STATYSTYKA WOJEWÓDZTWA
Do wyłqc-znetfo u*ytku erlren^ta EßZ, Nr «•# »
AKTUALIZACJA WARTOŚCI ŚROOK0W TRWAŁYCH W GOSPODARCE NARODOWEJ W WOOEWÖOZTWIE WAŁBRZYSKIM
Zeszył nr 6 Wałbrzych 19 ftrudni■ 19R4 r. . WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY
W WAŁBRZYCHU
SPIS TREŚCI
Str.
UWAGI METODYCZNE ... 2 UWAGI ANALITYCZNE ... ... »
SPIS TABLIC
T»bl.
Wartość środków trwałych w gospodarce narodowej województwa ... 1 Wartość brutto środków trwałych w gospodarce uspołecznionej województwa
na tle gospodarki uspołecznionej kraju ... . 2 Wartość brutto środków trwałych w gospodarce uspołecznionej województwa
według działów 1 gałęzi gospodarki narodowej w cenach z 1 I 1983 r.... 3 Wartość brutto środków trwałych w gospodarce uspołecznionej województwa
według alaet 1 gain w cenach z 1 I 1983 r. ... ... . *
Str.
21
22
23
32
UWAOI METODYCZNE
I. AKTUALIZACJA WARTOŚCI MAJĄTKU TRWAŁEGO
Publikacja obejmuje dane o wynikach aktualizacji wartości majątku trwał egoX,/ Jednostek znaj
dujących się na terenie województwa WolfbkZy&k'tCjQ . Aktualizacja przeprowadzona zoatała we
dług a tanu organizacyjnego Jednostek gospodarczych i poziomu cen obowiązujących w dniu 1 I 1983 r.
Zgodnie z uchwałą nr 213/81 Rady Ministrów z dnia 14 października 1981 r. w sprawie aktuali
zacji wartości majątku trwałego, zmienionej uchwałą nr 234/82 Rady Ministrów z dnia 15 listopada 1982 r., aktualizacja polegała na ustaleniu wartości środków trwałych w cenach odtworzenia obowią
zujących w dniu 1 stycznia 1983 r. przez przeprowadzenie ich przeceny lub wyceny.
Przecena polegała na przeszacowaniu dotychczasowej wartości środka trwałego z cen okresu na
bycia na poziom cen odtworzenia, przy pomocy wskaźników przeliczeniowych dla poszczególnych rodza
jów środków trwałych. Przecena miała zastosowanie do wszystkich obiektów majątku trwałego pocho
dzących sprzed 1961 r., które zostały objęte powszechną inwentaryzacją, wycenione i zapisane w księgach w cenach z I960 r. oraz obiektów nabytych w latach następnych wykazanych w księgach jed
nostki organizacyjnej w cenach okresu nabycia. ,
Wycena polegała na ustaleniu wartości środka trwałego w cenach odtworzenia obowiązujących w dniu 1 stycznia 1983 r, bezpośrednio na podstawie cenników lub kosztorysów analogicznych obiektów pod względem przeznaczenia i parametrów użytkowych albo na podstawie uproszczonych tablic wyceny obiektów. Wycena była stosowana do obiektów sprzed 1961 r. nie objętych powszechną inwentaryzacją /głównie w Jednostkach budżetowych/ a także do wyszacowunia wartości nawierzchni dróg, ulic, pla
ców publicznych oraz obiektów majątku trwałego w gospodarce nie uspołecznionej.
Jednostki gospodarki uspołecznionej przeprowadziły aktualizację wartości środków trwałych zgodnie z instrukcją w sprawie zasad i trybu przeprowadzenia aktualizacji wartości majątku trwałe
go oraz sprawozdawczości z wyników przeceny, wprowadzoną zarządzeniem nr )1 Prezesa Głównego Urzę
du statystycznego z dnia 3 września 1982 r.
x/ Do majątku trwałego /środków trwałych/ zalicza się środki pracy oraz inne przedmioty i urządze
nia długotrwałego użytkowania, w tym również nawierzchnie dróg, ulic i placów, uzbrojenie tere
nu, zasadzenia wieloletnie, melioracje itp. , o cenie zakupu lub koszcie wytworzenia wyższym niż 30 tys. ił i okrooie użytkowania ponad 1 rok /uchwała nr 10.8 Rady Ministrów z dnia 3 listopida . 1980 r. - Monitor Polski nr 29 poz. 160/.
3
Prezentowane dane w tablicach szczegółowych /2-4/ obojóują wyniki aktualizacji wartości środków trwałych w jednostkach gospodarki uspołecznionej opracowane na podstawie sprawozdań z prze- oenjr /wyceny/ środków trwałych złożonych przez wazyotkle samodzielnie bilansujące Jednostki gospo
darki uspołeczionej. Dane w tablicy wstępnej /t/ zawierają wyniki aktualizacji wartości środków trwa
łych w całej gospodarce narodowej:
1/ objętych przeceny w jednostkach gospodarki uspołecznionej /tablice 2-4/
2/ nie obejmowanych wartościowo ewidencja księgowy w jednostkach gospodarki uspołecznionej:
- nawierzchni dróg publicznych wraz z mostami, wiaduktami itp, budowlami inżynieryjnymi, - nawierzchni ulic, placów publicznych, przejśó podziemnych itp. budowli inżynieryjnych, - budowli wodnych i melioracji podstawowych,
3/ wartości środków trwałych w gospodarce nie uspołecznionej.
• _ "
II. ZAKRES AKTUALIZACJI
Zgodnie z postanowieniami uchwały nr 213/81 &&&/ Ministrów aktualizacja wartości środków trwałych została przeprowadzona we wszystkich Jednostkach gospodarki narodowej.
W jednostkach gospodarki uspołecznionej aktualizacja wartości środków trwałych została przeprowadzona:
- w przedsiębiorstwach państwowych działających według zasad rozrachunku gospodarczego, - w jednostkach i zakładach budżetowych,
- w spółdzielniach i ich związkach,
- w organizacjach politycznych, związków zawodowych iinnydh.
* *
Ponadto, w toku aktualizacji wartości środków trwałych została po raz pierwszy wy szacowana:
«. wartość nawierzchni dróg publicznych wraz z mostami, wiaduktami itp. budowlami inżynieryjnymi, - wartośd nawierzchni ulic, placów publicznych, przejść podziemnych i nudzi nych itp. budowli in
żynieryjnych, i
- wartość budowli wodnych i melioracji podstawowych
nie obejmowanych wartościowo ewidencją księgową jednostek gospodarczych.
■;i gospodarce nie uspołecznione) aktualizacją wartości środków trwałych przeprowadzono w
szczególności :
- w indywidualnym rolnictwie, w zakresie obiektów budowlanych oraz maszyn rolniczych i środków transportu, a także melioracji szczegółowych na gruntach stanowiących indywidualną własność rol
ników,
- w prywatnym rzemiośle, rybołówstwie, handlu, transporcie, usługach niematerialnych, a tauzo w firmach polonijnych,
- w zakresie budynków mieszkalnych w miastach i nu wsi będących własnością indywidualną _
\
4
I . W zakresie przedmiotowym, w jednontkach gospodarki uspot ecznionuj, przeceni o podlegały ■ środki trwałe:
- stanowiące właonodó jednostki organizacyjnej, niezależnie od tego czy w chwili dokonywania prze
ceny były przez ni o bezpośrednio użytkowano, - otrzymane w nieodpłatny zarząd i użytkowanie,
- o nieustalonym tytule własności, użytkowane przez daną jednostkę organizacyjną, bez względu na stopi oil zużycia.
Przecenie lub wycenie podlegał każdy obiekt inwentarzowy majątku trwałego bez względu na pochodzenie /z produkcji krajowej czy z importu/.
Wyłączona zostały z przeceny głównie obiekty o krótkim okresie użytkowania:
- obiekty o normatywnym okresie użytkowania poniżej 5 lat /tj. obiekty, których stawka amortyza
cyjna wynosi powyżej 20X/,
- obiekty objęte 8 grupą klasyfikacji rodzajowej środków trrołych, tj. narzędzia, przyrządy, ru
chomości i wyposażenie, - zasadzenia wieloletnie, - inwestycje w obcych obiektach.
