procenty POD KONTROLĄ
Publikacja opracowana na potrzeby społecznej kampanii
#MAMKONTROLĘ,
współfinansowanej ze środków m.st. Warszawy
LIPIEC 2020
SŁOWO WSTęPU
Alkohol towarzyszy człowiekowi od wieków.
Stanowi część kultury, jest elementem spotkań towarzyskich, sięgamy po niego, gdy celebrujemy ważne momenty, pijemy dla relaksu. Czy to źle?
Jeśli jesteśmy dorośli i nie ma przeciwwskazań, byśmy sięgali po napoje z procentami (np. ciąża, choroba,kierowanie pojazdów), alkohol pity sporadycznie i w niewielkich ilościach nie powinien powodować szkód w naszym życiu.
A co, jeśli okazji przybywa, a my pijemy coraz więcej i częściej? O tego rodzaju sytuacjach mówi nasza kampania. Jej przesłanie mieści się w krótkim haśle # M A M K O N T R O L Ę . Ono skłania do zadania samemu sobie pytania, czy rzeczywiście tak jest. Zachęca do chwili refleksji nad tym ile alkoholu pijemy,
w jakich okolicznościach to robimy i jaka motywacja nam wtedy towarzyszy.
Kreacja, którą pokazaliśmy na bilbordach stolicy była niezwykle prosta, ale sugestywna. Różnego rodzaju alkohol zestawiliśmy z pretekstami do picia. Topienie smutków w whisky, codzienna, wieczorna lampka wina w nagrodę za dobrze wypełnione obowiązki, „niewinna” małpka w trakcie pracy, by zminimalizować stres…
O skuteczności przekazu przekonały nas e-maile i telefony osób, które zweryfikowały, ile tak naprawdę piją alkoholu. Dostajemy sygnały od nich, że część zdecydowała się poszukać pomocy specjalisty do spraw uzależnień.
Taki efekt działań to nasz niewątpliwy sukces.
Równie dużo satysfakcji dostarcza nam
świadomość, że wiele osób pomyślało o swoim piciu i zastanowiło się, czy ma nad nim kontrolę.
Następnie wykonało test zamieszczony na stronie internetowej kampanii, który pomaga określić czy piję alkohol w sposób bezpieczny.
Niniejszy raport zawiera zestawienie
najważniejszych tematów, które poruszyliśmy w trakcie kampanii. Zachęcamy Państwa do
zapoznania się z jego wynikami. Mamy nadzieję, że dzięki tego rodzaju akcjom edukacyjnym
KRYSTYNA RADKOWSKA PREZESKA FUNDACJI
ZWALCZ NUDĘ,
ORGANIZATORA KAMPANII
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ok. 2,3 mld ludzi na c a ł y m ś w i e c i e p i j e a l k o h o l . Pod względem średniego spożycia na mieszkańca przoduje Europa. Wbrew obiegowym opiniom Polacy nie są jednak narodem, który pije najwięcej spośród mieszkańców starego
kontynentu.
P a t r z ą c n a w i e l k o ś ć k o n s u m p c j i c z y s t e g o a l k o h o l u n a o s o b ę , P o l s k a j e s t n a 1 7 . m i e j s c u w E u r o p i e . T o p l a s u j e n a s m n i e j w i ę c e j w p o ł o w i e s t a w k i . T a k a s a m a w i e l k o ś ć k o n s u m p c j i a l k o h o l u , c o w n a s z y m k r a j u , j e s t m . i n . w S z w a j c a r i i , A u s t r i i c z y E s t o n i i . Z danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych wynika, że ponad 80%
p i j ą c y c h w P o l s c e a l k o h o l w y p i j a d o 6 l i t r ó w c z y s t e g o e t a n o l u r o c z n i e . To o p o n a d 3 l i t r y m n i e j n i ż p r z e c i ę t n y S z w e d ( a S z w e c j a u z n a w a n a j e s t z a w z ó r s k u t e c z n e j p o l i t y k i p a ń s t w a w o g r a n i c z a n i u s p o ż y c i a a l k o h o l u ) . W ś r ó d p i j ą c y c h P o l a k ó w p o n a d 4 6 % n i e p r z e k r a c z a 1 . 2 l i t r a c z y s t e g o a l k o h o l u r o c z n i e , c z y l i w y p i j a 5 % a l k o h o l u z r y n k u .
1 1 , 3 % p i j e r y z y k o w n i e - od 6 do 12 l i t r ó w c z y s t e g o e t a n o l u r o c z n i e , c o o d p o w i a d a m n i e j w i ę c e j 1 / 4 c a ł o ś c i s p o ż y w a n e g o w P o l s c e a l k o h o l u .
7 , 3 % r e g u l a r n i e n a d u ż y w a a l k o h o l u , p i j ą c p o w y ż e j 1 2 l i t r ó w c z y s t e g o e t a n o l u r o c z n i e . T a g r u p a w y p i j a a ż 4 6 % a l k o h o l u n a r y n k u .
kropla statystyk
Z u b i e g ł o r o c z n e g o b a d a n i a C B O S w y n i k a , ż e 5 6 % P o l a k ó w d e k l a r u j e o k a z j o n a l n e p i c i e a l k o h o l u . 8 % s p o ż y w a g o c z ę s t o , a c o t r z e c i u n i k a o k a z j i d o p i c i a a l k o h o l u l u b w o g ó l e n i e b i e r z e g o d o u s t .
W p o r ó w n a n i u z b a d a n i e m z 2 0 1 0 r . z m n i e j s z y ł s i ę o d s e t e k o s ó b d e k l a r u j ą c y c h c z ę s t e p i c i e ( z 1 1 % d o 8 % ) i c a ł k o w i t y c h a b s t y n e n t ó w ( z 2 2 % d o 1 6 % ) . W z r ó s ł z a t o u d z i a ł o s ó b s p o ż y w a j ą c y c h a l k o h o l c z a s a m i , z d o b r e j o k a z j i , a l e n i e c z ę s t o ( z 5 0 % d o 5 6 % ) . [ 1 ] .
S t a t y s t y k i w s k a z u j ą , ż e o k . 2 % p o p u l a c j i w P o l s c e , c z y l i 8 0 0 t y s . o s ó b t o o s o b y u z a l e ż n i o n e o d a l k o h o l u . 5-7% populacji, czyli 2 – 2,5 mln o s ó b p i j e a l k o h o l w s p o s ó b s z k o d l i w y , nadmierny, niosący ryzyko u z a l e ż n i e n i a . W s k a l i k r a j u p r o b l e m s z k o d l i w e g o s p o ż y c i a a l k o h o l u i u z a l e ż n i e n i a o d n i e g o d o t y c z y w i ę c b l i s k o 3 m l n o s ó b . W r o d z i n a c h z p r o b l e m e m a l k o h o l o w y m ż y j e 3 - 4 m l n o s ó b , w t y m 1 , 5 - 2 m l n d z i e c i . [ 2 ]
2,5 MLN PIJĄCYCH szkodlIWIE
[1] CBOS: Opinie Polaków o sprzedaży alkoholu, Nr 160/2019
[2] Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych m. st. Warszawy w 2019 roku
ALKOHOL W WARSZAWIE
JAK SYTUACJA WYGLĄDA W STOLICY?
S z a c u j e s i ę , ż e w l i c z ą c e j o k . 1 , 7 m l n m i e s z k a ń c ó w W a r s z a w i e , n i e m a l 3 4 t y s . o s ó b j e s t u z a l e ż n i o n y c h o d a l k o h o l u . W otoczeniu alkoholika żyje b l i s k o 6 8 t y s . d o r o s ł y c h
( w s p ó ł m a ł ż o n k o w i e , r o d z i c e ) i t y l e s a m o d z i e c i w y c h o w u j e s i ę w r o d z i n a c h a l k o h o l o w y c h .
