Czasopismo poświęcone sprawom gospodarczym
R e d a k t o r n a c z e l n y : Dr. Zbigniew Dalski_________ ______________
R e d a k t o r w W a r s z a w i e : Al . Jackowski, ul. Marszałkowska 33.
S e k r e t a r z r e d a k c j i : Józef Banaś________________________________
Z a r z ą d w y d a w n i c t w a : Dr. Zbigniew Dalski i Dyrektor Edward Chwatczyński R e d a k c j a i A d m i n i s t r a c j a : Katowice, ul, Sobieskiego, Telefon 962.
H. MUNNICH:
Konwencja handlowa polsko-czechosłowacka.FELIKS LASKOWSKI:
Podstawowe reguły administrowania.J- K .: Finansowanie rozbudowy miast.
W Ł . S T L iD N I C K I : Bilans handlowy Polski.
JOZEF OSTR^yCKI:
Bilans minerałów bitumicznych za rok 1924.I- R -: Handel z Rosją.
Inż. K . K I S Z K A : Kronika hutnicza.
PIL: Kronika węglowa.
M . ^ A K R Z E W S K I : Kronika podatkowo-skarbowa.
N O T A T K I .
w - ' P > ! 9 . i 3 Q
/ A ^ r /
t f e r r o m e i a l
($€$m)awzj0®tm& 2?p. * o g r . © d p . M a t o m i t e
. mS. C C fa s e s s tfr .) J C r . 2
Teł. 1726, 1980, 2287,2835 / Adr. depesz: Ironmetal (Rud. M osse C ode)
Oddz.
Jtletei li
Nowe metale, stare metale, materjaly do rafinowania. Kompo
zycje.— Półfabrykaty
Własna odlewnia metali
Oddz.
$ M T a n > € Ó n >
a) Ferromangan, Ferrosili- cium i wszelkie inne Ferrostopy.
b) Surowiec stalisty, gi- serski, hematyt, zwier
ciadlisty itd.
c) Ruda żelazna i manga
nowa, ruda cynkowa i ołowiana.
Oddz.
Oddz.
$ % m < £ l € W S z me l c wszelkiego rodzaju dla pieców wielkich, martynow skich, odlewni żelaza
i t. d.
Ż s h m s z m
imatewjałón) kolejowych
Żelazo sztabowe, drut walcowany, blachy, pół
fabrykaty, kęsy, bloki i t. d. Szyny i wszelkie materjały umacniające, lokomotywy, w ozy i t. d.
FILJE: V ,
W a r s z a w a M w a f c ó w
Żórawia 27 / Tel. 406-03, 402-20 Brodzińskiego 19 / Tel. 11-86
Z A S T Ę P S T W A - Pijarska 7 / Telefon 45—46
( F m z n a ń £ & d ź f B i e t e f c o £ n > ó n >
Jasna 16 Gdańska 135 Kościuszki 8 / Tel. 709
ydi& gm & Ę gm y i C d i e w n i a p w z y J I / i c d a
H U T A H O H E N L O H E (P. Górny Śląsk.)
O
Nr. 1/2 1925.
Dyrekcja Kopalń!
Księcia Pszczyńskiego
^uretlich Plessische Bergwerksdirektion — KATOWICE ;
ik Telefon: Katowice nr. 666, 667, 668, 669 — Adr. telegraficzny: Plessergruben, Katowice J§
W ę g i e l k a m i e n n y
z kopalń: Emanuelssegen, Fiirsten, Boera, Heinrichsfreude, Brade,
P Hei nri ch sg liic k , P rin ze n , Neugliickauf, B a rb a ra , Aleksander 1
Wyroby cementowe, cegły i dolomit
własnego przedsiębiorstwa
Sprzedaż węgla i brykietów
>
przez „U N ITA S“, Spółka węglowa z ogranicz, odpowiedz., KatowiceĄ
(„ U N 1T A S “, Kohlenhandelsgesellschaft m. b. H., K a t o w i c e )h
Telefon Katowice Nr. 666, 667, 668,669 — Adres telegr.: „ U n i t a s “ *Wspólność interesów:
Fabryka kamienno weglanych brykietów, Spółka z ogr.odp.,Dziedzice,
(Steinkohlenbrikettfabrik O. m. b. H., Dziedzice), brykiety w formatach 700 gr., 3 i 5 kg.
Sprzedaż przez „Unitas“, Spółka z ogr. odp.
Górnośląska Fabryka materiałów wybuchowych, Spółka Akcyjna,
Łaziska Górne, G. ol., (Oberschlesische Sprengstoffwerke, Spółka Akcyjna, Ober-Lazisk) Telefon: Mikołów 55 i 64 — Adres telegr.: „Oswag“, M i k o ł ó w .
M a t e r j a ł y w y b u c h o w e dla górnictwa, dynamit wszelkiego rodzaju, materjały, wybuchowe bezpieczne dla użycia w kopalniach zagrożonych gazem lub pyłem węglowym, materjały wybuchowe do karczowania pniaków — Własne chodniki doświadczalne spłonki wybuchowe, lonty i inne przybory zapalcze.
Zakłady Elektro w Łaziskach Górnych, Sp. z o. p.,
(daw n.: Kraft- u. Schmelz- werke Prinzengrube G. m. b. H.), Tel.: Mikołów 5, 115, 135, Adr. tel.: „Elektro", Mikołów.Przedsiębiorstwo prowadzi elektrownię o mocy 25000 KW., pracującą na wspólnej sieci z Elektrownią Okręgową Pszczyńską i wyrabia karbid, krzemian żelaza, oraz smołę, wydobytą przy niskiej temparaturze z węgla kamiennego.
Elektrownia Okręgowa Ligota
Sp.z o.p., (dawn. :UberlandwerkPless, Tel.: Katowice Nr. 2695 w Ligocie — Dostarczanie prądu elektrycznego gnii. m i przemysłowi południowej części polsk. Górnego Śląska — Zużywane napięcia: 20 000 Wolt, 380/220 Wolt.
P R Z E M V S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
POLSKIE
KOPALNIE (KARBOWI I NA GÓRNYM ŚLĄSKU
Spółka dzierżawna
SOCltTi FERMIERE DES MIHES FISCALES DE L’ĆTAT POLONAIS EN HAUTE SILĆSIE
Królewska Huta
Rynek L. 9-15 Telefon 136-140
Sprzedai:
W?|la, Koksu, Brykietów
z kopalń: Król, Bielszowice, Knurów
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
Nr. 1/2 1925. G Ó R N O Ś L Ą S K I
ZAKŁADY
HOHENLOHEGO
H O H E N L O H E - W E R K E
S P Ó Ł K A A K C Y J N A
W E lN O W IE t G.ŚL.
H O H E N L O H E H U T T E O.-S.
TELEFON ZARZADU GŁOWNEGO: K A T O W I C E , NR. <64-879, « M
Oddział I. W ęgiel
W ę g i e l p ł o m i e n n y z k o p a l ń : MAKS — W U J E K - G E O R G Zjednoczona Hohenłohe-Fanny Brykiety z kopalni „W ujek“ o znaku H. W -
Firma sprzedaw cza:
„FULMEN"
Górnośląski Handel W ę g la Sp. z ogr. odp.
KATOWICE, ULKA POPRKKSNft 6.
Oddział li. M etale
Blacha cynkowa Cynk H. H. Korona
(podwójnie nfln.)
C y n k H o h e n l o h e Pyt c y n k o w y
(rafln. i nleraffn.)
O r y g i n a l n y o ł ó w h u t n i c z y
Oddział III. Kwasy
K w a s s i a r k o w y (60° Bć) techn. czysty.
Kwasy siarkowe od 92— 100°/o
Oleum 12% Oleum 12 o/o
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
Bufa Bismarka
Hajduki Wielkie
d ó r n i i
m - m # M
P ro d u k ty :
Surówka, koks, siarczan amoniakalny, benzol surowy, cegły iu- iłowe, wodór, Hen.
Żeliwo I odlewy stalowe według modeli.
Żelazo grubo i drobno ziarniste, taśmowe i fasonowe.
Stal Siemens-Martin, sprężynowa, resorowa, na hacele, na lemiesze Kute, żłobkowane podkowy, półfabrykat.
