Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
NA PRZYKŁADZIE
STUDENCKIEGO KOŁA NAUKOWEGO GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
ROLA STUDENCKIEGO RUCHU NAUKOWEGO W PROCESIE KSZTAŁCENIA
dr inż. Dariusz Korpetta | mgr inż. Olga Kowalska | dr hab. Bolesław Porter, prof. SGGW
1 2 3 4 5
Wprowadzenie;
Działalność SKNGP SGGW w Warszawie;
Członkowie SKNGP SGGW w Warszawie;
Losy zawodowe członków-absolwentów SKNGP SGGW w Warszawie;
Podsumowanie i wnioski.
Działalność SKNGP SGGW w Warszawie przyczynia się do wzrostu kompetencji, wiedzy i umiejętności związanych z programem nauczania na kierunku studiów gospodarka przestrzenna.
Udokumentowanie trzynastoletniej działalności Studenckiego Koła Naukowego Gospodarki Przestrzennej (SKNGP) SGGW w Warszawie i próba wskazania kierunków jego dalszego rozwoju.
Hipoteza badawcza
AGENDA:
Cel badań
Czy w nurcie formalnego kształcenia
jest miejsce na AUTOEDUKACJĘ studentów?
WPROWADZENIE
1
22 20 21 22 23 25 24 24 26 30
35 40 43 47 54
0 10 20 30 40 50 60
rok akademicki
liczba kół naukowych
Liczba kół naukowych działających w SGGW w latach 2001-2014
WPROWADZENIE
1
22 20 21 22 23 25 24 24 26 30
35 40 43 47 54
0 10 20 30 40 50 60
rok akademicki
liczba kół naukowych
Liczba kół naukowych działających w SGGW w latach 2001-2014
7%
10%
2009 r.
2015 r.
Udział liczby członków kół naukowych w liczbie studentów studiów stacjonarnych
Zmniejszająca się średnia liczba członków jednego koła naukowego Powstawanie kół o coraz
węższym zakresie zainteresowań
WPROWADZENIE
1
STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
2
M S G P
G P W
L
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
Formy działalności SKNGP SGGW w Warszawie:
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE
GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
Koncentracja tematyki działalności na tematyce wykorzystania systemów informacji przestrzennej w gospodarce przestrzennej;
Realizacja projektów charakteryzujących się zaangażowaniem na rzecz lokalnych środowisk;
Poczucie znaczenia współpracy i wymiany doświadczeń w rozwoju;
Samodzielność – Opiekun Koła jest partnerem a nie głównym koordynatorem i pomysłodawcą projektów.
Gry terenowe Projekty badawcze i publikacje naukowe
Konferencje naukowe Warsztaty, dyskusje i seminaria
Obozy naukowe i wyjazdy studyjne
Konkursy Działalność promocyjna
Charakterystyka działalności Koła:
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
16
projektów naukowych
Wybrane projekty naukowe:
,,INWENTARYZACJA, ANALIZA I WALORYZACJA NIEUŻYTKOWANYCH, LEŚNYCH CMENTARZY EWANGELICKO-
AUGSBURSKICH NA TERENIE NADLEŚNICTWA PISZ. WYTYCZNE DO
REWALORYZACJI I OCHRONY”
2014 r.
,,INWENTARYZACJA
DENDROLOGICZNA ZAŁOŻENIA PARKOWO – DWORSKIEGO
MUZEUM
IM A. J. IWASZKIEWICZÓW W STAWISKU”
2008 r.
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
16
projektów naukowych
Wybrane projekty naukowe:
,,REWITALIZACJA PARKU PRZY ZAKŁADZIE OPIEKUŃCZO – LECZNICZYM SP ZOZ ,,LEŚNA USTROŃ” W TUCZNIE” (2015 R.) ,,ŚWIDERMAJERY
INTERAKTYWNE – BUDOWA INTERAKTYWNEJ BAZY DANYCH DLA ZABYTKOWEJ DREWNIANEJ ARCHITEKTURY
LINII OTWOCKIEJ”
2015 r.
Lata 2014-2015 czynny udział w ponad
30 konferencjach naukowych
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
35
konferencji naukowych
19 zorganizowanych samodzielnie
16 jako współorganizator (w tym 10 międzynarodowych)
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
35
konferencji naukowych
Wybrane konferencje naukowe:
,,MIASTO W TWOICH RĘKACH”
(konferencja i konkurs planistyczny)
11-13 kwietnia 2013 r.