III. METODY AKTUALIZACJI
i ,
Sposób przeprowadzenia aktualizacji został dostosowany do stanu ewidencji środków trwałych w poszczególnych aferach gospodarki.
W jednostkach gospodarki uspołecznionej, zgodnie z zarządzeniem Ministra Finansów nr 41 z dnia 28 czerwca 1982 r., przeprowadzenie aktualizacji zostało poprzedzone pełną inwentaryzacją środków trwałych i uporządkowaniem ewidencji księgowej.
Jednostki i zakłady budżetowe oraz organizacji politycznych, związkó/ zawodowych i inno w toku inwentaryzacji obiektów budowlanych wybudowanych przed 1 stycznia 1961 miały obowiązek us-
)
talonia również szczegółowych parametrów technicznych i użytkowych opisywanych obiektów wraz z wbu
dowanymi instalacjami i wyposażeniem celem uzupełnienia ewidencyjnych poduta v niezbędnych do doko
nania wyceny tych obiektów.
1. Przedsiębiorstwa i inne jednostki gospodarki uspołecznionej działające wt i tu,- zasad roz:- ichunz . . gospodarczego /państwowo, spółdzielczo i organizacji społecznych/ przeprowadziły aktuaiizisję
wartości środków trwałych przez dokonanie przeceny polegającej na przelic :cniu wartości oae- któw z cen obowiązujących w okresie nabycia na ceny odtworzenia za pomocą wskaźników /mnożników/' przeliczeniowych odpowiednich dla poszczególnych rodzajów obiektów,
K ten sam sposób /t j. w drodzo przeceny/ została przeprowadzona akti alizacja warto, z i środ
ków trwałych nabytych po 1 stycznia 1961 r. przez jednostki i zakłady bukietowe oraz or; .nizn
oje polityczno, związków zawodowych i inne. użytkowinych w dzi atalności st listowej.
#
,
5
2. Wskaźniki /IMotniki/ do przeliczenia W!lrtości drod.ków trW!lłych z cen okrouu nabycia na ceny od- tworzenia zootały uotnlone na podatawie opracownyqh jcdnora::owo inc!eka6w cen d6br inwou~ycyj
.\
nycb, tj. obiektów budowlanych, maszyn 1 urządzoli technicznych orał 'rodków transportowych za okree od 1961 do 1982 roku włącznie.
Podstawt do opracowania 1nde~o6w cen maszyn 1 urządzeń etanowiły cenniki i iMa doku~ent7 określające ceny wytvrarzanyoh v1 <lanej branży rodzajów maozyn i urz1tcizali tochnio:.:nych o t;r:n oa-
my.D przeznaczeniu technologiczno-użytkowym w okresie od 1961 do 1981 ro~ włącznie oraz wytycz- n e do ustalania cen /UJ:Jownych/ maszyn i ur'zttdz cń tech.nic:r.nych na 1982 r., wydane
w
toku wpt'OW".t.- dzania reformy cen przez Urząd Cen.Oprac~wanie indeksów cen wykonano przy udziale pracowników właściwych branżowo b. zjedno-
czeń producentów danego rodzaju maszyn i urządzeń, pracovmików branżowych ośrodków badawczo-ro- zwojowych oraz pracowników przedsiębiorstw, będących głównymi producentami maszyn ujętych w da-
' nya cenniku - według wytycznych Glól'mego Urzędu Statystycznego.
w
toku badania ruchu cen maszyn i urządzeń techuicznych OL'::lZ tirorJków transportowych zyję-to zasadę uwzględniania. tylko "zmiany /wzrostu/ c en wywołanej wplyw8111 czynników in~lacyjnych w badnny.n okresie. Zmiany cen·spowodowane polepszeniem par~etrów użytkowych /vnroetem u~yte~zno
'ci kolejnych genoracji maszyn o ty:n samym przeznaozeni11 uty1;kowym/ by.ły odpowiednio eli:ninowa-
•
ne z indeksu.
,.
'iiskaźn.iki /mnożniki/ do przeliczenia obiektów ·budowlanych zostały opracowane bezpośrednio w G'JS na podatawie wprowadzon;rch przez Ministerstwo B-udownictwa i Przl?myslu :o:aterialów B.do11la.- nych mnożników do przelicz~~ia kosztorysów i przejściowych rozlic:z:en po kolejnych gcneruiny~r.
zmianach cen produkcji_ budowlano-montażowej.
tłnoż.niki takie do przeliczenia kosztorysów z poziomu cen obomązujących w 1978 r. jr,:-79/
na poziom cen /umownych/ 1982 r. zo'stały wydane przez Urząd Cen.
3. 'l{ j einost~ach i zaltladach budżetowych oraz orgnnizac jach politycznych, związków zawodowy~ l; i ir~"lych o.lttualizacj:J. vnrto,ici pochod.:ący..:h sprzed 1961 r. budynków i budowli or!l.z kotłó1·.
gćw /nie obj~tych po·.vnccr-~-1 i~·•;c!'lt:J.ryz·iQJf! i pr~ece!ł'l w 19'i0 r./ zootała pr.:cprovadzon'l .,, Jr~- · :i.:e· wyceny zn pomoc1 upro;:;zczonych tablic vrJccny om~wianych obiektów.
Tablicó do vqcct.,y b•.ldynku(/ i budowli oraz kot.łóN i d..:nigów /winl/ zoc ,;.ły opracoi'IUIH· ,., ~\JS
ków tnr.dych z uwz.;:;lę.inier.ioo c:no.iników przoll.cueniouych p03?.CZCóÓlnych clc. .. o.;.'ltów cen OLlu .. t\1.··
z poziomu cen 19ó0 r. na poz1o~ cen z 1 otyc~niu 19e3 r.
4. 3.::1cunc:C w!rtości n.:lvrlcr.:cL"li drć-!1 p•tl>llc~n:lch, I'Ull'llCr.:uhni ulic i pl~c6w publicznych, r:.oc~ó.,, w1.:..duk t. ów, vr~eJJ ~ pod.:i enny~h i tl'ld<:i CI:.nych i t p. buJowlJ in::,'lu erYJnych 11 t;:.k.~e rortoroc1 ba-
' l
uowli v1ojynych oraz mollorlCJl n• o obojcow·.nych vnrtouc1owo cmdcnr.J kui l[f.Ow:t został p1·.:.·. ,·,c-
,;
rr.l'lzony prLoz właści we dl:l orJawianych obi aktów resorty.
/
•
6
• \
W szacunku wartości dróg publiczhych, ullo i placów zgodnie z przyjętymi zamtdami zosta
ła uwzględniona wartośó nawierzchni omawianych budowli wraz z niezbędną podbudową, bez warto
ści gruntów, koaztów niwelacji, itp,
' j -
5. ffartoś ć umorzenia /zużycia/ środków trwałych w przedalęblorutwach działających według zasad rozrachunku gospodarczego, które prowadzą w ewidencji księgowej umorzenie środków trwałych zo
stała w toku aktualizacji uotalona przez przeliczenie dotychczasowego umorzenia przy zastoso
waniu tego o omego wskafnika, którym przeliczono renrtoś ó początkową obiektu.
6. H jednostkach i zakładach budżetowych oraz organizacjach politycznych, związków zawodowych 1 Innych, które nie prowadzą ewidencji umórz cii /zużycia/ majątku trwałego, wartod ó zużycia obi o-
% ®
ktu budowlanego została ustalona w sposób uproszczony metodą czasową przez wyszaoowanie okre
su użytkowmia: dotychczasowego, pozostałego i całkowitego, według wzoru:
* <
zużycie w £ ** ^ ^ 'p'" * 100, gdzie:
d m dotychczasowy okres użytkowania w latacł), p m pozostały okres użytkowania w lataoh, d + p = całkowity okres użytkowania w latach.
Szacunek stopnia zużycia maszyn i urządzeni technicznych oraz środków transportowych objętych grupami 3-7 klasyfikacji rodzajowej środLktiw trwałych został ustalony w oparciu o cza
sokres użytkowania każdego obiektu i roczną stopę zużycia obiektu określoną oddzielnie dla każ
dej grupy rodzajowej.