Zimno walcowane żelazo obręczowe i taśmowe we wszelkich wy
miarach, stal taśmowa do czółenek pokojowych (kartony).
Cienka blacha bajcowana do sztancowania, zaginania, emaljowa- nia, do krycia dachów, cynowania, blachy do dynamomaszyn stopowe i niestopowe.
Blachy grube na cysterny, kolty, okręty, blachy Coumpound na pługi, do budowy skarbców.
Stal narzędziowa i konstrukcyjna, walcowana i kuta w prętach, taśmach, blachach i formach do budowy maszyn, samochodów i aeroplanów. Specjalne sorty dla wyrobu broni i opancerzeń pocisków, min, luf karabinowych, tarcz ochronnych, stal świ
drowa do wszystkich gatunków skał.
Kutożeiazne rury: gazowe, kołnierzowe, kotłowe, szlamowe, wier
tnicze, do rurociągów ropnych, bez szwów, tepo spojone, samo
rodnie spawane do 1500 mm przekroju, kształtki i fasony rurowe Materjały kolejowe do budowy nawierzchniowej jak: złącza szy
nowe, zaciski i podkładki, szyny wąskotorowe i kopalniane.
4
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
Nr. 1/2 1925. G Ó R N O Ś L Ą S K I
O b e r s c h l e s i s c h e
rls-A.-G.
W yroby koncernu:
1, Z a k ł a d y w G l i w i c a c h
(Zakłady Siemens - Martenowskie, odlewnie żelaza i stali wygniatarki, warsztaty): B u t l e bezszewne do gazu wszel
kiego rodzaju: węglan, wodór i tlen, naczynia bezszewne.
Ramy samochodowe i wszelkie części składowe prasowane dla budowy automobili, rury Kardanowe — Kute części dla budow y wagonowej, blachy wypukłe, dna okrągłe i kwadra
towe, płaskie i wklęsłe — W yroby kute i prasowane dla potrzeb kolejowych: osie wagonowe, obręcze, koła bose, gotowe zestawy kół, r u s z t o w n i k i z odlewu twardego
Walcownie rur spawanych i bezszewnych: Specjalności W ę ż o w n i c e , r u r y d o w i e r c e n i a i k o ł n i e r z o w e * r u r y s t a l o w e ciągnione na zimno, r u r y w o d n e marynarkowe, parowozowe i kotłowe, r ur y c y n k o w a n e
3.Fabr^wyrob.blaszanych wGliwicach
O p a k o w a n i a b l a s z a n e , p u s z k i do konserw wszelkiego rodzaju, z blachy c y n o w a n e j , c y n k o w a n e j i c z a r n e j , z a d r u k o w a n e i n i e z a d r u k o w a n e
4. Z a k ł a d y hutnicze Zawadzki
( p o w i a t W i e l k i e S t r z e l c e )
Walcownie żelaza sztabowego, kuźnia formowa, warsztaty kolejkowe, f a b r y k i z w r o t n i c , pojazdów i w agonów
5. Odlewnia żelaza €og©mgiQwska
( p o w i a t W i e l k i e S t r z e l c e )
O d l e w y ż e l a z n e , odlew szary, szczególnie kokile
Górnośląskie Towarzystwo akc. dla
dostaw koleiow.,Zarzad wGliwicach
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
FR IED EN S H O T T E
Spółka Akc. / N O W Y-BYTO M / Górny fa s k
Z A K Ł A D Y : a) Zakłady „Friedenshutte“ w Nowym Bytomiu (Wielkie piece), Stalownia i Walcownie, Koksownie, Zakłady wyrobów ubocznych.
b) Kopalnia węgla kamiennego „Friedensgrube“ w Nowym Bytomiu.
c) Kopalnie rudy żelaznej w Tarnowskich Górach.
d) Kopalnie rudy żelaznej w Czerny (Małopolska).
Surówka, koks, amoniak, benzol, dziegieć, o leje smolne, iu&el fosfatowy, bloki stalowe Yhoma- sowe, Sfemens-Martenowskie, naniklone i elektro- stalowe, bramy, surowe i połwałcowane, platery,
żelazo płaskie, kąsy.
Szyny kolejow e normalnotorowe, d o kolejek p o
towych i kopalnianych, pokłady (progi), łubki, płyty podkładkowe i zaciskowe.
Kształtowniki w szelkiego rodzaju d o wysokości 550 mm ścianki pionówej. Uniwersalne ie la zo sztabowe, taśmowe, kątowe, T- i €»owe i inne gatunki. Blacha gruba, łeberkowana, średnia, cienka, blacha d o wytłaczania i zawijania, dy- namowa, transformatorowa i inna specjalna.
W yroby kute i prasowane: osie do wozów kole
jowych, obręcze, koła bose, gotow e zestawy kół.
FR IED EN S H O TTE
Spółka Akc. / NOW Y-BYTOM / Górny Śląsk
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
Związek Kopalń Górnośląskich Sp. z ogr. odp.
p o l e c a
pierwszorzędny węgiel kamienny z własnych kopalń węgla:
Anna, Bliicher, Deutschland, Donnersmarck, Emma, Eminenz, Frieden, G rafcFranz, Gotthard, Lithandra, Paulus, Romer, Scblesien, W a w e l, Wolfgang/
pierwszorzędny koks z własnych koksowni:
Emma, Frieden, W olfgang/
pierwszorzędne brykiety z własn.brykietowni:
Em m a i Romer.
R o c z n e w y d o b y c i e wynosi około 7000000 ton, t. zn. blisko p i ą t ą c z ę ś ć ogólnej produkcji węgla Rzeczypospolitej Polskiej a więcej niż c z w a r t ą c z ę ś ć ogólnego wydobycia G órn ego Śląska!
Katowice, Zamkowa 3
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L \SKI Nr. 1/2 1925.
yuuuuin^
SME
W ĘGIEL, CYNK
BLACHA OŁOWIANA, OŁÓW, RURY OŁOWIANE KADMIUM, KWAS SIARKOWY
<3 i e s c łt e S p ó ł k a A k c y j n a
K a to w ic e , P o d g ó r n a 4
IhimnnnfJ iHium
M m
■
mm ililshh
fTTTTTTTl
E S I
p s m w
i ! !
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
Nr. 1/2 1925. G Ó R N O Ś L Ą S K I
Rybnik©!* S le ln k ^ łlt n ^ G t w t r k s o h a fl
R j r b n t o k t o G w a r a o t w o W ę g l o w a
k o p a l n i e w ę g l a :
„ A N N A " w Pszowie
„ E M M A " w Radlinie
„RyMER"
w Niedopczycach*
W ęgiel koksujący, gazowy, płomienny Sortymenty do 70 mm płukane
Lista la konwencji węglowej
W artość opałowa 7 400 — 7 800 kal.
B r y k i e t o w n i e :
kop. „ E M M A " i
„RyMER"
*
R,
G . Brykiety 1, 3, 6 kg z mytego miału Listy 1 aIlość kalorji 7500 K o k s o w n i a :
kop. „ E M M A "
*
Koks wysoko piecow y i opałowy Siarczan amonowy
W y t w ó r n i a b e n z o lu i s mo ł y ; kop. „ E M M A "
Benzol automobilowy 90"/0
zwyczajny, Toluol, Solventnafta, Teerol
D a l s z ą p r z e r ó b k ę u s k u t e c z n i a : Fabryka przetworów smołowych
w Wielkich Hajdukach:
O liw a palna, Oliwa do impregnat, Oliwa do motorów, Kresol, Fenol, Kwas karbolowy,Pirydyna, Naftalina w łuskach Antrazen
Zakłady impregnowania w Gross = Chełm Wronka Schulitz:
Impregnacja smołowa,systemem Ruping'a K o p a l n i a k ó w , progów kolejowych i słupów telegr.
