• Nie Znaleziono Wyników

Polskie tańce narodowe - Polonez

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Polskie tańce narodowe - Polonez"

Copied!
7
0
0

Pełen tekst

(1)

Polskie tańce narodowe - Polonez

materiał do nauki samodzielnej Pracownia Tradycji Polskiej

Pałac Młodzieży – Pomorskie Centrum Edukacji w Szczecinie Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Szczecińskiej „Krąg”

(2)

Polonez - Polski - Chodzony

Polonez najprościej mówiąc, jest rytmicznym pochodem –

korowodem wielu par. U ludu tego rodzaju pochód zwał się: tańcem

wielkim albo – w zależności od miejsca występowania, od regionu –

pieszym, wolnym, powolnym, chodzonym i wykonywany był

z towarzyszeniem śpiewu. Wiązał się najczęściej z ceremonialną

częścią obrzędu weselnego.

(3)

W wieku XVI znano taniec zwany polskim, ale o metrum parzystym. Czy więc polonez powstał od niego, przybierając pod koniec XVI i w XVII wieku trójdzielne metrum i instrumentalną formę, czy od chodzonego? – trudno dociec. W każdym razie z chwilą gdy stał się tańcem dworskim, a także tańcem mieszczan, rodzimą nazwę wyparła nazwa obca

„polonaise”, wywodząca się z języka francuskiego. W owym dworskim kształcie pokazywano poloneza również na scenie. Wzmianki o tańcu w rodzaju poloneza, które znamy głównie z relacji cudzoziemców, pochodzą z drugiej po-łowy XVI wieku i początków wieku XVIII.

Szczególnie obfitym źródłem dotyczącym poloneza z XVIII i XIX wieku są pozapolskie zapisy muzyki tańców o tytułach: Chorea Polonica, Polnischer Tanz, Polonoise, Polonaise i in.

W Polsce taniec ten w swej najdawniejszej postaci zachował się w melodiach z początku XVII wieku i znanych nam jako kolędy: W żłobie leży, Dzisiaj w Betlejem, Bóg się rodzi. Być może, że dopiero w XVIII wieku ułożono teksty religijne do wcześniejszych melodii tanecznych.

(4)

Tańczony pod koniec XVI i w XVII wieku na dworze królów polskich polonez, obok znanej wówczas w Polsce pawany i innych tańców obcych, był swego rodzaju paradą szlachty przed królem: stanowił nieodzowną część ceremoniału dworskiego. Otwierano nim największe uroczystości. Był tańcem poważnym, dostojnym. Zaczynała go i prowadziła para

„najznakomitsza”. Za nią szły godnie, posuwiście inne pary.

Długi korowód par we wspaniałych narodowych strojach podążał za idącymi na czele, to w krąg, to po liniach kolisto–esowatych, jak olbrzymi, wielobarwny, wijący się wąż. Niewiastę prowadził mężczyzna blisko, po swej prawej stronie, za rękę ułożoną lekko na jego prawej lub lewej dłoni uniesionej w przód. Od czasu do czasu szerokim gestem przeprowadzał partnerkę przed sobą na swoją lewą stronę i na powrót na prawą. Taniec urozmaicały ukłony i grzecznościowa rozmowa. Wiek XIX stworzył całą symbolikę poloneza, dopatrując się w nim, w jego przebiegu, charakterze, figurach – odzwierciedlenia polskich stosunków społeczno–obyczajowych. Wspaniały opis szlacheckiego poloneza dał nam A . Mickiewicz w XII księdze Pana Tadeusza.

(5)

Od połowy XVII wieku polonez znany wśród wszystkich warstw społecznych naszego kraju zyskał rangę oraz miano tańca narodowego.

Osiągnął sławę i poza jego granicami jako szczególnie reprezentatywny dla naszej kultury.

Stał się synonimem polskości.

(6)

Z drugiej połowy XVIII wieku pochodzą powszechnie znane szlacheckie polonezy:

Z wysokich parnasów, Wezmę ja kontusz. W tym czasie powstało też wiele patriotycznych pieśni w rytmie poloneza, jak: Polonez 3 Maja – Witaj majowa jutrzenko, świeć naszej polskiej krainie, Zgoda sejmu to sprawiła oraz pieśni kościuszkowskie: A kiedy odjeżdżasz, bądźże zdrów, Patrz, Kościuszko na nas z nieba, a także pieśń na cześć zwycięstwa pod Wiedniem: A za tego Króla Jana. Pierwsze polonezy miały formę muzyczną bardzo prostą – tworzyły ją dwa okresy. W drugiej połowie XVIII wieku forma ta wzbogaciła się o część środkową zwaną trio.

Szczególnie rozbudowaną formę polonez osiągnął w muzyce artystycznej. Wielu kompozytorów XIX wieku tworzyło polonezy. Byli to m. in.: J. Kozłowski, M Szymanowska, M. K. Ogiński, K. Kurpiński, F. Chopin, S. Moniuszko, H. Wieniawski, J. Zarębski, Z. Noskowski i inni.

Tańce kompozytorów innych narodowości: Couperina, Bacha, Haendla, Telemanna, Mozarta, Beethovena, Rossiniego, Liszta, Webera, Czajkowskiego, Musorgskiego, Thomasa czy Dworzaka – zwane również polonezami (polonaise) różnią się od polskiego poloneza elementami formalnymi i charakterem.

(7)

Przedstawiamy fragment Poloneza w wykonaniu Zespołu „Krąg”

Obejrzyj fragment filmu

Cytaty

Powiązane dokumenty

Treściowo dorobek drukarni konradowskiej przedstawia się raczej nieciekawie: na ogólną liczbę 75 wydanych dzieł — 39 to panegiryki gratulacyjne lub funebralne [ryc. 1636

[r]

jestem Żydem albo Polakiem moje łajno znajdziecie na obu półkulach a mimo tego jestem dumny kiedy na ulicy bezbronną ręką zasłaniam się od uderzenia. jestem Żydem albo

Intencją wystąpienia prof. Schaffa, dającą się bezpośrednio wyczytać z wier­ szy nader polemicznego artykułu, było „wetknąć kij w mrowisko dyskusji”, ma­ jącej

The governance of transport systems “are enmeshed in territorial overarching policy networks (Van den Brande, 2005, 5)” including a wide range of stakeholders at different

Recenzowana książka ks. Henryka Wojtowicza jest pierwszym prze­ kładem na język polski wszystkich dzieł Seduliusza, chrześcijańskiego poety łacińskiego z 1. 5-6) Autor

Właśnie dlatego, że status prawny mieszkańców miast prywatnych nie różnił się zasadniczo od statusu obywateli miast królewskich (poza tym, że mieszkańcy miast

Nie były to zawody przypisane przedstawicielom konkretnego stanu, ale najczęściej nie cieszyły się one popularnością wśród szlachty, szczególnie zamożnej (z