B l i s k o 1 1 8 t y s . o s ó b p i j e r y z y k o w n i e , a p o n a d 8 4 t y s . o s ó b – s z k o d l i w i e . W e d ł u g r a p o r t u S t r a ż y M i e j s k i e j l i c z b a i n t e r w e n c j i z w i ą z a n y c h z n i e l e g a l n y m s p o ż y w a n i e m a l k o h o l u w z r o s ł a w W a r s z a w i e w 2 0 1 8 r o k u o b l i s k o 2 0 % w p o r ó w n a n i u z
p o p r z e d n i m r o k i e m . N a j w i ę c e j i n t e r w e n c j i z a n o t o w a n o n a P r a d z e P o ł u d n i e . D z i e l n i c a t a p r z o d u j e w r a n k i n g u d z i e l n i c z n a j w i ę k s z ą l i c z b ą i n t e r w e n c j i z p o w o d u a l k o h o l o w y c h l i b a c j i w p l e n e r z e .
W r o k u 2 0 1 8 s t r a ż m i e j s k a
i n t e r w e n i o w a ł a n a P r a d z e P o ł u d n i e a ż 4 . 0 1 6 r a z y . N a d r u g i m m i e j s c u s ą B i e l a n y ( 3 . 3 3 2 z g ł o s z e n i a ) , d a l e j Ś r ó d m i e ś c i e ( 3 . 2 9 8 z g ł o s z e ń ) o r a z M o k o t ó w ( 3 . 1 2 8 z g ł o s z e ń ) .
W t y c h c z t e r e c h d z i e l n i c a c h m i a s t a , z p o w o d u n i e l e g a l n e g o p i c i a a l k o h o l u w m i e j s c a c h p u b l i c z n y c h o d n o t o w a n o ł ą c z n i e p o n a d 3 6 % w s z y s t k i c h
i n t e r w e n c j i .
N a j s p o k o j n i e j s z e d z i e l n i c e s t o l i c y , w k t ó r y c h n a j r z a d z i e j d o c h o d z i ł o d o i n t e r w e n c j i t o R e m b e r t ó w ( 9 9
z g ł o s z e ń ) , W i l a n ó w ( 1 1 8 z g ł o s z e ń ) o r a z W e s o ł a ( 1 5 3 z g ł o s z e n i a ) .
Ideą kampanii #MAMKONTROLĘ jest przełamanie społecznego tabu w mówieniu o alkoholu, obawach z nim związanych oraz o tym, że problem nadmiernej i ryzykownej konsumpcji może dotyczyć większej liczby osób, niż to się pozornie wydaje. Zadanie
kampanii to również walka ze
zjawiskiem wyparcia i zaprzeczenia, że problem z alkoholem może dotyczyć nas lub kogoś z naszego bliskiego otoczenia. Nadmierna i szkodliwa konsumpcja alkoholu może dotknąć każdego. Niewiele osób jednak wie, z kim porozmawiać w sytuacji, w której czuje, że spożywanie alkoholu wymyka się spod kontroli. Granica pomiędzy dobrą zabawą a piciem ryzykownym lub szkodliwym bywa cienka. Warto o tym pamiętać i nie bać się szukać pomocy specjalistów.
W ramach kampanii zrealizowaliśmy szereg działań mających na celu skłonić warszawiaków do refleksji nad tym, czy piją alkohol w sposób odpowiedzialny i bezpieczny, m.in.: cykl otwartych
spotkań, audycje radiowe z udziałem ekspertów, kampania outdoor, działania bezpośrednie na Bulwarach Wiślanych.
Uruchomiliśmy także stronę
www.mamkontrole.waw.pl, skupiającą wiedzę na temat alkoholu, skutków jego nadmiernego picia oraz porady
specjalistów ds. uzależnień.
Skupiliśmy się w kampanii na kilku głównych zagadnieniach:
1. Czym jest uzależnienie 2. Jak piją współczesne Polki 3. Wysokofunkcjonujący alkoholicy 4. Alkohol a ciąża
5. Dorosłe dziecko alkoholika 6. Współuzależnienie
7. Picie w dobie koronawirusa
MAM KONTROLĘ, A TY?
"MYŚL PRZEWODNIA KAMPANII ZAWIERA SIĘ W
HAŚLE #MAMKONTROLĘ – CZYLI WIEM, ILE PIJĘ I
KIEDY MOJE PICIE STAJE SIĘ RYZYKOWNE, KIEDY
MUSZĘ ZAREAGOWAĆ I ZWRÓCIĆ SIĘ PO POMOC."
Role w rodzinie są zaburzone –
członkowie rodziny zaczynają skupiać uwagę na osobie uzależnionej i
konsekwencjach jej choroby. Chcąc przetrwać, zaczynają adaptować się do życia w ciągłym stresie, lęku i wstydzie oraz przede wszystkim – negują
problem i starają się go ukryć przed innymi.
A l k o h o l i z m , nazywany też zespołem u z a l e ż n i e n i a o d a l k o h o l u , c h o r o b ą a l k o h o l o w ą bądź uzależnieniem od a l k o h o l u wiele lat temu uznany został przez WHO za chorobę. Figuruje w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) oraz Klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa
Psychiatrycznego (DSM-V) wśród zaburzeń psychicznych i zaburzeń
zachowania, które są spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych.
Zespół uzależnienia od alkoholu można określić jako zespół zjawisk
fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych.
To choroba bio-psycho-społeczna, w której chęć, a z czasem już
konieczność wypicia alkoholu, dominuje i determinuje życie osoby uzależnionej.
Uzależnienie to choroba nieodwracalna, jednak można ją zatrzymać. Dlatego mówi się o „trzeźwiejących/niepijących alkoholikach”, a nie „byłych
alkoholikach”.
Nieleczona, może prowadzić do szeregu chorób i zaburzeń towarzyszących, a w konsekwencji – nawet do śmierci.
CZYM jest uzależnienie?
UZALEŻNIENIE JEST CHOROBĄ, KTÓRA WPŁYWA NA WSZYSTKICH CZŁONKÓW
RODZINY, CAŁKOWICIE DEZORGANIZUJĄC
ICH ŻYCIE.
OBJAWY UZALEŻNIENIA
WEDŁUG DEFINICJI PAŃSTWOWEJ AGENCJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
GŁÓWNYM OBJAWEM CHOROBY ALKOHOLOWEJ JEST UTRATA KONTROLI NAD ILOŚCIĄ
WYPIJANEGO ALKOHOLU I CIĄGŁA POTRZEBA PICIA.
" G Ł Ó D A L K O H O L O W Y "
Poczucie przymusu picia.
U T R A T A K O N T R O L I
Brak zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem - nieunikanie picia, niemożność pohamowania się od picia, zaprzestania czy zmniejszenia picia.
OBJAWY ZESPOŁU ABSTYNENCYJNEGO Gdy picie jest ograniczone lub przerywane:
drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, niepokój, drażliwość, lęki, padaczka poalkoholowa, omamy wzrokowe, słuchowe, majaczenie.
S I E G A N I E P O A L K O H O L I I N N E Ś R O D K I Sięganie po alkohol lub podobnie działające substancje, np. leki, aby złagodzić lub
wyeliminować objawy zespołu abstynencyjnego.
L I C Z Y S I Ę T Y L K O A L K O H O L
Zaniedbywanie innych dziedzin życia i zainteresowań, więcej czasu i wysiłku
przeznaczone na zdobywanie i picie alkoholu.
P I C I E Z A W S Z E L K Ą C E N Ę
Pomimo dowodów występowania szkodliwych następstw picia, pomimo tego, że osoba pijąca zdaje sobie sprawę, jakie szkody zdrowotne i szkody dla bliskich i otoczenia powodują jej zachowania.
Z W I Ę K S Z O N A T O L E R A N C J A A L K O H O L U Potrzeba spożycia większych ilości dla wywołania oczekiwanego efektu.
bo kaśkę rzucił facet
A n i a , 3 5 l a t : N i e p i j ę d u ż o – k i e l i s z e k w i n a n a k o n i e c d n i a , k i e d y d z i e c i p ó j d ą s p a ć .
