wilgoci czy wysokiej temperatury). Niemożnaich również celowo zniszczyć lub w sposób przypadkowy nanieśćna nie inne.Śladylinii papilarnych pozostawio-ne naklejących stronach taśm są cennym materiałem dowodowym.Naieży jednakujawnićje,stosując odpo-wiednie metody wizualizacji,ale w pierwszej kolejności rozkleićposklejane warstwytaśmlubodkleićje od pod

-łoży. W tym celu stosuje się metody termiczne i che-miczne.

Metoda termiczna polega na zastosowaniu niskiej temperatury, dzięki której warstwa klejąca taśmy traci swoją przylepność i daje się odkleić od podłoża, a warstwy taśmy można od siebie rozdzielić. Taśmy schładza się parami ciekłego azotu. Gdy w laborato

-riach nie ma możliwości jego wykorzystania, taśmy oziębia się w zamrażalniku lodówki. Efekt oziębienia jest jednak wówczas krótkotrwałyi wykonanie czynno-ści oddzielania nie przynosi zadowalających rezulta-tów.

Metody chemiczne polegająna zastosowaniu spe-cjalnych mieszanin rozpuszczalników organicznych zwanych roztworem tureckim i roztworem gdańskim. Roztwór turecki to mieszanina cykloheksanu i 2-pro-panolu połączonych w odpowiedniej proporcji,a mia

-nowicie na jedną część cykloheksanu przypadają dwie części 2-propanoiu.Roztwór turecki zawdzięcza swoją nazwę wymianie doświadczeń między policją niemieckąiturecką. Podczas jednego zeszkoleń, któ-reodbyło sięw 2002 roku w Ankarze,Turcy do rozkle-jania i odklerozkle-jania taśm zaproponowali wyżej wymie-nioną mieszaninę.

Roztwór gdański to mieszanina tych samych, co

w

roztworze tureckim, rozpuszczalnikóworganicznych w proporcji: jedna część cykloheksanu i dwadzieścia pięć części 2-propanolu, stworzona przez eksperta z Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Gdańsku.

Obecnie na polskim rynku handlowym związanym zkryminalistyką pojawił sięnowyśrodekdo rozklejania i odklejania taśm samoprzylepnych UN-DU firmy SIR-CHE.

Celembadań prezentowanych w niniejszym opraco-waniu było sprawdzenie skuteczności działania tego środka w odniesieniu do znanego i stosowanego w praktyce roztworu tureckiego. Podczas badań oce

-niono łatwość odklejania różnegorodzaju taśm samo-przylepnych od podłoży papierowych. Badano również wpływ roztworu tureckiego i UN-DU na jakość śladów liniipapilarnych pozostawionych naklejących stronach taśm, anastępnieujawnianych zawiesinąWet Powder Black.

Przegląd literatury

Przedprzystąpieniemdobadańzapoznano sięz do-tychczasowymi opracowaniami zwi ąza ny m iz badania

-mi roztworu tureckiego igdańskiego.

Skuteczność działania roztworu tureckiego w 2006 rokusprawdzał ekspert z Laboratorium Kryminalistycz-nego KWP w Gorzowie Wielkopolskim Paweł Spiinyk.

Wyniki swoich badań przedstawił w pracy uprawnienio

-wej pt.:"Odklejanietaśmsamoprzylepnych odpodłoży papierowych oraz rozdzielanie posklejanych taśm przy zastosowaniu roztworu tureckiego".

Autor podczas prowadzonych badań do naniesienia śladów linii papilarnych wybrał sześć rodzajów najczę­ ściejspotykanychtaśm samoprzylepnych:taśmę pako-wą .hancy HOME&OFFICE", pakową .tessa''. taśmę pakową.rolltix", taśmę naprawczą tkaninową, przezro-czystą .Patio" oraz taśmę izolacyjną. Po naniesieniu śladównaklejącestrony taśm, naklejałje na cztery ro-dzaje podłożypapierowych:papier gazetowy, pakowy,

kartonowy i powiekany. Sklejał również taśmyzesobą stronami:klejącadonieklejącej iklejącadoklejącej.Po 3 dniach, 3 tygodniach i 2 miesiącach odpowiednie próbki rozcinałna dwie części, abyjedną połowę móc wychłodzić wzamrażalniku lodówki,zaś na drugą za-stosowaćroztwór turecki. Na odkryte powierzchnie

kle-jących stron taśm samoprzylepnych w celu ujawnienia śladów linii papilarnych stosował zawiesinę sadzy an-gielskiej RSM.

