Opisujemy obraz
1. Cele lekcji
a) Wiadomości Uczeń:• wie, jak napisać opis obraz
• zna obraz Adrieana van Ostade „W pracowni malarza” i jego opis autorstwa Zbigniewa Herberta
• wie, jaka jest opinia Herberta o akcie tworzenia
b) Umiejętności Uczeń:
• analizuje opis Zbigniewa Herberta, wskazuje w nim odwołania do obrazu Adrieana van Ostade „W pracowni malarza”
• opisuje wybrane obrazy
• używa zróżnicowanego słownictwa potrzebnego do opisu obrazów
• wyraża własne opinie o wybranych obrazach
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem Pokaz
Rozmowa
Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik, kserokopie reprodukcji obrazów Claude’a Moneta: „Śniadanie na trawie”,
„Maki”, „Kobiety w ogrodzie”, kartki.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Uczniowie oglądają w podręczniku obraz Adrieana van Ostade „W pracowni malarza”.
Opisują obraz, odpowiadając na pytania: Co jest tematem obrazu?, Kto jest jego bohaterem?, Gdzie przedstawiona jest scena?, Co robi malarz?, Jak wygląda jego pracownia?, Jakich barw użył malarz?, Jaki nastrój panuje na obrazie?, Co malarz mógł chcieć nam przekazać poprzez ten obraz?
b) Faza realizacyjna
Uczniowie czytają tekst Zbigniewa Herberta dotyczący tego obrazu: „Cena sztuki” i oceniają, czy opis jest wierny obrazowi.
Uczniowie w punktach wypisuje kolejne elementy dzieła przedstawione przez Herberta:
1. Plan ogólny – izba z wielkim oknem
2. Główny bohater obrazu – malarz, jego miejsce na obrazie – pierwszy plan.
3. Plan dalszy – uczeń rozcierający barwniki.
4. Ogólne wrażenie, jakie wywołuje obraz i refleksja wypływająca z kontaktu z tym obrazem.
5. Szczegóły techniczne, autor i tytuł obrazu – olej na desce.
Uczniowie wskazują, jaka refleksja towarzyszy autorowi podczas oglądania tego obrazu, odpowiadają, dlaczego Herbert przyrównał to miejsce do pracowni stolarza lub krawca, interpretują tytuł obrazu.
Uczniowie oceniają, czy opis tego obrazu był ciekawy, jaką rolę miała refleksja: czy była tylko dodatkiem, czy może była najważniejsza.
Nauczyciel informuje uczniów, że lekcja będzie dotyczyć opisu obrazu. Wyjaśnia uczniom, że najważniejsza w opisie obrazu jest jego interpretacja, wrażenie, jakie wywiera na odbiorcy, sam opis poszczególnych elementów ma za zadane przybliżyć czytelnikowi dzieło, dać mu możliwość wyobrażenia sobie obrazu. Uczniowie wymieniają elementy, które wymienia się podczas opisu obrazu: temat, plany, kompozycja, bohaterowie, ich wygląd i czynności, kolorystyka, technika, ogólne wrażenia i refleksje.
Uczniowie wskazują na możliwe tematy obrazu. Nauczyciel wypisuje je na tablicy, np.
portret, pejzaż, martwa natura, scena rodzajowa, akt.
Uczniowie wskazują różne techniki: akwarela, olej, fresk, rysunek, szkic.
Uczniowie wymieniają różne możliwości opisania koloru brązowego: brunatny, kasztanowy, kawowy, orzechowy, czekoladowy, beżowy, …
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy i prosi, aby każda grupa znalazła jak najwięcej określeń nazywających poszczególne barwy i bliskie im odcienie: czerwony, żółty, niebieski, zielony. Kiedy uczniowie czytają swoje propozycje, nauczyciel zapisuje je na tablicy, reszta klasy uzupełnia, np. czerwony: purpurowy, wiśniowy, malinowy, karminowy, bordowy, szkarłatny; niebieski: błękitny, szafirowy, fiołkowy, granatowy, chabrowy.
Uczniowie oglądają obraz Claude’a Moneta „Śniadanie na trawie” i wspólnie opisują poszczególne elementy dzieła: temat obrazu, plany, bohaterów (stroje, czynności, gesty), krajobraz, barwy, wrażenie, opinia.
Uczniowie indywidualnie tworzą opis tego obrazu, prezentują swoje prace.
c) Faza podsumowująca
Nauczyciel prosi jednego ucznia na ochotnika, pozostałym rozdaje kartki. Uczniowi ochotnikowi pokazuje obraz np. Claude’a Moneta „Maki”. Zadaniem ucznia jest opisać obraz tak, aby reszta klasy mogła go odwzorować na kartkach. Po skończeniu opisu, uczniowie oglądają obraz, pokazują swoje prace i porównują je, oceniają, czy opis był wierny.
Nauczyciel zwraca uwagę na rolę przyimków: przy, obok, na itd.
Zabawę można powtarzać kilkakrotnie, można też przeprowadzać ja w parach.
5. Bibliografia
1. Kuziak M., Rzepczyński S., Jak dobrze napisać…, Warszawa, Horyzont 2002.
2. Łuczak A., Prylińska E., Między nami. Podręcznik dla klasy drugiej gimnazjum, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe 2003.
3. Peccatori S., Zuffi S., Monet, [w:] Rzeczpospolita, Warszawa 2006.
6. Załączniki
a) Karta pracy ucznia brak
b) Zadanie domowe
Napisz opowiadanie zainspirowane obrazem Moneta „Kobiety w ogrodzie”.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Wybór obrazów jest dowolny. Najlepiej posłużyć się obrazami ukazującymi sceny rodzajowe, które stwarzają możliwość opowiadania akcji.