M o n i k a , 2 9 l a t : M a m s t r e s u j ą c ą p r a c ę . K i e d y e m o c j e s i ę g a j ą z e n i t u , z d a r z a m i s i ę w y c h y l i ć m a ł p k ę w t o a l e c i e .
P r z e c i e ż n i k o m u n i e r o b i ę t y m k r z y w d y , a t a c h w i l a r e l a k s u p o m a g a m i z n i e ś ć m i n ę w i e c z n i e n i e z a d o w o l o n e j
s z e f o w e j . . .
I z a b e l a , 5 5 l a t : D z i e c i o w s z y s t k o r o b i ą a w a n t u r y , a m ą ż m n i e n i e r o z u m i e i n i e w s p i e r a t a k , j a k b y m t e g o c h c i a ł a . M u s z ę j a k o ś o d r e a g o w a ć ! C o d z i e n n i e p o p r a c y w y s k a k u j ę z G o ś k ą n a
s z y b k i e g o d r i n k a – t o t a k i m ó j w e n t y l b e z p i e c z e ń s t w a . D z i ę k i t e m u ł a t w i e j m i w y t r z y m a ć w e w ł a s n y m d o m u .
Na pytanie, czy picie kobiet różni się od picia mężczyzn, specjaliści do spraw uzależnień bez chwili wahania
odpowiadają: TAK, choć na przekroczenie bariery picia
bezpiecznego narażeni są wszyscy bez wyjątku.
Dane PARPA wskazują, że profil kobiet p i j ą c y c h n a j w i ę c e j a l k o h o l u t o o s o b y w w i e k u o d 1 8 d o 2 9 l a t , pozostające w stanie wolnym, mieszkanki dużych
miast.
P o w o d y d o s i ę g a n i a p o a l k o h o l p r z e z k o b i e t y s ą r ó ż n e . P i j ą , b o n a p o j e z p r o c e n t a m i p r z y n o s z ą u l g ę ,
p o z w a l a j ą z a p o m n i e ć o p r o b l e m a c h , r e l a k s u j ą . D z i ę k i t e m u z y s k u j ą w i ę k s z ą p e w n o ś ć s i e b i e l u b n a g r a d z a j ą s i ę z a o s i ą g n i ę t y s u k c e s .
T e r a p e u c i d s . u z a l e ż n i e ń w s k a z u j ą , ż e u z a l e ż n i o n e k o b i e t y z a c h o w u j ą m i m o w s z y s t k o w y s o k i p o z i o m s a m o k o n t r o l i . S k u t e c z n i e w y p e ł n i a j ą o b o w i ą z k i z a w o d o w e i d o m o w e , a n a w e t o d n o s z ą w r a ż e n i e , ż e d o p e w n e g o e t a p u
a l k o h o l p o m a g a w i c h r e a l i z a c j i . M a j ą s w o j e t r i k i , k t ó r e p o z w a l a j ą t u s z o w a ć w s t y d l i w y p r o b l e m . D o b r y m a k i j a ż , p e r f u m y i m i ę t ó w k i – t o n i e z a w o d n y z e s t a w w t o r e b c e . D z i ę k i n i m p o t r a f i ą p r z e z d ł u g i c z a s f u n k c j o n o w a ć w s p o ł e c z e ń s t w i e , n i e z w r a c a j ą c u w a g i b l i s k i c h i z n a j o m y c h . G r a p o z o r ó w t o i c h c o d z i e n n o ś ć . W p e w n y m m o m e n c i e a l k o h o l s t a j e s i ę d l a n i c h l e k a r s t w e m n a w s z y s t k o . D o p i c i a n a g r a n i c y r y z y k a n i e s ą p o t r z e b n e d r a m a t y c z n e w y d a r z e n i a . N i e k a ż d a o s o b a , k t ó r a s t r a c i ł a k o n t r o l ę , m a o p u c h n i ę t ą t w a r z i d r ż ą c e d ł o n i e . W e d ł u g s z a c u n k ó w P A R P A k o b i e t u z a l e ż n i o n y c h i t z w . p i j ą c y c h s z k o d l i w i e m o ż e b y ć w P o l s c e n a w e t p o n a d 1 , 5 m i l i o n a , a z m i a n y o b y c z a j o w e w s k a z u j ą , ż e i c h l i c z b a b ę d z i e n a d a l r o s n ą ć .
WEDŁUG PARPA KOBIET UZALEŻNIONYCH I
PIJĄCYCH SZKODLIWIE MOŻE BYĆ W POLSCE NAWET PONAD 1,5 MLN
mistrzynie
kamuflażu
dysfunkcja wątroby – większa ilość alkoholu dociera do wątroby, bo jest on słabiej metabolizowany w żołądku;
zakłócenie zdolności psychomotorycznych;
upośledzenie funkcji poznawczych;
zaburzenie funkcji hormonalnych;
wyższe ryzyko zachorowania na raka sutka;
większa predyspozycja do osteoporozy i podatność na złamania kończyn – alkohol wypłukuje wapń z organizmu i zakłóca metabolizm witaminy D;
zaburzenia seksualne;
zaburzenia nastroju – lęki i depresje;
w przypadku ciąży – przedwczesne porody, poronienia, narażenie dziecka na FAS (płodowy syndrom alkoholowy).
Zagrożenia zdrowotne dla kobiet:
Pierwsze symptomy nałogu bywają niezauważalne. Warto obserwować i kontrolować regularność spożywania alkoholu oraz zdolność do sprawowania kontroli nad nim, a raz na jakiś czas wykonać test, który pomaga określić tzw. model konsumpcji.
Test taki jest dostępny na stronie www.,mamkontrole.waw.pl.
Kobiety są zwykle drobniejsze i lżejsze od mężczyzn, dlatego po wypiciu tej
samej ilości alkoholu co mężczyźni, mają jego większe stężenie we krwi.
Ponadto, kobiety gorzej metabolizują alkohol, m.in. z powodu estrogenów, które sprzyjają mocniejszemu wchłanianiu alkoholu oraz mniejszej ilości enzymów w żołądku, które metabolizują alkohol. Te wszystkie czynniki fizyczne powodują, że nawet pijąc mniej alkoholu od mężczyzn, kobiety są bardziej narażone na
negatywne skutki picia, zarówno zdrowotne, jak i psychologiczne oraz społeczne.
Czynniki biologiczne
WG DANYCH WHO NISKIE RYZYKO ZDROWOTNE U KOBIET NIESIE ZE SOBA KONSUMPCJA DO 2 STANDARDOWYCH JEDNOSTEK ALKOHOLU ((SJA)
500 ml piwa 5% to 20 g alkoholu - 2 SJA 175 ml wina (kieliszek) 12% to 16,8 g alkoholu - 1,68 SJA
50 ml wódki 40% to 16 g alkoholu - 1,6 SJA
Wg wytycznych WHO, w przypadku kobiet, nieskie ryzyko zdrowotne niesie ze sobą konsumpcja do 2 Standardowych Jednostek Alkoholu (SJA) dziennie.
1 SJA to 10 g lub 12,5 ml czystego alkoholu etylowego (etanolu).
Dr Adam Kłodecki – psycholog, terapeuta ds. uzależnień
W przypadku kobiet uzależnienie pojawia się znacznie szybciej niż u
mężczyzn. Co więcej - rozwija się on bardzo gwałtowanie.
Wystarczy zaledwie rok lub dwa, by alkohol doszczętnie pochłonął
i zdominował życie kobiety.
Nadmierne picie alkoholu przez kobiety powoduje, że są one bardziej skłonne do ryzykownych zachowań.
Kobiety pijące ryzykownie częściej padają ofiarą przemocy fizycznej, gwałtów i nadużyć seksualnych.
Dr Adam Kłodecki zwraca też uwagę na fakt, że kobietom trudniej niż mężczyznom rozpocząć terapię. Przyznanie się do problemu i konieczność skorzystania z leczenia kojarzy im się z porażką.