Fabryka papy dachowej w Dębie, k. K a to w ic : Papa dachowa, Smoła dach. <Dachpech>
J i u r a s p r z e d a ż y : W ęgla brykietów i koksu:
„R O B U R ", Związek Kopalń Górno*
śląskich, Sp. z o. p., Katowice, Zam kowa3 benzol Amoniak, Produkty smołowe oraz
wytwory Zakładów Impregnacyjnych:
„ Z W I Ą Z E K K O K S O W N I "
Sp. z o. p., Katowice, ul, Zamkowa 3.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
Czernickie
Spiiia Akcyjna
P o c zta l slacfa Hotelow a Niew iastom -GArny
♦
Spółka powstała w pierwszej połowie roku 1914 z kapitałem zakładowym 7.000.000,— mkn. podwyższonym następnie do wy
sokości 14.000.000,-— mkn. celem przeprowadzenia nowych in
westycji i rozbudowy zakładów przemysłowych. Przedmiotem wytwórczości jest węgiel kamienny pierwszorzędnej jakości, z dzienną produkcją 2.000 ton, zawartości kalorji 7200— 7800, popiołu zaś 2— 4°/o. Z 5 szybów służą dwa do wydobywania i wynosi ich głębokość 315 m. Wielkość terenów węglowych, znajdujących się w odbudowie, wynosi 5.077.300 m2. Zarząd Spółki spoczywa obecnie w rękach Dyrektora Generalnego
dypl. inż. górn. p. Marjana Wojciechowskiego
♦
Firma sprzcdawcza:
f u l m e n “
Górnośląski Handel Węgla, Spółka z ogr. ©sapów.
Katowice, ul. Poprzeczna Nr. #
99
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
W Ę G I E L :
Kop. Gottessegen
Szyb Aschenborn i Hildebrand Kop. Hugozwang
Szyb Menie!
Kop. Radzionków
C y
N K ,K A D M p y t c y N K o w y :
Huta cynkowa „Ł azy "
Huta „Hugo"
Liebeshutte
K W A S S I A R K O W y K W A S S O L N y SÓL G L A U B E R S K A :
Fabr. chemiczne przy hucie
„Ł azy "
O G N I O T R W A Ł E w y R O B y z G L i N y i K A M I E N I E F O R M O W E :
Fabryka wyrobów szamotowych w Wirku
W A P N O ;
Zakłady wapienne N acło i SzarleyF A R B y :
Fabryka farb w Waldenstein w AustrjiP R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I N r- I925
1 m 1 I I
1 I
I 0
1
i a
I 1
i i
i a i a i i i 1
8 i i!
1
PROGRES
Zjednoczone Kopalnie Górnośląskie
SP. Z O. P.
T elefon : Nr. 1162, 2523, 2180, 1363 Adres telegraficzny: „Progres“ Katowice
nr. 1
i 1 1 I 1 8 i
i I
i i
i i i
i pi I i
I I
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y Ś L 1 H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
G O D U L L A
I S P ÓJ i K f t H K C Y i N A fw Chebziu G. Śl.
Telefon Król. Huta 340-345. Ruda 77
K o p a l n i a w ę g l a k a m i e n n e g o : szyb Gotthard, szyb Godulla, kopalnia Lithandra K o k s o w n i a i f a b r y k a b e n z o l u : szyb G otth ard*C egieln ie, G orzelnia = Paniowy
W y r o b y : W ęgiel, koks, amoniak, dziegieć, benzol smoła twarda, naftalina surowa, pralnik, cegły
F i r ma s p r z e d a ż n a :
dla w ęgla: „R ob u r" Zw iązek Kopalń Górnośląskich, Sp. z o, p,, Katow ice' Zamkowa nr. 3/ dla koksu i bocznych produktów w ęg!a kam iennego1„Carbochem ia" Sp. z o. p , Katowice-
.J_M-rri^u^-rTTt^aaj-rrT>4JJ-ł'tTT-T-*JX4<TT>4aj>'rrT>4ajj-rTTis-ŁX4-rTTT+^
FitznerowskaFabrykaŚrub iNitów
R o k z a i o ż e n i a 1&68 Spotka Z O gr. por. Liczba urzędn. i robotn.500
H U T A L A U R A S I E M I A N O W I C E G . - Ś L
Telefon 50 u. 51. Adr. telegr.: „Nietenfabrik" Telefon 50 u. 51.
U llłlH H IH IU IH IH H IH S »S»»gaH ltillH IIłlH llH llłK H :H StH fS»»SH IH H SH U IU U H U m iU U tU U U U »H K U U U U tU ŁU H U U tU Śruby, sworznie i nakrętki z żelaza i metalu, czarne cynkowane albo obtaczane, dla ws z el ki c h
kons t r ukcj i , do budowy maszyn, okrętów, wagonów kolejowych i t. d.
Śru by budynkowe, pociągowe, zatyczki, nity, z żelaza i stali niklowej, lub zwykłej w wszelkich wymiarach, i jakościach do budowy kodów, mostów, wagonów kolejowych i okrętów.
M aterjały do przym ocowania szyn, budowy, przew odów telegraficznych i telefonicznych oraz wszelkie roboty kowalsko^fasonowe i t. d.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
G w a r e c t w o W ę g l o w e
CHARLOTTE
P o c z t a : Rydułtowy, Polski G ó rn y Ś lą s k — S t a c j a kolej,: Rydułtowy A d r e s t e l e g r a f i c z n y - „Charlottewegiel" — T e l e f o n Nr, 2. 22, 23, 33
♦
t d f W ę g i e l p ł ó k a n y l g D l
p i e r w s z o r z ę d n e j j a k o ś c i w e w s z y s t k i c h g a t u n k a c h
Kocks i Si2 Spółka Akcyjna
Centrala Katowice
Telefon N r, 179 i 27
Biała=Bielsko Rynek 12, telefon 46
ulica Pocztowa nr. 8 Filje i Składy:
K ra k ó w Basztowa 17, telefon 415
Adr. telegr.: Kocksco
L w ó w
plsc Kapitulny 7, tel. 174
Dostawa wprost z hut i fabryk
i własnych składów w y r o b ó w p r z e m y s ł u ż e l a z o - m e t a l o w e g o
Żelazo - Blachy - Stal - Emalja
Surówka - Szmelc - Metale
Materjały kolejowe - Podkowy - Naczynia emaljowane
[ □
14
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y S Ł
i
H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K If r
Fulmen
Górnośląskie Towarzystwo Handlu W ęglem
Katowice, ul. Poprzeczna 6.
Stój! Nie bądź rozrzutnym!
Rzut olca na
Siemensa
analizator spalin
wykazuje jak palić należy by paliwo w zupełności wykorzystać. Podaje wyraźnie wykaz elektrycznie z mierzonej zawartości CO2 i C O + H2, bez najmniej szego opóźnienia, na dwu większych rozmiarów po- działkach. Zbędna prawie obsługa, jak również
chemikalja i t. p.
Żądajcie naszych prospektów.
tDanziger Siemensgesellschaft
Sp. z ogr. odpoui. — Gdańsk
Oddział prądów stałych w Katowicach
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I N r-
l '2
19251 4 4 4 4 4
« S A M »
Spółka Akcyjna, Munstermann
Odlewnie żelaza i bronzu, budowa m aszyn i arm atu r
R a c i b o r s k a
8 KATO W ICE
R a c ib o r s k a8
T e le f o n nr.11 i 5 7 7 . A d r e s te le g r.: S A M , K A T O W I C E
Odlewy
wszelkich form i wielkości z oryginalnego bronzu fosforow ego D. Kunzla, niklofosforow ego bronzu fosforow ego odpornego na działania kwasu i z la.
spiżu. M aterjał fcuty z bronzu specjalnego w szta»
bach o wysokiej wytrzymałości, a mianowicie:
Bronz manganowy, bronz stalowy, bronz aluminjowy, bronz djamentowy. Sztaby kute z la. miedzi elek=
trolitycznej, la. biały metal fożyk ow y, la. szfaglut, la. cyna do lutowania...
Ciężkie armatury
dla parowych, wodnych i gazowych przewodów z żelaza albo z metalu, w szczególności zaw ory, zasuwy i kurki, Z a w o ry z lanej stali do wysokich ciśnień lub do prze
grzanej pary. Odwadniacze, hydranty. Katalogi bez
płatnie. F ach ow a reparacja maszyn górniczych, pomp i kom presorów etc. O d lew y żeliwne wszel*
k iego rodzaju, surowe lub obrobione, a prze- dewszytkiem odlewy maszynowe budowlane, rurowe i fasonowe, ruszty ogniotrwałe...
