Świdnica, dnia 14.09.2007r.
RAPORT
RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH w POWIECIE ŚWIDNICKIM
w I PÓŁROCZU 2007r.
1. WSTĘP
/Cel opracowania, podstawa opracowania, metodologia opracowania/
Celem opracowania rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest obserwowanie zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno – zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów : szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego.
Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (art.8, ust. 1 pkt 3 i art. 9, ust. 1 pkt 9 ) opracowanie analiz rynku
pracy, w tym prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jednym z zadań samorządu województwa oraz samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy.
Źródłem informacji do opracowania w/w Raportu są :
-załącznik 3 do sprawozdania MGiP-01 – „Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności za I lub II półrocze danego roku kalendarzowego”,
-załącznik 2 do sprawozdania MGiP -01 – „Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy. Stan za I lub II półrocze danego roku kalendarzowego”.
Monitoring dotyczy 30 dużych grup zawodowych, 392 grup elementarnych oraz 1707 zawodów i specjalności określonych w „Klasyfikacji zawodów i specjalności”
wprowadzonej do stosowania Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 08 grudnia 2004r.
Ponadto przy monitoringu uwzględniono również poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych ofert pracy według Polskiej Klasyfikacji Działalności.
Zakłada się, że w dalszej perspektywie prac nad monitoringiem zakres gromadzonej informacji ulegnie rozszerzeniu o:
-informacje prasowe o ofertach zatrudnienia według zawodów, -informacje oparte na badaniach losów absolwentów szkół.
Wdrożenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych pozwoli w szczególności na:
-określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo- kwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy,
-stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo- kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym,
-określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, zapewniając większą efektywność organizowanych szkoleń,
-bieżącą korektę poziomu, struktury i treści kształcenia zawodowego (dot. władz oświatowych oraz dyrekcji szkół ),
-usprawnienie poradnictwa zawodowego poprzez wskazanie zawodów deficytowych i nadwyżkowych,
-usprawnienie pośrednictwa pracy poprzez uzyskanie informacji o planowanych ofertach pracy na rok przyszły oraz przewidywanej liczbie absolwentów według zawodów.
2. ANALIZA BEZROBOCIA WG ZAWODÓW / GRUP ZAWODÓW /
Analizę bezrobocia wg zawodów dokonano w oparciu o dane statystyczne za I półrocze 2007 r. ze sprawozdań MGiP –01 wygenerowane dzięki programowi komputerowemu.
Na podstawie szczegółowych zestawień tabelarycznych zawierających n/w dane statystyczne:
- bezrobotni wg zawodów w powiecie świdnickim /stan w końcu I półrocza 2007r./
- struktura bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie świdnickim /stan jw./
- napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie świdnickim w I półroczu 2007r.
- struktura napływu bezrobotnych wg grup zawodowych w powiecie świdnickim w I półroczu 2007 r.,
wyodrębniono liczbowo największe dane, które poddano analizie.
Najwięcej osób bezrobotnych było w n/w zawodach:
- 1638 osób to osoby bez zawodu, - 707 osób to sprzedawcy,
- 319 osób to ślusarze, - 233 osoby to krawcy, - 231 osób to szwaczki,
- 214 osoby to asystenci ekonomiczni, - 191 osób to pracownicy biurowy, - 167 osób to murarze,
- 162 osoby to kucharze, - 155 osób to technik mechanik, - 138 osób to tokarze,
- 117 osób to sprzątaczki, - 104 osoby to ekonomiści,
- 98 osób to robotnicy gospodarczy, - 97 osób to magazynierzy,
- 83 osoby to pracownik administracyjny ( technik administracji), - 77 osób to piekarze,
- 71 osób to mechanicy samochodów osobowych, - 66 osób to stolarze meblowi,
- 65 osób to technicy budownictwa,
- 59 osób to elektromonterzy ( elektryk ) zakładowi, - 58 osób to handlowiec ( technik handlowiec ), - 57osoby to księgowa,
- 57 osoby to fryzjer ( zawody szkolne; fryzjer, technik usług fryzjerskich), - 57 osoby to robotnik budowlany.
