Język polski zagadnienia do opracowania
klasa 1Tb P
04.05- 08.05.2020r.
3h
Temat: Francesco Petrarka - mistrzem sonetu(2h) 1.
Renesansowa koncepcja miłości
Odrodzenie afirmuje(uwzniośla) cielesną naturę człowieka i wynikającą z jej praw miłość zmysłową. Starano się wysubtelnić miłość ziemską, dostrzec niebezpieczeństwa kryjące się w namiętności, wydobyć dramatyzm niespełnionych uczuć i uwzioślić cierpienia miłosne.
takie ujęcie miłości idealnej widać w twórczości F. Petrarki. To jeden z twórców renesansu, pisał zarówno po łacinie i po włosku.
2. Geneza Sonetów
Zbiór sonetów F. Petrarki powstawał na przestrzeni wielu lat. To historia miłosna człowieka prawdziwie i głęboko kochającego. Sonety zostały poświęcone Laurze, którą poeta poznał w Wielki Piątek w kościele św. Klary w Avinionie. Sonety składają się z dwóch części:
Sonety do Laury żywej i Sonety do Laury umarłej (1330-1365). O samej Laurze wiemy niewiele, zmarła najprawdopodobniej w czasie epidemii dżumy.
3. Sonet - to nowy gatunek, który zawdzięczamy Petrarce, wywodził się z sycylijskiej poezji ludowej.
Sonet- zbudowany jest z 14 wersów zgrupowanych w dwóch strofach czterowersowych i dwóch strofach trzywersowych. Pierwsze dwie zwrotki maja charakter opisowy lub narracyjny, dwie kolejne refleksyjno-filozoficzny. To tzw. sonet włoski. Drugi typ sonetu - to sonet francuski składający się z trzech czterowierszy i dwuwiersza (dystych).
4. Przeczytaj sonety Petrarki i odpowiedz na pytania Sonet 134
Nie mam spokoju, choć wojować nie chcę, Lękam się, cieszę, marznę, to znów płonę, Latam w obłokach, pełzam po zagonie,
Choć świat zagarniam, dłoń mam pustą przecie.
Ona mnie trzyma w więzieniu, nędznego, Nie chce mnie, ale odejść nie pozwala,
Nie zabija, a zkajdam nie wyzwala, Żywego mnie nie pragnie ni martwego.
Widzę bez oczu, bez języka wołam, Pragnąłbym zginąć, a ratunku krzyczę, Nie cierpię siebie samego, ją kocham, Bólem się karmię, a śmieję się łzami, Po równo zbrzydły mi i śmierć, i życie, Takim się stałem z twojej winy, pani.
(tłum. Jalu Kurek)
opisz sytuację , w której znajduje się podmiot liryczny i nazwij jego uczucia
jak osoba mówiąca w wierszu tłumaczy przyczynę swojego stanu emocjonalnego?
wskaż różnorodne środki stylistyczne ( ca najmniej cztery), które służą wyrażaniu uczuć
udowodnij, że utwór Petrarki spełnia wymogi gatunkowe sonetu Sonet 90
Były to włosy złote, rozpuszczone
W tysiącu słodkich loków, krętych jasnych Światło wspaniałe drgało rozelśnione
W oczach przepięknych, które dziś przygasły.
Twarz była pełna współczucia; czy szczera?
Twarz się zmieniła w barwie; czy być może?
Cóż więc dziwnego w tym, że gdy otwieram Powieki, czuję nagle w piersi pożar?
Stąpanie jej nie było rzeczą ziemską, Lecz anielskiego ducha, a jej słowa Brzmiały inaczej niźli ludzka mowa.