2012 r.
,,DOKĄD ZMIERZASZ GOSPODARKO PRZESTRZENNA? O HISTORII, PERSPEKTYWACH I PROBLEMACH
GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ”
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
35
konferencji naukowych Wybrane konferencje naukowe:
GIS DAY 2013 – GIS W STOLICY.
CZŁOWIEK – ŚRODOWISKO - TECHNIKA
7-8 maja 2015 r.
21 listopada 2013 r.
,,PLANUJ, TWÓRZ, ZARZĄDZAJ.
GIS W GOSPODARCE PRZESTRZENNEJ”
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
warsztaty
Wybrane warsztaty:
,,TEORIA A PRAKTYKA W SPORZĄDZANIU MIEJSCOWYCH
PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA
TERENACH WIEJSKICH”
2010 r.
2008 r.
,,PRZESTRZEŃ PUBLICZNA – TOŻSAMOŚĆ I WIZERUNEK”
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
warsztaty
Wybrane warsztaty:
WARSZTATY PROWADZONE PRZEZ STUDENTÓW Z ZAKRESU METOD
PREZENTACJI NAUKOWEJ, OPROGAMOWANIA CAD I GIS
2016 r.
2014-2016 r.
,,EKONOMICZNE SKUTKI PLANOWANIA PRZESTRZENNEGO”
2 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
inne inicjatywy
Wybrane inne inicjatywy:
KONKURS FOTOGRAFICZNY ,,UCHWYĆ PULS WARSZAWY”
lata 2012 - 2016 r.
2007 r.
GRY TERENOWE GEOCATCHING
ORGANIZOWANIE STOISK PROMOCYJNYCH KIERUNKU GP
SPOTKANIA INTEGRACYJNE (M.IN. SPOTKANIE WIGILIJNE)
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
CZŁONKOWIE KOŁA
108 64
61
21 0
50 100 150 200
kobiety mężczyźni
Liczba osób
Płeć
wieś miasto
48
brak danych
37 36
31
43 48
59 56
43
56
41
0 10 20 30 40 50 60 70
Liczba osób
Źródło: opracowanie własne
Łącznie: 254 członków
Liczba członków Koła w poszczególnych latach:
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
DANE METRYCZKOWE
12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 II rok studiów II stopnia
I rok studiów II stopnia III rok studiów I stopnia II rok studiów I stopnia I rok studiów I stopnia
Liczba osób
Rok akademicki
kobiety mężczyźni
21 osób 20 osób
BADANIE ANKIETOWE AKTUALNYCH CZŁONKÓW KOŁA (kwiecień 2016 r.)
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
BADANIE ANKIETOWE AKTUALNYCH CZŁONKÓW KOŁA (kwiecień 2016 r.)
Motywy rozpoczęcia działalności w Kole
0 10 20 30 40
zwiększenie możliwości zdobycia stypendiów/nagród
aktywne spędzanie wolnego czasu rozwój umiejętności miękkich poznanie nowych osób o podobnych
zainteresowaniach
kontakt z potencjalnymi pracodawcami rozwój naukowy zdobywanie umiejętności praktycznych i
doświadczenia
Liczba osób
Motywy
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
BADANIE ANKIETOWE AKTUALNYCH CZŁONKÓW KOŁA (kwiecień 2016 r.)
Obszary tematyczne działalności w Kole
0 5 10 15 20 25 30
nie rozwijam się w zakresie naukowym wycena i zarządzanie nieruchomościami infrastruktura techniczna transport/logistyka społeczno - kulturowe aspekty planowania projektowanie urbanistyczne/rewitalizacja ochrona i kształtowanie środowiska planowanie przestrzenne geodezja i kartografia aspekty finansowe planowania przestrzennego systemy informacji przestrzennej
Liczba osób
Obszar działalności
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
Formy działalności w Kole
0 5 10 15 20 25 30 35
działalność w Zarządzie Koła działania administracyjno - biurowe udział w obozach naukowych organizacja konferencji, warsztatów, spotkań udział czynny w konferencjach realizacja projektów udział bierny w konferencjach udział w szkoleniach działalność zwiazana z promocją Koła
Liczba osób
Forma działalności
4 formy Średnio
3 formy Najczęściej
1 forma działalności – głównie osoby ze stażem działalności poniżej 1 roku
BADANIE ANKIETOWE AKTUALNYCH CZŁONKÓW KOŁA (kwiecień 2016 r.)