Struktura bezrobotnych wg podziału na grupy zawodowe największa była w n/w grupach zawodów / kod 2-cyfrowy/ :
- robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, - pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy,
- modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, - pracownicy pozostałych specjalności, - średni personel techniczny,
- górnicy i robotnicy budowlani,
- pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach, - pracownicy obsługi biurowej,
- pracownicy usług osobistych i ochrony, - pozostali specjaliści.
Napływ bezrobotnych wg zawodów w powiecie świdnickim w I półroczu 2007r.
największy liczbowo był w n/w zawodach:
- 1719 osób bez zawodu, - 445 sprzedawców, - 262 ślusarzy,
- 212 asystentów ekonomicznych ( zawód szkolny: technik ekonomista ), - 152 techników mechaników,
- 140 murarzy, - 127 szwaczek, - 121 krawców,
- 99 pracowników biurowych ( zawód szkolny: technik prac biurowych ), - 95 tokarzy,
- 95 mechaników samochodów osobowych, - 91 piekarzy,
- 90 kucharzy, - 70 ekonomistów,
Struktura napływu bezrobotnych według grup zawodowych w powiecie świdnickim w I półroczu 2007r. największa była w n/w grupach zawodowych /kod 2-cyfrowy/.
- robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, - pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy,
- pracownicy pozostałych specjalności, - modelki, sprzedawcy i demonstratorzy, - średni personel techniczny,
- górnicy i robotnicy budowlani, - pozostali specjaliści,
- pracownicy usług osobistych i ochrony - pracownicy obsługi biurowej,
Jak wynika z powyższych zestawień występuje pewna zależność dotycząca zawodów osób bezrobotnych oraz napływu osób do ewidencji w tych samych zawodach i grupach zawodowych .
3. ANALIZA OFERT PRACY WG ZAWODÓW / GRUP ZAWODÓW /
W I półroczu 2007r. najwięcej ofert pracy wpłynęło w n/w zawodach :
- 342 dla robotników gospodarczych, - 216 dla sprzedawców,
- 136 dla robotników pomocniczych w przemyśle przetwórczym, - 122 dla kamieniarzy,
- 121 dla pracowników biurowych ( zawód szkolny: technik prac biurowych ), - 113 dla pakowaczy,
- 97 dla pracowników administracyjnych ( zawód szkolny: technik administracji), - 87 dla pracowników ochrony mienia i osób ( zawód szkolny: technik ochrony fizycznej osób i mienia ),
- 83 dla sprzątaczek,
- 79 dla kierowców samochodu ciężarowego, - 67 dla robotników budowlanych,
- 67 dla robotników magazynowych, - 61 dla murarzy,
- 60 dla monterów elektroników – układy elektroniczne automatyki przemysłowej, - 52 dla magazynierów,
- 37 dla kierowców samochodu osobowego, - 36 dla brukarzy,
- 36 dla ślusarzy,
- 34 dla robotników drogowych, - 33 dla szwaczek,
- 27 dla operatorów maszyn i urządzeń do rozdrabniania i sortowania surowców mineralnych,
- 26 dla gońca,
- 25 dla sekretarzy sądowych,
- 25 dla spawaczy ręcznych ( spawających łukiem elektrycznym), - 25 dla elektromonterów( elektryków) zakładowych,
- 23 dla pomocy kuchennej, - 21 dla kucharzy,
- 19 dla monterów instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych, - 18 dla kierowców operatorów wózków jezdniowych,
- 17 dla przedstawicieli handlowych, - 17 dla kasjerów handlowych, - 16 dla księgowych,
- 16 dla specjalistów do spraw marketingu i handlu ( sprzedaży), - 15 dla stolarzy,
- 15 dla operatorów koparek i zwałowarek, - 15 dla operatorów dźwignic linotorowych, - 15 dla dozorców,
- 14 dla kelnerów.