▼ ' ▼ ' ' ▼ ' ' ▼ ' ' ▼ ' ▼ ' ▼ " ▼ ' ▼ ▼ ▼ ▼ ' ▼ " ▼ ' ▼ ' ▼ " ▼ ' ▼ ▼ ' ▼ ' I
(r
= ^ \Oddział Towarowy
Śląskiego Banku Eskomptowego w Bielsku
W yłączna sprzedaż węgla z kopalni Hohenlohego i Plessa
J k .
Hurtowny handel węgla wszystkich kopalń d la k r a j u i z a g r a n i c y
' W
P rz e d sta w ic ie lstw a w K a t o w i c a c h i W i e d n i u
Poleca się jako solidny dostawca węgla dla przemysłu i opału domowego po najniższych cenach dnia oraz na najdogodniejszych warunkach.
16
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
OLA iUDOlLI FABIYtZMYEl i
ul, Straszewskiego 11/1
Spółka z ogr. por.
WK R A K O W I E
P r o j e k t u j e i w y k o n u j e :
Nowoczesne budowy cegielń, fabr. dachówek, wapienników, cementowni, materja<=
łów szamotowych i t. d. — Budowy kominów fabrycznych — Podwyższanie i naprawa kominów bez przerwy w ruchu ■ — Obmurowanie kotłów parowych
i
destylacyjnych— Budowa generatorów
iwszelkich zakładów przemysłowych
Telefon nr. 439;:
Wschodnio=górnośl. Zakłady przemysłowe Mikołaja hr. Ballestrema w Rudzie Woi-ślf ki.
T elefon : R U D A nr. 3, 4, 5 / Adres telegraficzny: Administracja Kopalń Ruda / T elefo n : R U D A nr. 3, 4, 5
1. Kopalnie węgla kamiennego:
B r a n d e n b u r g ... stacja kolej: Ruda Wolfgang ... „ „ Wolfgang Graf F r a n z ...
n <• "
2. Koksownia „ W o l f g a n g " ...
„ rr "
3. F abry k a C e g t „C arol Em anuel"
. . . „ „ „
4. Tartak K ok o te k ...„ " "
r U O D l J K T Y . Węgiel płom ienny i gazowniczy, kolas i przetwory uboczne
Benzol surowy, amoniak, dziegieć, naftalina surowaW yroby cegielniane,
ogniortwała cegła maszynowa, cegła pusta, dachówki i gonciary, cegła sufitowaSpółka sprzedażna dla węgla i koksu:
„ IiO liU It ‘% Związek K op a lń Górnośląskich, Sp. z ogr. por., Katowice, Zamkowa 3
Spółka sprzedażna dla produktów kamienno»węglowych:„ Z W I Ą Z E K K O K S O W J S l“ , Spółka z ogr. por., Katowice, ulica Zamkowa 3
ADOLF DEICHSEL
SPÓŁKA AKCYJNA
F a b ryk a drutu, Sin stalowych i konopnych śrutu i p lo m b , oraz płótna ż a g lo w eg o .
W S O S N O W C U
P R Z E M Y S Ł 1 H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
* M IE D Ź E L E K T R O L IT Y C Z N A w szynach, drutach, kablach
K A B L E Z IE M N E
w ysok iego napięcia z natychm iastową lub fcrótfcotei minową dostawą
p r z e w o d y;
elektryczne każdego typu L I N Y S T A L O W E
<Felten '& ) Guilleaum e C arlsw erk Kolonj'a> -$•
U S Z C Z E L N IE N IA , W Ę Ż E , P Ł Y T Y G U M O W E * C arlsw erk K olon ja
P A S Y S K Ó R Z A N E : B A L A T A , W IE L B Ł Ą D Z IE ze składów konsygnacyjnych D o m a n j e &> F i f s , P a r y ż
W Y C IĄ G I, Ł A Ń C U C H Y , W IN D Y ze składów konsygnacyjnych C. F . M artin, W iedeń
Ż A R Ó W K I
-)k- M O T O R Y spalinowe i elektryczne X-
A d r e s t e l e g r a f i c z n y : „ B E R G M A N B R A " W a r s z a w a — K r a k ó w
WARSZAWA, Żórawia 33, Teł. 272-74 /KRAKÓW, Starowiślna 8, Tel. 21-31
W Gwarectwo Waterloo
M o p a l n t a w ę g l a E m i n e n c j a
Poczta Załęże, powiat Katowice G. SI.
Adres telegraficzny: Kopalnia Eminencja Załęże — Telefon: Katowice nr. 37 i 595 Stacja kolejowa: Katowice, bocznica kopalni Eminencji
♦
W f 2 € r I E Ł
o d ł u g i m p ł o m i e n i u p i e r w s z e j j a k o ś c i w g a t u n k a c h z w y k ł y c h I k o m b i n o w a n y c h .
w
W W
MM*
Wytwórr a pędni, ma
szyn I odlewnia żeliwa
Krawczyk
w ZAWIERCIU
Specjalność:
Pę d ni e , K o ł a z ę b a t e f r e z o w a n e , O k n a ż e l a z n e , o d l e w y ż e l i w n e . Sprzęgła cierne HilFa — na składzie.
Przedstawiciel na byłą Kongresówkę:
Inż.
IGNACy MySZCZyŃSKI
Warszawa, H oża 50, Telefon 29510.Przedstawiciel na Malopolskę:
Inż. J A N L O M B A R D O Kraków, Szewska 24.
Przedstawiciel na W ielkopolskę:
Biuro Inżynierskie St. G R A B IA N O W S K I i Ska w Poznaniu, Plac Wolności 14 a. Telefon 4010.
Przedstawicielstwo na Pomorze:
Biuro Inżynierskie St. G R A B IA N O W S K I i Ska.
w Bydgoszczy, Dworcowa, 66, Telefon 912.
18
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
Towarzystwo flkc. Fabryk Budowy Transmisji, Maszyn i Odlewni Żelaza
J. JO H N w ŁODZI
W łasn e biuro sprzedaży w K atow icach, Batorego nr. 4. / / / / A d res te le g ra fic z n y : „Tran sm isja".
SPECJALNOŚCI:
P Ę D N I E
T O K A R K I
(transm isje). Łożysk a samosmary.
W ieszaki. W ałki. Sprzęgła stałe i rozłączan e: k łow e i cierne. K oła pasowe i linowe- N apręźacze pasów. K ierow n ik i pasowe. W y k o*
nanie dokładne. K on trola sprawdzianami ró żn ico*
wem i. Produkcja masowa na skład ,* term iny krótkie.
K Ó
ł
A z ękate c zo ło w e i stożkow e z zębam i obra** ^ bianym i na specjalnych automatach.
pociągow e, szybkotnące Z wałkiem pociągow ym do toczenia i śrubą pociągow ą do gwintów. Budowa mocna. W y k o*
nanie serjam i bardzo dokładne. W rzecion a szli*
fowane. K ażda tokarka próbowana i k ontrolo*
wana protokularnie.
W 7 T P D T A D PC I kolum nowe ze skrzynką bie*
W 1 £-/ lx 1 Jr\ Ja IV 1 gów <8szybkości) i sam odziel*
nym posuwem wrzeciona <4 szybkości) dla w iercenia otw orów do 32 i 40 mm.
K O T Ł Y S T R E B E L A, 7Js'Z lZ
wań centralnych.
W A L C E
i inne przedm ioty żeliw ne utwardzone.^ I I Q 7 T V ekonomiczne własnego systemu i I\. 11 O w i u* wszelkie odlewy.
T I R V 2 nakrętkami w szelkiego rodzaju,
O K . U D L N A K R Ę T K I
D ostaw a ze składów lub w terminach krótkich,
L I G N O Z A S p ó łk a .Akcyjna F A B R Y K I w K R Y W A ŁD Z IE , P N IO W C U i S TA R Y M BIERUNIU
Materjały wybuchowe
(każdego rodzaju)
Lonty, Zapalniki Kapiszony i t, p.
