• Nie Znaleziono Wyników

Zmiany ogólnoustrojowe w organizmie kobiety ciężarnej w poszczególnych trymestrach ciąży

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Zmiany ogólnoustrojowe w organizmie kobiety ciężarnej w poszczególnych trymestrach ciąży"

Copied!
57
0
0

Pełen tekst

(1)

Zmiany ogólnoustrojowe w organizmie kobiety ciężarnej w poszczególnych trymestrach ciąży

Prof. dr hab. Ewa Wender- Ożegowska, Klinika Rozrodczości UMP

(2)

Ciąża prawidłowa to stan trwający od momentu zapłodnienia komórki jajowej - czyli połączenia się żeńskiej komórki rozrodczej z męską

komórką rozrodczą plemnikiem - i zagnieżdżenia

się jej w macicy

(3)

metoda określenia terminu porodu, licząc czas trwania ciąży od 1. dnia ostatniej miesiączki.

Opisał ją niemiecki położnik Franz Naegele (1778–1851).

Termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni - 3 miesiące + 1 rok.

• Średni czas ciąży obliczony tą metodą wynosi ok. 280 dni (40 tygodni).

Reguła ta nie sprawdza się przy cyklach nieregularnych (ok. 5% porodów odbywa się w wyliczonym w ten sposób terminie porodu

• Czas ciąży jest indywidualnie zróżnicowany i zależy od momentu uzyskania przez dziecko takiego wieku biologicznego, który pozwala mu na samodzielne życie poza organizmem matki.

Obliczając czas trwania ciąży i przybliżony termin porodu, stosuje się wyliczenie uwzględniające termin ostatniej miesiączki., wg tzw.

Reguły Naegelego

(4)
(5)

W przebiegu ciąży dochodzi do szeregu zmian ogólnoustrojowych:

• w narządzie rodnym

• w układzie endokrynnym

• w układzie krążenia

• w układzie oddechowym

• w układzie moczowym

• Zmiany następują również w układzie krzepnięcia i fibrynolizy

Wszystkie te zamiany mają na celu zapewnienie optymalnego rozwoju dla płodu,

ale również dostarczenie substancji odżywczych ciężarnej

(6)

Zmiany w organizmie kobiety ciężarnej

od okresu zarodkowego

(7)
(8)

Zmiany ogólnoustrojowe w ciąży

Są adaptacją do ciąży w zakresie

anatomicznym, fizjologicznym i biochemicznym

1

Dotyczą każdego układu w organizmie

2

Procesy zachodzące podczas ciąży mają zapewnić prawidłowy rozwój płodu,

3

a także zagwarantować odpowiednie

przemiany niezbędne dla ciężarnej

4

Bez ich gruntownej znajomości

zrozumienie fizjologii i patologii ciąży nie jest możliwe

5

(9)
(10)
(11)
(12)
(13)

Układ rozrodczy

• Trzon macicy

• Szyjka macicy

• Jajniki i jajowody

• Pochwa i krocze

(14)

Macica

• Zwiększenie masy z ok. 70 g do ok.1100 g oraz objętości jamy z ok. 10 ml do 5 l

• Zmiany związane przede wszystkim z rozrostem już istniejących miocytów oraz produkcją tkanki łącznej

• Wraz z rozwojem ciąży ściana macicy staje się coraz cieńsza- w terminie grubość wynosi ok. 1,5 cm

(15)

Macica

• W 12 tc zaczyna wykraczać poza miednicę, powiększając się dalej zbliża się do przedniej ściany jamy brzusznej,

przemieszcza bocznie jelita by w terminie niemalże osiągnąć granice wątroby

• Tendencja do dekstrorotacji

• Przepływ maciczno łożyskowy: rośnie wraz z rozwojem ciąży z 450 ml do 650 ml/ min w terminie

(16)

 Implikacje kliniczne:

Zgaga

Ucisk na żołądek Wzdęcia

Zaparcia

Częste oddawanie moczu

Ból w podbrzuszu

Duszność

(17)

Implikacje kliniczne

• Ingerencja w obrębie ściany macicy

przed ciążą istotnie zwiększa ryzyko jej pęknięcia w ciąży- rozciąganie,

cieńczenie ściany (1,5cm w terminie)

• Zastój w drogach moczowych z uwagi na możliwy ucisk ciężarnej macicy- częściej po stronie prawej- dekstrorotacja

• Krwotok położniczy- duży przepływ w naczyniach macicznych, zmieniona anatomia

• Zmieniona symtomatologia w

schorzeniach chirurgicznych, np. w

zapaleniu wyrostka

(18)
(19)
(20)
(21)
(22)
(23)
(24)
(25)