Przedstawiającw wyżej wymienionym opracowaniu wyniki przeprowadzonych badań, autor stwierdził, że

zdecydowanie lepszą metodąodklejania taśm od

pod-łoży papierowych okazało się zastosowanie roztworu tureckiego niż wymrażanie.Natomiast przy rozklejaniu

taśm sklejonych ze sobą stronami klejąca do niekleją­ cej trudno byłojednoznaczniewypowiedzieć się, która metoda jest skuteczniejsza :termiczna czy chemiczna. Przebiegbadań orazjakośćujawnionych śladów

wska-zywałyna nieznacznielepszą skutecznośćmetody ter

-micznej.Autor zaleca jedynie używanieroztworu turec-kiego do rozklejania taśm (sklejonych stronami klejąca

do nieklejącej) charakteryzujących się małą

wytrzyma-łością mechaniczną, które pozmrożeniu stają się kru-che i odrywają się w postaci małych fragmentów,np. taś m ypolipropylenowe.Wybór metody do rozdzielenia

taśm sklejonych ze sobą stronami klejącymi w dużej

mierzejest uzależnionyod gatunku i rodzaju taśm. Dla

taśmo silnychwłaściwościach klejących,np. polipropy-lenowych autor zaleca zastosowanieroztworutureck

ie-go,zaś dla tych o niskiej lepkości , np. taśmy izolacyj

-nej, wykorzystanie metodywymrażania .

Po zakończeniu procesu odklejania i rozklejania

taśm na ich klejące strony autor nanosił zawiesinę

RSM.Ujawnioneślady poddawałocenie,w wyniku któ-rej stwierdził , że ich jakość i czytelność uzależnio na

jest odwłaściwości taśm. Śladyujawnionena taśmach

o małej lepkości nadawały się do identyfikacji.Na

ta-śmach montażowych i naprawczych o podłożu baweł­

nianym ujawnione ślady były mało czytelne. Upływ czasu od momentu naniesienia do ujawnienia śladów

nie miałistotnegowpływu na ichczytelność.

Badaniami roztworu gdańskiego zajmował się To-masz Farysej z Laboratorium Kryminalistycznego KWP wGdańsku. Swojedoświadczeniaopisałw artykule pt.

"Rozdzielanie posklejanych taśm samoprzylepnych z zastosowaniem roztworu gdańskiego" opublikowa-nym w "Problemach Kryminalistyki" (w numerze 251/2006 - cz. 1, a w numerze252/2006- cz.2).Jako

nośniki śladów wykorzystał dziewięć taśm samoprzy-lepnych:niebieską, przezroczystą szerokąiwąską,

pa-pierową malarską, czarną .Duck", srebrną"NASCAR", pakową, srebrną aluminiową oraz "Magic Tape". W pierwszym etapie badań autor zajmował się rozkle-janiem posklejanych fragmentów taśm, zaś w drugim taśmy na k l ej ał na trzy rodzaje podłoży papierowych:

papier kartonowy, białybiurowyi gazetowy.Poupływie

czterech tygodni (w przypadku posklejanych taśm)

i sześciu tygodni (w przypadku taśm naklejonych na

podłożapapierowe )taśmy rozklejał iodklejałza

pomo-cąroztworugdańskiego . Rozklejanietaśm nie

sprawia-PROBLEMY KRYMINALISTYKI 273(3) 2011

ło większych problemów w przypadku taśmy: przezro-czysłej szerokiej i wąskiej, czarnej .Duck", pakowej oraz srebrnej aluminiowej. Taśmy: niebieska, srebrna

"NASCAR" i pakowa rozklejały się najtrudniej. Taśma

"Magic Tape" i papierowa malarska uległy rozerwaniu.

Odklejanie od papieru kartonowego taśmy papiero-wej malarskiej i "MagicTape"przebiegałobardzo szyb-ko. Taśmy: niebieska, czarna .Duck", srebrna "NA-SCAR" oraz pakowaodklejały siębardzo powoli. Znisz-czeniu uległa taśma przezroczysta szeroka i wąska

oraz srebrna aluminiowa. Podobne efekty ekspert

uzy-skał podczas odklejania taśm od białej kartki papieru. Jedynie w porównaniu z papierem kartonowym odkle -janietaśmyczarnej .Duck" i przezroczystej wąskiejnie

sprawiało problemów,ataśma przezroczysta szeroka nieuległazniszczeniu.

Podczas odklejania od papieru gazetowego taśmy

przezroczystej szerokiej i srebrnej aluminiowejnastąpi­ ło ich uszkodzenie. Na innych taśmach pozostawały

fragmenty papieru gazetowego, zaś na taśmie "NA-SCAR"pozostała caławarstwa gazety.