Generalna Dyrekcja Katowice-Załęże
T e le f o n nr. 135S i 1520.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
GÓRNOŚLĄSKI
Nr. 1/2 1925Spółka Akcyjna
daw n Teod. H o lfz i Kania & K u n tze
Katowice, ulica Kam ienna L. 4
Odlewnie stali, Żórawie, Kuźniarki z wykrojami, Elewatory, Konstr. że
lazne, Wózki wyciągowe, Dźwigi, Tło- czarnie, Artykuły masowej produkcji.
Budowa M aszyn górniczo-hutniczych
Z w i ą z e k K o k s o w n i So.ZB.il.
Katowice, uł. Zamkowa 3
le le fo n nr. 1490 Adres telegr.: Koksvereinigung
25°o Siarczan amonowy (zawart. azotu ok.20,56°0)
Benzol i homologi:
Benzol do motorów oczyszcz., Benzol 90°/„*--owy oczyszcz., Benzol do oświetlenia, Benzol do barwników, Bezol czysty, Toluol oczyszcz. i czysty, X ylol, czysty, Solventnafta I i II .. .. oczyszcz., Benzol ciężki, Ż y w ic a kumaronowa .. ..
z e iw o ry smo z w ęgla kamienne:
Smoła prepar. i destyi,, Smoły specjalne, Pak twardy i mięnkki, Naftaliną do motorów, Naftalina surowa prasowana, Naftalina czysta w łuskach, Fenol, Krezole orto»meta=, Pirydyny do denaturacji i rozpuszczania, Zasady pirydynowe ciężkie, Olej kreozotowy, Olej palny, Olej antracenowy, Karbolineum, Olej smołowy do wyciągania benzolu, 40°/o antracen surowy.
20
Nr. 1/2 1925.
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
DOM IECHNICZNO - HANDLOWY „PRACA"
H ę d z lu
l e l e f i w i B miss-.. T e l e t o i t n r . 6 0 .
Produkuje w odlewniach dzierżawionych od Tow . Akcyjnego „Poręba"
Odlewy żeliwne wszelkiego rodzaju, nary wodociągowe stoiaco lane, kształtki, oraz sanitaria emaliowane
Poleca ze składu; O b r c R i i l o f k i i e m e i c a l i i d r z e w a .
Włocławska Fabryka Drula
d c a w n i e j C . S € l « K B 9 B c 4e
w W l n e t c a w i f i i i
Kopalniane lin y wydobywalne. L in y pochylniane i sygnałowe. L in y do wind i lamp lukow ych. Siatki druciane do , ogrodzeń. D rut kolezasty.
(zastępstwo na Górny Śląsk)
Sosnowiecka Fabryka Odlewów Stalowych I żeliwnych
I n £ . M . i § h a .
Sosaiowiec
O d lew y żeliwne zw yk le i maszynowe. O d le w y do specjalnych celów niew rażliw e na zmianę tem peratury O d lew y żelazne hartowane i inne. UtSZElkiE OdlBUiy SfalOUlE. (W yłączne zastępstwo).
Fabryka Maszyn i . Drzewinskl i S-ka., Łódź
Tłuczfci ITIECłlStliEZnE (łamacSB) do obrabiania wszelkich m in erló w : marmuru, granitu, bazaltu, porfiru, wapniaka*
karbidu, szamotu, w ęgla kamiennego, kamienia polnego na szaber szo so w y i t. d. Prasy ItydfaUliCZlIB do w y » ciskania nasion oleistych. C ałk ow ite urządzanie olejarni. <Zast. na Górny Śląsk, Zagł. Dąbrowskie i Krakowskie).
H e n r g k Czechowski Sosnowiec
K o i a r u d a “3I
1
OOl
LoQX)00(m)000000000(XX)0000000C)C)0000000CXXX)0000000000000CI0CiCIQ000CI0000000000000Q^
A l i m e i s t e r
R o ^ d M e A ^ S ^ o p i e i t i c e T e l . uff. 571 / R o l k z & ł. 1 8 0 7
*
fabryka specjalnych likierów Wina doborowe
A M m e i s i e r W y tw ó rn ia wódek.
|Ur2 <ącl p o c z t o w y K a t o w i c e
Składy
dla
sprzedażydetalicznej w Katowicach
ulica 3~go J fia ja 2h- i ulica Z i e l o n a 16.
O B -
P R Z E M Y Ś L i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
Generalne zastępstwo: K. Gottschalk, Hurtownia żelaza, Królewska Huta G. SI.
FABRYKA MASZYN GÓRNICZYCH
i: Załęże G .-S.
ul. Szeroka 17 (Breitestr. 17)
To w. z ogr. por.
Te!.: K a tow ice 515 i 599 / Skrót telegr.: »Bergbaumaschine«
iał: Bytom G .-Ś .
Gartenstrasse 11
D ział I O dlew nia Ż elaza i metali:
S p e c j a l n o ś ć : Odlewy żeliwne na wysokie temperatury. Odlewy części maszyn do 3 tonn. Bronzy alu- minjowe, fosforowe, manganowe i D=ra Kiinzela bronzy kowalne. Odlewy miedziane, mosiężne oraz odlewy z innych metali na łożyska. Odlewy do celów technicznych i chemicznych.
D ział II F abryka M aszyn:
a) O n a p ę d z i e p o w i e t r z n y m : Kołowroty, wiertarki obrotowe, szlifierki wrębówki, ręczne drążki żłobiące, wentylatory, aparaty do natrysku cementem, motory do rynien potrząsalnych.
b> O n a p ę d z i e e l e k t r y c z n y m : Kołowroty, wiertarki obrotowe, szlifierki, maszyny wrębowe, ręczne drążki żłobiące, maszynki elektryczne do zapalania naboi, wentylatory, motory do ryniem potrząsalnych.
c> B u d o w a ma s z y n w o g ó l e : Rewizja i kompletny remont wszelkich maszyn, a w szczególności maszyn górniczych, pomp i t. p. przez specjalistów monterów również i na miejscu. Odstawy linowe z kom*
pletnem urządzeniem, urządzenie rynien potrząsalnych, tarcze hamulcowe, rolki i t. p. Świdry końcówki, specjalne z Bismarkhutte dłuta do drążków żłobiącyeh i t p.
Dział III N aw ijan ie i budowa m otorów:
Motory elektryczne własnego typu do 25 KM . Przełączniki w gwiazdę i trójkąt. Skrzynki łącznikowe, mufy kablowe i t. p.
ZBflflZY orzi Zltayi ostrz świdrowych do nasadzania.
Zeszyt N r. 1/2 1925. Tom. VIII.
Czasopismo poświęcone sprawom gospodarczym
R e d a k t o r n a c z e l n y : Dr. Zbigniew Dalski
R e d a k t o r w W a r s z a w i e : A l. Jackowski, ul. Marszałkowska 33 S e k r e t a r z r e d a k c j i : Józef Banaś
Z a r z ą d w y d a w n i c t w a : Dr. Zbigniew Dalski i Dyrektor Edw ard Chwatczyński R e d a k c j a i A d m i n i s t r a c j a : Katowice, ul. Sobieskiego, Telefon 962.
K onto bankowe: Bank Przem ysłowców, K atow ice K onto P. K . O . K atow ice, N r . 301 900
tao preouoieroly "1' T ' T : Geni ogłoszeń wysyło odminisliiio oo Mm.
P r z e d r u k d o z w o l o n y t y l k o z a w y r a ź n e m p o d a n i e m ź r ó d ł a .
n
stosuje się przy wielkich obciążeniach np. w kolejnictwie
SZWED1KIE ŁOŻYSKU KULKOWE
Kopernika Nr. 13 W A R S Z A W A Telefon Nr. 12-14
Górnośląskie Towarzystwo Telefonów
Spółka z ogr. por.K
i • . . • t l O ł M t M I ł t ł t ł ł l t M M I t t C O ł C t ł t M M l i t ł a . r \ » J 1 ~8a t o w i c e /... W '••.<•>• ••. Piastowska nr. 1
2 0 * / U R Z Ą D Z E N IA T E L E F O N Ó W \ ^
! j C E N T R A L E Ż A R Ó W E K I
j
| C E N T R A L E A U T O M A T Y C Z N Ej :
| U R Z Ą D Z E N IA A L A R M O W Ej j
Z E G A R Y E L E K T R Y C Z N Ej
: W łasne system y-W łasn e fabrykaty •
Telefon 93 i 2178 I Telefon 93 i 2178
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Nr. 1/2 1925.
