Scenariusz zajęć
IV etap edukacyjny, język polski, zakres podstawowy
Temat: W świecie błędów i innowacji językowych – fragment prozy Doroty Masłowskiej
Treści kształcenia:
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystywanie zawartych w nich informacji.
3. Świadomość językowa. Uczeń:
7) rozróżnia pojęcia błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej, poprawności i stosowności wypowiedzi; rozpoznaje i poprawia różne typy błędów językowych.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Odszukuje potrzebne informacje,
● Redaguje różne typy notatki,
● Rozwija sprawność współdziałania w grupie,
● Dyskutuje, ujawnia swoje opinie.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Prezentuje kreatywne nastawienie do innowacji językowej i błędu językowego,
● Rozpoznaje różne rodzaje błędów językowych,
● Porównuje własne zdanie z opinią interlokutorów.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Umiejętność uczenia się,
● Kompetencje informatyczne,
● Kompetencje społeczne i obywatelskie.
Środki dydaktyczne:
● Komputery z dostępem do internetu,
● Sprzęt multimedialny: komputer, ewentualnie podłączony do telewizora projektor multimedialny/tablica interaktywna,
● Zasoby multimedialne: film „Fragment Pawia Królowej”, film „Proza lingwistyczna”,
● Kserokopie fragmentu tekstu Masłowskiej czytanego w filmie1.
1 Fragment tekstu można skopiować z książki: Dorota Masłowska, Paw Królowej, Lampa i Iskra Boża, Warszawa 2005.
1
Metody nauczania:
● Problemowa aktywizująca: rozmowa kierowana,
● Praktyczne: metoda przewodniego tekstu, ćwiczenia redakcyjne,
● Eksponująca: film.
Formy pracy:
● Zbiorowa,
● Indywidualna jednolita,
● Grupowa zróżnicowana.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Po przywitaniu się z klasą nauczyciel przedstawia cel zajęć i uruchamia pierwszą część filmu z zasobu multimedialnego. Zadaniem uczniów – po wysłuchaniu i obejrzeniu materiału – jest udzielenie odpowiedzi ustnych na pytanie: „Co was zdziwiło w odczytanym fragmencie prozy współczesnej?”. Prowadzący zajęcia powinien poprosić młodzież o zanotowanie swoich spostrzeżeń już w trakcie filmu. Chętni dzielą się przemyśleniami na forum klasowym.
Etap realizacji
W tej części lekcji uczniowie powinni siedzieć przy komputerach. Nauczyciel prosi uczestników zajęć o wyszukanie informacji na temat błędu językowego (np.
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=389) i innowacji językowej (np.
http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=9400), wskazując materiały źródłowe w formie linku.
Następnie zleca wyróżnienie niezrozumiałych fragmentów. Zespoły 3-osobowe próbują rozstrzygnąć problematyczne zagadnienia. Nauczyciel wspiera uczniów w sytuacjach, kiedy kwestie trudne pozostają niewyjaśnione.
Potem uruchamia, po raz drugi, projekcję zasobu multimedialnego (ponownie pierwsza część). Pracujący w 3-osobowych grupach uczniowie, mając do dyspozycji fragment czytanego tekstu, wyróżniają kolorem po jednym przykładzie błędu fleksyjnego, składniowego, leksykalnego, fonetycznego i stylistycznego oraz innowacji językowej, np.
neologizmu lub zapożyczenia. Zastanawiają się i dyskutują o potrzebie, zasadności i sensowności użycia tego typu zapisu w książce. Liderzy przedstawiają wnioski, do których doszli w toku rozmów zespołowych.
Nauczyciel odtwarza teraz drugą część filmu z zasobu multimedialnego. Prosi, by uczniowie zanotowali, czym jest – zdaniem dr Urszuli Glensk – proza lingwistyczna i zwrócili uwagę na kwestie poprawności językowej tekstu Masłowskiej. Po emisji młodzież krótko komentuje obejrzany materiał (wiadomości zdobyte podczas projekcji przydadzą się w dalszej pracy).
Następnie każda grupa wybiera po jednym zdaniu z fragmentu „Pawia Królowej” i zapisuje je w zgodzie z normą językową (wykorzystując informacje podane przez dr Glensk). Po odczytaniu poprawionych zdań wszyscy zastanawiają się nad tym, co stracił, a co zyskał tekst Masłowskiej po takiej korekcie.
2
W dalszym etapie nauczyciel prosi o przejrzenie wypowiedzi dotyczących książki Doroty Masłowskiej zawartych na forum strony: http://lubimyczytac.pl/ksiazka/34802/paw-krolowej i dodanie swojego komentarza na temat innowacji językowej w „Pawiu Królowej”. Chętni odczytują dodane przez siebie opinie.
Etap końcowy
Na koniec nauczyciel prosi, aby uczniowie napisali w zeszytach, czego nauczyli się na dzisiejszych zajęciach oraz co ich zdziwiło, a także zapoznali się z biografią Doroty Masłowskiej (http://pl.wikipedia.org/wiki/Dorota_Masłowska).
Dodatkowo:
Nauczyciel może wskazać także link do recenzji „Pazia Królowej” Grzegorza Chojnowskiego:
http://chojnowski.blogspot.com/2007/04/ksiki-o-ktrych-si-mwi1.html i poprosić chętnych, aktywnych uczniów o określenie, czy i dlaczego zgadzają się lub nie zgadzają z opinią wrocławskiego dziennikarza.
Uczniowie mogę także wybrać się na spektakl „Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku” w reżyserii K. Dracza wystawiany na scenie PWST we Wrocławiu. Inspiracją do stworzenia tego przedstawienia była twórczość Doroty Masłowskiej.
3