Najwięcej ofert pracy wg grup zawodowych w powiecie świdnickim w I półroczu 2007r. wpłynęło w n/w zawodach : /wg dużych grup zawodowych –
kod 2-cyfrowy/
- pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach,
- robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie, górnicy i robotnicy budowlani,
- robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń, - modelki, sprzedawcy i demonstratorzy,
- pracownicy pozostałych specjalności, - kierowcy i operatorzy pojazdów , - pracownicy obsługi biurowej,
- pracownicy usług osobistych i ochrony,
- pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - operatorzy i monterzy maszyn,
- operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych,
Analizując wpływające oferty pracy i porównując je z zawodami osób bezrobotnych będących w ewidencji oraz z napływem w/w osób do ewidencji zaobserwowano pewną zależność dotyczącą wybranych - charakterystycznych zawodów.
W wymienionych statystykach powtarzają się najczęściej te same zawody tj.:
- sprzedawca,
- pracownik biurowy, - murarz,
- ślusarz, - szwaczka, - kucharz .
4. ANALIZA ZAWODÓW DEFICYTOWYCH i NADWYŻKOWYCH
Wykorzystując dostępne dane statystyczne, zastosowano kilka różnorodnych wzorów, których wyniki stały się miernikami wykorzystanymi przy monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych.
Poniżej przedstawiam stosowane do obliczeń wskaźniki :
- średnia miesięczna nadwyżka (deficyt) podaży siły roboczej w danym zawodzie, - wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) danych zawodów,
- wskaźnik szansy uzyskania oferty w danym zawodzie, - wskaźnik długotrwałego bezrobocia w danym zawodzie,
- wskaźnik struktury bezrobotnych wg zawodów (grup zawodów), - wskaźnik struktury bezrobotnych wg PKD ,
- wskaźnik struktury ofert pracy wg zawodów (grup zawodów), - wskaźnik struktury ofert pracy wg PKD.
Przyjęto, że wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów mniejszy od 0,9 charakteryzuje zawody nadwyżkowe, pomiędzy 0,9, a 1,1 to zawody zrównoważone
(wskazujące równowagę na rynku pracy), natomiast – większy od 1,1 określa zawody deficytowe.
Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie świdnickim w I półroczu 2007r. zawierał 287 pozycji /wg kodu 4 cyfrowego/.
Spośród 287 w/w zawodów, aż 216 posiadało najniższy wskaźnik intensywności nadwyżki, świadczący o przynależności do grupy zawodów nadwyżkowych.
W tej liczbie, aż 125 zawodów posiadało wskaźnik wynoszący 0.
Zawody zrównoważone to grupa 18 zawodów.
Natomiast 53 zawodów okazało się deficytowymi.
Jak wynika z powyższych danych liczbowych 75,2 % wszystkich grup zawodowych to zawody nadwyżkowe, 6,3 % to zawody zrównoważone, a 18, 5 % deficytowe.
W grupie 28 zawodów (kod 2 – cyfrowy), aż 23 to zawody nadwyżkowe, co stanowi 82,1 % ogółu, 1 grupa zawodów zaliczana jest do zrównoważonych, co daje 3,6 % ogółu, natomiast 4 grupy zawodów zaliczane są jako deficytowe, co daje 14,3 % ogółu.