Wyliczenie wartości umorzenia środków trwałych dokonano mnożąc zaktualizowaną wartod ć brutto obiektu przez wyrażony w procentach stopień zużycia.
7. Szacunek wartości środków trwałych w gospodarce nie uspołecznionej został przoprowadzonyi 1/ w indywidualnym rolnictwie:
- w zakresie budynków inwentarskich i stodół, a także pozostałych budynków gospodarczych, na podstawie informacji o powierzchni omawianych obiektów z uwzględnianiem materiału kon
strukcyjnego i wbudowanych instalacji, zebranych w toku czerwcowego spisu rolnego z i960 r.
uzupełnionych odpowiednimi danymi*za drugie półrocze 1900 r. i lata 1991-1902 ze sprawoz- 2
dawczości o ruchu budowlanym oraz cen 1 m powierzchni omawianych ouic-kt ów,
- w zakresie maszyn i narządzi rolniczych oraz środków transportu, na podstawie informacji zebranych w toku spisu rolnego w 1979 r. uzupełnionych danymi z odpowi clinch jednostek zaopatrujących indywidualno rolnictwo o sprzedaży maszyn i narzędzi w litach 1980-1983 oraz o cenach jednostkowych poszczególnych maszyn, narzędzi i środków trinsportuj w Sza
cunku tym uwzględniono również używane maszyny i narzędzia rolnicze oraz droditi transpor
tu nabywano przez rolników od poprzednich użytkowników w gospodarce uspołecznionej i 2/ w prywatnym rzemiośle, rybołówstwie, transporcie, handlu i usługach:
- w zakresie maszyn i narzędzi, na podstawie szacunku wartości wypocążenia jednego praoują-
/
. 7 ccgo w poszczególnych branżach rzemiosła,
- wartośd budynków 1 pomi os zez cii rzemiosła prywatnego wyszacowano na podstawi o danych iloó-
* p
ciowych ze statystyki prywatnego ruchu budowlanego 1 ceny 1 m powierzchni obiektów, • - wartośd budynków i pomieszczeń prywatnego handlu i usług waazacowuno na podstawie Infor
macji o powierzchni użytkowej omawianych obiektów uzyskanych z Naczelnej Rady Zrzeszenia Prywatnego Handlu 1 Usług i ceny 1 m2 powierzchni analogicznych obiektów w gospodarce us
połecznionej,
- wartośd órodków transportowych w prywatnym transporcie została wyazacowana na podstawie danych o ilości pojazdów objętych Zrzeszeniem Prywatnego Transportu 1 cen Jednostkowych poszczególnych rodzajów pojazdów,
- wartośó środków transportowych użytkowanych w rzemiośle, handlu i usługach została wysza
cowana według danych o ilości zarejestrowanych samochodów ciężarowych i cenie Jednostko
wej poszczególnych rodzajów samochodów;
", 3/ wartośó budynków mieszkalnych w gospodarce nie uspołecznionej została wyszacowana na podsta
wie danych o powierzchni i trwałym wyposażeniu mieszkań /instalacje wodno-kanalizacyjne,ga
zowe, ogrzewani e/uzyekanych w toku spisu powszechnego w 1978 r. uzupełnionych danymi ze spra
wozdawczości o budyniach mieszkalnych wybudowanych w latach 1979-1982 oraz o cenie 1 c2 po
wierzchni użytkowej analogicznych obiektów należących do gospodarki uspołecznionej.
8. W jednostkach gospodarki nie uspołecznionej wartośd umorzenia /zużycia/ środków trwałych zo
stała ustalona:
- w zakresie budynków mieszkalnych, inwentarskich, gospodarczych i innych, na podstawie okre
sów wybudowania obiektów ustalonych w toku spisów i rocznych stówek amortyzacyjnych stosowa
nych dla analogicznych obiektów w gospodarce uspołecznionej,
- w zakresie maszyn, narzędzi i środków transportu, na podstawie szacunków ustalanego czasokre
su użytkowania zasobów danego zbioru obiektów /w oparciu o statystykę przychodów omawianych środków trwałych z inwestycji i szacunku likwidacji/ i roczną stopę zużycia określoną analo
gicznie jak dla maszyn, urządzeń i środków transportu w jednostkach budżetowych /pkt.ó/.
IV. GRUPOWANIE WARTOŚCI SKODKOW TRWAŁYCH
1. Grupowania wartości środków trwałych w ujęciu podmiotowym dokonano zgodnie z obowiązującą kla- - syfikacją Gospodarki Narodowej /Zeszyt Metodyczny nr 40 - 0U3/ przyjmując zasadę zaliczania
wszystkich środków trwałych danej joinost<i gospodarczej /przedsiębiorstwa, samodzielnie bilan
sującego zakładu lub oddziału przedsiębiorstwa, jednostki budżetowej itp./ do tego działa, ga
łęzi i branży gospodarki narodowej, do którego zaliczono joinostkę z punktu widzenia jej col- sŁawowej działalności. Oznacza to, że np. w przedsiębiorstwie przemysłowym wszystkie środki trwałe użytkowane zarówno w działalności przemysłowej, jak i poza działalnością przemysłową /budynki mieszkalne/ obiekty służące do celów oświatowych, kulturalnych, wypoczynkowych itp./
zaliczono do 1z;ału przemysł.
ß
2.Podziału wartości środków trwałyoh według grup i podgrup środków trwałych dokonano Zgodnie z Kla
syfikacją Rodzajową Środków Trwałych /Zeszyt Metolyczny nr 13 - GUS/.
j.Pozinłu wartodci drodków trwałych na miasta i gminy dokonano zgodnie z siedzibą zarządu jedno- etki organizacyjnej /przedsiębiorstwa, zakładu samodzielnie bilansującego, jednostki budżetowej,' W przypadkach przedsiębiorstw wielozakładowych z zakładami lub oddziałami na terenie różnych miast lub gmin wartość drodków jtrwąłyoh zaliczono do tego miasta lub gminy na których terenie znajdowała cię siedziba zarządu; przedsiębiorstwa lub samodzielnie bilansującego zakładu,
W wierszu "nie rozdzielono na miasta i gminy" /tabl. 4/ ujęto szacunkowo ustaloną dla wojewćdz-
■ twa wartość drodków trwałych PKP 1 niektórych jednostek budżetowych.
V. OBJASłllENIA DO TABLIC
Przez wartość brutto środków trwałych w cenach bieżących należy rozumieć:
— w zakresie środków trwałych oddanych do eksploatacji przed 1 I 1961 r. - wartość w cenach z 1 VII I960 r. w jednostkach które dokonały przeceny wartości środków trwałych w 1961 r., w jednostkach które nie były objęto powszechną inwentaryzacją i przeceną wartości środków trwa
łych w 1961 r. - przez wartość brutto w cenach bieżących należy rozumieć wartość ujętą w ewi
dencji księgowej z okresu nabycia obiektu,
— w zakresie środków trwałych przekazanych do eksploatacji po 1 I 1961 r. - wartość w cenach .bieżących zakupu lub wytworzenia.
Przez wartość umorzenia środków trwałych należy rozumieć:
- w jednostkach prowadzących ewidencję umorzeii - wartość naliczonych umorzeń od początku eksplo
atacji obiektu,
- w pozostałych jednostkach - szacunkowo ustaloną wartość zużycia /Tli pkt 6/.
Stopień zużycia środków trwałych określa stosunek procentowy wartości umorzenia do wartości brut
to środków trwałych.
,y porównaniu z publikowanymi wstępnymi danymi z zakresu aktualizacji wartości środków trwa
łych /publikacja GUS pt. "Aktualizacja wartości środków trwałych w przedsiębiorstwach uspołecz
nionych - wyniki wstępne", sierpień 1983 r./ niniejsza publikacja zawiera uściślone wyniki aktu
alizacji wartości środków trwałych w całej gospodarce narodowej
X
X X
Kiniejoza publikacja jest z kolei czwartą prezentującą wyniki przeceny wartości Sroików trwałych, .-'cześnicjoze trzy - wydane przez Główny Urząd Statystyczny - "Aktualizacja warto: ca środków trwałych w przedsiębiorstwach uspołecznionych - wyniki wstępne", sierpień VJd) r,, "Astu- olizaoja wartości środków trwałych w gospodarce narodowej według at mu i poziomu cen z dnia 1 y -J~
cynia 1933 r. ", sierpień 1934 r., "Aktualizacja wartości śro lków' trwałych w gospodarce narodowej według województw. 3tan i poziom cen z 1 I 1983 r. ", sierpień 1934 r. •
Ä tablicach niniejszej publikacji dane pozycji zbiorczych mogą się minimalnie nSinić od sumy tikła- dników z uvrißi ni maszynowe zaokrąglenia.
