B I U L E T Y N #
B ib lio te k i Uniwersytetu M arii Curle-5kłodowakie) w Lublinie
Bok T I. NT 2 . I I kwartał 1958 r
Gromadzenie zbiorów w B ib l io t e c e Głównej TJI£CS / R e f e r a t wygłoszonyJ na ze b ra n iu k o m isji
l i i i lo tc e z n e j /
Zadaniem moim j e s t poinformować jak odbywa filę g ro madzenie zbiorów w n a sz e j B i b l i o t e c e . Pominę s tr o n ę o rg a n i
z a c y jn ą i te c h n ic z n ą pracy Oddziału Gromadzenia B i b l i o t e k i , gdyż t e rz e c z y m niej może Komisj? B ib lio te c z n ą i n t e r e s u j ą , podam r a o z e j w yty czn e, jakim i k i e r u ję s i ę p ow ięk szając k s i ę g o zb ió r c z y l i zw rócę uwagę na ta k z w a n ą 'p o lity k ę gromadze
n i a , a w s z c z e g ó ln o ś c i p o lity k ę zakupu.
Meta zam iar p o d ać:
1 . K ró tk ie d z ie je zm ienności p o l i t y k i gromadzenia w n a sz e j B i b l i o t e c e .
2. Obecne ź r ó d ła , z k tó ry ch napływają wydawnictwa do B i b l io t e k i , a więc a / egzem plarz obowiązkowy,
b / wymiana 1 d a ry ,
c / z b io ry z a b e z p ie c : one i in n e.
Najwięco.; cz^su o d rię c ę na omówienie zakupu, gdyż j e s t to na jważnie j s z -: , V n a jb a r d z ie j kierowany i świadomy soosób n a b y cia .
3 . Z a n a liz u ję zakuo v ś w ie tle l i c z b o s ta tn ie g o ro k u , n astę p n i omówię;
ź r ó d ł a , z k tó ry ch c z e r p ię in fo rm a cje oraz 5 . k r y t e r i a , jak im i k ie r u ję s i ę przy zakupi o.
Na zak oń czen ie pragnę ń rzcd staw ió
6 . prośby B i b l io t e k i Głównej pod a d r e s e r Kc- : a j i B i b l i o t e c z n e j ,
1 . K się g o z b ió r n a sz e j B i b l io t e k i no 12 l a t a c h t a t n i o - ni# Ilo n y ok . 2 0 P .J 0 0 v o l . Treśd> j ego kr.- ty kowano c z ę s t o
prfctW U w o ln ię , ma c h a r a k te r , o^ćino-naukowy to znaczy z a - rówftft k s ią ż k i jak i czasopism o s ą z różnych d z ie d z in w iedzy, n ie ni(bid w nim w yraźnej przew agi jed n ej d y s cy p lin y . P rz y czyny te g o zjaw isk a n ależy szukaó w tym przede w szystkim , że B ib lio te k a d ostosow u jąc e i ę do p o trzeb U czeln i k ilk a k r o t
n ie m u siała zm ieniaó kierunek sw o je j .p o l i t y k i , co w konse
kw encji spowodowała te n brak "wyraźnego o b l i c z a " . Przypomnę, że w l a t a e h 1 9 * 6 -5 0 U n iw ersy tet m iał c h a r a k te r m e t.-p r z y - ro d n ia z y , p a a l a d i ł w ydział medyczny, w tym o k rę s ie B ib lio
teka zak u p iła ca^y s z e r e g podręczników medycznych, w e te ry - n a ry jn y e h , gdyż oay toln lk em l b y li stu d e n ci ty ch w ydziałów . Po U tw arzoala Akademii Medyoznej B ib lio te k a m usiała n a s ta wić s i ę na aaknp obfk d s io ł m a t.-p rz y ro d n ic z y c h , wydawnictw ro ln y ch i w etery n ary jn y o h , gdyż były t o n a j l i c z n i e j s z e wy
d z ia ły na U n iw e rs y te c ie , w roku 19^9 p o w stał-U y d zieł Praw a, w k ilk a l a t potem / 1 9 5 2 / W ydział H urr^nistyczny, trz e b a byłe zm ienić p o lity k ę i jak n a js z y b c ie j ur.upełniać k r-ę g o z b ió r cod tym względem, a roku 1956 powt,t^łu 7/yżs-za Szkoła R o ln i
c z a , zarzucono wówczos zakup wydawnictw r o l n y c h .i w oteryna-
*• ’ in ycb. Tc z. ienne I ~y U czeln i r i o liw ie wpłynęły ujem-
nie na gromadzenie zbiórde B ib lio te k i, która p rz e ćle i pow
s ta je i rozw ija s i ę latarnio
Wino tych tru d n o ści0 nie mówiąc Ju t o trudnościach lok alo
wych, rozwój liczbowy księgozbioru zewidenojowanego na prze- etTzenl l e t 1 9 *6-58 wykazuje normalny w zrost: W la ta c h 4 6 -4 7 przybytek l i c z y ł 1-2 ty s ią c e , w la ta c h 5 0 -5 2 6 - 8 ty s ię c y , a w la ta c h 5 6 -5 7 19-22 ty s ią c e .
