• Nie Znaleziono Wyników

"Die eine Kirche und die vielen Kirchen : Ekklesiologie und Symbolik beim jungen Möhler", München-Paderborn-Wien 1977 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Die eine Kirche und die vielen Kirchen : Ekklesiologie und Symbolik beim jungen Möhler", München-Paderborn-Wien 1977 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Roman Karwacki

"Die eine Kirche und die vielen

Kirchen : Ekklesiologie und Symbolik

beim jungen Möhler",

München-Paderborn-Wien 1977 :

[recenzja]

Studia Theologica Varsaviensia 18/2, 338-339

(2)

H a r a l d W a g n e i r , Die eine Kirche und die vielen K ir­

chen. Ekklesiologie und Sym bolik beim jungen Möhler, Mün­

chen P aderborn Wien 1977 ss. 334.

Eklezjologia Möhlera, katolickiego teologa niem ieckiego I pol.

X IX w., w spółtw órcy słynnej „Szkoły T ybińskiej”, ciągle jest aktual­ na i inspirująca. Jego dzieła były w ielokrotnie w ydaw an e w języku niem ieckim (np. S y m b o lik — dw adzieścia sześć razy) i tłum aczone na w iele języków, m. in. na język polski. Liczni teologow ie często naw iązują do teologii M öhlera. W ielu spośród nich napisało ob­ szerne rozprawy.

Książka H. Wagnera n ależy do najnowszych opracowań teologii Möhlera. Napisana została jako praca habilitacyjna, w którą oso­ biście angażow ał się w ybitny teolog niem iecki H. F r i e s (s. 7). Autor posłużył się w sw ej pracy metodą teologiczno-historyczną (s. 34).

Treść książki Wagnera Die eine Kirch e und die vielen K irch en stanow i w ykład eklezjologii i sym boliki M ö h l e r a . Autor ograniczył się do krótkiego okresu jego działalności, trw ającego od .1-824 do 1828 r. W tym czasie M öhler b ył pod dużym w pływ em idei ro­ m antycznych. Podstaw ow ym źródłem d la autora było główne w tym okresie dzieło Möhlera Die Einheit in der K irch e oder das Prin zip des

Katholizism us, d arge stellt im Geiste der Kirch en väter der dre i ersten Jahrhunderte.

Wagner podzielił sw ą rozprawę na cztery części i zakończył po­ daniem w yników przeprowadzonych badań. W pierw szej części k tó­ rą zatytułow ał Die eine Kirche, om ówił na początku różne in ter­ pretacje dzieła M öhlera. C harakterystyczne oka-zały się dla niego cztery interpretacje znanych teologów . Są nimi: A. K n ö p f e r , F. V i g e n e r , J. R. G e i s e l m a n n i H. G e i s s e r . N astępnie pod­ jął próbę przedstaw ienia celu, budowy i m etody dzieła Einheit Mö­ hlera. Przy tym dużo m iejsca pośw ięcił pojęciu „życia”, wiodącej idei rom antycznej, która znalazła wyraz w Einheit. E klezjologię tego dzieła Wagner określił następująco: życie z jednego Ducha. Zary­ sowującą się nową fazę teologii M öhlera autor w idział w jego d zie­ łach Athanasius i Anselm , które zaliczył do om awianego okresu działalności Möhlera (11024—-1828). Pi-erwsze z tych dzieł dotyczyło św. Atanazego i Kościoła w IV w. czyli problemu nauki Kościoła, (s. 135), drugie natom iast -— św. Anzelm a biskupa Canterbury i K oś­ cioła w XI i XII w. czyli problem w iary i filozofii (s. -145).

Die vielen K irchen — to ty tu ł następnej części. W agner rozpoczął

od zagadnienia: K ościół a różnorodność (Kirche und Vielheit). N aj­ pierw zajął się kw estią różnorodności w K ościele oraz różnorodności poza Kościołem . Różnorodność poza K ościołem — to herezje. Autor w oparciu o Einheit Möhlera om ówił przyczyny, genezę i postacie herezji, a następnie — relacje: K ościół — herezje. H erezje pom a­ gają K ościołow i przedstaw ić sw ą praw dę (s. 1Θ9). W alka Kościoła z herezjam i jest w gruncie rzeczy gnoseologicznym porównaniem K oś­ cioła z sam ym sobą (s. 170).

N astępnym problem em w książce Wagnera jest sym bolika. ^Sta­ nowi ona podstaw ow ą strukturę eklezjologicznego m yślenia M öhle­ ra. Wiąże się ją z dziełem Möhlera o takim sam ym ty tu le S ym bolik

oder Darstellung der dogmatischen Gegensätze der K atholiken und

(3)

119] R E C E N Z J E 33 9

Prote sta nten nach ihren öffentlichen Bekenntnisschriften). D zieło to

określa się jako najbardziej dojrzałe w całej spuściźnie teologicznej Möhlera. Wagner natom iast jest zdania, że sym bolika ma sw ój w y ­ raz rów nież w e w cześniejszych dziełach M öhlera, z lat 1024—1828. Autor szczegółowo przedstaw ił problem K ościoła jako sym bolu i sym ­ boliki Kościoła (s. 215) oraz problem 'symbolu Kościoła i kościelnej sym boliki (s. 242).