Ciężko jest przełamać barierę wstydu, szukać pomocy. Pijące kobiety często są pozostawiane same sobie.
bo mój szef to największy idiota w mordorze
A n d r z e j , 4 5 l a t : P i w k o p o m e c z u z c h ł o p a k a m i , w i n o d o k o l a c j i
b i z n e s o w e j , w ó d k a n a z a k o ń c z e n i e u d a n y c h n e g o c j a c j i … A l k o h o l z a w s z e b y ł o b e c n y w m o i m ż y c i u . K i e d y ś w y s t a r c z y ł a n i e w i e l k a i l o ś ć , ż e b y m p o c z u ł p r z y j e m n e s z u m i e n i e w g ł o w i e . T e r a z , ż e b y c o ś p o c z u ć , m u s z ę w l a ć w s i e b i e o w i e l e w i ę c e j n i ż , d a j m y n a t o , p i ę ć l a t t e m u .
K i n g a , 3 3 l a t a : T o n i e j e s t o d r a z u t a k , ż e m u s z ę p i ć . T o d l a m n i e p e w n a f o r m a r e l a k s u i o d s k o c z n i . J e s t e m
m e n a d ż e r k ą , z a r z ą d z a m s p o r y m z e s p o ł e m , p r a c u j ę w d u ż e j f i r m i e . S t r e s i p r e s j a s ą o g r o m n e . T o c h y b a n o r m a l n e , ż e p o c i ę ż k i m d n i u c z y c a ł y m t y g o d n i u , c h c i a ł a b y m s i ę z r e s e t o w a ć ? C h o c i a ż , r z e c z y w i ś c i e , o s t a t n i o p r a w i e k a ż d y w i e c z ó r k o ń c z ę l a m p k ą w i n a . L u b d w i e m a . . .
Odnoszą sukcesy zawodowe, mają bogate życie towarzyskie, dbają o siebie. Są z pozoru szczęśliwi,
spełnieni… i piją. Piją przed, w trakcie i po pracy.
W y s o k o f u n k c j o n u j ą c y a l k o h o l i c y ( a n g . H F A – H i g h F u n c t i o n i n g A l c o h o l i c s ) zaprzeczają
stereotypowemu obrazowi alkoholika.
Tę grupę osób z problemem
alkoholowym charakteryzuje bardzo
specyficzny obraz uzależnienia.
Z p o z o r u w i o d ą ż y c i e , o j a k i m
w i ę k s z o ś ć o s ó b m o g ł a b y t y l k o m a r z y ć . S ą z a r a d n i , l u b i a n i , o t a c z a n i
s z a c u n k i e m . Z p o w o d z e n i e m f u n k c j o n u j ą n a w s z y s t k i c h p o l a c h s p o ł e c z n y c h , d z i ę k i c z e m u i c h z a c h o w a n i e n i e w z b u d z a ż a d n y c h p o d e j r z e ń . P r e s t i ż z a w o d o w y i t o w a r z y s k i , j a k i m s i ę c i e s z ą j e s t n a j w i ę k s z ą p r z e s z k o d ą w
z d i a g n o z o w a n i u p r o b l e m u .
I d e n t y f i k a c j a z c h o r o b ą a l k o h o l o w ą j e s t t r u d n a , b e z w y j ą t k u , d l a k a ż d e j o s o b y u z a l e ż n i o n e j .
J e d n a k w y s o k o f u n k c j o n u j ą c y a l k o h o l i c y m a j ą z n i ą s z c z e g ó l n y p r o b l e m . W i c h p r z y p a d k u m e c h a n i z m y w y p a r c i a i z a p r z e c z e n i a d z i a ł a j ą z n a c z n i e s i l n i e j . T r u d n o i m s i ę z i d e n t y f i k o w a ć z e s t e r e o t y p o w y m a l k o h o l i k i e m s p o d s k l e p u m o n o p o l o w e g o . N a o g ó ł c i e s z ą s i ę p r z e c i e ż u g r u n t o w a n ą p o z y c j ą z a w o d o w ą c z y t o w a r z y s k ą , u t r z y m u j ą s t a ł e z a r o b k i i w y k o n u j ą
o d p o w i e d z i a l n ą p r a c ę n a ś r e d n i m l u b w y s o k i m s t a n o w i s k u , z a p e w n i a j ą c t y m s a m y m b y t m a t e r i a l n y s w o j e j r o d z i n i e . A j e d n a k w c i e n i u t y c h w s z y s t k i c h , s t a n d a r d o w y c h , p o p r a w n y c h z a c h o w a ń , w y ł a n i a s i ę i c h d r u g i e o b l i c z e .
H F A p r o w a d z ą p o d w ó j n e ż y c i e . Z j e d n e j s t r o n y p o k a z u j ą , ż e
d o s k o n a l e s o b i e r a d z ą , z d r u g i e j – s p r y t n i e u k r y w a j ą s i ę z p i c i e m , a p u s t e b u t e l k i c h o w a j ą p o k ą t a c h .
podwójne ŻYCIE HFA
On myśli, że nie jest alkoholikiem.
Przecież ładnie pachnie, dobrze wygląda, ma hollywoodzki
uśmiech i markowe buty, a dzieci po szkole na tenis zawozi niania…
Dla niego alkoholik to menel, a nie on sam.
Łukasz Krzysztoń – psycholog, specjalista terapii uzależnień
CECHY HFA
Zaprzeczenie i pozorna kontrola
DR JEKYLL I MR HYDE
W Polsce nie ma jeszcze badań na temat skali problemu alkoholowego wśród wysokofunkcjonujących, aktywnych zawodowo i często zajmujących wysokie stanowiska alkoholików.
W 2011 roku Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Warszawie
przebadała pracowników 13 banków i 21 koncernów w stolicy i dużych miastach.
Okazało się, że wśród pracowników korporacji 18 proc. piło alkohol codziennie, a 40 proc. – aż kilka razy w tygodniu.
To, czego boi się najbardziej osoba uzależniona, to poczucie utraty kontroli, dlatego często
obserwowanym mechanizmem u HFA jest tzw. picie kontrolowane. Alkoholik próbuje udowodnić sobie i innym, że nie ma problemu z piciem, panuje nad nim, dlatego potrafi nie sięgać po alkohol czasem nawet kilka miesięcy. Pojawia się jednak kluczowe pytanie:
czy osoba zdrowa i nieuzależniona musi cokolwiek sobie i innym udowadniać?
Podwójne życie to dla wysokofunkcjonującego alkoholika chleb powszedni. Niektórzy twierdzą nawet, że HFA prowadzą potrójne życie: zawodowe, prywatne i to alkoholowe. W pracy pełni energii, przebojowi, kreatywni, atrakcyjni, a po godzinach nie dają sobie rady z życiem rodzinnym. Dlatego nie wracają po pracy do domu – kończą dzień w pubie lub klubie.
Wieczorny drink lub kilka przywracają supermoce i ponownie stają się atrakcyjni towarzysko. Zdarza im się podejmować ryzykowne zachowania,
robiąc rzeczy, na które nie zdecydowałby się na trzeźwo. To błędne koło.
Podstawowym mechanizmem HFA jest zaprzeczanie. Nie postrzegają oni siebie jako alkoholików, ponieważ ich życie różni się znacznie od codzienności
stereotypowego obrazu osoby uzależnionej.
Twierdzą, że panują nad swoim życiem, a postrzeganie to pogłębia dodatkowo otoczenie, w którym się obracają.
Zaprzecza więc nie tylko sam HFA, ale i jego rodzina, przyjaciele, współpracownicy – nie widzą lub udają, że nie widzą albo nie chcą widzieć problemu.
HFA, ze swojej definicji, to osoba na pozór świetnie radząca sobie w życiu, dla której podstawową wartością nadrzędną jest praca – to ją najpewniej straci na samym końcu. Życie zawodowe jest swego rodzaju wentylem bezpieczeństwa i daje
HFA poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa.
leczenie HFA
NAJWAŻNIEJSZE TO PRZYZNAĆ: MAM PROBLEM
Leczenie wysokofunkcjonującego alkoholika przebiega tak samo, jak każdego innego alkoholika.