Ze względu na dużą objętość danych dotyczących zawodów nadwyżkowych , poniżej przedstawiam zawody deficytowe wg grup zawodowych /kod 2 cyfrowy/ :
- robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i transporcie, - pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach,
- pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów, - kierowcy i operatorzy pojazdów,
oraz wg grup zawodowych /kod 4 cyfrowy/ :
- myjący pojazdy i szyby,
- drukarze sitodrukowi i pokrewni,
- operatorzy urządzeń przemysły szklarskiego*( zawód szkolny; operator urządzeń przemysłu szklarskiego-obejmuje grupę elementarną 8131),
- operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych, - operatorzy maszyn do wyrobu masy papierniczej,
- asystenci usług pocztowych i telekomunikacyjnych*( zawód szkolny; Technik usług pocztowych i telekomunikacyjnych- obejmuje grupę elementarną 4213 ),
- pracownicy opieki osobistej gdzie indziej niesklasyfikowani, - pośrednicy ubezpieczeniowi,
- inżynierowie elektronicy i telekomunikacji,
- kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej w przemyśle przetwórczym,
- kierownicy małych przedsiębiorstw w przemyśle przetwórczym, - kierownicy działów finansowych i administracyjnych,
- kierownicy działów informatyki, - kasjerzy bankowi i pokrewni, - farmaceuci,
- gońcy, bagażowi i pokrewni, - gospodarze budynków, - robotnicy obróbki kamienia,
- operatorzy maszyn górniczych i pokrewni, - robotnicy przy pracach prostych w przemyśle, - monterzy wyrobów z drewna,
- dyrektorzy generalni, wykonawczy i prezesi,
- operatorzy maszyn i urządzeń do przeróbki mechanicznej kopalin,
- maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych i pokrewni, - pracownicy usług ochrony gdzie indziej niesklasyfikowani,
- operatorzy urządzeń wiertniczych i wydobywczych ropy, gazu i innych surowców, - tynkarze i pokrewni,
- recepcjoniści i rejestratorzy,
- robotnicy budowy dróg i pokrewni,
- robotnicy budownictwa wodnego i pokrewni, - monterzy izolacji,
- robotnicy pomocniczy w budownictwie drogowym, wodnym i pokrewni, - robotnicy pomocniczy transportu i tragarze,
- doręczyciele pocztowi i pokrewni,
- operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji betonu, asfaltobetonu, elementów betonowych i kamiennych i pokrewni,
- kasjerzy i sprzedawcy biletów,
- pracownicy administracyjni, sekretarze i pokrewni, - operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z gumy, - kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów, - inspektorzy budowlani, przeciwpożarowi i pokrewni, - informatorzy, pracownicy biur podróży i pokrewni, - dealerzy i maklerzy aktywów finansowych i pokrewni,
- monterzy elektronicy*( zawód szkolny: monter – elektronik - obejmuje grupę elementarną 7251),
- kierowcy samochodów ciężarowych,
- operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych, - robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym,
- plastycy i pokrewni,
- operatorzy wózków podnośnikowych, - kierowcy samochodów osobowych, - opiekunki dziecięce,
- pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne, - spawacze i pokrewni,
- pracownicy obsługi biurowej gdzie indziej niesklasyfikowani.
Analizując szczegółowe dane statystyczne zaobserwowano, że w grupie zawodów
/kod 2 cyfrowy/ stanowiących dziesięć najbardziej nadwyżkowych zawodów - znajdują się jednocześnie te same grupy zawodów, w których występuje najniższy wskaźnik szansy
uzyskania oferty tj.:
- nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy - rolnicy,
- rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby,
- robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni, - średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia, - ogrodnicy,
- średni personel techniczny,
- kierownicy małych przedsiębiorstw,
- robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni,
- pozostali specjaliści.
Podobne grupy zawodów znajdują się wśród tych, które mają najwyższy wskaźnik długotrwałego bezrobocia tj.:
- robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni, - rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby,
- kierownicy małych przedsiębiorstw,
- pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach,
- pracownicy obsługi biurowej,
- pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów, - ogrodnicy,
- robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni,
- rolnicy,
- górnicy i robotnicy budowlani.
5. WNIOSKI
Na podstawie powyższych bardzo szczegółowych danych statystycznych uzyskano materiał badawczy, który w konfrontacji z zawodowym doświadczeniem pracowników urzędu pracy i zewnętrznymi uwarunkowaniami lokalnego rynku pracy powinien posłużyć jako początek do dalszej analizy pewnych tendencji, zjawisk i zależności.