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
BADANIE ANKIETOWE AKTUALNYCH CZŁONKÓW KOŁA (kwiecień 2016 r.)
Korzyści z działalności w Kole
0 10 20 30
działalność punktującą stypendiami/nagrodami realizacja własnych projektów kontakt z potencjalnymi pracodawcami aktywne spędzanie wolnego czasu obsługa specjalistycznego oprogramowania rozwój naukowy umiejętności organizacyjne poznanie nowych osób o podobnych zainteresowaniach
Liczba osób
Korzyści
zwiększanie świadomości w zakresie programu studiów na kierunku gospodarka przestrzenna;
funkcjonowanie w strukturze, która ,,nie zmusza” studentów do pracy, a sprzyja podejmowaniu własnych inicjatyw.
II rok studiów II stopnia I rok studiów II stopnia III rok studiów I stopnia II rok studiów I stopnia I rok studiów I stopnia
55 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 5 10 15 20 25 30
Rok i poziom studiów
Liczba respondentów
kobiety mężczyźni
BADANIE ANKIETOWE STUDENTÓW GP SGGW (kwiecień 2016 r.)
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
DANE METRYCZKOWE
Łącznie: 223 osoby
Cel: pozyskanie informacji o znajomości inicjatyw podejmowanych przez Koło wśród studentów gospodarki przestrzennej SGGW w Warszawie nie będących jego członkami.
BADANIE ANKIETOWE STUDENTÓW GP SGGW (kwiecień 2016 r.)
3 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
Czy dotarły do Ciebie informacje dotyczące inicjatyw podejmowanych przez SKNGP SGGW
w Warszawie?
Tak Nie
Czy brałaś/eś udział w przedsięwzięciach SKNGP SGGW w Warszawie?
Tak Nie
1
6 3
11
5 50
43
54
32
18
II rok studiów II
stopnia I rok studiów II
stopnia III rok studiów I
stopnia II rok studiów I
stopnia I rok studiów I stopnia 0
5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60
Rok studiów
Liczba respondentów
0
21 28
21 22
35 19
10 22
BADANIE ANKIETOWE CZŁONKÓW-ABSOLWENTÓW KOŁA (luty 2016 r.)
4 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
DANE METRYCZKOWE
Cel: uzyskanie informacji na temat aktualnej sytuacji zawodowej członków- absolwentów Koła na rynku pracy, uzyskanie opinii na temat przydatności wiedzy i umiejętności zdobytych podczas działalności w Kole z punktu widzenia potrzeb i wymagań stawianych przez rynek pracy oraz wskazanie roli Koła w kształtowaniu preferencji zawodowych członków.
studia I i II stopnia
75%
studia I stopnia
14%
studia jednolite magisterskie
198 11%
członków absolwentów Koła
119
wysłanych kwestionariuszy
55
wypełnionych kwestionariuszy Ukończone stopnie studiów na kierunku GP w SGGW
BADANIE ANKIETOWE CZŁONKÓW-ABSOLWENTÓW KOŁA (luty 2016 r.)
4 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
architektura wnętrz IT i telekomunikacja leśnictwo nauka i szkolnictwo wyższe energetyka farmaceutyka i służba zdrowia kultura i sztuka administracja publiczna - lokalna administracja publiczna - rządowa turystyka finanse i ksiegowość geodezja i kartografia bankowość i ubezpieczenia gastronomia produkcja, zakupy, logistyka planowanie przestrzenne IT i systemy informacji przestrzennej nieruchomości i budownictwo
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Obszar zatrudnienia
Liczba respondentów
Pierwsza praca Aktualna praca
SYTUACJA ZAWODOWA Firma prywatna 71%
Instytucja państwowa
23%
Własna działalność
6%
BADANIE ANKIETOWE CZŁONKÓW-ABSOLWENTÓW KOŁA (luty 2016 r.)