Obecnie eą 9 główne frd d ła przypływu wydewnlctv do B ib lio te k i: Egzemplarz obowiązkowy, wymiana, dary, zakup oraz z mniej liczn y ch zbiory zabezpieczone i inne.
Egzemplarz obowiązkowy
Na podetdwle ustawy z dn0l 8 0I I I 1952 oraz d ecy zji Prezesa COT z d n .lo I I I 195* B iblioteko otrzymuje bezpośrednio z dru
karń całkow itą polską produkcję wydawniczą podobnie Jak i in«
na b ib lio te k i uniw ersyteckiee Na podstawie Przewodnika Bi
b lio g ra ficz n e g o , tygodniowego przeglądu wydewnietw. wydawa
nego przez B ib lio tek ę Narodową, można zawsze sprawdzić, esy wszystkie k słą tk i napłynęły do B ib liotek io Obecnie B ib lio te ka otrzymuje wydawnictwa z 125 drukarń z c a ł e j P o lsk i. V ro ku ubiegłym k artotek a drukarń z o s ta ła uzgodniona z k a rto te ką B ib lio te k i Narodpwej. Książek z e .o . napływa o k .7 -8 ty sięcy ro c z n ic , a czasopism ponad ty s ią e tytułów . Należy tu t a j dodać, żc B ib lio tek a otrzymują również do wlększoćei wydawnictw k artk i katalogowe, drukowane przez B ib liotek ę Narodową.
Wymiana 1 dary
Drugim źródłem pochodzenie j e s t wymiana 1 d ary , która potrak
tu ję łą c z n ia . Zasadniczo wymianą zajmuja s i ę Biuro Wydawnletw UMCS 1 B ib liotek a nie ma większego wpływu na t o , co otrzymu
je przez Biuro Wydawnictw, które prowadzi własną p olity k a.
Z wymiany dostajemy masę wydawnictw egzotycznych Jak chiń
sk ie , Japońskie l . t . p . , w małym stopniu wykorzystywana przez czytelników .
W ubiegłym roku B ib liotek a rozpoczęła próby wymiany zagra
nicznej 1 p olsk iej na własną rę k ę . Obecnie jesteśmy a kon
ta k cie z kilkoma instytucjam i zagranicznymi, które przysy-
$£flQą nam wydawnictwa. Koreepocdujemy w wydawnictwami emigra
cyjnymi, k tóre a ostatnim roku dość dużo p rzy słały nam wy- daanlotw polakloh ukazujących s i ę za g ra n ic ą , do nich nale
ż ą : Pol.T o*.H istoryczn e w Londynie, redakcja "K ultury" a Pa
ry żu , In sty tu t Naukowy w New Torku. Czynnikiem hamującym naszą wymianę J e s t t o , że w łaściwie możemy wysyłać tylko rzeczy kupione, nie mamy własnych wydawnictw, a wymiana dubletami, k tć rą rozpoczęliśmy z bibliotekam i polskimi na ra z ie ogranicza e lę do togo, że eami dostaliśmy z B ib lio
te k i Warszawskiej, J a g ie llo ń s k ie j, Łódzkiej c a łą masę sydaa- nlotw, nie możcuy niozym s i ę zrewanżować, bo z braku mibj- soa B ib liotek a nie je s t na ra z ie w sta n ie uporządkować włas
nych dubletów. J e ś l i ehodżi o d ary, to otrzymaliśmy o sta tn io 5 0 ,0 0 0 książek a Kin.Opieki S p ołeczn ej. Często dostajemy te ż dary a Zakładów UKCS, które przekazują B ib lio te ce zbędne wy
dawnictwa np. a roku ubiegłym odzledziesyliśm y przebrany już księgozbiór Zakładu Bhrksltmu.