9
UWAGI ANALITYCZNE
1. Majątek trwały i lego zużycie
Wartość brutto środków trwałych w gospodarce narodowej województwa w cenach bieżących w 1983 r.
wyniosła 723755 ein zł, co etanowi 1,9
%
wartości majątku trwałego kraju 1 etawle województwo na 16 aiejecu wśród województw. Stopień zużycia tych środków wyniósł 44,16 % 1 był najwyższy w kraju.Kształtowanie się wartości brutto środków trwałych w gospodarce narodowej województwa oraz stopień zużycia tych środków w ważniejszych działach przedstawia poniższe zestawieniet
WYSZCZEGÓLNIENIE
Wartość brutto środków trwałych
w min zł
Umorzenie w min zł
Stopień zużycie w
%
OGÓŁEM 723755 319612 44,16
w tym:
Przemysł 193865 103993 53,64
Budownictwo 5917 2420 40,90
Rolnictwo 112794 59733 52,96
Transport i łączność 167440 32557 19,44
Handel 8985 3569 39,72
Gospodarka komunalna 84913 56298 66.30
Gospodarka mieszkaniowe oraz
niematerialne usługi komunalne 94799 40291 42,50
Największy majątek trwały zaangażowany jest w przemyśle - 26,8
%
wartości środków trwałych, transporcie i łączności - 23,1%,
rolnictwie - 15,6 % i gospodarce mieszkaniowej oraz niematerialnych usługach komunalnych - 13,1
%.
Najmniej środków trwałych skupia dział "nauka 1 rozwój techniki".Najwyższy stopień zużycia wystąpił w gospodarce komunalnej /66,30 % /, leśnictwie/ 58,35 % /, przemyśle / 53,64 % /, rolnictwie / 52,96
%
/, najniższy natomiast w transporcie i łączności / 19,44 ^/.pozostałych gałęziach produkcji materialnej/ 22,49%/, oraz nauce i rozwoju techniki / 22,75 %/.2. Środki trwałe w gospodarce uspołecznionej 1 nie uspołecznionej
W gospodarce uspołecznionej województwa znajduje się 86,3
%
, a nie uspołecznionej 13,7 % wartości brutto środków trwałych ogółem w cenach po aktualizacji. Stopień zużycia tych środków wyniósł odpowiednio: 41,41 % 1 61,48%. A oto Jak kształtowała się wartość środków trwałych i stopień ich zużycie w ważniejszych działach gospodarki uspołecznionej i nie uspołecznionej województwa: .WYSZCZEGÓLNIENIENIE a - wartość brutto w min zł b - stopień zużycia w %
Gosp oderka uspołeczniona
Gospodarkę nie uspołecznio
razem na
objęte wartościowo ewidencję keięgowę
nie objęte wartościowo ewidencję keięgowę
OGÓŁEM a 624634 479945 144689 99121
b 41,41 49.54 14,46 61,48
w tymi
Przemysł a 191728 191728 2137
b 53,41 53,41 - 73,89
Budownictwo a 5121 5121 796
b 34,62 34,62 • 81,28
Rolnictwo 0 458)6 ^44351 . 1465 66978
b 38,48 38,18 35,22 63,13
Transport 1 łączność a 167146 48873 118273 294
b 19,36 39,89 10,88 68,03
Handel a
b
8896 39,67
8896 39,67
- 89
44,94
Gospodarka komunalna a 84138 84138 - 775
b 66,24 66,24 - 72,39
Gospodarka mieszkaniowa oraz
niematerialne usługi a 67138 47143 19995 27661
komunalne b 36,94 38,72 32,72 56,01
Z danych zawartych w powyższym zestawianiu wynika, że w gospodarce uspołecznionej środki trwałe objęte wartościowo ewidencję księgową stanowiły 76,8 % majątku trwałego /gospodarki uspołecznionej województwa/, natomiast majętek trwały nie objęty wartościowo ewidencję keięgowę 23,2
%.
Stopień zużycia środków trwałych objętych ewidencję księgową wyniósł ogółem 49,54
%
i wahał się od 66,24 % w gospodarce komunalnej do 29,47
%
w administracji państwowej 1 wymiarze sprawiedliwości.środki trwałe nie objęte wartościowo ewidencję keięgowę wystąpiły w następujących działach gospodarki narodowej:
- transporcie i łączności - 81,8
%
ogółu środków w tym dziele- gospodarce mieszkaniowej oraz niematerialnych usługach komunalnych - 13,8 % - pozostałych gałęziach produkcji materialnej - 3,4 %
- rolnictwie - 1,0
%
Stopień zużycia tych środków kształtował się odpowiednio: 10,88
%,
32,72%,
20,18 %,i 35,22 %.Gospodarka nie uspołeczniona dysponowała środkami trwałymi wartości 99121 min zł z tego:
- rolnictwo - 67,6
%
tych środków, ^- gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne - 27,9
% -
przemysł - 2,1%,
- budownictwo - 0,8
%,
- gospodarka komunalna - 0,8
%,
-
kultura fizyczna,turystyka i wypoczynek - 0,3 %, - transport i łączność - 0,3%,
- handel - 0,1 %, - inne - 0,1 %.
11
Najwyższy stopień zużycie majątku trwałego w gospodarce nie uspołecznionej odnotowano w pozostałych działach 84,62
%,
budownictwie 81,28% , przemyśle 73,98 %, rolnictwie 63,13 % w Jednostkach kultury fizycznej, turystyki i wypoczynku 19,00 %.Niepokojące Jest sytuacje w nie uspołecznionym rolnictwie,skupiającym 59,4 % środków trwałych całego rolnictwa gdyż stopień zużycia tych środków wyniósł 63,13 %.
3. Aktualizacja majątku trwałego
W wyniku przeprowadzonej aktualizacji środków trwałych nastąpił poważny wzrost wartości majątku w gospodarce uspołecznionej. Wynik tej aktualizacji
ą
województwie przedstawia poniższe zestawienie:WYSZCZEGÓLNIENIE
Wartość brutto środków wartościowo ewldenc
trwałych obję Ją księgową
tych Wielokrot
ność wzrostu do wartości w cenach bieżących
w kraju w milionach zł
w tym środki trwałe cał
kowicie umorzone w
%
wielokrotność wzrostu war
tości w ce
nach bieżących w cenach
bieżących w cenach z 1 I 1983 r.
OGÓŁEM 128795 479945 15,21 3,73 3,41
w tym:
Przemysł 52920 191728 20.50 3,62 3,26
Budownictwo 1660 5121 14,94 3,08 2,95
Rolnictwo 13729 44351 11,80 3,23 3,25 -
Transport i łączność 12625 48873 6,45 3,87 3,40
Handel 2493 1 6896 10,31 3,57 3,46
Gospodarka komunalna 16142 84138 20,17 5,21 * 4.09
Gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi
komunalne 10522 47143 8.92 4.48 4,13
W wyniku przeprowadzonej aktualizacji majątku trwałego neatąpił wzroet wartości środków trwałych /objętych wartościowo ewidencją księgową/ 3,73-krotnle i był wyłazy niż w kraju, przy czym największy wzrost odnotowano w gospodarce komunalnej /ponad 5-krotnie/ i gospodarce mieszkaniowej oraz niema
terialnych usługach komunalnych /prawie 4.5-krotnie/.
Ważnym wskaźnikiem charakteryzującym gospodarkę środkami trwałymi jest udział środków trwałych całkowicie umorzonych w wartości całego majątku trwałego. Największy procentowy udział środków trwa
łych całkowicie umorzonych wystąpił w dziale przemysł i wyniósł 20,50% 1 gospodarce komunalnej 20,17%.