4 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
ZGODNOŚĆ KARIERY ZAOWODOWEJ Z WYKSZTAŁCENIEM Z ZAKRESU GP MACIERZ ZGODNOŚCI:
ZGODNA CZĘŚCIOWO ZGODNA NIEZGODNA
Administracja publiczna
Planowanie przestrzenne
IT i systemy informacji przestrzennej
Nieruchomości i budownictwo
Nauka i szkolnictwo wyższe
Finanse i księgowość
Geodezja i kartografia
Turystyka
Leśnictwo
Energetyka
Kultura i sztuka
Gastronomia
Farmaceutyka i służba zdrowia
Bankowość i ubezpieczenia
Produkcja, zakupy, logistyka
Architektura wnętrz
BADANIE ANKIETOWE CZŁONKÓW-ABSOLWENTÓW KOŁA (luty 2016 r.)
4 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
34
5
13 36
2
14
zgodność częściowa zgodność niezgodność
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Stopień zgodności
Liczba respondentów
pierwsza praca zawodowa aktualne praca zawodowa ZGODNOŚĆ KARIERY ZAOWODOWEJ Z WYKSZTAŁCENIEM Z ZAKRESU GP
BADANIE ANKIETOWE CZŁONKÓW-ABSOLWENTÓW KOŁA (luty 2016 r.)
4 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
ZGODNOŚĆ KARIERY ZAOWODOWEJ Z OBSZAREM DZIAŁALNOŚCI W KOLE
1 3 3
4 5
17
21
teledetekcja i fotogrametria geodezja i kartografia
projektowanie … ochrona i kształtowanie środowiska wycena i zarządzanie nieruchomościami planowanie przestrzenne systemy informacji przestrzennej
0 5 10 15 20 25
Obszar tematyczny działalności w SKNGP SGGW w Warszawie
Liczba respondentów
OBSZAR TEMATYCZNY DZIAŁALNOŚCI W KOLE:
ZGODNA – 48% NIEZGODNA – 52%
BADANIE ANKIETOWE CZŁONKÓW-ABSOLWENTÓW KOŁA (luty 2016 r.)
4 STUDENCKIE KOŁO NAUKOWE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ SGGW W WARSZAWIE
PRZYDATNOŚĆ UMIEJĘTNOŚCI NABYTYCH PODCZAS DZIAŁALNOŚCI W KOLE
7
3
7
14 15
7
Kariera zawodowa niezgodna z
obszarem działalności w Kole
Kariera zawodowa zgodna z obszarem działalności w Kole
Brak możliwości określenia zgodności kariery zawodowej z
obszarem działalności w Kole 0
2 4 6 8 10 12 14 16
Kategoria zgodności
Liczba respondentów
Umiejętności nie są przydatne
Umiejętności są przydatne
Prawie 70% wszystkich respondentów uznało umiejętności nabyte podczas działalności w Kole jako przydatne w pracy zawodowej, w tym wszyscy wskazali na umiejętności miękkie jako te, które w największej mierze nabywa się podczas działalności w Kole.
interpersonalne,
biurowo-administracyjno-finansowe,
organizacyjne,
autoprezentacji,
pracy w grupie i zarządzania nią,
przedsiębiorczość,
kreatywność,
formułowanie oficjalnych pism,
umiejętności negocjacyjne,
umiejętność obsługi specjalistycznego oprogramowania.
Powody nieprzydatności umiejętności:
nabyli umiejętności, ale ich nie wykorzystują,
działalnośc była za krótka aby nabyć umiejętności.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
5
1. Aktywny udział w działalności Koła prowadzi do zdobywania nowych doświadczeń i poszerzania wiedzy. Rozwój członków koła naukowego zależy od ich zaangażowania i chęci do działania.
2. Członkowie Koła są osobami o sprecyzowanych zainteresowaniach, a w Kole zainteresowania te rozwijają oraz zdobywają wiedzę i umiejętności z zakresu innych dziedzin.
3. Zainteresowania członków Koła determinują tematykę realizowanych przedsięwzięć.
4. Realizowane przez Koło projekty badawcze charakteryzują się dużym stopniem zaawansowania oraz łączenia w sobie wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin, a także zaangażowaniem na rzecz środowisk lokalnych.
5. Podejmowanie przez Koło współpracy z innymi jednostkami, w tym z kołami naukowymi, umożliwia wymianę doświadczeń i poszerzanie wiedzy z zakresu kształtowania i zarządzania przestrzenią.