Skóra

• Zwiększona pigmentacja brodawek oraz zewnętrznych narządów płciowych

• Postuluje się, że za powyższe zmiany odpowiada istotnie

zwiększone stężenie hormonu stymulującego melanocyty, oraz stymulujący te komórki wpływ podwyższonych stężeń

estrogenów i progesteronu

(26)

Linea nigra

(27)

Implikacje kliniczne

• Brak wpływu na przebieg ciąży

• Zmiany w większości cofają się po ukończeniu ciąży

(28)

Gruczoły sutkowy

• W jego obrębie odkłada się znaczna ilość tkanki tłuszczowej otaczająca tkankę gruczołową

• Liczba przewodów gruczołowych zwiększa się pod wpływem estrogenów

• Liczba zrazików gruczołowych zwiększa się pod wpływem

progesteronu i laktogenu łożyskowego

(29)

Zmiany metaboliczne

• Sprostanie rosnącemu zapotrzebowaniu rozwijającego się płodu wymaga od organizmu kobiety szeregu znaczących zmian metabolicznych

• Oszacowany dodatkowy wydatek energetyczny w ciąży wynosi ok. 80 000 kcal co daje ok.

300 kcal/dzień

(30)
(31)

Przyrost masy ciała

• Jest spowodowany w największym stopniu przez wzrost macicy wraz z jej zawartością, powiększeniem gruczołów sutkowych, wzrost objętości krwi oraz zewnątrz naczyniowego-

zewnątrzkomórkowego płynu

(32)

Implikacje kliniczne

• Przyrost masy ciała w ciąży powinien podlegać regularnej kontroli

• Aktualne wytyczne rekomendują ustalanie porządanego przyrostu masy ciała na podstawie przedciążowego BMI (wskaźnika masy ciała)

• Zarówno nadmierny jak i niedostateczny przyrost masy ciała może wywierać negatywny wpływ na matkę i płód

(33)
(34)
(35)

Zmiany narządowe w ciąży 10 tc 20 tc 30 tc 40 tc

Całkowite nagromadzenie substancji w czasie ciąży

(36)

Hormony produkowane przez łożysko

i ich wpływ na zmiany u ciężarnej

(37)
(38)

Implikacje kliniczne

• Ciąża stanowi okres podwyższonego ryzyka zaburzeń gospodarki węglowodanowej, szczególnie u kobiet predysponowanych

• U kobiet z cukrzycą przedciążową- wzrost zapotrzebowania na insulinę, wzrost ryzyka progresji powikłań cukrzycowych- konieczność planowania ciąży, intensywny nadzór

• U kobiet z czynnikami ryzyka- istotne ryzyko rozwinięcia cukrzycy ciążowej-

skrining

(39)

Gospodarka białkowa

• Wzrost zapotrzebowania na białko

• Wzrost efektywności wykorzystywania

dostarczonego białka wraz z czasem trwania ciąży

(40)

Gospodarka wodna

• Retencja wody jest naturalnym zjawiskiem w ciąży

• Minimalna szacowana dodatkowa ilość wody

magazynowana podczas ciąży wynosi ok. 6,5 litra

• Ok. 3,5 litra przypada na płód, łożysko i płyn owodniowy

• Ok. 3 litry na zwiększoną objętość krwi matczynej,

powiększoną macicę oraz piersi

(41)

Implikacje kliniczne

Tendencja do obrzęków, na które dodatkowo wpływa

wzrost ciśnienia w układzie żylnym k. dolnych.

(42)

Gospodarka tłuszczowa

• Stężenie lipidów, lipoprotein oraz apolipoprotein istotnie wzrasta w okresie ciąży

• Gromadzenie tkanki tłuszczowej następuje przede wszystkim w I połowie ciąży i ma przede wszystkim charakter centralny

• W późniejszym okresie ciąży rosnące zapotrzebowanie

płodu na składniki odżywcze prowadzi do zmniejszenia

matczynych zasobów tkanki tłuszczowej

(43)

Ciąża jest okresem w życiu kobiety,

który charakteryzuje się podwyższeniem stężenia wszystkich frakcji cholesterolu i triglicerydów-

Aterogenny charakter ciąży

W ciąży fizjologicznej poziom triglicerydów rośnie średnio o około 200%,

a cholesterolu całkowitego o około 25%

(Alvarez JJ. J Lipid Res. 1996)

(44)