Najwyższy natomiast w administracji państwowej i wymiarze sprawiedliwości 0,10% oraz oświacie 1 wychowaniu 0,12% .
l
12 *• I
Wartość brutto oraz stopień zużycia środków trwałych objętych wartościowo ewidencję kslęgowę w poszczególnych grupach jednostek uspołecznionych w ważniejszych działach gospodarki narodowej
przedstawia się nestępujęco i . .
WYSZCZEGÓLNIENIE a- wartość brutto w min b- stopień zużycia w %
zł Ogółem
Oednoetkl działajęce według zasad
rozrachunku gospodarczego Jednostki i zakłady budżetowe
Pozostałe Jednostki organizacji politycznych zw. zawodowych
i inne razem
i
pań
stwowe i
spół
dzielcze
organizes]1 politycznych zw,zawodo
wych 1 inne
OGÓŁEM a 479945 443200 390090 49726 3384
11 ^
35811 934
b 49,54 50,99 54,80 20,81 54,54 31,81 40,53
w tym: *
Przemysł O 191728 191307 186899 4408 0 421 0
b 53,41 53,42 53,47 50,98 0,00 52,99 0,00
Budownictwo a 5121 5095 4964 131 0 26 0
b 34,62 34,58 34,17 50,22 0,00 42,56 0,00
Rolnictwo a 44351 42084 31310 10773 0 2198 70
b 38,18 39,49 45,03 23.39 0,00 13,38 29,29
Transport 1 łęczność a 48873 48873 47792 1081 0 0 0
b 39,89 39,99 39,66 49,94 0,00 0,00 0,00
Handel a 8896 8896 1158 7739 0 0 0
-b 39,67 39,67 53,88 37,55 0.00 0,00 0,00
Gospodarka komunalna a 84138 64136 84025 111 0 1 0
b 66,24 66.25 66,29 33,92 0,00 29,16 0,00
Gospodarka mieszkaniowe
niematerialne usługi a 47143 46697 21703 24993 0 446 0
komunalne b 38,72 38,82 74,96 7.44 0,00 28,56 / 0,00
»
W jednostkach państwowych zaangażowanych Jest 88,0% środków trwałych znajdujących się w Jedno
stkach dzlałajęcych według zasad rozrachunku gospodarczego , a 11,2% w spółdzielczości. Stopień zużycia w tych jednostkach wynosił odpowiednio : 54,80% 1 20,81%.
Na wysoki stopień zużycia środków trwałych w jednostkach państwowych miał wpływ przede wszystkim przemysł /udział tego działu w wartości środków trwałych w Jednostkach państwowych wyniósł 47,9%/, gospodarka komunalna /przy udziale 21.5%/ oraz gospodarka mieszkaniowa i niematerialne usługi komunalne / udział 5,6%/.
W Jednostkach spółdzielczych o stopniu zużycia zadecydowała gospodarka mieszkaniowa oraz nie
materialne usługi komunalne, której udział w wartości środków trwałych spółdzielczości stanowił 50,3%,
* ' y
4. Struktura środków trwałych według Łat ich nabycia
Ponad połowę wartości brutto stanowiły środki trwałe nabyte do 1965 roku.
V
13 Udział wartości podstawowych grup środków trwałych w ogólnej ich wartości z uwzględnienie«
ich nabycia ilustruje poniższe zestawienies
»
Wartość brutto środków trwałych w 96
WYSZCZEGÓLNIENIE
lata nabycia w
%
Stopieńzużycie w
%
dc 1965 1966- -1970
1971- -1975
1976- -1980
1981- -1982
OGÓŁEM 100,0 53,3 7,7 14,6 20,2 4,2 19,54
w tymi
Budynki 1 budowle 100,0 64,2 6,5 12,0 14,4 2,9 46,08
Maszyny 1 urzędzenla
techniczne 100,0 20,7 12,0 22,7 38,2 6,4 63,29
Środki transportowe 100,0 12,0 11,3 22,8 40,3 13,6 54,06
w tymi
Przemysł 100,0 41,2 11,0 19,2 25.1 3,5 53,41
w tym; •
Budynki 1 budowle 100,0 54,8 . 9.7 16,4 16,9 2,2 45,40
Maszyny i urzędzenla
techniczne 100,0 21,8 13,2 23,2 36,7 5,1 65,40
Środki transportowa 100,0 8,0 8,0 25,2 46,7 12,1 63,89
Rolnictwo 100,0 34,1 5,7 15,1 36,5 8,6 38,18
w tym:
Budynki 1 budowle 100,0 43,2 6,2 14,3 30,6 5.5 35,32
Maszyny 1 urzędzenla
techniczne « 100,0 3,0 3,9 15,5 60,1 17,5 43,^6
Środki transportowe 100,0 0,8 3.9 17.9 56,5 20,9 58,19
Leśnictwo 100,0 81,0 3,5 3,4 5,3 2,8 58,38
w tym;
Budynki 1 budowle 100,0 86,7 3,5 2.5 5,3 2,0 57,64
Maśzyny i urzędzenla
techniczne 100,0 30,4 3,8 12,6 47,5 5.7 65,21
Środki transportowe 100,0 1,4 2.8 12,7 62,4 20,7 62,73
Gospodarka komunalne 100,0 82,8 3.2 6,7 4,8 . 2,6 66,24
w tym;
M
Budynki 1 budowle 100,0 85,3 3,2 6,4 3,6 1,5 67,08
w tym budynki mie
szka lne 100,0 93,7 2,9 3.0 0,4 0,0 73,01
Maszyny i urzędzenla
techniczne 100,0 8.Ó 5,9 19,0 39,5 27,6 38,75
środki transportowe 100,0 0,9 2.9 13,7 45.7 36,8 40,59
Wśród środków nabytych do 1965 r. największy, odsetek stanowię budynki i budowle. Szczególnie wysoki udział tej grupy środków odnotowano w leśnictwie 86,7
%
oraz w gospodarce komunalnej 85,3%.
ś
14
B. Stopień zużycia poszczególnych podgrup środków trwałych w ważniejszych działach gospodarki
Najwyższe zużycie maszyn i urządzeń technicznych odnotowano w przemyśle 65.40 %,
budownictwie 65,28 %, leśnictwie 65,21 %, oraz handlu 62,98 %. W skład tej grupy środków wchodzę:
kotły i maszyny energetyczne, maszyny, urządzenia 1 aparaty ogólnego zastosowania, specjalne branżowe oraz urządzenie techniczne, których zużycie w wymienionych wyżej działach przedstawia
poniższa tablica: " 1
Stopień zużycia w % WYSZCZEGÓLNIENIE
Przemysł Budownictwo Leśnictwo Handel
Maszyny i urządzenia techniczne 65,40 65,28 65,21 62,96
w tym:
kotły i urządzenia energetyczna 75,52 33,70 92,34 62,86
maszyny, urządzenia i aparaty
ogólnego zastosowania 70,18 59,99 53,57 66,07
specjalne branżowe 63.89 77,87 60,68 64,27
Dane zawarte w tablicy wskazują, że wśród maszyn 1 urządzeń technicznych najbardziej były zużyte kotły 1 urządzenia energetyczne w szczególności zaś w leśnictwie 1 w przemyśle.
W grupie maszyn, urządzeń i aparatów ogólnego zastosowanie zainstalowanych w przemyśle wysoki był stopień zużycia obrabiarek oraz pieców przemysłowych 1 wyniósł odpowiednio; 73,55 % 1 81,06 %, Najwyższe zużycie w podgrupie maszyn, urządzeń i aparatów specjalnych branżowych odnotowano w budownictwie i w handlu.
Daleza analiza danych wskazuje, że bardzo wysoki stopień zużycia maszyn i urządzeń technicznych wystąpił w przemyśle paliw 84,19 % oraz metali nieżelaznych 64,12 %.; natomiast najniższe choć przekraczające 50 % w przemyśle drzewnym - 53,60 %, środków transportowych 53,85 % oraz ener
getycznym 53,93 %. W 4 gałęziach przemysłu wskaźnik ten przekroczył 70,00 % w 9-ciu 60,00 % a w 3 pozostałych 57,00 %.
W budownictwie najwyższy stopień zużycia w grupie maszyn 1 urządzeń technicznych odnotowano w Jednostkach budownictwa specjalistycznego 68,52 %, a najniższy w budownictwie produkcyjno- usługowym 59,83 %.