Wymaga przede wszystkim długotrwałej psychoterapii, uczęszczania na zajęcia,
korzystania z pomocy grup AA oraz – co najważniejsze – chęci wyjścia z nałogu. Wsparcie, zwłaszcza na początku drogi, mogą stanowić dodatkowo środki farmakologiczne oraz
detoksykacja.
Model życia, w jakim żyją HFA, sprawia, że niestety dłużej mogą ukrywać swój problem i ciężej im się przyznać przed
samym sobą, że go mają. Myślę, że słowem klucz – takim smutnym mianownikiem dla większości – jest samotność i próba zagłuszenia pewnej
pustki. Wysokofunkcjonujący alkoholik zakłada każdego dnia maskę – jest inny,
kiedy przebywa wśród ludzi, a inny w domu. Raz macho – raz Miecio, raz
geniusz – raz Eugeniusz.
Łukasz Krzysztoń – psycholog, specjalista terapii uzależnień
bo lampka wina w ciąży nikomu nie zaszkodzi
M a r z e c 2 0 1 9 , M i a s t k o n a P o m o r z u P i j a n a m ł o d a k o b i e t a r o d z i c ó r k ę z 1 p r o m i l e m a l k o h o l u w e k r w i .
S i e r p i e ń 2 0 1 9 , O s t r ó w W i e l k o p o l s k i K o b i e t a ( 3 , 5 p r o m i l a a l k o h o l u w e k r w i ) r o d z i d z i e c k o z 1 , 7 p r o m i l a a l k o h o l u w e k r w i .
G r u d z i e ń 2 0 1 9 , N o w y D w ó r
4 4 - l e t n i a p i j a n a k o b i e t a r o d z i u p o j o n e a l k o h o l e m d z i e c k o . L e k a r z e
s t w i e r d z a j ą 3 p r o m i l e a l k o h o l u w e k r w i n o w o r o d k a .
To tylko trzy przypadki z wielu, w których ciężarne kobiety rodzą pijane dzieci. W Polsce każdego roku na ś w i a t p r z y c h o d z i n a w e t k i l k a t y s i ę c y d z i e c i z P ł o d o w y m Z e s p o ł e m
A l k o h o l o w y m ( F A S ) . To więcej niż liczba dzieci rodzących się np. z zespołem Downa.
Według danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych (PARPA) średnio
3 d z i e c i n a 1 0 0 0 rodzi się w Polsce z Płodowym Zespołem Alkoholowym (FAS), a dziesięciokrotnie więcej
dotkniętych jest różnymi zaburzeniami rozwojowymi spowodowanymi
alkoholem. Problem tkwi w utartych mitach, które są nierzadko
przekazywane ciężarnym, o zgrozo,
nawet przez samych lekarzy.
D o t y c h c z a s n i e s t w i e r d z o n o
j e d n o z n a c z n i e , j a k a i l o ś ć a l k o h o l u m o ż e s p o w o d o w a ć u d z i e c k a z a b u r z e n i a r o z w o j o w e , d l a t e g o c i ę ż a r n y m z a l e c a s i ę b e z w z g l ę d n ą a b s t y n e n c j ę , niezależnie od trymestru.
J a k a k o l w i e k i l o ś ć w y p i t e g o a l k o h o l u p r z e z k o b i e t ę w c i ą ż y , w c i ą g u 4 0 m i n u t t r a f i a d o k r w i d z i e c k a , a n a t o j e g o m a ł y i n i e w p e ł n i r o z w i n i ę t y o r g a n i z m n i e j e s t w ż a d e n s p o s ó b p r z y g o t o w a n y .
A l k o h o l p i t y p r z e z c i ę ż a r n ą m o ż e p r o w a d z i ć d o s z e r e g u z a b u r z e ń u d z i e c k a , o k r e ś l a n y c h j a k o S p e k t r u m P ł o d o w y c h Z a b u r z e ń A l k o h o l o w y c h ( F A S D ) . Mogą one obejmować
z a b u r z e n i a r o z w o j u f i z y c z n e g o ,
u m y s ł o w e g o o r a z o g ó l n o p o z n a w c z e g o . T e r m i n F A S D n i e j e s t t e r m i n e m
p r z e z n a c z o n y m d o w y k o r z y s t a n i a w d i a g n o s t y c e k l i n i c z n e j , n a t o m i a s t w j e g o o b r ę b i e w y r ó ż n i a s i ę j e d n o s t k i c h o r o b o w e : P ł o d o w y Z e s p ó ł
A l k o h o l o w y ( F A S ) , C z ę ś c i o w y P ł o d o w y Z e s p ó ł A l k o h o l o w y ( p F A S ) o r a z i n n e r o z p o z n a n i a s c h o r z e ń i z a b u r z e ń z t ą s a m ą e t i o l o g i ą , d o t y c z ą c ą s p o ż y w a n i a a l k o h o l u p r z e z c i ę ż a r n e .
Dziecko w łonie matki, jest jak gąbka – chłonie wszystko to, co przyjmuje
matka. Kiedy alkohol trafia do organizmu ciężarnej, dociera bezpośrednio także do dziecka.
Niestety, wbrew powszechnemu mitowi, łożysko w żadnym wypadku
nie zabezpiecza płodu przed szkodliwymi substancjami i w przypadku alkoholu czy innych używek – w pełni je przepuszcza i nie
stanowi żadnej bariery ochronnej.
Różnica między dorosłą kobietą a dzieckiem w jej łonie jest taka, że organizm matki jest gotowy na walkę
z alkoholem wprowadzonym do krwi, a dziecka nie.
pijąca matka=
chore dziecko
Lek. Beata Sterlińska-Tulimowska, ginekolog
brak zdolności rozumienia i
przewidywania konsekwencji swojego zachowania;
nadmierna ufność w stosunku do obcych, przy jednoczesnych problemach z nawiązywaniem i utrzymaniem znajomości;
brak umiejętności odczytywania emocji i „mowy ciała”;
skłonność do kradzieży i kłamstwa, impulsywności i agresji;
problemy z nauką i skupieniem, myśleniem abstrakcyjnym, planowaniem;
opóźnienia w nauce mowy i
zaburzenia mowy, np. jąkanie, mowa niewyraźna, bełkotliwa.
Objawy zaburzeń społeczno - emocjonalnych u dzieci z FAS:
FAS (z ang. Fetal Alcohol Syndrome), czyli Płodowy Zespół Alkoholowy to nieuleczalna jednostka chorobowa, określająca różnorodne wrodzone wady fizyczne i psychiczne, którymi
obarczone są dzieci matek
spożywających alkohol w czasie ciąży.
Z punktu widzenia wczesnej
diagnostyki FAS szczególnie istotne są zmiany zachodzące w fizjonomii twarzy dziecka. Zaliczamy do nich: krótki i zadarty nos, wygładzona rynna nosowa, wąska górna warga, blady kolor ust, opadające powieki, wąskie szpary powiekowe, szeroko rozstawione oczy, nisko osadzone uszy, krótka szyja, wolniejsze tempo rozwoju środkowej części twarzy, mała żuchwa, cofnięty podbródek.
FAS
WG DANYCH WHO NISKIE RYZYKO ZDROWOTNE U KOBIET NIESIE ZE SOBA KONSUMPCJA DO 2 STANDARDOWYCH JEDNOSTEK ALKOHOLU ((SJA)
zaniżony wzrost i waga w okresie przed i pourodzeniowym
małogłowie
nieprawidłowy rozwój układu kostno- stawowego
niewłaściwe napięcie mięśniowe zaburzenia równowagi i koordynacji zaburzenia przetwarzania
Najczęściej występujące objawy FAS:
sensorycznego (widzenia i słyszenia, czucia głębokiego i powierzchniowego, w tym: bólu, temperatury czy głodu, sytości .
Lek. Beata Sterlińska-Tulimowska, ginekolog
Dzieci z FAS cierpią na zaburzenia rozwoju emocjonalnego i poznawczego.