Na klejące strony rozklejonych i odklejonych taśm

w celu ujawnieniaśladówlinii papilarnych autor nanosił zawiesinę Wet Powder Black, uzyskując dobrą

czytel-ność odwzorowań.Nieudało sięjedynieskontrastować śladówna srebrnej taśmiealuminiowej. Śladylinii pap

i-larnych pozostawione na podłożach papierowych w miejscachodklejonych taśm ujawniał ninhydryną. Na papierze kartonowym po odklejeniu taśmy niebieskiej, "NASCAR", i "Magic Tape" ujawnione ślady miały

wy-starczającą liczbęcech szczególnych inadawały siędo identyfikacji. Po odklejeniu od papieru kartonowego

ta-śmy srebrnej aluminiowej i .Duck'' oraz naniesieniu na papier roztworu ninhydryny widoczne byłyjedynie pur-purowe przebarwienia wkształcie opuszek palców. Na

białym papierze biurowym,niezależnie od rodzaju

ta-śmy, ujawniły się czytelne ślady linii papilarnych .

W przypadku papieru gazetowego po odklejeniutaśmy

.Duck", przezroczystej szerokiej i wąskiej, "Magic Ta-pe", pakowej, malarskiej oraz srebrnej aluminiowej

ujawniły się fragmentaryczne ślady, które ze względu

na niedostateczną liczbę cech szczególnych nie

nada-wały się do identyfikacji. Taśma"NASCAR" i niebieska

zerwałyz powierzchni gazety zbyt grubą warstwę włó­

kien celulozowych, uszkadzając naniesione wcześniej śladyliniipapilarnych.

Efektywność działania roztworów gdańskiego i

tu-reckiego w 2008 rokuporównywał Przemysław Andre-arczyk z Laboratorium Kryminalistycznego KWP w

Gdańsku.Sposób prowadzeniabadańorazanalizę wy-ników przedstawiał w pracy uprawnieniowej pt.: "Po-równanie efektywności działania roztworu gdańskiego

i tureckiego przy odklejaniu powierzchni samoprzylep-nychodpodłożypapierowych oraz rozklejaniutaśm

Z PRAKTYKI

Ryc.1.UN·DU100 - środekdo rozklejaniataśmsamo przylep-nych

źród ło(ryc.1-18):autorki Fig . 1.UN-DUI00- produet used for separation ot adhesive tapes

ROZTWÓ RTl'RECtJ

I

2S.lIH.211119R ln\alu\ćok. 6mit~i~

Ryc. 2.Roztwórturecki Fig. 2.Turkish solution

W badaniachdo sporządzenia roztworu wykorzystano cykloheksan firmy POCH S.A., nr katalogowy 256420115 i 2-propanol firrny Z.B.P. "CHEMED" Sp.

z0.0.,nr katalogowy 3118510.

Materiał badawczy stanowiły ślady liniipapilarnych naniesionenaklejącestrony różnegorodzajutaśm sa-moprzylepnych,które następnie naklejano napodłoża

papierowe.

Taśmysamoprzylepneużytew badaniach:

•taśmaszara montażowa,z napisem powewnętrz­

nej stronie rolki:"SPECIAlIST",oszerokości 5 cm (ryc.3);

•żółta taśma malarska(papierowa),producent nie-znany,oszerokości 5 cm (ryc.4);

•beżowa taśm a pakowa, producent nieznany,

oszerokości5 cm (ryc. 5.);

•taśma przezroczysta biurowa z napisem po

we-wnętrznej stronie rolki "GRAND", producent n

ie-znany, oszerokości2 cm (ryc.6). Podłożawykorzystane w badaniach:

•białypapierkserograficznyOniskiej gramaturze,

• kartonkolorubeżowegoogrubości ok.2 mm.

Materiałbadawczy pobrano od 10 wybranych loso-wo osób.Śladyliniipapilarnych pozostawiono nakleją­ cych stronach stusześćdziesięciu przygotowanych od-cinkach taśm samoprzylepnych przez przyłożenie

~- -

...

_

-moprzylepnych". Material badawczystanowiły ślady li-niipapilarnychnaniesione nataśmę malarską,pakową, rnontażową, izolacyjnąiprzezroczystą. Taśmy nakleja-nebyły na papier gazetowy, biały biurowy,kartonowy uszlachetniony i papier pakowy. Wymienione taśmy

sklejanebyły również stronamiklejącadoklejącejoraz

nieklejącadoklejącej. Dodatkowo ekspert w badaniach wykorzystał znaczkipocztowe i druki adresowe nak

le-jane na paczkiwysyłane pocztą. Naniesionenapodło­ ża pokrytewarstwą klejącą ślady liniipapilarnychk on-trastował zawiesinąWet Powder Black.