W -gałęziach rolnictwa średni stopień zużycia maszyn i urządzeń technicznych wyniósł około 44,00 % i w gospodarce rolniczej osiągnął poziom 44,02 %, a w obsłudze rolnictwa - 43,92 %.
W dziale transport i łączność najniższy stopień zużycia maszyn i urządzeń technicznych wystąpił w transporcie kolejowym 62,56 % a najniższy w łączności 35,60 %, W transporcie samochodowym
wskaźnik przekroczył 60,0 % /60.44 % /, a w jednostkach dróg publicznych wyniósł 59,52 %.
W handlu wewnętrznym rynkowym stopień zużycia maszyn i urządzeń technicznych wyniósł 63^00 %, w gastronomii 58,30 %, a w handlu wewnętrzynm zaopatrzeniowym 49,58
%.
W dziale gospodarka komunalna, komunikacja miejska eksploatowała maszyny 1 urządzenia techniczne, których stopień zużycia wyniósł 53,61 %•zużycia środków w gospodarce wodociągowo-kanalizacyjnej
było nieco niższe 1 wyniosło 46,83 %, /
W pozostałych działach gospodarki narodowej stopiń zużycia maszyn 1 urządzeń ogólnego zastoso
wania kształtował się w granicach od 71,3*% w nauce 1 rozwoju techniki do 18,69 % w kulturze i sztuce. Natomiast stopień zużycia maszyn i urządzeń specjalnych branżowych od 67,13 % w kulturze i sztuce do 39,79 % w oświacie i wychowaniu.
15
Ważnym wskaźnikiem charakteryzującym środki trwałe zwłaszcza środki transportowe jest Ich czaaookres użytkowania. Kształtowanie alę stopnia zużycia środków transportowych oraz udziału wartości tych środków nabytych od 1.975r. w ogólnej Ich wartości w poszczególnych działach przedstawia poniższe zestawienie *
WYSZCZEGÓLNIENIE Stopień zużycia
w %
Wartość brutto środków transportowych zaku
pionych do 1975 r.
w % do ogólnej war
tości tych środków w poszczególnych
działach
0 G Ö Ł E M 54,06 46.1
w tym:
Przemysł 63,89 41,2
Budownictwo 64,05 24,5
Rolnictwo 58,19 22,6
Leśnictwo 62,73 16,9
Transport i łączność 51,51 - ' 60,9
Handel 61,79 26,1
Gospodarka komunalna 40,59 17.5
Gospodarka mieszkaniowa i niematerialne
usługi komunalne 31,96 19,3
Nauka i rozwój techniki 52,06 50,0
Oświata 1 wychowanie 40,00 19,0
Kultura i sztuka 67,62 20,0
Ochrona zdrowia i opieka społeczno 48,21 24,9
Kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek 61,02 17,1
Administracja państwowa 1 wymiar spra
wiedliwości 54.48 17,1
Z przytoczonych danych wynika, że stopień zużycia środków transportowych kształtował się w granicach od 31,96 % w gospodarce mieszkaniowej 1 niematerialnych usługach komunalnych do 67,62
%
w kulturze i sztuce. W pozostałych działach gospodarki narodowej stopień zużycia kształtował się następujęco: w 5 dziełach stopień ten wyniósł powyżej 60,0 v w 4 powyżej 50,0
%.
w 3 powyżej 40
0 %.
Najwięcej Jrodków transportowych zakupionych do 1975 r. , zanotowano w nauce i rozwoju techniki /5Q,G
%
ogólnej wartości tych środków w dziale/, natomiast najmniej w leśnictwie 16,9%,
W pozostałych działach udział ukształtował się następujęco:w handlu powyżej 25,0 % od 25 do 20,0
%
w ochronie zdrowia 1 opiece społecznej.budownictwie.rolnictwie 1 kulturze i sztuce,od 20 do 17,0
%
w gospodarce mieszkaniowej 1 niematerialnych usługach komunalnych, oświacie 1 wychowaniu, gospodarce komunalnej, kulturze fizycznej, turystyce i wypoczynku oraz administracji państwowej 1 wymiarze sprawiedliwości.
Najwięcej środków transportowych o okresie powyżej IS-tu lal eksploatacji zaangażowanych jest w gospodarce mieszkaniowej 1 niematerialnych usługach komunalnych /6,7
%
środków transportowych znajdujęeych się w tym dziale/, administracji państwowej 1 wymiarze sprawiedliwości /5,7%
/, handlu /5.2%/
oraz ochronie zdrowia 1 opiece społecznej /5.1 %/.16
6. Wartość brutto i stopień zużycia środków trwałych w miastach województwa.
\
Miasta skupiaj? 79,2 % majętku trwałego województwa, 11,2 % gminy, pozostałe 9,6 % to wartość nie rozdzielona /szacunkowa wartość środków trwałych PKP oraz niektórych jednostek budżetowych/.
Poniższe zestawienie obrazuje wartość brutto i stopień zużycia środków trwałych w miastach , w których majętek trwały jest najwyższy.
WYSZCZEGÓLNIENIE w tym
Ogółem
w Cym
Maszyny i urządze
nia techniczne
Środki transpor
towe a - wartość Brutto środków
trwałych w min zł b - stopień zużycia w %
Budynki
i budowle budynki przemysło
we
budynki mieszkal
ne
Wałbrzych a
b
121699 54,79
95922 51,96
8911 38,18
36807 57,17
20242 67,91
4988 55,65
Świdnica a
b
47311
45,65 3^S
9185 62,94
2000 65,21
Dzierżoniów a 28948 20884 3060 9816 6754 1021
b 48,47 43.52 41,71 35,05 61,47 57,81
Sielawa a
b 24840
54,92
14237 49,52
3362 57,27
6815 49,92
10224 61,97
302 66,44
Nowa Ruda a 22j09 18468 1626 7501 3256 340
b 53,33 50,06 37,67 61,48 71,04 60,75
Kłodzko a
b 19274
46.27
16217 43,75
1420 19,89
8154 35,76
1637 54,44
1356 66,39
Wymienione wyżej miasta skupiały ponad 55,0 % wartości środków trwałych gospodarki uspo
łecznionej województwa, w poszczególnych miastach najwięcej majętku skupiał przemysł / z wyjątkiem Kłodzka gdzie w przemyśle zaangażowanych było tylko 9,0 % środków trwałych /. .Najbardziej
zużytymi środkami trwałymi w tych miastach były maszyny i urzędzenla techniczne oraz środki transportowe .
Poniższa tablica przedstawia miejsce poszczególnych miast według stopnia zużycia /od najwyż ezego do najniższego/ podstawowych grup środków trwałych:
Miasta według stopnie zużycia podstawowych grup środków trwałych
Budynki 1 budowle Maszyny i urządzenia
techniczne Środki transportowe
nedllne Zdrój Pieszyce Radków
Międzylesie Radków Niemcza
Boguszów Gorce Złoty Stok Piława Górna
Głuszyca Żarów Ząbkowice śląskie
Pieszyce Newa Ruda Szczawno Zdrój
Deworzyna śląska Szczawno Zdrój Głuszyce
Lędek Zdrój Bardo Bielawa
Mieroszów Ząbkowice śląskie Kłodzko
V
/dok./
17
Miasta według stopnia zużycie podstawowych grup środków trwałych
Budynki 1 budowle Maszyny i urządzenia
techniczne środki transportowe
Polanice Zdrój Oedlina Zdrój Złoty Stok
Szczawno Zdrój Wałbrzych
Bardo
Ziębice Świebodzice
Świdnica Wałbrzych
Duszniki Zdrój Polanica Zdrój
Duszniki Lądek Zdrój
Mieroszów
Strzegom Ziębice
Bystrzyca Kłodzka
N0wa Ruda Świdnica
Szczytne
Bielawa Kudowa Zdrój Lądek Zdrój
Żarów Bielawa Jaworzynę śląska
Bardo Dzierżoniów
Newa Ruda
Ząbkowice śląskie
j
Piława Górna Stronie śląskieKudowa Zdrój Stronie śląskie Duszniki Zdrój
Świebodzice Głuszyca Strzegom
Kłodzko Strzegom
Jedlina Zdrój
Dzierżoniów Niemcza Ziębice '
Złoty Stok Międzylesie Pieszyce
Świdnica Polanica Zdrój Kudowa Zdrój
Bystrzyca Kłodzka Bystrzyca Kłodzka Dzierżoniów
szczytna , Kłodzko Wałbrzych
Radków Mieroszów Swlebodzico
Niemcza Boguszów Gorce Boguszów Gorce
Stronie Sląekie Oaworzyna śląska Żerów
Piława Górna Szczytna Międzylesie
Dane wskazują , że najbardziej zużyte środki trwałe posiadały następujące miasta:
Szczawno Zdrój, Pieszyce, Głuszyca, Ząbkowice Śląskie oraz Oedlina Zdrój, najmniej natomiast szczytna/stronie śląskie oraz Dzierżoniów.