M o n m e m c j a t k a n d l o m a
polsftgęgctftgrfoipfflcfefl
M . y W m m m U S k . P o blisko cztero-m iesięcznych żmudnych rokowaniach,
została w reszcie w dniu 23 kwietnia podpisana konwencja handlowa polsko - czechosłowacka. Jest to umowa taryfowa, oparta na największem uprzywilejowaniu.
Do tekstu um owy dołączone są cztery listy cłowe, dwa protokóły końcowe, konwencja weterynaryjna, oraz- protokół techniczny do art. 5. konwencji barcelońskiej. P ró cz tego równocześnie z umową został podpisany układ w ę g lo w y i kolejow o - taryfow y.
Sam tekst konwencji nie odbiega daleko od dotychcza
sow ego typu polskich traktatów handlowych. Zasadza się na tekście nie ratyfikowanej um owy handlowej polsko - cze
chosłowackiej z 20. 10. 1921 roku z pewnemi zmianami, od
powiednio do zmienionych od 1921 roku warunków. Zmiany te zasadzają się na pewnem nowem, w umowach traktowaniu spraw y osiedlania się obywateli obcego państwa, na uregulo
waniu spraw y tranzyta materiałów w ojskowych przez C ze
chosłowację, na odmiennem zredagowaniu zakazu osiedlania się 0’bcych banków i tow arzystw ubezpieczeń itd.
C ały jednak ciężar konsekwencji zawartej umowy prze
nosi się do list cłow ych i układów ubocznych, w eteryn aryj
nego, w ęglo w ego i kolejowego. L isty cłow e A. i B, zaw ie
rają w yk az procentowych zniżek celnych na tow ary pocho
dzenia polskiego lub czeskiego p rzy imporcie do drugiego pań
stwa kontraktującego1. L isty C. i D. zawierają stawki skon
solidowane dla niektórych artykułów.
W ażniejsze zniżki celne, których udzieliliśmy Czechom na artykuły ich eksportu odnoszą się do niektórych artyku
łó w spożyw czych, jak np. kapusta kwaszona i następnie da
liśmy zniżki na ogórki, owoce, soki ow ocow e, piwo- pilzeńskie, sery (bryndza, kw argle), niektóre gatunki skór i obuwia, na artykuły szklane* szereg artykułów żelaznych i metalowych, na niektóre gatunki maszyn dla cukrowni, brow arów , słodo- wni i gorzelni, na motory, pompy, maszyny rolnicze, pewne gatunki niewyrabianych u nas tekstyljów itd.
Dla nas natomiast uzyskaliśmy zniżki cłow e na drób, pa
rafinę, przędzę bawełnianą, cement, blachy żelazne i cynko
w e, m aszyny tekstylne, cementowe i rolnicze, kwas siarko
w y i t. d.
W dziedzinie naftowej uzyskaliśmy skonsolidowanie do
tychczasow ych opłat (surtaxe) i ceł na produkty naftowe.
Jak wiadomo Czesi podnieśli z dniem 1. 12. 1924 roku prawie trzykrotnie opłaty p rzyw ozow e od produktów naftowych.
B yło to w związku z dążnością czeskich rafinerji do unieza
leżnienia się od polskiego przemysłu naftowego i do prze
kształcenia sw ej produkcji na przeróbkę ropy w miejsce do
tychczasow ej przeróbki półdestylatów polskich na produkty finalne. Polityka ta była dyktowana przez dwie w ielkie cze
skie rafinerie, mogące dogodną drogą wodną sprowadzać amerykańską ropę z Hamburga. Inne rafinerje jakkolwiek nie posiadały tak dogodnych warunków transportowych, nosiły się rów nież z myślą urządzenia się na przeróbkę ropy, w czem dużą winę ponosiła też krótkowzroczna polityka cen naszych rafinerji. W takiej sytuacji było rzeczą trudną osią
gnąć obniżenie opłat p rzyw ozow ych do stanu pierwotnego z przed 1. 12. 1924 roku. Skonsolidowanie opłat na dotychcza
sowym poziomie i przez to zabezpieczenie się przed dalszą
zamierzoną ich podw yżką aż do uniemożliwienia polskiego importu półproduktów, uważać należy w obecnej sytuacji za koncesję i już tylko od mądrej polityki naszych rafinerji za
leży, czy zdołają na rynku czeskim ułożyć sobie sytuację w ten sposób, że rafineriom czeskim bardziej opłaci się prze
rabiać polskie półprodukty na produkty finalne, niż urządzać się na przeróbkę ropy amerykańskiej. Obecnie skonsolidowane opłaty i cła nie mogą w sumie przew yższać: dla parafiny surowej 80 Kc. za 100 kg., dla innej 100 Kc. (tu również obniżenie ze 140 K c.!), dla benzyny 20 Kc., destylatu nafty 15 Kc., olei parafinowych 7 Kc., olei smarowych 20 Kc, i dla pozostałości 7 Kc.
Drugą kwestją wym agającą szczegółow ego omówienia była sprawa importu naszego w ęgla do Czechosłowacji i tranzytu w ęgla przez Czechosłowację na Zachód. Pierw szą sprawę reguluje Układ W ęg lo w y , drugą — Umowa K olejow o.
Taryfow a.
Układ w ę g lo w y pozwala nam na w w ó z 720,000 ton w ę gla rocznie do Czechosłowacji, z tego musi przypaść na ga
tunki grube 75 proc., a na inne 25 proc. Kwota ta jest po
dzielona na kontyngenty miesięczne po 60 000 ton, przyczem niedostarczona w jednym miesiącu ilość może być przezna
czona na dalsze miesiące, z tem jednak zastrzeżeniem, że miesięcznie nie wolno do Czechosłowacji przyw ieźć więcej, jak 85 000 ton.
W zasadzie obowiązuje obie strony w olny handel, t. zn.
oba R ządy nie będą w żaden sposób ograniczać wolnego han
dlu między polskimi dostawcami a czechosłowackiemi od
biorcami. Podatek od w ęgla importowanego t. zw. „nahraćni dan“ nie będzie w yższym od podatku za w ęgiel krajowy. P o dobnie ma się rzecz z podatkiem obrotowym, który będzie również zryczałtow any, przyczem ryczałt ten obliczany bę
dzie na zasadzie jednorazowego poboru 3 proc. od ceny w ęgla z doliczeniem należnych przy w w o zie poborów. Ponie
w a ż Polska importuje z Czechosłowacji koks, przeto w razie gdyby dostawy koksu przekroczyły miesięcznie ilość 6 000 ton co najmniej o 1 000 ton, w tedy Czechosłowacja pozwoli wzamian za tę nadwyżkę na dodatkowy import polskiego w ęgla w stosunku 1 : 13.
W ten sposób została załatwiona trudna bardzo sprawa importu polskiego w ęgla do Czech. Nie możemy tego uważać za rezultat dla nas zadawalający. W stosunku do eksportowa
nej przez nas dotychczas do Czech ilości, jest to nieznaczne zaledwie podwjrższenie kontyngentu i nie stoi w żadnym stosunku do wysuniętego przez nas żądania otwarcia cze
skich granic dla naszego węgla.
W kwestji tej Rząd czechosłowacki okazał się niewątpli
wym . Jakkolwiek bowiem przemysł fabryczny czechosło
wacki domaga się importu taniego i dobrego w ęgla, to jednak z drugiej strony sytuacja w czeskim przemyśle w ęglow ym jest bardzo niepomyślna i stale się pogarsza. Tu w ięc pod naciskiem opinji publicznej, obawiającej się dalszego zasto
ju w tym przemyśle, Rząd czeski nie ustąpił, mimo usiłowań z naszej strony.