Przeprowadzone badania pozwoliły na wysunięcie

wniosków,iż proces rozklejaniai odklejaniataśm

prze-biegałzpodobną łatwościązarówno zużyciemroztwo

-rugdańskiego,jak i tureckiego.W odniesieniudo

jako-ści ujawnionych śladów linii papilarnych,w przypadku

odklejaniataśmy malarskiej,pakowej i przezroczystej odpodłożypapierowych ,liczbaśladów nadających się

do identyfikacji była porównywalna. Liczba śladów

ujawnionych naklejącej stronietaśmy montażowej od-klejanej odpodłożypapierowych roztworemgdańskim była większa niż po zastosowaniu roztworu tureckiego.

Przeciwstawne wynikiuzyskał dlaśladówujawnianych

na taśmie izolacyjnej. Odklejanie druków pocztowych adresowych dało podobne efekty zarówno z użyciem

roztworu tureckiego,jak igdańs ki ego . Natomiastżad en

z roztworów nie nadawał się do odklejania znaczków pocztowych.Podjęte próby odklejania znaczków od

białej papierowej koperty zapomocąobu roztworów

powodowałyzrywanie warstwy papieru,naktórąby -łynaklejane.

Mate ri ały i metody badawcze

Po zapoznaniusięz dotychczasowymi publikacja

-mina tematbadań roztworu tureckiego igdańskiego przystąpionodo przygotowaniawłasnych materiałów

badawczych, a mianowicie zamówienia preparatu UN-DU i sporządzenia roztworu tureckiego, a

na-stępnieprzygotowania próbek badawczych.

Zamówiono gotowy preparat UN-DU (ryc.1.) pro-dukowany przezfirmę SIRCHE o numerze katalogo-wym UN-DU100.Ustalono,żew jegoskład wchodzą

rozpuszczalniki organiczne: eter, 3

,3-dimetylopen-tan,2-metyloheksan,3-metyloheksan,heptan,m ety-locykloheksan i toluen będące produktami destylacji

ropy naftowej iwchodzącewskład benzyny ekstrak-cyjnej. UN-DU to środek łatwopalny i szkodliwy dla zdrowia. Stosując go, należy bezwzg lędnie prze -strzegaćzasad BHP.UN-DUzewzględuna swój za-pachsilniedraż n i górnedrogi oddechowe.

Sporządzonoroztwórturecki (ryc.2) z mieszaniny

rozpuszczalników organicznych cykloheksanu

---Ryc.3.Taśma montażowakoloru szarego

Fig. 3.Grey assemblytape

Ryc.4.Taśmamalarska koloru

żółt e g o

Fig. 4.Yellowmaskingteoe

Ryc. 5.Taśmapakowakolorubeżo­

wego

Fig.5.Beigepackagingtape

Ryc.6.Taśm aprzezroczysta Fig. 6. Tran sparentlape

dwóch palców- wskazującego i środkowego. W celu uzyskania jednolitego składu substancji potowo-tłusz­

czowejwcześniejpocieranodłoniąokolicetwarzyiwło­

sów (bezwcześniejszego mycia rąk) i starano się za-chowaćjednakowy naciskpalcównapodłoże. Następ­

nie taśmy z pozostawionymi śladami linii papilarnych naklejano na papier biały kserograficzny i kartonowy (ryc.7-8).

Próbki przechowywanoprzez 1dzień w temperatu-rzepokojowej około250C_{iwilgotn ości20%w} zaciem-nionym miejscu.

Następnie z os ie m dzi esi ęc i u próbek badawczych odklejono taśmy samoprzylepne preparatem UN-DU,

zaś z kolejnych osiemdziesięciu roztworem tureckim (ryc.9).

Po odklejeniu taśm samoprzylepnych od podłoży

papierowych na ich klejące strony nanoszono czarną zawiesinę Wet Powder Black (producent Lighting Po -wder Inc. USA, dystrybutor - Stanimex S.C., nr kat.

1-0077) - rycina 10.

Zaw i esi n ę nanoszono naklejącestronytaśms amo-przylepnych zapomocą pędzla zwłosia wielbłąda. Po

upływie 10-15 sekundnadmiar zawiesiny spłukiwano

pod strumieniem zimnejwody.