Z analizy środków trwałych zaangażowanych w miastach województwa wynika, że na 31 atest w 20 stopień zużycia majątku trwałego ogółem był wyższy niż średni w województwie. Zużycie budyn
ków w 19 miastach było wyższe od średniego wskaźnika dla województwa, a środków transportowych w 27 miastach.
18
Rozkład zużycia środków trwałych ogółem oraz poszczególnych Ich grup w alaetach województwa przedstawia alg następująco*
Przedziel procentowy
Liczba miast w danym przedziale
ogółsm i
budynki 1 budowle
maszyny 1 urządzenia techniczne
środki transportowe
ponad 70
%
1 1 8 3- od 60
%
do 69,99%
4 3 15 19-od 50 % dc 59,99 % 16 11 4 6
- od 40 % do 49,99 % 7 11 3 3
- od 30 % do 39,99 % 3 1 1 -
- od 25
%
do 29,99%
- 3 - -W większości miast województwa wałbrzyskiego stopień zużycia środków trwałych, a zwłaszcza maszyn i urządzeń technicznych oraz środków transportowych przekioczył 60,0 %.
7. Wartość brutto i stopień zużycia środków trwałych w gminach województwa.
Na wartość 433 959 min zł - rozdzieloną na miasta 1 gminy - 11,2
%
majątku trwałego województwa przypada na gminy.Poniższe zestawienie obrazuje wartość brutto 1 stopień zużycie środków trwałych w gminach, w których majątek trwały Jest najwyższy.
WYSZCZEGÓLNIENIE
a - wartość brutto środków trwałych w min zł b - stopień zużycia w %
Ogółem
w tym s
budynki i budowle
w ym Maszyny
i urządze
nia techni
czne
środki transpor
towe budynki
przemy
słowe
budynki mieszkalne
Świdnica a 7221 3256 836 1183 1298 401
b 41,98 37,12 37,34 53,39 57,19 56,88
Strzegom a 4430 2665 447 644 1544 211
b 49,47 34,07 30,07 39,61 76,70 43,73
Kłodzko a 4308 3325 309 999 654 272
b 45,67 40,85 45,71 50,29 60,23 64,92
Dzierżoniów a 3433 2655 215 706 424 283
b 35,18 29,77 22,02 44,27 50,84 64,13
Dobromierz a 2868 1977 309 400 586 290
b 46,45 41,03 25,67 54,68 58,45 59,73
Kamieniec Ząbkowicki a 2866 2319 102 610 250 244
b 39,64 36,21 21,79 45,88 49.88 * 58,23
Przytoczone powyżej gminy skupiały tylko 5,2
%
wartości środków trwałych gospodarki uspołecznionej województwa, ale 46,5
%
majątku trwałego gmin. W przeważającej liczbie gminy te są gminami rolniczo-przemysłowymi. Tylko gmina Strzegom 1 Dobromierz posiada przewagę środków trwałych w dziale przemysł./
19
Podobnie jek w miastach i gminach najbardziej zużytymi środkami trwałymi były maszyny i urządzenia techniczne oraz środki transportowe.
Poniższa teblioe przedstawia miejsce poszczególnych gmin według stopnie zużycie /od naj
wyższego do najniższego/ najważniejszych grup środków trwałych:
Miasta według stopnie zużycia grup środków trwałych
budynki i budowle maszyny i urządzenie techniczne środki traneportowe
Stronie śląskie Strzegom
«
RadkówŻarów Nowa Ruda Lądek Zdrój
Walie Lądek Zdrój Niemcze
Ząbkowice śląskie Kłodzko Jaworzyna Śląska
Ziębice Czerny Bór Międzylesi
Niemcza Walim Stoszowice
Radków Dobromierz Kłodzko
jaworzyna'Śląska Świdnice Dzierżoniów
Dobromierz Niemcze Bystrzyce Kłodzka
Kłodzko Radków Stronie Slęekie
Lądek Zdrój Bystrzyce Kłodzka Marcinowice
Stoezowlee Międzyleele Dobromierz
Mieroszów Dzierżoniów Kudowa Zdrój
Świdnice Jaworzyna Slęeka Szczytne
Kamieniec Ząbkowicki Stoszowice Żarów
Przeworno Ząbkowice Śląskie Kamieniec Ząbkowicki
Strzegom Mieroszów * Przeworno
Nowa Ruda ' Kudowa Zdrój Nowe Ruda
"
Marcinowice Przeworno Ząbkowice 'Śląskie
Dzierżoniów Żerów Świdnice
Ciepłowody Złoty Stok Mieroszów
Czarny Bśr Stronie Śląskie Czerny Bór
Miądzyleeie Stare Bogaczowice Ziębice
Kudowa Zdrój Bardo Ciepłowody
Bardo Szczytna Stare Bogaczowice
Stare Bogaczowice Ciepłowody ' Bardo
Złoty Stok Marcinowice Głuszyca
Szczytne Ziębice Strzegom
Głuszyce Głuszyca Złoty Stok
X
0
20
D.na wykazuj«, że najbardziej zużyte środki trwałe znajdowały się w gminach Lędek zdrój, Niemcza, Radków oraz kłodzko, najmniej natomiast w gminie Głuszyca, Złoty stok. Bardo, stare Bogaczowice i Ciepłowody.
Na 30 gmin w województwie tylko, w 4 ^topień zużycia środków trwałych ogółem był wyższy niż średni w województwie, ale w 21 bardziej niż w województwie ogółem zużyte były środki transportowe.
Rozkład zużycia środków trwałych og^em oraz poszczególnych ich grup w gminach województwa przedstawia eię następujęcoi
Przedział procentowy
r H* i gmin w danym przedziale
ogółem budynki
1 budowle
meezyny 1 urządzenia techniczne
środki transportowe
ponad 7Ó % - 2 2
- od 60
%
do 69,99 % 1 1 3 9- od 50 % do 59,99 % 3 3 8 14
-od 40% do 40,99 % 11 6 13 5
- od 30 % do 39,99 % 9 10 3
- od 20 % do 29,99 % 5 5 1 •
- od 10 % do 19,99 % 1 2
- od 4 % do 9,99 % - 3 - -
Zużycie aajętku trwałego w gminach województwa było znacznie niższe niż w alaatach zwłaszcza w grupie budynków i budowli oraz maszyn i urzędzgń technicznych, wysoki był «topień zużycia
środków transportowychfw 25 gminach przekroczył 50 %.
x
* x
Przedstawione w informacji dane wskazuję na bardzo wysoki stopień zużycie majętku trwałego ogółem w województwie szczególnie w Jednostkach państwowych gospodarki uspołecznionej stawiający województwo na ostatnim miejscu w kraju.
Stopień zużycia środków trwałych w gospodarce uspołecznionej województwa wyniósł 49,54
%
tj.o 13,92 pkt więcej niż w kraju, W 13 działach gospodarki narodowej /na 16 wyetępujęcych w woje
wództwie/ stopień zużycia był wyższy niż w kraju.
Znaczne rozbieżności między stopniem zużycia w województwie 1 kraju odnotowano zarówno w działach produkcyjnych /przemysł, rolnictwo/ jak i w infrastrukturze / gospodarka komunalna, w której stopień zużycia był najwyższy w kraju, gospodarka mieszkaniowa oraz niematerialne usługi komunalne, kultura fizyczna, turystyka i wypoczynek oraz ochrona zdrowia/.