Zbiory zabezpieczone
Zbiory zabezpieczone c z y li k siążk i przywiezione w swoim ezo-
a le bo Śląsko 0 eą dofiym t a loo ted d la B ib lio te k i, ciągi® j« e z - cso ezęŚÓ ta b włącza e lę do kslęgozbioru B ib lio te k i.
V
roku ofrtaęłym przypływ kelą&ek z rótnyob źród eł przedstawiał e lę nestęfm jąeo:kmpo wymiana dary zbozeb. razem 679* 5096 2666 5*0 7 1061 =- 1921*
Przypływ s / g dziadzin wiedzy:
d g lp g cwtólne
Bpoł. bnponiflt. mataOhcmn
rrawnt r l z .
bioljon.
g a o g o te ch . Im a
2065 1770 0797 1579 985 1590 2628
5» Kupno w św ietle c y f r ubiegłego roku przedetanio s ię n astęp u jąco : Ogółem B ib lio tek a zakupiła 5096 z o l . k e łą te k , o tym 110B z o l . stanowią k siążk i polskie none. 2660 r o i . zakup antykwaryczny. 567 c e l . import zagraniczny. 941 v o l 0 k a łą tk i zagrsnlennr kupione w k ra ju .
Czasopism Bibliotoka prenumerowało 125 polskie ty tu ły . 295 r a d zieck ich . 506 zagranicznych dla całego Uniw ersytetu, z czego B ib liotek a ok. 0 0 tytułów .
J e ś l i chodzi o ch arak terystyk ę zakupu pod względem t r o ś c i . to zakup zagraniczny dotyczył głównie d z ia ł ogólnych, encyklope
d i i . b ib l io g r a f i i, informatorów, słowników specjalnyoh. chodzi
ło non bowica o właściwe urządzenia nowej o e y to ln i. zakup kra
jowy to podręczniki dla studentów różnych wydziałów 1 d ziała naukowa nadająoe s i ę do c z y te ln i, zakup antykwaryczny przewa- t a ł z dziedziny humanistyki.
Za zbiorów specjalnych zakupiono zb iór a fisz y i pewną i lo ś ć wy
dawnictw zagranicznych dotyczących sztu k i w Klubie K .P. 1 K0
4 . Racjonalne prowadzenie zakupu wymaga 2 podstawo*
wych czyn n ości: 1 . Zbieranie inform acji o produkcji wydawnl- oeeJ krajowej i zagran icznej 2 . U stalen ie właściwych kryteriów doboru.
W jak i sposób odbywa s ię zb ieran ie inform acji w B ib lio te ce 7 J e ś l i chodzi o wydawnictwa p o lsk ie , to przeglądany j e s t Prze
wodnik B ib lio graficzn y i Zapowiedzi Wydawnicze zarówno przez p . Dyrektora jak Oddz.Gromadzenia i Kierownika Oddziału Udoetęp*
n ia n ia . W praktyce je s t to jednak n iew y starczające, gdyt k s łą t
ki cz ę s to w k sięgarn iach ukazują s ię w cześn iej, wobec ozego jeeteemy w stałym kontakcie z księgarniam i lubelskimi /u l.S z o pę na. K rak.Przedm ieście. Klub KPK/, gdzie odkładają dla nas nowości.
Zakup antykwaryczny polski odbywa s ię na podetewle nadsyłanych o f e r t . Tutaj co do niego deeydule Komisja złotona a 5 osób:
P.D yrektor, dr Wojciechowski i Kierownik Gromadzenia. Obecnie jesteamy w kontakcie n antykwariatami lubelskimi /O slak. Steń- stwowy. św .W ojciech a/ oraz poza lublinem z antykwariatami w Krakowie. Warszawie, zamawiamy nawet niektóre rzeczy z Gdań
ska czy Zabrza.
Uzupełnianie brakujących tomów odbywa e lę nie tylko przy po
mocy o f e r t , a le prowadzimy te r a s w B iu lety n ie rubrykę p t." B i
b liotek a poszukuje" i rozsyłamy zamówienia do k sięgarń.