Ujawnione ślady linii papilarnych oceniano według

kwalifikacji przyjętej w procedurze badawczej Central -nego Laboratorium Kryminalistycz-nego KGP .Identyf

l-Roztwór turecki Roztwór UN-DU Roztwór turecki Roztwór UN-DU

Taśma przezroczysta

'"

=

J

Taśma montaż owa

_.:'

_, , ~ Taśma malarska Taśma

:

~

beżowa i' " "

---Taś m a malarska IlU ". • e

,

_·

,

,

·

_•

_•

,

,

,

I

~."""

="".

I.

':"

- -

...

...-

.

I'

• •

'. Taśma 1= " montażowa I~ "

•

_•

f-

...

---

I,---I

'

_,,

,

·

,

•

_·

·

Taśma przezroczysta Taśma beżowa

Ryc.7.Taśmysamoprzylepne naklejone na arkuszpapierukserograficznego Fig. 7.Self·adhesivetapes on copying paper

Ryc. 8.Taśm ysamoprzylepne naklejonenapod łożekartonowe Fig.8.Adhesivetapes oncardboard surface

Z PRAKTYKI

Ryc.10.Wet Powder Black- śro­

dekdo ujawnianiaśladówlinii p a-pilarnychna na stronachklejących taśmsamoprzylepnych

Fig.10. Wet PowderBlack

- produetused for develop ing

fingerp rintsonadhesivesides

ot tapes Ryc.9. Nanoszenieśrod kado

roz-klejaniataśmsamoprzylepnych Fig. 9. Applicat ion ot tne prod uet

for separationot adhesive tepes

kacja daktyloskopijna", nr: HJ-26/Pb-VI/1/04, wyd. III

zdnia29.01.2010r.,akredytowanąprzez PolskieC

en-trumAkredytacji:

2- odwzorowania linii papilarnych nadające się do

identyfikacji (którym wyznaczono co najmniej 7

klasycznych cech szczególnych - minucji),

1- odwzorowania linii papilarnych nienadające się

doidentyfikacji (którym wyznaczonomniej niż 7

cech szczególnych - minucji),

O- brak widoczny chodwzo rowa ń linii papilarnych.

Omówienie wyników badań

Odklejanie taśm samoprzylepnych

od podłoży papierowych

Odklejanie taśm samoprzylepnych od pod łoży pa

-pierowych roztworem tureckirn i UN-DU od bywało si ę

sprawnie.Taśmyłatwo odrywały się odpodłożakart

o-nowego i papieru kserograficznego. Podczas odkleja-nia taś my montażowej i beżowej preparatem UN-DU

zaobserwowano rozpuszczanie się warstwy kleju oraz

klejenie się rękawiczek jednorazowych do taśmy. Na

klejących stronachtaśmy beżowej iprzezroczystej

od-klejanych preparatem UN-DU od białego papieru

kse-rograticznegopozostawałyfragmentypapieru.

Ocena ujawnionych śladówlinii papilarnych

Ponaniesieniu na klejącestrony taśmśrod kauja

w-niającego ślady linii papilarnych przystąpion o do ich

oceny zgodnie zprzyjętąw metodyce skaląocen.

W tabeli 1 przedstawiono procentowe zestawienie

ocenśladówliniipapilarnych ujawnionychnaklejących

stronach taśm samoprzylepnych: montażowej,

malar-skiej,beżowej i przezroczystej zawiesiną Wet Powder

Black,po ich odklejeniuodpodłożakartonowego.Z za

-prezentowanych w tabeli 1 danych wynika, iż lepsze

efekty ujawniania śladów liniipapilarnych uzyskanopo

odklejeniu taśmy malarskiej i montażowej od podłoża

Tabela 1 Procentowe zestawienie ocenśladówlinii papilarnychujawnionych naklejącychstronachtaśmsamoprzylepnych

odklejonych odpodłożakartonowego roztworem tureckim i UN-DU

Quality assessment offingerprints expressedaspercentages,visualized onsticky sides ot adhesivetapesseparated froma cardboardsuńaceusing TurkishsotutionandUN-DU

Roztwór turecki Roztwór UN-DU

Rodzajtaśmy O 1 2 O 1 2 Taśmamalarska 0% 10% 90% 70% 0% 30% Taśma montażowa 0% 10% 90% 40% 10% 50% Taśma beżowa 0% 20% 80% 0% 0% 100% Taśmaprzezroczysta 30% 10% 60% 10% 10% 80%

kartonowego roztworem tureckim,zaśw przypadku

ta-śmy beżowejiprzezroczystejpreparatemUN-DU. Uzy-skane wyniki zobrazowanona rycinie11.