Wysoki stopień dekapitalizacji majątku trwałego stwarza poważne problemy gospodarcze, demogra
ficzne i społeczne. Będę się one nasilać Jeżeli nie wzrośnie słabe tempo odnawiania środków trwałych, W latach 1976-1982 współczynnik odnowienia majątku w gospodarce województwa i poszczególnych jej działach wykazywały duźę przemienność; uległy Jednak wyraźnemu obniżeniu - w przedsiębiorstwach uspołecznionych ogółem z 8,0
%
w 1976 r. do 6,5%
w 1982 r.; w przemyśle odpowiednio z 10,5%
cjo 5,2 %, budownictwie z 20,0%
do 7,0%,
rolnictwie z 10,7 % do 7,2%.
Niezbędne Jest zatem zintensyfikowanie procesów odtworzeniowych i modernizacyjnych w tym wysoko zurbanizowanym i uprzemysłowionym regionie.
TABL. 1. WARTOŚÓ ŚRODKÓW TRWAŁYCH W GOSPODARCE NARODOWE] /ceny mli IMS r./
21
WYSZCZEGÓLNIENIE c - wartość brutto w min d b - umorzenie w min d o - stopień zużycie w %
Geepodarka uepełeoznlona
Ogółem
raze*
objęte wartościo
we ewiden
cję księgo
we
nie objęte wartościo
wo ewiden
cje kalęgo
we
Gospodarka nie uspo
łeczniane
0 G Ö Ł E M ... e 723755 624634 479945 144689 99121
b 319612 258672 237749 20923 60940
c 44,16 41,41 49,54 14,46 61,48
PRZEMYSŁ .... ... a 193865 191726 191728 • 2137
b 103993 102412 102412 * 1581
o 53,64 53,41 53,41 - 73,98
BUDOWNICTWO...,... a 5917 5121 5121 a. 796
b 2420 1773 1773 ■a 647
c 40,90 34,62 34,62 - 81,28
ROLNICTWO ... a 112794 45816 44351 1465 66978
b 59733 17449 16933 516 42284
c 52,96 38,08 38,18 35,22 63,13
LEŚNICTWO ... a 5860 5860 5860 • -
b 3420 3420 3420 - -a
c 58,35 58,35 58,35 - -
TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ... a 167440 167146 48873 118273 294
b 32557 32357 19493 12864 200
0 19,44 19,36 39,89 10,88 68J03
HANDEL ... a 8965 8896 8896 W 89
b 3569 3529 3529 ew 40
0 39,72 39.67 39,67 - 44,194
POZOSTAŁE GAŁgZIE PRODUKCJI
MATERIALNEJ ... ... a 5495 5495 539 4956 e.
b 1236 1236 236 1000 W
0 22,49 22,49 43,73 20,18 -
GOSPODARKA KOMUNALNA... . a 84913 84138 84138 • 775
b 56298 55737 55737 ee 561
• c 66,30 66,24 66,24 - ew 72,39
GOSPODARKA MIESZKANIOWA ORAZ NIEMATERIALNE USŁUGI KOMU-
NALNE ... ...a 94799 67138 47143 19995 27661
b 40291 24/98 18255 6543 15493
0 42,50 36,94 38,72 32,72 58,01
NAUKA I ROZWÓJ TECHNIKI...a 519 519 519 • a.
b 118 118 118 aa am
c 22,75 22,75 22,75 - -
OŚWIATA I WYCHOWANIE ... a 12743 12743 12743 • mm
b 4328 4328 4328 aa as
, 0 33,96 33,96 33,96 - -
KULTURA I SZTUKA ... . a 837 837 837 - a.
b 288 288 208 — am
c 34,42 34,42 34 *44i -
OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA
SPOŁECZNA ...a 11764 11764 11764
m
—b 5080 5080 5080
m
amc 43,18 43,18 43,18 - -
KULTURA FIZYCZNA, TURYSTYKA
I WYPOCZYNEK...'... a 5627 5327 5327 — 300
b 2427 2370 2370 w 57
O 43,13 44,49 44,49 - - 19,00
ADMINISTRACJA PAŃSTWOWA
I WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI a 10943 10943 10943
" b 3224 3224 3224 - -
c 29,47 29,47 29,47 -
INNE... ... a 1254 1163 1163 - 91
b 630 553 553 - 77
c 50.24 47,52 47,52 84,62
tam.. 2. wartość pRuttu sropkow trwałych w gospodarce uspołecznionej województwa na uf
GOSPODARKI USPOŁECZNIONEJ kraju
I wartosc brutto
DZ I AL V GOSPODARKI NARODOWEJ I I viiFlOKROT- I
I I «|0«C WZROS-I
w mln ZL 1 tU do war- I
A * GOSPODARKA uspołeczniona kraju l I TUSC1 U I
1 ! CENACH I
R i W TYM WOJEWÓDZTWU 1 I nlFZACYCH I
STOotFN Zt'7Y-
CT»
W %
O G 0 L Ł «
PRZEMYŚL
b u no w niciko
ROLNICTgO
leśnictwu
TrAnSPUR i I lacznosc
HANPEl
PnzOSTAVt GAŁąZIE pROpUKr.ll MaTFRIAINI J
gospodarka komunain»
GOSPODARKA MlFSzKANIOyA ORAZ NIE- MaTfRIaLN« USLUfil KOMUNALNE...
nauka 1 Ro^wuj techniki
OŚWIATA ł WyCHOWANlF
kultura i sztuka
OrHPUNA AlROkIA I OPIEKA społeczna
kultura hzycz**< tu»ystyk*
1 WYPOCZYNEK ...
ADMINISTRACJA PANSlwiiWA i wymiar sprawiamiwosci
INNE
.1 cm bifzace i ceny z 1 I 1983 H.
A I
i 6624452 I
i
! 22616224 1
I I
3.41 1 35.62 B I
!
128795 I 479945 1 ; 1
3.73 1 49 .54 A I
I
I
2814861 1 9179254 i 3.26 I 47.71
B i i
52920 I I
19172* I T
3.62 1 I
53.41 A
I I
I 284717 I
I 8X9051 I
I
2.95 I 40.17 B i
i
1660 I I
5121 I 1 3.08 I 34.6?
A i i
i
698626 I 2272879 t 3.25 1 28.58
B i i
1 3729 I I
44X51 ! I
3,23 I I
18.18
A i i
I
44878 I I
16453* I
i
3.67 I 53.32 B i
i
1156 1 5860 I
I
5.07 I 1
5 8.35
A I
1 • 2699 1 2659654 I
l
3.40 I 34.40 P I
I
12625 1 I
48*73 I I
3.87 I I
3 9.8«
A i i
!
193314 ! i
668481 1. 1
3.46 I 31 .81 B I
I
2493 I I
8896 I I
3.57 I I
39.67 i
I * - !
1
A i 26482 1 86100 1 3.25 I 57.98
R I I
230 I I
539 1 I
7.34 I I
43.73
A
! I
i 3*210? I
I 1541*63 I
I
4.09 I 38.28 R i
i
16142 1 *413* !
!
5.21 I I
66 .24
A i i i
1
661626 1 2712132 I
I
4.15 f 21 .95 B I
I
10522 I I
4 71 45 1
?
4.48 I I
38.72
A i i
1
46347 1 I
122092 I
1
2.63 1 4 2.61 B I
I
16? 1 1
519 1 3.0* I I
22.75
A i i
I 221456 I
! 752924 i
I
3.40 ! 30.83
R i 5823 1
I
12743 1 I
2.19 I 33.96
A I I
I
26591 I 86059 i
I
3.24 I 32.23 A I
I
325 I I
837 I I
?.5Ö I I
34.42
A I I
I 98522 1
1 304667 I
I
3.09 I 29.85 B i
i
3769 I I
11764 T 3.12 I I
4 3 ,18
A I I
I 46694 1
I 152476 I
I
3.27 1 26.57
B 1 285 I 5327 I 4.15 I 44.49
i i
I
I
I I A
i i
I
266401 1 . 944431 1
I
3.55 I 22.83 B i
i
5260 I I
10943 1
!
2.08 I 1
29.47
A i i
I 29130 I
I
*96?'; I
I
3.00 I 34.37
B i , 688 1 1163 1 1.69 1 47.5?