Gospodarka elektrolitowa

• Tendencja do akumulacji sodu i potasu

• Spadek całkowitego stężenia wapnia, co jest konsekwencją spadku stężenia albumin i tym samym związanego z nimi wapnia

• Stężenie wapnia zjonizowanego pozostaje niezmienione

• Spadek stężenia magnezu zarówno w formie

niezjonizowanej, jak i zjonizowanej

(45)

Implikacje kliniczne

• Mimo wzmożonej akumulacji sodu i potasu stężenie utrzymuje się w granicach

obserwowanych przed ciążą (retencja wody)

• Rozwijający się płód wywiera istotny wpływ na gospodarkę wapniową- ok. 200mg wapnia

deponowane jest w kościach płodu

(46)

Objętość krwi matczynej

• Objętość krwi rośnie o ok. 40-50%

• Wzrost objętości krwi jest najszybszy w II trymestrze ciąży, osiągając plateu na kilka tygodni przed ukończeniem ciąży

• Wzrost objętości dotyczy zarówno masy krwinkowe, jak i osocza

• Wzrost objętości osocza jest bardziej wyrażony co znajduje

odzwierciedlenie w niewielkim spadku stężania Hemoglobiny

oraz Hematokrytu

(47)

Implikacje kliniczne

W przypadku obniżenia wartości Hb poniżej 11g/dl należy wiązać ten fakt z niedoborem żelaza aniżeli z ciążową

hiperwolemią- fizjologiczna niedokrwistość

(48)
(49)

Dziękuję Państwu za uwagę

(50)

• Całkowite zapotrzebowanie na żelazo w ciąży wynosi ok. 1000mg.

• 300mg jest transportowane do płodu i łożyska

• 500mg jest zużywane do produkcji erytrocytów

• 200mg jest wydalane z organizmu głównie przez układ pokarmowy

Gospodarka żelaza

(51)

Gospodarka żelaza

Największy wzrost zapotrzebowania na żelazo obserwuje się w 2 połowie ciąży

Podczas porodu siłami natury pojedyńczego płodu oraz w ciągu tygodnia połogu matka traci ok. 50% masy erytrocytarnej

dodatkowo wyprodukowanej podczas ciąży (krwawienie podczas porodu, odchody

połogowe)

(52)

Implikacje kliniczne

• Ciąża jest czynnikiem ryzyka anemii z niedoboru żelaza

• Ilość żelaza dostarczana w diecie oraz stanowiąca rezerwę żelaza jest zwykle niewystarczająca by sprostać potrzebom związanym z ciążą i porodem

• Niedokrwistość z niedoboru żelaza może prowadzić do obniżenia odporności, przedwczesnego

ukończenia ciąży oraz hipotrofii wewnątrzmacicznej

(53)

10 tc 20tc 30tc 40tc

(54)
(55)
(56)
(57)

Wskaźnik śmiertelności okołoporodowej matek na świecie –rok 2015

Cytaty

Powiązane dokumenty

W przedoperacyjnej czteronaczyniowej arteriografii tętnic mózgowych uwidoczniono tętniaka olbrzymiego w odejściu tętnicy łączącej tylnej mózgu lewej od tętnicy

U osób z z chorobą Duhringa wykry- wa się przeciwciała IgA przeciwko endomysium mięśni gładkich (IgA-EmA) oraz tkankowej transglutaminazie (IgA-tTG), które oznacza się w

Objaw ten ma szczególne znaczenie, jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że w prawidłowej ciąży stężenie wapnia całko- witego jest niższe od stężenia u kobiet

Od około 6-8 ty- godnia ciąży obserwuje się wzrost objętości krążącej krwi, która osiąga maksimum w 32-34 tygodniu ciąży, z nieznacznie zaznaczonymi zmianami w

Chociaż stężenie arypiprazolu nie było u chorej mo- nitorowane, przebieg choroby pośrednio potwierdza doniesienia o tym, że kobiety w czasie ciąży wymagają mniejszych

Odżywianie się kobiet w ciąży jest jednym z najważniejszych czynników środowiskowych, które odpowiadają za prawidło- wy przebieg ciąży oraz rozwój dziecka w okresie

W przypadku stwierdzenia rozpoznań cy- tologicznych ASC-US lub LSIL, ze względu na niewielkie ryzyko występowania raka szyjki macicy u kobiety w ciąży, dopuszcza się

Występowanie nowotworów złośliwych w czasie ciąży to zjawisko rzadkie, przy czym jednym z najczęst- szych jest właśnie rak jelita grubego (tab. Ocena częstości