Tabela 2 przedstawia procen towe zestawienie

ocen śladów linii papilarnych ujawnionych na kleją­

cych stronach taśm zawiesiną Wet Powder Black po ich odklejeniu odbiałego papieru kserograficznego.

Z

zaprezentowanych wtabeli2 danych wynika, iż l ep-szeefekty ujawnianiaśladówlinii papilarnych uzyska-no,stos ującdo oklejeniataśmy malarskieji montażo­

wej roztwór turecki (100% i 80% śladów nadających

si ę do identyfikacji).Jednakowe ilości śladów dobrej

jakości (po 90% śladówzakwalifikowanych do ide

nty-fikacji)otrzymano,stosującdoodklejaniataśmy

beżo-wej iprzezroczystejzarównoroztwórturecki,jaki UN--DU. Uzyskane wynikizobrazowano na rycinie 12.

Tabela 3 przedstawiaprocentowezestawienieocen

śladówliniipapilarnych ujawnionychzawiesinąWet

Po-wder Black na klejących stronach różnego rodzaju

taśm odklejonych od podłoża kartonowego i białego papieru kserograficznego.

Z

danych zaprezentowa-nychw tabeli3wynika,iżprzy odklejaniutaś my malar-skiej i montażowej od podłoż a kartonowego i papieru kserograficznego roztworem tureckim ilość ujawni

o-nych i zakwalifikowanych do identyfikacji śladów linii papilarnychbyła większa niżpo zastosowaniu prepara-tu UN·DU .Przeciwne wynikiuzyskano dlataśmy beżo­

wej iprzezroczystej.Wynikizobrazowanona rycinie13.

Ocenaśladówliniipapilamychujawnionych naklejących5lronach taśmodklejonych odpodłożakartonowego

/

/

~

/

t:/

/

1JJ

·eńb

l;A

cfit}

o;, 100 80 60 40 211 O

o

1 2

o

1 2 Roztwócturecki

oTaśmamalarska oTaśma montażowa oTaśma beżowa oTaśmaprzezroczysta

Ryc.11.Graficzne przedstawienie ocenśladówlinii papilarnychujawn ionychnaklejącychstronachtaśmsamoprzylepnych odklejonychodpodłożakarto -nowegoroztworem tureckimjUN·DU

Fig.11.GraphicaJrepresentationotqua/ilyassessment ot fingerprinrsvisuafizedonstickysides ot adhesivetapes separated tromacardboard surface

using Turkish solutionand UN·DU

Tabela 2 Procentowezestawienie ocenśladówlinii papilarnychujawnionyc hna klejących stronachtaśmsamoprzylepnyc h

odklejonychod papierukserograficznegoroztworemturecki mIUN-OU

Quality assessment ot tingerprintsvisualizedon eanesivesides ot tapes separated trom copying paper

using Turkishsotuuonand UN-DU,expressedaspercentages

Roztwór turecki Roztwó r UN·DU Rodzajtaś my

O 1 2 O 1 2

Taśma malarska 0% 0% 100% 70% 0% 30%

Taśmamontażowa 10% 10% 80% 40% 20% 40%

Taśmabeżowa 10% 0% 90% 10% 0% 90%

Taśmaprzezroczysta 10% 0% 90% 0% 10% 90%

Z PRAKTYKI

Sumaryczna ocena śladówlinii papilarnych ujawnionych na

czterech rodzajachtaśmodklejonych odpodłożakartonowego i

papieru kserograficznego preparatemUN-OU

CŚladylinii papilarnychnadające siędo identyfikacji oŚladylinii papilarnychnienadającesiędo identyfikacji aNie ujawnionośladówliniipapilarnych

Ryc. 15. Graficzne przedstawienie sumarycznejocenyśladówlinii papilarnychujawnionych na czterech rodzajach taśmsamoprzylepnych: malarskie j,

montażowej, beżoweji przezroczystej odklejonych odpodłożakartonowegoipapierukserograficznego preparatemUN-DU

Fig. 15.Chart showing summary assessment ot tne quality ot fingerprints visualized on tour types ot adhesive tapes separated trom cardboard surface and copying pecet using UN-DU

Dokonano również zestawienia ocen ujawnionych

śladówlinii papilarnych dla wszystkichużytychw bada-niachtaśm: malarskiej,montażowej, beżoweji przezro-czystej odklejonych roztworem tureckim oraz prepara-tem UN-DU od podłoża kartonowego oraz biatego pa-pieru kserograficznego i przedstawiono w sposób gra-ficzny na rycinach 14-16.

