Mariusz RADZISZEWSKI Ma³gorzata TURALSKA Departament Energetyki Ministerstwo Gospodarki
00-507 Warszawa, pl. Trzech Krzy¿y 3/5
Technika Poszukiwañ Geologicznych Geotermia, Zrównowa¿ony Rozwój nr 1–2/2011
MO¯LIWOŒCI WSPARCIA PROJEKTÓW GEOTERMALNYCH W ŒWIETLE DZIA£AÑ I DOKUMENTÓW MINISTERSTWA
GOSPODARKI
Jednym z szeœciu podstawowych kierunków polskiej polityki energetycznej jest rozwój wykorzystania odnawialnych Ÿróde³ energii, w tym biopaliw. G³ówne cele polityki energetycz- nej w tym zakresie obejmuj¹ m.in. wzrost udzia³u odnawialnych Ÿróde³ energii (OZE) w final- nym zu¿yciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaŸ- nika w latach nastêpnych, a tak¿e zwiêkszenie stopnia dywersyfikacji Ÿróde³ dostaw i stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej, opartej na lokalnie dostêpnych surowcach. Osi¹gniêcie tych celów wymaga wzrostu wykorzystania energii geotermalnej, który planowany jest poprzez u¿ycie pomp ciep³a i bezpoœrednie wykorzystanie wód termalnych.
Dzia³ania na rzecz rozwoju wykorzystania OZE, okreœlone w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku, polegaj¹ np. na wprowadzeniu dodatkowych instrumentów wsparcia zachêcaj¹cych do szerszego wytwarzania ciep³a i ch³odu z odnawialnych Ÿróde³ energii, bezpoœrednim wsparciu budowy nowych jednostek OZE oraz stymulowaniu rozwoju poten- cja³u polskiego przemys³u produkuj¹cego urz¹dzenia dla energetyki odnawialnej, w tym przy wykorzystaniu funduszy europejskich.
Rozwiniêciem Polityki energetycznej Polski do 2030 roku oraz realizacj¹ obowi¹zku wynikaj¹cego z art. 4 ust. 1 dyrektywy Parlamentu europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze Ÿróde³ odnawialnych zmieniaj¹cej i w nastêpstwie uchylaj¹cej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE jestKrajowy plan dzia-
³ania w zakresie energii ze Ÿróde³ odnawialnych (KPD). Przygotowany w Ministerstwie Gospodarki dokument ma w przewa¿aj¹cej mierze charakter informacyjny i zawiera prog- nozê mo¿liwoœci pozyskania energii z poszczególnych Ÿróde³ w latach 2010–2020 w podziale na 3 sektory: elektroenergetyka, ciep³ownictwo i ch³odnictwo oraz transport. Najwiêksze zapotrzebowanie na energiê z OZE wystêpuje przy produkcji ciep³a i ch³odu. Przewiduje siê,
¿e w 2020 r. 55% energii z OZE bêdzie zu¿ywane w tym sektorze. W KPD prognozowany jest ponadto znacz¹cy wzrost produkcji ciep³a z energii geotermalnej, w tym 178 ktoe w 2020 r., nie w³¹czaj¹c energii wytworzonej z zastosowaniem pomp ciep³a, której produkcja wyniesie 148 ktoe. Wed³ug KPD w latach 2010–2020 mo¿liwy jest prawie 6-krotny wzrost mocy zainstalowanej w pompach ciep³a. Przewidywany udzia³ produkcji ciep³a z energii geoter- 19
malnej, w tym pomp ciep³a, w ca³ym sektorze „zielonego ciep³a” w 2020 r. wyniesie 5%.
Œledz¹c szybki rozwój technologiczny wszystkich rodzajów odnawialnych Ÿróde³ energii, nale¿y stwierdziæ, ¿e w dalszej perspektywie energia geotermalna w Polsce bêdzie wykorzy- stywana równie¿ do produkcji energii elektrycznej.
Stymulowanie dalszego rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce zosta³o okreœlone jako g³ówny cel Deklaracji wspó³pracy na rzecz rozwoju energii geotermalnej w Polsce, podpisanej w dniu 8 marca 2010 r. przez Podkomisjê Sta³¹ ds. Energetyki Komisji Gospodarki Sejmu RP, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Œrodowiska oraz Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne.