Co gorzej nawet i Czesi stawiali zasadę, że powinni nam nawet utrudniać konkurencję w ęglo w ą na rynkach zagrani
cznych, np. na rynku austrjackim. Dlatego też bronili się za-
Nr. 1/2 1925. Konwencja handlowa
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L G Ó R N O Ś L Ą S K I
.iadle przeciw ko żądaniom przez nas taryfowemu zrównaniu naszego w ęgla z Cześkiem przy tranzycie do Austrji. Osią
gnięto w reszcie zgodę na zasadzie, że tak zwane napięcie taryfow e m iędzy w ęglem polskim a czeskim zostanie obni
żone i że przez czas trwania konwencji napięcia, to będzie się stale w yrażało jedną kwotą. T o skonsolidowanie napię
cia taryfow ego jest nowością w dziedzinie umów kolejowych.
K olejow a Um owa Taryfow a, która spraw y te omawia, nawiązuje zrazu do Konwencji Barcelońskiej i Genewskiej, a następnie postanawia, że p rzy w w o zie w ęgla kamiennego z Polski do Czechosłowacji stawki kolejowe obniżone będą o 4 Kc. na tonnie, przy tranzycie natomiast do Austrii od granicy pod Piotrow icam i lub czeskim Cieszynem do każde
go punktu granicznego czechosłowacko - austriackiego o 7 Kc., dla pewnych polskich kopalń przez Bogumin do granicy pod Horni Dvoriste i Ceske Velenice o 4 Kc., a do innych czechosłowacko - austriackich punktów granicznych o 6 Kc.
na tonnie.
Podobnie przy tranzycie do W ęg ier i Jugosławii stawki taryfow e ulegną zniżce o 4 względnie 2 Kc. na tonnie. Nato
miast do W łoch i Szwajcarii zniżka ta wynosi 11.50 Kc. na tonnie. Polska ze swej strony zobowiązała się dla wszystkich p ow yższych przęsyłek obniżyć stawki taryfow e o 70 groszy na tonnie, z wyjątkiem ładunków przez Bogumin, gdzie ob
niżenie pozostawiono do naszej w oli Tak samo pozostawiono
nam możność dalszego obniżenia stawek do Bogumina, P iotro
w ic i czeskiego Cieszyna o dalszych 50 groszy na tonnie.
Następnie uzyskaliśmy obniżenie stawki kolejowej o całą opłatę manipulacyjną p rzy tranzycie całego szeregu tow arów z Polski lub do Polski.
W zam ian za to zgodziliśm y się obniżyć stawki kolejowe przy imporcie czeskiego węgla, koksu i szeregu artykułów 0 połowę opłat stacyjnych, przy tranzycie zaś o całą opłatę stacyjną. W reszcie oba zarządy kolejowe zobowiązują się uregulować m iędzy sobą i sąsiedniemi państwami sprawy ustalenia podziału ruchu i sfery interesów oraz taryf bezpo
średnich.
Dołączona do Konwencji Handlowej Umowa W eteryn a
ryjna reguluje w reszcie piekącą i niemiłą sprawę czeskich ograniczeń sanitarnych w stosunku do naszego1 eksportu bydła 1 nierogacizny. Pon iew aż Czechosłowacja stanowi jeden z naturalnych rynków zbytu naszego bydła, a zw łaszcza nie
rogacizny, przeto po zawarciu umowy weterynaryjnej można się spodziewać znacznego wzrostu importu tego artykułu.
Um owa zawartą została na jeden rok z m ożliwością ci
chego przedłużenia. Poniew aż załatwia cały szereg ż y w o t
nych ekonomicznych kwestii m iędzy oboma państwami, po
winna stać się przyczynkiem do ustalenia się na przyszłość dobrych sąsiedzkich stosunków.
Podstawowe reguły administrowania.
W każdej świadomej, ku pewnemu zgó ry określonemu celow i zmierzającej, działalności odróżniam y drwię kategorje rodzajowo różnych czynności: funkcje profesjonalne, w ściśle i powszechnie zrozumiałem tego terminu znaczeniu, oraz funk cje administracyjne, których rozpatrzenie stanowi przedmiot niniejszej pracy. — Zw ażm y przedewsizyistkiem, że żadne przedsięw zięcie nie jest zespołem satnych tylko funkcji pro
fesjonalnych, zawodowych. — To, że stu garbarzy stanowić będzie dobrze prosperującą garbarnię, a stu aktorów dobrze rozwijającą się imprezę teatralną, nie jest dziełem odnośnych profesji, lecz dziełem szeregu [zabiegów odmiennej zgoła na
tury, zabiegórw, 'których celem jest właśnie zapewnienie po
wodzenia w przedsięwzięciu.
W rizędzie rozpatryw anych przedsięw zięć różnego ro
dzaju funkcje profesjonalne są elementem, który te przedsię
w zięcia 'wyróżnia, różne nadaje im nazwy. — Profesjonalno
ścią zaw od ow ców różni się fabryka samachodów od fabryki konserw, brow ar od magazynu konfekcji, garbarnia od przed
siębiorstwa widow iskow ego. — Ale z punktu widzenia funk
cji administracyjnej, w szystkie te instytucje stanowią jedno i to samo: istoty pełne życia, lub dotknięte anemią, rozw ijają
ce się, Łub gasnące, dążące ku powodzeniu, lub zagładzie.
W praktycznej konsekwencji tego faktu widzim y, że kwa
lifikacje doskonałego konstruktora samochodów, nie są kwa
lifikacjami konstruktora m ostów ; ale człowiek, k tóry dzięki sw ym kwalifikacjom administracyjnym umiał zapewnić powo
dzenie, powiedzm y, bankowi, posiada większość kwalifikacji, potrzebnych, powiedzmy, administratorowi kopalni węgla.
P od w zględem bowiem administracyjnym „naczelnik drobne
go oddziału p ocztow ego i Juljosz Cezar są z tej samej gliny", jak powiada I. Wilbois.
Niedocenianie różnorodności charakteru funkcji, a co za
jest, u nas zw łaszcza źródłem nieporozumień, o poważnych w prafctyioznem życiu następstwach.
Uczoność profesora, liuib autora nie jest żadną rękojmią, iż będzie on dobrym administratorem w dziedzinie, która sta
nowi przedmiot jego wykładu lub dzieła. — Fenomenalny głos tenora, lub wie-lki talent dramatyczny nie są kwalifika
cjami na dyrektora teatru. — Talent oratorski m ów cy parla
mentarnego nie przedstawia żadnego administracyjnego waloru.
Z drugiej znów strony nic nie stoi na przeszkodzie, aby dzielny, doświadczony życiow o i inteligentny gospodarz nie miałby być doskonałym materjałani na administratora nawet przedsięwzięć państwowych. — Minister oświaty nie musi być koniecznie pedagogiem, profesorem, lub uczonym z profe
sji a administrator w ielkiego dziennika — wybitnym litera
tem, lub publicystą.
Praktyka dowodzi, że w ybitny specjalista w pewnej dzie
dzinie, rzadko kiedy ujawnia w ybitne zdolności administra
cyjne. Nie należy brać jednak za regułę tego, co zdarza się jako rzadki wyjątek, współistnienie w osobniku obu tych uzdolnień.
Ale i w ów czas nawet obserwujemy często niepożądane administracyjnie zjawisko: zaniedbanie całokształtu, na ko
rzyść części, stanowiącej przedmiot profesjonalnego p rzy
zwyczajenia, lub predylekcji w rozpatrywanym zespole funk
cjonalnym. — W yb itn y kupiec na stanowisku naczelnego dy
rektora częstokroć zaniedbuje zagadnienia produkcji; technik nie docenia elementu handlowo ekonomicznego itd.
Doniosłość funkcji administracyjnej nie w yklucza bynaj
mniej doniosłości innych funkcji (technicznych, handlowych, finansowych itd.), które w każdym przedsięwzięciu w nale
żytym stopniu reprezentowane być muszą.
Doświadczenie u czy jednak, że im większą jest instytu
P R Z E M Y S Ł i H A N D E L
G Ó R N O Ś L Ą S K I Podstawowe reguły administrowania. Nr. 1/2 1925
administracyjnych absorbuje. O ile szef małego przedsiębior
stwa p rz Ciin ysło we go musi być przedewszystkiem technikiem profesjonalistą, jakkolwiek, obok tego .musi sprostać w s zy stkim innym funkcjom, -o tyle z.nów szef wielkiego zakładu przem ysłow ego winien być w pierwszej linii administratorem, choćby to miało być z uszczerbkiem innych kwalifikacji. M oż
na mu w y b a c zy ć pewną eneyklopedycizność pod względem techniki, handlu i finansów, ©o zaw sze uzupełnić może ko
optując do współpracy odpowiednich specjalistów. Braiku kwa lifikacji administracyjnych nic zastąpić nie jest w stanie.