Biorącpoduwagę ilość nadających siędo identyfika-cji śladów linii papilarnych ujawnionych na klejących

stronach wszystkich czterech rodzajów taśm odklejo-nych odpodtożakartonowego i papieru kserograficzne-go roztworem tureckim i UN-DU, stwierdzono,żelepsze wyniki uzyskano,używającroztworu tureckiego. Graficz-nym obrazem poczynionychspostrzeżeńjest rycina16.

Na rycinach 17-18przedstawiono przykładowe ob-razyśladów linii papilarnych ujawnionych na klejących

stronach taśm samoprzylepnych zawiesiną Wet

Po-wder Black.

Procentowyudział śladów nadających się

do identyfikacji ujawnionych zapomocą

roztworu tureckiego i UN-DU

42,85%

I!IUN-DU D Roztwór turecki

Ryc. 16.Graficzneprzedstawienieudziału nadających siędo identyfikacjiśladówlinii papilarnychujawnionychnaklejącychstronachczterech rodzajów taśmsamoprzylepnych odklejonych odpodłożakartonowego i papieru kserograficznego roztworem tureckimiUN-DU

Fig. 16. Chart showing share ot fingerprints suitable for identitication visualizedon sticky sides ot tour types ot adhesive tapes separated trom cardboard

Papierkser ograficzny

Powierzchnia Roztwórturecki RoztwórUN-DU

Taśma malarska

•

i

11111111111111111

nm

III

i

II

i

"""

11111111 ;-:"!":: ALa.. .

~

-

, ;. i.

-se -,

--

-

li

--

.

_-

-

.

. ' ..

_

-~-ij7 .~:"".!II:" Taśma montażowa Taśma beżowa

1111

II 1111 111111

"

-Taśma przezro czysta

Ryc. 17.Śladyliniipapilarnych ujawnionenaklejącychstronachtaśmsamoprzy lepnych odklejonych od papierukserogra ficznego zużyciemroztwor u tu

-reckie goiUN-D U

Fig.17.Fingerprints visualized on sticky sidesotadhesive tapesseparated trom copying paper using Turkishsolufionand UN-DU

Z PRAKTYKI

Powierzchnia

Papier kartonowy

Roztwór turecki Roztwór UN·DU

Taś ma malarska Taśma montażowa Taśma beżowa Taśma przezroczysta

Ryc. 18.Śladyliniipapilarnych ujawnionenaklejącychstronachtaśmsamoprzylepnych odklejonychodpodłożakartonowego zużyciemroztworu

turec-kiegoiUN-OU

Podsumowanie iwnioski

Na klejących stronach taśm samoprzylepnych

sprawcyprzestępstwbardzoczęsto pozostawiająślady linii papilarnych. Aby można byto je ujawnić , wpierwszejkolejnośc i należy taśmy rozkleić lub odkle

-ić odróż nyc h powierzchni.W przypadku taśm naklejo

-nych napodłożapapierowe możnajeodkleićza pom

o-cą preparatu UN-DU czy roztworu tureckiego.UN-DU

jestśrodkiem,który niedawno pojawitsięw oferciefirm

handlowych zajmujących si ę zaopatrzeniem jednostek policyjnych czystrażygranicznejwsprzęttechniki

kry-minalistycznej .Należałozatemsprawdzić skuteczność

jego dziatania w odniesieniudo stosowanego w

prakty-ce laboratoryjnej roztworu tureckiego. Podstawą po

-równania tych dwóch środków była ocena czytelności

śl ad ów liniipapilarnych ujawnionychnaklejących st

ro-nach różnego rodzajutaśm samoprzylepnyc hod

klejo-nych odpodtożypapierowych.

Biorącpoduwagę ilość śladówliniipapilarnych n

ada-jących siędoidentyfikacji ujawnionychnaklejących

stro-nach taśm: malarskiej,montażowej , beżowej i pr

zezro-czystej,odklejonych odpodłoża kartonowego i białego

papieru kserograficznego,większąlicz b ę śladówlepszej

jakości uzyskano po odklejeniutaśm roztworem

turec-kim. W przypadku odklejeniataśmy beżowej i przezro-czystejpreparatem UN-DU ujawniona liczbaśladówlinii

papilarnych nadających si ę do identyfikacji była o20%

większaniż po zastosowaniu roztworu tureckiego.

Podczas odklejania taśmy montażowej i beżowej

preparatem UN-DU zaobserwowano rozpuszczaniesię warstwy kleju oraz klejenie się rękawiczek jednorazo

-wych do taśmy. Na klejących stronach taśm beżowej

i przezroczystej odklejanych preparatem UN-DU od

białego papieru kserograficznego pozostawały frag

-menty papieru. Dodatkowym obciążen iem dla osoby

przeprowadzającej badania jest zapachpreparatu UN

--DU,który bardzo mocno podrażniagórne drogi odde-chowe.