To blask niebiański, to słońce zwycięskie, Tak ją widziałem. I choć tak dziś nie jest, Gdy łuk odjęto, rana nie zdrowieje
za pomocą jakich środków ukazano wygląd Laury?, jaki efekt dzięki nim osiągnął autor?
wymień cechy bohaterki świadczące o jej wyjątkowości
nazwij uczucia podmiotu lirycznego paradoks
twierdzenie zaskakująco sprzeczne z przyjętym powszechnie mniemaniem, często ujęte w formę aforyzmu; też: sytuacja pozornie niemożliwa, w której współistnieją dwa całkowicie różne lub wykluczające się fakty
antyteza
1.twierdzenie przeciwne w stosunku do tezy 2.przeciwieństwo
oksymoron
przenośne zestawienie pojęć o przeciwstawnym, wykluczającym się wzajemnie znaczeniu, np. spieszyć się powoli, sucha woda; antylogia, epitet sprzeczny
5. Omówienie sonetu Do Laury Adama Mickiewicza
Ledwiem ciebie zobaczył, jużem się zapłonił, W nieznanym oku dawnej znajomości pytał;
I z twych jagód wzajemny rumieniec wykwitał Jak z róży, której piersi zaranek odsłonił.
Ledwieś piosnkę zaczęła, jużem łzy uronił, Twój głos wnikał do serca i za duszę chwytał;
Zdało się, że ją anioł po imieniu witał
I w zegar niebios chwilę zbawienia zadzwonił.
O luba! niech twe oczy przyznać się nie boją, Jeśli cię mym spójrzeniem, jeśli głosem wzruszę;
Nie dbam, że los i ludzie przeciwko nam stoją, Że uciekać i kochać bez nadziei muszę.
Niech ślub ziemski innego darzy ręką twoją, Tylko wyznaj, że Bóg mi poślubił twą duszę.
przedstaw sytuację liryczną ( dwie pierwsze zwrotki), kim są dla siebie adresatka i podmiot liryczny utworu
opisz uczucia podmiotu lirycznego
Temat: Miłość w noweli doskonałej. G. Boccaccio(1h) 1. Geneza utworu.
Początek XIV w. we Włoszech to czas przemian w kulturze, zapoczątkowanych przez Boską komedię Dantego. Poeta stał sie inspiracją dla innych twórców, wśród nich był Giovanni Boccaccio. najwybitniejszym dziełem Boccaccia jest Dekameron. Utwór składa się ze 100 nowel podzielonych na 10 części, z których każda liczy 10 utworów. To opowieści 10 osób,
które na czas dżumy schroniły się w podflorenckiej posiadłości. Dekameron, etymologicznie, znaczy 10 dni. Nowele można podzielić na 6 grup tematycznych: potępienie przywar ludzi możnych, zrządzenia losu, miłość, pochwała intelektu, przebiegłość, dowcip. Sokół stanowi jedną z nowel.
2. Nowela to krótki utwór epicki pisany prozą, o prostej, zwięzłej, jednowątkowej fabule i wyrazistej kompozycji, niewielkiej liczbie bohaterów i zredukowanych opisach, którego akcja zmierza do punktu kulminacyjnego; cały utwór zakończony jest puentą. Za twórcę nowożytnej noweli uważany jest Boccaccio.
3. Przeczytaj nowelę i odpowiedz na pytania:
sporządź plan noweli; wskaż wydarzenia stanowiące zawiązanie akcji, punkt kulminacyjny, rozwiązanie i puentę
wskaż wszystkie wydarzenia, w których pojawia się sokół, określ jego funkcję w utworze
wykaż, że Sokół jest nowelą
określ, co wg ciebie, jest tematem utworu, odpowiedź uzasadnij
teoria sokoła- to nazwa chwytu kompozycyjnego wprowadzona przez Paula Heyze (II poł. XIX w.), który uznał utwór Boccaccia za model klasycznej noweli. Akcja powinna być osnuta wokół jednego, centralnego motywu (sokoła). Motyw ten, to najczęściej konkretny przedmiot, który w toku akcji nabiera symbolicznego znaczenia.
Jest obecny w momencie kulminacyjnym, w którym następuje zwrot w życiu bohatera.
Utwory o takiej kompozycji określa się mianem nowel z sokołem (np. Katarynka B. Prusa)