W zakończeniu Wagner w skazał na aktualność om ówionej proble­ m atyki. D otyczy to szczególnie k w estii jedności w K ościele a także różnorodności w K ościele. Ta różnorodność ma często tendencję do powodow ania napięć. N astępną kw estią jest relacja: jedność K oś­ cioła i jedność ludzkości, a dalej relacja: jedność Kościoła i różne w yznania.

Książkę Wagnera należy zaliczyć do najw artościow szych pozycji w bogatej literaturze o Mohlerze i jego teologii. Na podkreślenie zasługuje już sam wybór problem atyki. Wagner dostrzegł, że teo lo ­ gia Möhlera począw szy od 1823 r. zachowała w ew nętrzną spoistość. N ajsław niejsze dzieło Möhlera S ym bolik, jego struktura, m a swój początek w pierw szych jego dziełach, szczególnie w Einheit. Nie można w ięc p rzeciw staw iać sobie tych dwóch dzieł, jak to czyniło w ielu kom entatorów Möhlera. Einheit bowiem pozwala lepiej zro­ zum ieć Sym bolik. Oparcie się praw ie w yłącznie na źródłach jest dodatkowym w alorem tej książki. P ozytyw nie należy ocenić w n ik li­ w ą analizę powiązań teologii Möhlera z ówczesną m yślą filozoficzną i teologiczną.

K rytycznie jednak należy ocenić ukazanie w pływ u filozofii i teo­ logii tam tych czasów na Möhlera. Można odnieść w rażenie, że Möhler jedynie zapożyczał oryginalną m yśl i w yrażał ją w sw ych dziełach jako swoją. Ponadto pewna sw oista term inologia (np. chrystocen- tryczna pneum atologia — christozentrische Pneum atologie) n ie w y ­ daje się być zgodna z nauką Möhlera. Również niektóre tytu ły roz­ działów i paragrafów (Die Einheit der Kirche; Kirche und Konfessio­

nen: Das Problem im Feld der „Einheit") nie są adekw atne do

treści.

Pow yższe uw agi krytyczne jednak nie podw ażają w artości książki Wagnera. Pom im o pew nych braków pozycja ta wzbogaca literaturę dotyczącą teologii M öhlera i teologii X IX w . Książka ta m oże okazać się cenna dla teologów zajm ujących się problem atyką ekumeniczną.

Rom an K a r w a ck i

Stanisław К i s i e 1, O duszpasterstwie rekolekcyjnym , Siedlce

1979, ss. 129.

Nakładem Wyższego Sem inarium D uchow nego w Siedlcach, uka­ zała się już druga książka ks. Stanisław a K isiela na przestrzeni ostatnich dwu lat. (Pierwsza wydana w 1ST7 r. nosiła tytuł: Dusz­

pasterstw o na tle potrzeb psycho-duchowych). Obecna praca należy

do teorii kaznodziejstwa, Trzeba przyznać, że z tej dziedziny m a­ ło m am y publikacji w P olsce w okresie poisoborowym, dlatego każ­ da praca tym w iększe budzi zainteresow anie. Autor jako cel swej pracy postawi! u stalenie zadań i zasad dla duszpasterstwa rekolek ­

Cytaty

Powiązane dokumenty

Szczególnie pomocny może się okazać katechizm dla tych fachowców, którzy zajm ują się również prak­ tycznym duszpasterstwem w terenie luib przygotowują dla

Institutionlehre Arnold Gehlens als Frage an den Kirchenbegriff in der gegenwärtigen systematischen. Theologie",

Jednakże um niejszanie przez antykoncyliarystów powagi nauczycielskiej soboru, sk ie­ rowało w konsekwencji uwagę na władzę nauczycielską papieża i dopro­

Tytuł książki zdaje się sugerować, jakby dzieło zajm owało się w zajem nym stosunkiem prym atu papieskiego i w ładzy soborów powszechnych nie tylko podczas

Niem niej może ona być pomocą dla każdego, kto pragnie zająć się bliżej problem atyką sakram entu

Eklezjologia jego natom iast w ykazuje spoistą budowę, czego brak tem u traktatow i w ujęciu innych teologów tego okresu. Można naw et powiedzieć, że ten tra k ta

Pomysł ze stroną tytułową gazety podchwycił Isidor Themal, najwięk- szy wówczas poznański wydawca kart pocztowych i zaczął wydawać se- rię Posener Presse, z której w

jak również pod ważkim metologi- cznie zdaniem, że chrystocentryzm „staje się zasadą form alną chrześcijańskiej teologii oraz herm eneutyczną m etodą w