W późniejszym okresie życia pojawić się mogą objawy świadczące o uszkodzeniu
układu nerwowego, spowodowanego spożywaniem
alkoholu przez matkę w trakcie życia płodowego dziecka.
Te zaburzenia pociągają niestety za sobą kolejne trudności w życiu dziecka.
U nieprawidłowo zdiagnozowanego i nieobjętego fachową pomocą dziecka z FAS mogą wystąpić zaburzenia wtórne, które przejawiają się ogólnym wycofaniem z życia towarzyskiego i rówieśniczego, niską samooceną, trudnościami w relacjach społecznych, tendencją do zachowań agresywnych, konfliktów z prawem, a często
nawet depresją i innymi zaburzeniami psychicznymi oraz nadużywaniem alkoholu
i innych substancji psychoaktywnych.
DDA - dorosłe dziecko alkoholika
K a r o l i n a , 2 9 l a t : W ł a ś c i w i e o d k ą d s i ę g a m p a m i ę c i ą p i l i o b o j e . C z a s e m r a z e m , c z a s e m o s o b n o , a l e p i l i . A l e j a n i e m u s i a ł a m s i ę i c h w s t y d z i ć . B y ł a m m i s t r z y n i ą k a m u f l a ż u . O t a k i c h r o d z i c a c h , j a k i c h o b r a z w o c z a c h i n n y c h l u d z i u d a ł o m i s i ę s t w o r z y ć , w z a s a d z i e m a r z y k a ż d e d z i e c k o . D z i ś m y ś l ę s o b i e , ż e n a p i s a ł a m
n i e ś w i a d o m i e c a ł k i e m c i e k a w y
s c e n a r i u s z p o d f i l m . N a p o z ó r t o b y ł a p o d r ę c z n i k o w a , w z o r o w a r o d z i n a . R o d z i c e z k l a s ą , w y k s z t a ł c e n i , o b o j e z m o c n ą p o z y c j ą z a w o d o w ą . T y l k o j a w i e d z i a ł a m , ż e z a z a m k n i ę t y m i d r z w i a m i z a m i e n i a l i s i ę w p a r ę n i e o b l i c z a l n y c h a l k o h o l i k ó w .
D a w i d , 3 5 l a t : M a t k a b y ł a p o w a ż a n ą s z y c h ą w s w o j e j b r a n ż y . P a n i d y r e k t o r . P r z e z w i e l e l a t p i ł a w u k r y c i u . N a
z e w n ą t r z n i k t s i ę n i c z e g o n i e d o m y ś l a ł . P i ę k n a , z a d b a n a , d o b r z e u b r a n a i p a c h n ą c a . M i a ł a s w o j e s p o s o b y , ż e b y s k r z ę t n i e u k r y w a ć s w ó j p r o b l e m .
T y l e ż e p o p o w r o c i e z p r a c y u p i j a ł a s i ę d o n i e p r z y t o m n o ś c i i n a d r a n e m t o j a j ą b u d z i ł e m , ż e b y w s t a ł a d o p r a c y , a n i e o n a m n i e , ż e b y m n i e s p ó ź n i ł s i ę d o s z k o ł y .
S y n d r o m D D A to zespół objawów ukształtowanych jako adaptacyjna odpowiedź na głęboko zaburzone warunki dorastania i rozwoju.
D z i e c k o w r o d z i n i e a l k o h o l o w e j
doznaje odrzucenia, ciągłego poczucia
wstydu oraz żyje w permanentnym
stresie i strachu. Najważniejszym
członkiem rodziny staje się osoba
uzależniona i to na niej zaczyna się
skupiać cała uwaga, a potrzeby
R O L E D Z I E C I W R O D Z I N I E A L K O H O L O W E J : B o h a t e r r o d z i n n y – i n a c z e j „ s u p e r d z i e c k o ” . T ę r o l ę p r z y j m u j e p r z e w a ż n i e n a j s t a r s z e d z i e c k o , k t ó r e n a k a ż d y m k r o k u s t a r a s i ę o d w r a c a ć u w a g ę o d p r o b l e m u p i j ą c y c h r o d z i c ó w , d ą ż ą c d o b y c i a n a j l e p s z y m . W d o r o s ł y m ż y c i u s ą t o c z ę s t o p r a c o h o l i c y . K o z i o ł o f i a r n y – t ę r o l ę w r o d z i n i e p r z e w a ż n i e p r z y j m u j e d r u g i e , m ł o d s z e d z i e c k o . W s y t u a c j i , k i e d y ż y c i e i c a ł a u w a g a d o m o w n i k ó w s k u p i a s i ę n a a l k o h o l i k u , a n a j s t a r s z e d z i e c k o
p e ł n i r o l ę „ b o h a t e r a ” , m ł o d s z e p r ó b u j e z a w s z e l k ą c e n ę z w r ó c i ć n a s i e b i e u w a g ę , n p . s p r o w a d z a j ą c n a s i e b i e k ł o p o t y .
D z i e c k o z a g u b i o n e – ż y j e n a u b o c z u r o d z i n y . N i e ś m i a ł e , u k r y w a s w o j e u c z u c i a i j e s t
z a m k n i ę t e w s o b i e . S a m o z a s p o k a j a s w o j e p o t r z e b y . Z a z w y c z a j n i e m a p r z y j a c i ó ł i t r u d n o n a w i ą z u j e i u t r z y m u j e r e l a c j e r ó w i e ś n i c z e .
M a s k o t k a – r o l ę m a s k o t k i w r o d z i n i e p r z y j m u j e n a j c z ę ś c i e j n a j m ł o d s z e d z i e c k o . Ż y j e w c i ą g ł y m s t r a c h u , p o n i e w a ż – n i e r o z u m i e j ą c s y t u a c j i , w k t ó r e j s i ę z n a j d u j e – c z u j e m i m o w s z y s t k o , ż e m o ż e o n a z a g r a ż a ć b e z p i e c z e ń s t w u j e g o i j e g o r o d z i n y . D l a t e g o s t a r a s i ę z a w s z e l k ą c e n ę r o z ś m i e s z a ć i
„ b ł a z n o w a ć ” , p r ó b u j ą c w t e n s p o s ó b ś c i ą g n ą ć n a s i e b i e u w a g ę c a ł e j r o d z i n y . M a l i c z n y c h k o l e g ó w i k o l e ż a n k i , j e d n a k n i e j e s t t r a k t o w a n e z b y t p o w a ż n i e .
Dzieci wychowujące się w
rodzinach alkoholowych noszą w sobie przede wszystkim wstyd i tajemnicę w obawie przed wyjściem na jaw tego,
co dzieje się w ich domach.
W późniejszym okresie ten wstyd przekłada się na ich dorosłe życie. DDA cierpią często na zaburzenia w sferze emocjonalnej, komunikacyjnej oraz w kontaktach społecznych.
rodzinna
TAjemnica
Dr Adam Kłodecki - psycholog, terapeuta ds. uzależnień
C h c ą c p r z e t r w a ć w r o d z i n i e a l k o h o l o w e j , d z i e c i a l k o h o l i k ó w w y k s z t a ł c a j ą w s o b i e p e w n e c e c h y p r z y s t o s o w a w c z e . D z i ę k i n i m d o s t o s o w u j ą s i ę d o r e a l i ó w p a n u j ą c y c h w e w n ę t r z u r o d z i n y . O i l e t e c e c h y „ s ł u ż ą ” i m w d z i e c i ń s t w i e , o t y l e w d o r o s ł o ś c i z a c z y n a j ą
p r z e s z k a d z a ć i s p r a w i a ć t r u d n o ś c i .
Celem terapii, na którą składają się zwykle sesje indywidualne i spotkania grupowe, jest uświadomienie DDA, że nie są winni ani odpowiedzialni za uzależnienie bliskiej im osoby.
W trakcie terapii DDA poznają siebie, uczą się rozpoznawać swoje potrzeby, uczucia, ograniczenia i przede wszystkim – samoakceptacji. Starają się też
odbudować poczucie własnej wartości i przywrócić sprawczość poprzez wzięcie odpowiedzialności za własne życie.