Wyrazem zainteresowania Rz¹du RP tematyk¹ geotermii jest tak¿e wizyta przedstawicieli Rz¹du i organizacji pozarz¹dowych w Islandii, która odby³a siê w 2010 r. Owocem tej wizyty jest projekt Memorandum o Porozumieniu miêdzy Ministrem Gospodarki Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Przemys³u, Energetyki i Turystyki Republiki Islandii o wspó³pracy w sektorze energetyki odnawialnej. Projekt tego dokumentu jest obecnie w fazie finalnej i w najbli¿szym czasie zostanie podpisany przez stronê polsk¹ i islandzk¹. Jednym z g³ów- nych postanowieñ Memorandum jest wyznaczenie reprezentantów stron, którzy bêd¹ kontak- towaæ siê w sprawach zwi¹zanych z realizacj¹ wspólnych przedsiêwziêæ Polski i Islandii w zakresie energetyki odnawialnej, w tym geotermalnej.
W zakresie mo¿liwoœci dofinansowania projektów geotermalnych g³ównym Ÿród³em finansowania inwestycji dotycz¹cych pozyskania energii geotermalnej w perspektywie do roku 2020 r. s¹ obecnie fundusze strukturalne i Fundusz Spójnoœci UE. W Programie Operacyjnym Infrastruktura i Œrodowisko (POIiŒ) oraz w 16 Regionalnych Programach Operacyjnych na lata 2007–2013 w kategoriach interwencji obejmuj¹cych jednoczeœnie energetykê geotermaln¹ i wodn¹ zarezerwowano prawie 192 mln euro.
Ministerstwo Gospodarki pe³ni funkcjê Instytucji Poœrednicz¹cej dla dwóch osi prioryte- towych POIiŒ: IX. Infrastruktura energetyczna przyjazna œrodowisku i efektywnoœæ ener- getyczna oraz X. Bezpieczeñstwo energetyczne, w tym dywersyfikacja Ÿróde³ energii.W pierw- szej z nich w ramachdzia³ania 9.4 Wytwarzanie energii ze Ÿróde³ odnawialnych dotychczas odby³y siê dwa konkursy. Odofinansowanie mogli siê ubiegaæ beneficjenci, których projekty obejmowa³y m.in. budowê lub zwiêkszanie mocy jednostek wytwarzania ciep³a przy wyko- rzystaniu energii geotermalnej. Minimalna wartoœæ projektu wynosi³a 20 mln z³, natomiast maksymalna kwota dofinansowania zosta³a ustalona na poziomie 40 mln z³. W pierwszym konkursie na listê podstawow¹ i rezerwow¹ nie zakwalifikowa³ siê ¿aden projekt ciep³owni geotermalnej. W drugim konkursie wnioskowano o dofinansowanie czterech projektów, z których jeden zosta³ odrzucony, jeden znalaz³ siê na liœcie podstawowej, dwa – na liœcie rezerwowej.
W pierwszym i dotychczas jedynym konkursie, który odby³ siê w ramachdzia³ania10.3 Rozwój przemys³u dla OZE X. osi priorytetowej POIiŒwsparcie mog³y uzyskaæ inwestycje polegaj¹ce m.in. na budowie zak³adów produkuj¹cych urz¹dzenia do wytwarzania ciep³a przy wykorzystaniu energii geotermalnej.Wœród wniosków, które wp³ynê³y w tym konkursie, nie by³o tego typu projektów.
20
Podsumowuj¹c nale¿y zauwa¿yæ, ¿e dotychczas inwestorzy byli ma³o aktywni w zakresie pozyskiwania œrodków finansowych na realizacjê przedsiêwziêæ zwi¹zanych z energetyk¹ geotermaln¹ z funduszy unijnych. Jednak¿e sytuacja ta mo¿e ulec zmianie wraz z rosn¹cym zainteresowaniem tym sektorem i rozwojem technologii wykorzystania energii geotermalnej w Polsce.