Administracją ,w nowoczesnem najrazleglejszam znacze
niu tego terminu, przyjęto nazyw ać umiejętność realizacji po
stawionego zigóry celu. Z określenia tego wynika, iż zagad
nienie administracji wypełnia cały obszar celow ej działalno
ści ludzkiej, bez względu na jej rodzaj i zakres. Zesipół czyn
ności , zwanych administracyjnemi, tkwi, bo tkwić musi u podstaw y każdego aktu jednostki, grupy społecznej mniej
szej lub większej, narodu, lub związku narodów, o ile im w ła sna ich wola cudza, cel -pewien, pewną misję do wykonania narzuci.
Aktem — w pierw szym rzędzie administracyjnym jest każdy rodzaj działalności od zapewnienia bytu rodzinie aż do zapewnienia pomyślnoei i niezawisłego bytu państwu; od aikoji filantropijnej, aż do im prez o wielom ilionow ych z y skach; od skromnej pracowni -rękodzielnika, aż do fabrykacji, obliczonej na kilka tysięcy, np. samochodów dziennie, od akcji, mającej na celu pożytek państwa, społeczeństwa lub narodu, aż do czynów skierowanych ku ich szkodzie.
T o też administratorem jest zkonieczności każdy czło
w iek przez w iększą część swego żyw ota. Administratorem dobrym, lub złym , zależnie od te,go czy w ynik jego działalno
ści pokrył cel zg ó ry wytknięty, ozy te ż celu tego chybił. Je
dynie bowiem stopień, w jakim celu działalności został przez wynik pokrytym, jest sprawdzianem racjonalności zabiegów administracyjnych.
Umiejętność administrowania, 'jak każda zresztą -umiejęt
ność, jest zbiorem praw, zasad i reguł, iktóry-ch ipo-szanowa- nie zapewnia podjętej działalności realizację postawionego zgó ry celu -lub też, c-o na jedno wychodzi, których pogw ałce
nie sprowadza na podjętą imprezę w iększe lub mniejsze nie
powodzenia.
Źródłem praw, zasad i reguł administracyjnych jest do
świadczenie. Analiza każdego przedsięwzięcia, -uwieńczonego powodzeniem, a w w yższym jeszcze stopniu zakończonego klęską, dostarcza -szeregu -obserwacji, które zgenera-lizowane z naukową ostrożnością -i sprawdzane iprzy ikażdej okazji, sta
nowią jak dotąd prywatną w iedzę każdego administratora lub, jak od lat kilku, zdobycz publiczną.
Świadomość praw nie czyni jeszcze dobrym administra
torem każdego -bez wyjątku człowieka. Na kwalifikacje admi
nistracyjne składa się z jednej strony znaczna suma w iedzy, która odpotwiedniemi drogami może b yć nabytą, iz drugiej — pewna rozległa skala zdolności wrodzonych, bez których p rzy największej w ied zy praktykowanie administracji mo-żli- w em nie jest.
Pom im o to jednak oficjalne istnienie praw jako -owoc nau
k ow ych obserwacji przyspieszy formacje administratorów wśród ludzi, odpowiedniemi przez naturę obdarowanych ce
chami, przestrzeże i-ch przed błędami, wyrałkajiąoemi ze ską
pego osobistego doświadczenia, oraz wniesie w dziedzinę dzia
łalności praktycznej w szelkiego -rodzaju na -miejsce powszech
nie panującego dyiletantyzmu lub konwecjonalności, stosunek taik poważny, jak -tego wym aga sprawa.
J-akk-olwiek administracja stanowi najstarszą dziedzinę za
jęć ludzkich, jednak dopiero zastosowanie przez Taylora nau
kowej m etody przy badaniu wszelkich zagadnień życia fa
brycznego, uczyniło zeń przedmiot dostępny dla naukowej obserwacji. Pieirwsize kroki, poczynione w tej mierze, sprowa
dziły się do kolekcjonowania imon-oigrafji, dotyczących ustroju organizacyjnego, systemu użytych środków i osiągniętych re
zultatów w zakładach przem ysłowych, funkcjonujących z w y - jątkowem powodzeniem. Zebrane materjały pozwalają już dzisiaj na wprowadzenie pewnych ogólnych zasad, które, nie wyczerpując znajdującej się w faziie powstawania nauki ad
ministracji, stanowią niewątpliwie jej fundamenty.
Każda świadoma działalność ludzka, jako proces, złożony z w iększej lub mniejszej liczby dokonywanych bądź w spół
cześnie, bądź kolejno- aktów, winna być celową, planową, zor
ganizowaną i kierowaną. — Zapewnić te warunki działalności, znaczy administrować. —
Punktem w yjścia wszelkich świadomych, ku powodzeniu zmierzonych poczynań, jest dokładne rozpoznanie celu pro
jektowanej działalności. Rozpoznać cel — znaczy w yobrazić sobie wynik działalności, zanim działalność ta rozpoczętą z o stanie; znaczy —• z wyobrażalnych elementów rzeczyw istości stw orzyć sobie zg ó ry wizerunek, model tego, co ma być wykonane; znaczy — zdecydować, czy w danych warunkach czasu i miejsca i p rzy rozporządzalnych środkach, dany cel jest lub nie jest osiągalnym; znaczy wreszcie, w ytykając dzia łalności zupełnie określony kierunek, uchronić ją od w a g a . bondażu, pozbawić ją cech strzelania na „chybił trafił'1'. — Świat zadań wykonalnych posiada rozlegle granice; śmia
łość i zuchwałość ludzka rozszerza je z dniem każdym. — Nie znaczy to jednak, aby wszystko, co mniej lub w ięcej oderwana od życia jednostka lub kolegium począć lub uchwa
lić (choćby jednomyślnie) jest w stanie, musiało być w yko- nalnem, bądź w ogóle, bądź w danej epoce, bądź w danym miejscu. —• P rzed błędami, w ielce w tej dziedzinie licznymi, uchronić może bardzo rozwinięte, rzadziej u nas, niż gdzie
indziej spotykane, poczucie rzeczywistości. Orno jedynie jest w stanie wskazać to, co z celów pozornie nieosiągalnych mo
że być osiągnięte, jako- też i to, co pomimo pozornej w ykonal
ności, jest tylko utopją. — Ono rów nież ustrzeże od inne], czę
sto obserwowanej anomalii, przyjmowania za cel istotny te
go, co jest nim tylko pozornie. — Budowa dobrych samocho
dów jest tylko pozornym celem fabryki samochodów: )e.i ce
lem istotnym jest budowa takich samochodów, które będą m ógły być sprzedane p ow yżej ceny kosztu własnego, co nie wyklucza oczyw iście, że samochód może być dobrym.
Podobnież pozornym tylko celem jest istnienie instytucji państwowej, społecznej lub filantropijnej; celem jej Istotnym jest dostarczanie efektywne tych usług, dla których ao życia powołaną została. —
Żadna świadoma, ku powodzeniu zmierzająca działal
ność nie może być rozpoczętą, zanim plan działalności, uzgo
dniony w e wszystkich składowych częściach wykonania, nie zostanie całkowicie opracowany, i tylko plan jeden.
Akcja, podjęta bez planu jest imprezą znaną w potocznej mowie pod nazwą awantury, w bezzłośliw ym tego wyrazu znaczeniu.
Niejednolitość planu, jako nieuchronny skutek wielooso
bow ego nieshie-rar-chizowane-go kierownictwa, -tudzież niesta
łość planu, jako nieuchronne następstwo częstych zmian na stanowiskach naczelnych pozbawia działalność podstawowe
go- jej warunku —• ciągłości.
Ustanowienie planu, programu działalności, czyni apel, obok innych, do -jednego z rzadszych darów ludzkich, zdolno