Informacje dotycząee rynku zagranicznego zbierane są na pod
stawie sta łe g o przeglądu b ib lio g r a f ii narodowych 1 krytycznych oraz na podstawie niektórych czasopism ogólnych 1 katalogów
wydawniczych'
5 . Jak ie są k ry te ria doboru k sl^ g e tb to ra : B ib liotek o s ta r a s ię akoiapletowad zb ió r d z ia ł ogólnych, encyklopedii, b ib lio g ra fii,in fo rm a to ra ,sło w n ik ó w dla po
trz e b c z y te ln i.
2 . B ib liotek a pragnie seepakajad p o tr z e p ozytętników .
Ponlewaf większość czytelników atan oelą stu d e n ci, B iblioteko a ta ra s ię mled komplet potrsebnyeh podręczników w cz y te ln i oraz cz ę sto po kilko egzemplarzy e wypożyczalni. Drugo-z ko
l e i grupę użytkowników stanowią pracownicy nauki. Biblioteko s ta ro s ię więc kupoood wydawnictwa ozyoto naukowa. Z wydcw- niotw polskich zakupujesz c a łą n ie m i produkeję WIT M ,M ,t * » oorzyotw naukowych Jako drugi egzemplarz do e z y te ln l, z wy
dawnictw zogranieznyeh etorony s ię wybierad wydawnictwo firm naukowych Jo Oxford D Z iv.Press, P resses Dhiw.de Trance esy
▲kademle-Tarlogo
5 , Przy zakupie antykwarycznym Biblioteko s ta re s i ę s e s llld księgozbldr oydowniotwami przede wszystkim z zakresu nauk humaniatyeznyeh: H i s t o r i i , literaturoznaw stw o, pedagogiki,
o etatn io ap. zakupi!idmy zbidT kełątek przedwojennych z za
kresu pedagogiki i psyohologli.
4 o Przy zakupie b ierze s ię ta k ie pod uwagę potrzeby kultu
raln e czytelników , a więc przede wszystkim w za k re sie czaso pism prenumerujemy czaaopisaa o trad e i sp o łeczn ej, l i t e r a c k ie j zaróbno polskie jak i zagraniczna. Tym potrzebom k ultu
ralnym ma słuzyó równie* utworzony Oddział Zbiorów S p ecjal
nych, który ma Jedyny w lu b lin ie zb iór blciąoyeh muzykalii.
5 . 3 zaspokajaniu potrzeb kulturalnych czytelników b ierze a ię pod uwagę nie tylko potrzeby Dc ż a ln i, a le całeg o iro d o - wiske lu b elsk iego. Pod tym kątem widzenia kupuje s ię wydaw
nictwa o zakresu g r a f i k i , e z tu k i.
6 . B ib liotek a oboonle zbiorą t e i t.z w .* lu b lin le n a ” to j e s t wydawnietwo lu b elsk ie i Lublina d otyczące.
7 . Z wydawnictw zagranicznych starzmy e lę kupować wydawnic
twa P olsk i dotyezące oraz z przodeojennyoh wydawnictw drriti polskie z terenów Polaki h is to ry c z n e j.
6 . Po krótkim przedetawleniu p o lity k i gromadzenia B ib lio te k i Głównej, zdając eobte sprawę z pewnych nledo-
cią g o ię ó na tym polu, pragnę wyaunąd następujące prodby pod edreeom Kornieji B ib lio te c z n e j:
1 . B ib lio te k i uzlw ereyteckle na Zaohodzle i w Ameryce bar
dzo c z ę s to mają wspólnie z wydziałami uniwersyteckimi opra
cowaną pldmlennle polityk ę zakupu. Czy nie moins by i u nas opraćowad tak ich wytyoanyeh do p o lity k i gromadzenia? Komisja B ib lio teczn e zorientowana w planach naukowych Dezalni będzie mogła d cid le j powiązed pracę gramadzenie zbiorów z p otrze
bami pracowników nauki Uniwersytetu • dla B ib lio te k i byłoby to dużą pomocą. Należałoby te * ś c i ś l e j okredlió formy współ
pracy z Dydzlałeml, na ra z ie współpraca ta ma ch a ra k te r do
rywczy.
2 . Zwracam a ię z prośbą do w szystkich Zakładów o podania B ib llo teee lektury obowiązkowej i nadobowiązkowej dla stu dentów. B ib liotek a Ju t częściowo zneząło reolizew od ten po
s t u la t i s ta ro o ię akonfrontowed swój katęgozbidr pod kątem widzenia stu d iu jący ch . Kilka Zakładów d o starczy ło nom spiay
le k t u r /, pragnęlibyśmy, żeby Korni e j a B ib lio teczn e nas a tym względzie poparła.