Przede wszystkim należy zdawać sobie sprawę, z faktu, iż posiadane przez nas wszystkie dane statystyczne dot. ilości zarejestrowanych osób bezrobotnych w poszczególnych zawodach, ilości zgłoszonych ofert pracy itp.- nie obrazują rzeczywistych realiów i potrzeb rynku pracy . Głównym powodem jest fakt, że nie każde wolne miejsce pracy zgłaszane jest do Urzędu, a bezrobotni nie wykazują wszystkich swoich kwalifikacji i umiejętności.
Poddając analizie dane dotyczące zawodów, w których liczba osób bezrobotnych np. przewyższała ilość ofert pracy , należy wziąć pod uwagę fakt, że na obecnym rynku pracy mamy nadal do czynienia ze zjawiskiem wielozawodowości .
Powstała, zatem sytuacja, w której osoby ze względów technicznych są sklasyfikowane w ewidencji komputerowej pod jednym kodem zawodu, pomimo, że posiadają kilka zawodów i pracowały również w innych zawodach. Posiadając, więc stosowne doświadczenie mogą podejmować pracę na innych stanowiskach - w zależności od zmian zachodzących na rynku pracy. Bardzo często również w danej grupie zawodowej znajdują się osoby w różnym wieku, z różnym doświadczeniem zawodowym, stażem pracy, dodatkowymi
umiejętnościami, przeciwwskazaniami zdrowotnymi, różnymi predyspozycjami do wykonywania zawodu itp., co również nie jest bez znaczenia przy dokonywaniu analiz
i formułowaniu wniosków.
Z przedstawionego wyżej wybiórczo rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych wynika, że :
- w 4 grupach zawodowych, w których wskaźnik intensywności nadwyżki zawodów wynosi „0”, we wszystkich brak jest ofert pracy i grupy te są również
zaliczane do zawodów nadwyżkowych oraz generujących długotrwałe bezrobocie ( tj. nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy, rolnicy, rolnicy i rybacy
pracujący na własne potrzeby, robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni ),
- jednocześnie specyfika lokalnego rynku pracy nie przewiduje dalszego wzrostu
liczby bezrobotnych z tych grup zawodowych, a stan obecny jest odzwierciedleniem zmian zachodzących na rynku pracy.
Największa liczba bezrobotnych w poszczególnych grupach zawodowych jest zbieżna z ofertami i napływem bezrobotnych, co świadczy o tym, że lokalny rynek pracy stale się zmienia, a jego duże branże nadal funkcjonują i stale tworzą najwięcej miejsc pracy.
Przeważającą grupą zawodów w powiecie świdnickim w I półroczu 2007r. jest grupa zawodów nadwyżkowych stanowiąca 75,2 %, natomiast zawody deficytowe stanowią jedynie 18,5 %.
W porównaniu z danymi za I półroczu ubiegłego roku uległy zmianie procentowe zależności wszystkich grup zawodowych. Spadła liczba zawodów nadwyżkowych natomiast zwiększyła się liczba zawodów deficytowych. Zwiększanie się procentowe ilości zawodów zrównoważonych jest najlepszym wskaźnikiem mówiącym o stabilizowaniu się sytuacji na lokalnym rynku pracy.
Z zawodów deficytowych wg. grup zawodowych ( kod 2 cyfrowy) aktualnie nie pojawiła się grupa leśnicy i rybacy oraz nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy, doszły natomiast grupy zawodowe ( kod 2 cyfrowy) takie jak kierowcy i operatorzy pojazdów oraz pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klienta.
Powyższe zmiany związane są z powstającymi w naszym powiecie i nie tylko, nowymi zakładami pracy oraz z otwarciem się zagranicznych rynków pracy.
Aktualny rynek pracy poszukuje osoby chętne i gotowe do nabywania nowych umiejętności zawodowych i posiadających łatwość przyswajania nowych umiejętności.
Osoby znajdujące się w grupie zawodów nadwyżkowych wykorzystując swoje możliwości i podwyższają kwalifikacje w różnej formie. Rynek szkoleń oferuje kursy, które są w większości dostosowane do wymagań pracodawców.
Sporządził:
Piotr Durzyński