Jednocześnie pozbywają się potrzeby ciągłego kontrolowania innych i brania za nich odpowiedzialności.
Kolejnym punktem terapii jest uczenie się właściwych zachowań i dawania sobie prawa do bycia szczęśliwymi, bez wyrzutów sumienia.
Terapia DDA
Odrzucenie w dzieciństwie w dorosłości przejawia się w postaci poczucia niższej wartości, nieumiejętności budowania relacji z otoczeniem czy tworzenia związków partnerskich. Osoby DDA boją się
ponownego odrzucenia i przekonują same siebie, że są gorsze i że nie zasługują na bycie z kimś w relacji.
DDA mają silną potrzebę kontrolowania siebie i innych, bo to zwiększa ich poczucie bezpieczeństwa. Jednocześnie towarzyszy im lęk przed zmianami, a dominującym stanem jest samotność, ponieważ wyuczyły się funkcjonowania według pewnych schematów. Są to na ogół osoby wycofane i zamknięte w sobie.
Jako że choroba alkoholowa nie wpływa tylko i wyłącznie na osobę uzależnioną, ale całe jej otoczenie, w tym najbardziej na bliskich, w większości przypadków DDA także wymagają pomocy terapeutycznej.
Cechy DDA
WG DANYCH WHO NISKIE RYZYKO ZDROWOTNE U KOBIET NIESIE ZE SOBA KONSUMPCJA DO 2 STANDARDOWYCH JEDNOSTEK ALKOHOLU ((SJA)
Dr Adam Kłodecki - psycholog, terapeuta ds. uzależnień
Nie każde dziecko wychowujące się w rodzinie alkoholowej, rozpozna w sobie Dorosłe Dziecko Alkoholika. Jest jednak duży odsetek osób DDA, które powielają model wyniesiony z rodziny, popadając w różne uzależnienia behawioralne – alkohol, narkotyki czy hazard. Jest to pewna forma
ucieczki od tych wszystkich problemów, z którymi człowiek sobie nie radzi – z lękiem, strachem, depresją. I mimo, że mają w historii swojej rodziny negatywne doświadczenia z uzależnieniem, to sami
sięgają po alkohol i pozornie znajdują w tym ulgę.
W s p ó ł u z a l e ż n i e n i e jest zespołem skutków psychologicznych
wynikających z życia w jednej rodzinie z alkoholikiem, powstałych w
bezpośrednim związku z jego chorobą.
To swego rodzaju uwikłanie w d e s t r u k c y j n y u k ł a d z o s o b ą
n a d u ż y w a j ą c ą a l k o h o l u c z y o d n i e g o u z a l e ż n i o n ą , przystosowanie do
nieprzewidywalności jej zachowań i stanów. Osoba współuzależniona jest przy tym aktywnym elementem tego układu – nie tylko w nim tkwi, ale go współtworzy. [3]
Życie przez wiele lat z osobą, która nadużywa alkoholu lub jest już od niego uzależniona, w konsekwencji prowadzi do wytworzenia szeregu schematów zachowań, typowych dla współuzależnienia.
Największy problem współuzależnionej osoby tkwi w przekonaniu, że potrafi ona wpłynąć na alkoholika tak, żeby przestał pić, a w rzeczywistości – swoim zachowaniem i działaniami – wspiera jego nałóg.
Osoby współuzależnione, w obawie przed wstydem i ostracyzmem społeczeństwa, biorą na siebie c a ł k o w i t ą o d p o w i e d z i a l n o ś ć z a
k o n s e k w e n c j e a l k o h o l i z m u p a r t n e r a . O współuzależnieniu mówi się, że jest to "choroba dobrych żon". Kobiety potrafią trwać na posterunku przy uzależnionym od alkoholu partnerze tak długo, jak się da. Czasami przez całe życie.
choroba dobRych żon
E T A P Y W S P Ó Ł U Z A L E Ż N I E N I A :
Sytuacja każdej rodziny jest inna, jednak można wyróżnić pewne podobne
schematy, według których rozwija się współuzależnienie.
Zwykle to najbliżsi jako pierwsi widzą, że picie członka rodziny nosi znamiona uzależnienia. Starają się więc tłumaczyć alkoholikowi metodą perswazji, jak ważne jest dla dobra całej rodziny, by przestał pić. Ponieważ jego zachowanie nie ulega zmianie, sytuacja uruchamia złość
i agresję. Pojawiają się próby szantażu i wymuszania na osobie uzależnionej, by przestała pić.
Brak reakcji alkoholika w postaci podjęcia próby porzucenia nałogu generuje
rezygnację i przyjęcie biernej postawy osoby współuzależnionej. Stara się przykładnie prowadzić dom, sprząta, gotuje obiady, chowa przed dziećmi puste butelki, tłumaczy przed
pracodawcą nieobecność męża w pracy.
W ten sposób, swoją opiekuńczością i miłością próbuje przeciągnąć
alkoholika na trzeźwą stronę.
Osób współuzależnionych w Polsce mamy bardzo dużo.
Jeżeli przyjmiemy, że liczba uzależnionych od alkoholu waha się od 2 do 3 mln, to każda taka uzależniona osoba przenosi swoje zachowania na
rodzinę i bliskich.
W konsekwencji tego, według prof. Leszka Melibrudy, w
Polsce mamy 4-6 mln rodzin, w których występuje
współuzależnienie.
wierne
WSPÓŁuzależnione
Dr Adam Kłodecki - psycholog, terapeuta ds. uzależnień
CECHY HFA
Zaprzeczenie i pozorna kontrola
W modelu życia z partnerem alkoholikiem to kobieta jest tą osobą, która wiernie trwa przy nim, nawet za cenę całego życia spędzonego we współuzależnieniu.
W modelu odwrotnym – kobiety
uzależnione o wiele częściej tracą swoich partnerów. Kobieta zwykle pije sama i
zostaje sama.Osoby współuzależnione powinny bezwzględnie podjąć terapię nawet wtedy, kiedy partner nadal trwa w uzależnieniu.
W ślad za tym zyskują bezpieczne dla siebie środowisko, znajdują w sobie więcej siły, a być może ta decyzja okaże się bodźcem dla alkoholika, by podjął własną terapię.
Na pytanie, czy spłacać długi alkoholika, eksperci bez wahania odpowiadają:
absolutnie NIE.
W sytuacji silnego uzależnienia członka rodziny niezwykle ważne jest, by zadbać o siebie i swoje zdrowie psychiczne i nie ponosić konsekwencji picia partnera.
Osoby współuzależnione budują swoje poczucie wartości na iluzorycznym przekonaniu o umiejętności kontrolowania nałogu
partnera. Donoszenie butelek z alkoholem, sprzątanie bałaganu po alkoholiku, usprawiedliwianie go przed
pracodawcą – to wszystko powoduje złudne poczucie posiadania
wpływu na całą sytuację.
Dr Adam Kłodecki - psycholog, terapeuta ds. uzależnień
Może się to wydać brutalne, ale zawsze powtarzam swoim pacjentom na terapii dla osób
współuzależnionych: jeśli partner/partnerka
przychodzi pijany/-a do domu – należy zostawić na podłodze, a nie rozbierać, myć i prać ubrania. Jeśli
nie idzie do pracy – nie usprawiedliwiać przed szefem.
Jeśli się zadłuży – nie spłacać zobowiązań. Takie zachowania
pogłębiają współuzależnienie.