3 . Proponuję, żeby Komisja B ib lio teczn a po ra z drugi rozpa
trz y ło aprawy "d rażliw e” ro zd ziału wydawnictw między B ib lio * tekę a Zakłady. Chodzi mi tu o sprawę prenumeraty ezaeopiem zagranicznych, ktdryoh B ib liotek o otrzymuje tylk o znikomy p ro cen t, r e s z tę b io rę Zakłady. Czy naprawdę B ib lio tek a nie mogłaby prenumerować pewnej llezb y czasopism naukowych 1 dub
lować z Zakładami pewnych tytułów? Równie d rażliw ie przed
staw ia s i ę sprawa niektórych d z ie ł zagranicznych o charakte
r z e specjalnym, k tć re ze względu na dewizy Uhiwersytet spro
wadza tylk o w jednym egzemplarzu. N a jcz ę ście j B ib lio te k a , j e ś l i nawet je kupi, oddaje później w depozyt do Zakłodćw, czym faktycznie uniemożliwia k orzystan ie innym czytelnikom .
Z Kroniki B ib lio te k i UI®S
Na zebranie szkoleniowe w kwietniu zaproszono Kier.Zakładu H is to r ii S taro ży tn ej 1 Średniowiecznej p ro f.H .Z izso , k tćry bawił przez kilka m iesięcy w A nglii na atypandlun naukowym
i zetknął s i ę w c z a s ie swej pracy z bibliotekam i an gielsk im i.
P ro f.Z in s opowiedział o b ib lio tek ach an gielsk ich przedstawia
ją c je z punktu widzenia c z y te ln ik a . P relegen t obszernie opi
s a ł B r itis h Kuse urn, B ib lio tek ę Uniwersytecką w Londynie, Bodleian L ibrary w O zfordzie, nadto po krćtoo kilko innyoh b ib lio te k /B ib lio te k ę Uniwerayteoką w Cambridge, B ib liotek ę In sty tu tu H is to r ii w Londynie, B ib liotek ę Public Record Of
f ic e w Londynie/. In teresu jący odoeyt wywołał ożywioną dys
k u sję.
Pracownicy B ib lio te k i zw ied zili jedną z największych drukarń i lubelskich Drukarnię Prasową, zapoznając s i ę z j e j urządzenia mi i p racą.
P racownioy n a si m ieli nadto okazję do wysłuchania k ilk a in te resu jący oh r e f e r a td e :
R eferatu no temat zadań b ib lio te k i naukowej, wygłoszonego pri mgr T .C sem iego, dyrektora g liw ick ie j P o lite ch n ik i im.PstrowJ sk iego. Odczyt był zorganizowany przez Stoworzyezenie Bibllo-I tokarzy Polsk ich - Okręg w L u b lin ie. R e fe ra t połączony był I z pokazem filmów z dziedziny b ib lio tek arstw a. A l l o włoski I o konserwacji drukćw, film z b ib lio te k i h in d u sk iej, szwedz
k ie j oraz B ib lio te k i Kongresu w W aszyngtonie/.
R eferatu mgr H .B ru n arsk iej, kustosza B ib lio te k i Zakładu Nero dowego im. O ssolińskich o katalogach rzeczowyeh w Polsce ze ezczegdlnym uwzględnieniem katalogu system atycznego. Odczyt, połączony z dyskusją przy samym w arsztacie p racy, katalogu systematycznym jednej z b ib lio te k lubelskloh, wywołał żywy oddźwięk, którego wyrazem była uchwałę Stowarzyszenie B iblio tokarzy ? o l.-o k r ę g w L u b lin ie, by podjąć s ta ra n ia o zorgani
zowanie ogólno-polskiej k on feren cji pracowników katalogów n ezowyoh.
2 -c h referatów bawiącej w Polsoe dr P.O’ lfe lla , p ro f.b ib lio t*
znawetewa na U n iw e rsy te cie Indiana w Bloom ington. R e fe ra t
o b ib lio te k a c h am erykańskich p ołączon y fcyliż"-film em a sjcerykań
s k i e ; b i b l i o t e c e . Tematem d ru g ie g o r e f e r a t u były b i b l i o g r a f i e i In fo rm ato ry w języku a n g ie lsk im ma sp ecjaln ym uwzględnieniem am erykańskich*
W c z a s i e swego pobytu w L u b lin ie dr 0 K a lia z w ie d z iła naszą B i b l io t e k ę .