Analizując uzyskane wyniki badań i podsumowując

poczynione spostrzeżenia, można jednoznacznie

stwi e rdzić, iż mającdo wyboru dwaśrodkido odklejania

odpodłoży papierowych taśmsamoprzylepnych - roz

-twór tureckiiUN-DU,należy użyćroztworutureckiego.

BIBLIOGRAF IA

1.Amerkamp U.:Usuwanietaśmyprzylepnej: roztwór

turec-ki, oprac. A.Henschke, "Problemy Kryminalistyki"2004,nr 246.

2. Andrearczyk P.: Porównanie efektywności działan ia

roztworugdańskiegoi tureckiegoprzy odkleja niupowierzchni

samoprzylepnychodpodłoży papierowychoraz rozdzielaniu

posklejanychtaśm samoprzylepnych,praca uprawnieniowa.

Warszawa2008.

PROBLEMY KRYMI NALISTYKI 273(3) 2011

3. Farysej T.:Rozdzielanieposklejanychtaśm

samoprzy-lepnych z~stosowaniem roztworugdańskiego- cz. 1,

"Pro-blemyKryminalistyki" 2006, nr251.

4.Farysej T.:Rozdzielanieposklejanychtaśm

samoprzy-lepnychzzastosowaniemroztworugdańskiego- cz.2,

"Pro-blemy Kryminalistyki"2006,nr252.

5. Przewodnik po metodach wizualizacjiśladów

daktylo-skopijnych,M. Rybczyńska-Królik i M. Pękała [red.),W

y-dawnictwoCLK KGP,Warsza wa 2006.

6.5pilnyk P.: Odklejanietaśmsamoprzylepnychod

pod-łoży papierowych oraz rozdzielanie posklejanych taśm przy

zastosowaniu roztworu tureckiego, praca uprawnieniowa,

Warszawa 2006 .

Streszczeni e

Naklejącychstronach taśm samoprzylepnych sprawcy

prze-stępstw bardzo często pozostawiają ślady linii papilarnych. Aby

można byłojeujawnić, llależy taśmyrozkleićlubodkleićodróż­

nychpounerzchni.Wprzypadkutaśmnaklejonych napodłoinpa

-pierowemożna jeodkleićzapomocąpreparatu UN-DUczyroz -tWOl:uJJiJ.cckicgo. UN-DUjestśrodkiem, który niedawnopojawił

sięw ofercie firm handlowychzajmujących sięzaopatrzeniem la

-boratoriów w sprzęt techniki kryminalistycznej. W niniejszym opracowaniu przedstawiono przeprowadzone badania nad

sku-tecznością działania preparatu UN-DU w odniesieniu do stoso-wanego w praktyce laboratoryjnej roztworu tureckiego.Podstawą

porównania dwóch ww.środków stała sięocenaczytelności śla­

dów linii papilarnych ujawniorlych naklejącychstronachróżnego

rodzajutaśm samoprzylepnych odklejonych odpodłoży papiero-wych. Na podstawieprzeprowadzonychbadań iocenywłaściwo­

ścifizycznych roztworu tureckiego i preparatu UN-DU można

jednoznaczniestwierdzić, iż mającdo wyboru dwaśrodkido od-klejania odpodłoży papierowych taśm samoprzylepnych, lepiej

stosowaćroztwór turecki.

Słowaklucz ow e: daktyloskopia, wizualizacja,taśmy samo-przylepne, roztwór turecki, UN-DU.

Summary

Offenders tend to leavetheirfingcrprints on sticky sidcs oj adhesive tapes. To develop ihem, one has to begin with separating the tapes from substrate arseparatethemfrom rach other. To separatethetapes froma paper substrate one canuse

Turkich solution or a relatively new product UN-DU. Theariiclefocuseson testscarriedout to provethe effectiveness oj UN-DU in comparison to Turkish solutton which is

commonte

used in laboratorycasework. The comparisonoj the two products is based on the evaluation oj the readabilityoj jingerprintsvisualizedOHsticky sidesofvariousadhesioetypes

separated from paper surfaces. On the basis oj conducted

reeearchand comparisonof physical propcrties oj bothproducts, one can druta a conctusion thatTurkish solutton proves to be moreejjective.

Keywords : jingerprint cxaminations, visualization, adhesivetapes, Turkish

eotuuon.

UN-DU.