6. Działalność Koła nie jest ukierunkowana tylko na rozwój swoich członków, ale w dużym stopniu także innych studentów.
7. Działalność Koła znana jest wśród większości studentów gospodarki przestrzennej SGGW w Warszawie, a prawie połowa z nich bierze udział w przedsięwzięciach Koła.
PODSUMOWANIE I WNIOSKI
5
9. Koło zachęca studentów ukierunkowanych na rozwój naukowy do zdobywania doświadczenia i rozwoju przedsiębiorczości, a studentów-praktyków – do rozwoju naukowego.
10. Działalność Koła wspiera pozanaukowe cele procesu nauczania na uczelni wyższej, takie jak kształtowanie zachowań i postaw społecznych.
11. Podczas działalności w Kole studenci przechodząc niejednokrotnie przez skomplikowane procedury administracyjne i finansowe nabywają umiejętności związane z funkcjonowaniem w systemie administracyjnym Uczelni.
12. Koło pozwala studentom na poznanie zagrożeń i szans występujących na współczesnym rynku pracy.
13. Zakres tematyczny działalności w Kole w dużym stopniu determinuje karierę zawodową.
Działalność Koła odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu i rozwoju kierunku gospodarka przestrzenna w SGGW w Warszawie, wspierając realizację zobowiązań naukowo-badawczych Wydziału Leśnego w zakresie kształcenia studentów, a ze względu na zasięg i rodzaj prowadzonych działań – także w promocji SGGW w Warszawie oraz unowocześnianiu jej działalności.
BIBLIOGRAFIA
Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2003 r.
Boryczko B., Kurcz L., Studenckie koła naukowe jako element wspomagających proces nauczania na wyższej uczelni, [w]: Edukacja Ustawiczna Dorosłych, str. 101-108, nr 4 (87), Akademia Górniczo – Hutnicza w Krakowie.
Czerepaniak – Walczak M., Wprowadzenie, [w]: Czerepaniak – Walczak M. (red.), Fabryka dyplomów czy universitas?, str. 10-27, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, 2013 r.
Gulanowski J, Problemy młodej polskiej nauki według członków kół naukowych, [w]: Czerepaniak – Walczak M.
(red.), Fabryka dyplomów czy universitas?, str. 198-226, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, 2013 r.
Jankowski D., Autoedukacja wyzwaniem współczesności, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, 1999 r.
Kowalska O., Wykorzystanie narzędzi geomatycznych w działalności studenckich kół naukowych, [w]: Porter B. (red.), Planuj, twórz, zarządzaj. GIS w gospodarce przestrzennej, str. 7-17, Wydawnictwo SGGW w Warszawie, Warszawa, 2015 r.
Kurcz L., Studenckie koła naukowe: rola i zadania opiekuna koła, [w]: Kurcz L., Gołdasz A. (red.), Sesje Studenckich Kół Naukowych, tom 1/2005, materiały XLII Sesji Pionu Hutniczego AGH, str. 6-7, Wydawnictwo Studenckiego Towarzystwa Naukowego, Kraków, 2005 r.
Kurzyk B., Model organizacji koła naukowego a rozwój praktycznych kompetencji studentów, [w]: Wdowiński P. (red.), Nauczyciel akademicki wobec wyzwań edukacyjnych, str. 129-141, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, 2015
Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków, 1999 r.
Piotrowska M., Działalność kół naukowych – wpływ na rozwój studentów i podstawowe problemy funkcjonowania, [online], Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, 2006 r.,
Siadak G., Autoedukacja wyzwaniem XXI wieku – rola uczelni wyższej w procesie samokształcenia studentów, [w]:
Forum Dydaktyczne, nr 7-8/2011, str. 119-127 Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz, 2011 r.
Skibińska E., Autoedukacja studentów, [w]: Rocznik Andragogiczny, Akademickie Towarzystwo Andragogiczne, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, 2006 r.
Stój A., Świadome członkostwo w kole naukowym jako forma aktywizowania studentów, [w]: Modele inżynierii teleinformatyki, str. 246-252, nr 3, Politechnika Koszalińska, 2008 r.
Wróblewska W., Postawy studentów wobec działalności w kołach naukowych, [w]: Przegląd Badań Edukacyjnych, nr 2 (17), str. 121-133, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, 2013 r.