W maju b . r . B ib lio te k a nasza g o ś c i ł a w ycieczkę 5 -u osób z B i b l io t e k i J a g i e l l o ń s k i e j . G oście z w ie d z ili b i b l i o t e k i lu b e ls k ie oraz z a b y tk i L u b lin a.
B ib lio te k a p o sz u k u je :
1 . AroŁiwum do dziejów l i t e r a t u r y
i
ośw iaty w P o ls c e 9 * 1 - 2 ro k ok. 1 0 * 0 -8 1 2 . A k ti g ro d z ie 1 ziem skie z czasów B zeczyp osp o l i t e J P o ls k ie jLwów 1 8 7 8 T . 1 ,3 * 4 3 . B a r J.,Z m a rz TT.: P olsk a b i b l i o g r a f i e prawa kanonicznego
Lublin T . l . 4 . B a rto sz e w icz Ju lia n :Z n a k o m ici mężowie p o lscy w X V III w.
P e te rra b u rg 1856 T . l . 5* Beofci: P alatogram y p o ls k ie , Kraków 1931
6 . Benmi" Gramatyka
7 . Ełumka: Fonetyka 1 w szy stk ie inne j e j k s ią ż k i
8 . L e h r-S p ła w iń sk i: Z arys gram atyki języka s ta r o c e r k le w n o -s ło - wiańskiegor l9 5 0
9 . B o y • ż e le ń sk i: Młoda P olska w yd .2. T roćław 1947
1 0 . Feldm an: W spółczesna, l i t e r a t u r a polska 1 8 6 4 -1 9 1 7 n a j l e p i e j w yd .7. Warszawa 1923
1 1 . K rid l M in fred : L i t e r a t u r a polska XIX w. Warszawa 1930 c z . l . 1 2 . K o t: B l s t o r i a wychowania T . l - 2
13* B o b in ę : W stęp de t e o r i i z a tr u d n ie n ia . Warszawa 1947
1 4 . A jd u k ie w lcz : Z agadn ienia 1 k ie ru n k i f i l o z o f i i , Warszawa 1949 1 5 . A jd u k iew icz: Główne k ie ru n k i f i l o z o f i i , lwów 1923
1 6 . Je ru ę S le m : Wstęp do f i l o z o f i i , Warszawa 1926 17* T a ta rk ie w ic z : H i s t o r i a f i l o z o f i i T .k -3
1 8 . T a ta r k ie w ic z : Z arys dziejów f i l o z o f i i w P o l s c e , Kraków 1 9 4 8 19* B aranow ski: Chemia f i z j o l o g i c z n a . Warszawa 1937 T . l - 2
2 0 . B la u tb -O p ie ń sk a : Chemia f i z j o l o g i c z n a , s k r y p t,c z . 1 - 4
2 1 . B a siń sk i A .: Chemia n le ro g a n ię z n a i o g ó ln a ,Warszawa 1933 T . l 2 2 . C lc lb a b ln : Podstawy ohemil o r g a n ic z n e j, Warszawę 1937 T . l . 2 3 . H oliem an: P od ręczn ik chem ii n ie o r g a n ic z n e j, Lwów 1 9 2 8 2 4 . Ilollem an: P od ręczn ik ohemil o r g a n ic z n e j. Warszawa 1921 2 5 . Ilolleman 1 R i c h t e r : Chemia org an iczn a T .l-2 ,W a rsz a w a 1933 2 6 . K a rre r P .f Chemia o rg a n ic z n a . Warszawa 1931 T # l-.c z .2
2 7 . Kos zew J a n : Chemią o rg a n ic z n a , Kraków T . l / 3
2 8 . S k arżyń sk i B . : Chemia f i z j o l o g i e zn a, Warszawa T . l - 2 2 9 . E ncyklopedia f r a n c a l s e , P ą r i s T . 2
3 0 . Słownik ła c in y śre d n io w ie cz n e j 1933 T . l . z . 1 - 2 3 1 . Słownik w ło s k o -p o ls k i, p o lsk o -w ło sk i
3 2 . Słownik szw e d z k o -p o lsk i, p o lsk o -szw ed zk i.