Alkoholik czuje się bezkarny i w takim modelu nigdy nie przestanie pić, bo
jest mu po prostu wygodnie.
quarantini, czyli Domowe happy hours
R a f a ł , 3 1 l a t : P r z e d l o c k d o w n ’ e m p i ł e m z a z w y c z a j t y l k o w w e e k e n d y . T e r a z z d a r z a m i s i ę t o n i e m a l k a ż d e g o d n i a . A g a t a , 3 4 l a t a : K w a r a n t a n n a
z m u s i ł a n a s d o p r a c y z d o m u . H o m e o f f i c e s p r z y j a p o l u z o w a n i u d y s c y p l i n y . M o g ę p o ł o ż y ć s i ę s p a ć n i e c o p ó ź n i e j i w s t a ć w c z e ś n i e j . J e d n a l u b d w i e
l a m p k i w i n a w i e c z o r e m t o o d p o c z ą t k u p a n d e m i i t a k a m o j a m a ł a t r a d y c j a i
" g u i l t y p l e a s u r e " . J u d y t a , 2 6 l a t :
T e r a z j e s t j u ż l e p i e j , b o m o ż n a s i ę s p o t y k a ć , a l e o d m o m e n t u
w p r o w a d z e n i a o b o s t r z e ń z w i ą z a n y c h z k o r o n a w i r u s e m , r z e c z y w i ś c i e
u s k u t e c z n i a ł y ś m y z p r z y j a c i ó ł k a m i n a s z e „ a l k o s e s j e ” p o d c z a s w i d e o r o z m ó w . T o b y ł o j e d y n e s e n s o w n e r o z w i ą z a n i e , ż e b y n i e z w a r i o w a ć . . . P a n d e m i a k o r o n a w i r u s a wywróciła do góry nogami życie wszystkich.
Przymusowa izolacja, ograniczone możliwości spotkań towarzyskich, brak konieczności wczesnej pobudki do pracy i szkoły, ale także osamotnienie, lęk o zdrowie swoje i bliskich oraz niepewność jutra spowodowały, że podczas izolacji wiele osób częściej sięgało po alkohol. Co istotne – sytuacja niestety nie zmieniła się nawet po
zniesieniu obostrzeń.
W czasie społecznej izolacji słupki sprzedaży alkoholu poszły w górę na całym świecie. Zagraniczna prasa pisała o „happy hours”, które przeniosły się z barów i pubów do mieszkań.
Drinki pite przed ekranami laptopów i
"ODKAŻANIE"
KORONAWIRUSA PO POLSKU
WAŻNE!
Wyniki pierwszego etapu badań
zrealizowanych przez zespół prof. Jana Chodkiewicza z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Łódzkiego pokazują, że w czasie izolacji prawie 30% Polaków pije ryzykownie alkohol.
Oznacza to, że taki odsetek pije za dużo i zbyt często. Są to m. in. osoby, które po wybuchu epidemii przeszły na pracę zdalną, a na biurku obok laptopa stawiają w ciągu dnia „niewinną"
lampkę wina lub piwo. Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zwraca uwagę, że u osoby, u której stwierdza się picie ryzykowne – o ile nie ograniczy ona konsumpcji – w przyszłości prawdopodobnie wystąpią szkody zdrowotne.
Granica między piciem „rozrywkowym”
a ryzykownym i szkodliwym jest bardzo cienka. W szczególności w okresie wysokiego, długotrwałego napięcia i stresu, najlepiej zrezygnować z alkoholu.
Jeśli już sięgamy po alkohol, warto zastanowić się nad tym, w jakim modelu picia się aktualnie znajdujemy.
Pomocny będzie w tym przypadku test dostępny na stronie kampanii:
www.mamkontrole.waw.pl
Pijesz częściej i więcej niż zazwyczaj.
Alkohol stał się odpowiedzią na wszystkie Twoje zmartwienia.
Wyrzuty sumienia po wcześniejszym upiciu zagłuszasz, sięgając ponownie po alkohol.
Coraz częściej przydarza Ci się
„urwany film”.
Pijesz nawet wtedy, kiedy nie powinieneś (np. w czasie pracy, nauki, opieki nad dzieckiem).
SYMPTOMY, KTÓRE POWINNY NIEPOKOIĆ:
Sprawdź, czy masz kontrolę nad swoim piciem na:
https://mamkontrole.waw.pl/test/
Warszawskie placówki wsparcia i leczenia uzależnień:
https://mamkontrole.waw.pl/gdzie- szukac-pomocy/
Infolinia dla osób dotkniętych skutkami COVID-19 – Fundacja Vis Salutis; tel.
888 960 980 lub 888 900 980
czynna codziennie w godz. 10:00 – 18:00
S z u k a n i e p r e t e k s t ó w d o p i c i a a l k o h o l u t o n a j p r o s t s z a d r o g a d o u z a l e ż n i e n i a . I c h o c i a ż w s z y s t k o j e s t d l a l u d z i ,
a l k o h o l t a k ż e , t o j e d n a k w a r t o
p r z y j r z e ć s i ę s w o j e m u m o d e l o w i p i c i a i s p r a w d z i ć , c z y p r z y p a d k i e m n i e n o s i o n o j u ż z n a m i o n p i c i a r y z y k o w n e g o l u b s z k o d l i w e g o , T o m o ż e o z n a c z a ć u t r a t ę k o n t r o l i i w y k s z t a ł c e n i a s i ę
m e c h a n i z m u i l u z j i i z a p r z e c z e n i a . L e c z e n i e u z a l e ż n i e n i a o d a l k o h o l u j e s t w P o l s c e d o b r o w o l n e, z w y j ą t k i e m s y t u a c j i s ą d o w e g o z o b o w i ą z a n i a d o l e c z e n i a . J e s t r ó w n i e ż b e z p ł a t n e , n a w e t d l a o s ó b n i e u b e z p i e c z o n y c h . L e c z e n i e m o g ą p r o w a d z i ć t y l k o p o d m i o t y l e c z n i c z e w y k o n u j ą c e d z i a ł a l n o ś ć l e c z n i c z ą ( ś w i a d c z e n i a s t a c j o n a r n e i c a ł o d o b o w e o r a z a m b u l a t o r y j n e , w t y m d z i e n n e ) .
O p t y m a l n y m c e l e m l e c z e n i a o s ó b u z a l e ż n i o n y c h j e s t a b s t y n e n c j a.
O d k i l k u l a t p r o w a d z o n e s ą r ó w n i e ż p r o g r a m y t e r a p i i o g r a n i c z a n i a
p i c i a [4] jako opcja terapeutyczna dla n i e k t ó r y c h g r u p p a c j e n t ó w . S ą t o z w y k l e o s o b y p i j ą c e s z k o d l i w i e , m ł o d s z e , p i j ą c e w s p o s ó b m n i e j p r o b l e m o w y n i ż p o z o s t a l i
u z a l e ż n i e n i , k t ó r e n i e i d e n t y f i k u j ą s i ę z a l k o h o l i k a m i . W i c h w y p a d k u w i ę k s z e s z a n s e n a s u k c e s t e r a p i i u z y s k u j e s i ę , j e ś l i c e l t e r a p i i j e s t u s t a l a n y w s p ó l n i e , p o m i ę d z y t e r a p e u t ą i p a c j e n t e m , a n i e n a r z u c o n y , j a k t r w a ł a a b s t y n e n c j a . P r o g r a m y o g r a n i c z a n i a p i c i a m a j ą n a c e l u p o p r a w i ć f u n k c j o n o w a n i e p s y c h o s p o ł e c z n e p a c j e n t a , z m i e n i ć j e g o p o s t a w ę w o b e c p i c i a a l k o h o l u . [ 4 ] Ź r ó d ł o : P A R P A
kiedy ALKOHOL przejmuje KONTROLĘ NAD TWOIM ŻYCIEM
LECZENIE UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU JEST
W POLSCE DOBROWOLNE I BEZPŁATNE.
poradnie terapii uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia poradnie leczenia uzależnień
całodobowe oraz dzienne oddziały terapii / leczenia uzależnień od alkoholu
oddziały leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych.
Leczeniem uzależnienia od alkoholu zajmują się różne typy placówek:
Po pomoc na terenie Warszawy należy się zgłosić do jednej z placówek z listy dostępnej na stronie:
h t t p s : / / m a m k o n t r o l e . w a w . p l / g d z i e - s z u k a c - p o m o c y /
gdzie szukać pomocy
O r g a n i z a t o r k a m p a n i i :
P r o j e k t w s p ó ł f i n a n s u j e m . s t . W a r s z a w a
