Delft University of Technology
Kleine aanpassing met groot effect
Nieuwe NEN 2699 biedt meer inzicht in levenscycluskosten
Dubbeling, Dirk
Publication date
2016
Document Version
Final published version
Published in
Bouwmarkt
Citation (APA)
Dubbeling, D. (2016). Kleine aanpassing met groot effect: Nieuwe NEN 2699 biedt meer inzicht in
levenscycluskosten. Bouwmarkt, 56(9), 8-9.
Important note
To cite this publication, please use the final published version (if applicable).
Please check the document version above.
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download, forward or distribute the text or part of it, without the consent
of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license such as Creative Commons.
Takedown policy
Please contact us and provide details if you believe this document breaches copyrights.
We will remove access to the work immediately and investigate your claim.
This work is downloaded from Delft University of Technology.
SVnarlctl
D E C E M B E R 2 0 1 6Wieuwe 1\!EI\3 2S99 biedt meer inzicht in iewenscyclyskosten
Kleine aanpassing met groot
effect
De a a n p a s s i n g v a n NEN 2 6 9 9 lijl<t p o s i
-t i e f -t e w o r d e n o n -t v a n g e n . Er is d a n ool&l-t;
b r e e d o v e r l e g o v e r g e v o e r d en de a a n
p a s s i n g e n zijn b e s c h e i d e n m a a r e f f e c
-tief. V o o r a l o p d r a c h t g e v e r s zijn e r m e e
g e b a a t , o m d a t k o s t e n e n k w a l i t e i t b e t e r
zijn af t e w e g e n .
Dirk Dubbeling Op 1 d e c e m b e r s l o o t de c o m m e n t a a r r o n d e v o o r de n i e u w e versie van NEN 2699 'Investerings- en e x p l o i t a t i e k o s t e n van o n r o e r e n d e zaken B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n en i n d e l i n g ' . De belangrijkste w i j z i g i n g betreft een aanpassing v a n de c l u s t e r i n g v a n g e b o u w i n s t a l l a -ties en enkele v e r s c h u i v i n g e n v a n d i v e r s e deelinstalla-ties. De n i e u w e c l u s t e r i n g zal h i e r d o o r beter a a n s l u i t e n o p de installatiebranche en v o o r deze installatiebranche ook beter h e r k e n b a a r zijn.Tevens z u l -len de kostenposten die n o d i g zijn v o o r de b e r e k e n i n g v a n del e v e n s c y c l u s k o s t e n , beter zijn te b e r e k e n e n o m d a t de p o s t e n beter zijn v e r d e e l d en de d e m a r c a t i e h e r k e n b a a r d e r en e e n d u i d i g e r is g e -maakt.
Na de t o e l i c h t i n g v a n de voorzitter van de N E N c o m m i s s i e ' K o s t e n -classificatie v a n o n r o e r e n d e z a k e n ' T i m de J o n g e (zie B o u w m a r k t 8), geeft ook i n s t a l l a t i e d e s k u n d i g e Bernd K a s t e n b e r g zijn v i s i e o p de N E N - a a n p a s s i n g . K a r s t e n b e r g heeft de n o r m o p e i g e n i n i t i a t i e f al a a n g e p a s t , o n d e r m e e r o p basis v a n zijn o p g e d a n e k e n n i s m e t het d o o r h e m en collega Roland Halle o n t w i k k e l d e r e k e n p r o g r a m m a v o o r l e v e n s c y c l u s k o s t e n v a n g e b o u w e n L C C v i s i o n , dat al bijna t w e e jaar o p de k o m e n d e w i j z i g i n g e n v o o r u i t l o o p t .
Berekeningssystemen achterliaald
" W e h e b b e n dat p r o g r a m m a g e m a a k t naar a a n l e i d i n g v a n v r a g e n uit de markt',' licht K a r s t e n b e r g zijn p r o g r a m m a t o e als a a n l o o p o p zijn v e r d u i d e l i j k i n g v a n de n o r m w i j z i g i n g . " W a t in de praktijk speelde, is nu ook in de NEN terecht g e k o m e n , w a n t de herziene n o r m w e r k t v a n g r o f naar f i j n en is over de g e h e l e l e v e n s d u u r v a n het v a s t g o e d beter te g e b r u i k e n . Dat betekent dat b o u w p r o j e c t e n in een v r o e g e fase w o r d e n aanbesteed en dat d a a r n a a s t de c o n t r a c t e n een steeds l a n g e r e p e r i o d e o m v a t t e n en niet m e e r de o n t w e r p f a s e , realisatiefase of o n d e r h o u d s f a s e a f z o n d e r l i j k . Projecten w o r d e n d a n v a n o n t w e r p t o t en m e t realisatie u i t b e s t e e d , g e k o p p e l d aan n o g eens d e r t i g j a a r e x p l o i t a t i e . IDat is b i j v o o r b e e l d bij UAV-GC- en PPS-p r o j e c t e n het g e v a l . Er w o r d t veel techniek v o o r g e s c h r e v e n o m het
e n e r g i e v e r b r u i k o m l a a g te b r e n g e n , m a a r o n d e r h o u d en v e r v a n -g i n -g v a n installaties kost óók -geld en dat w o r d t w e i e e n s v e r -g e t e n . Een lage EPC w i l n o g niet zeggen dat een g e b o u w e n e r g i e z u i n i g is en Frisse scholen h e b b e n niet a u t o m a t i s c h de j u i s t e installaties.
Betere herkenbaarheid
Op kosten v a n o n d e r h o u d en v e r v a n g i n g zijn de t r a d i t i o n e l e bere-k e n i n g s s y s t e m a t i e bere-k e n niet i n g e r i c h t , m a a r je w i l t v a n g r o f naar f i j n kunnen rekenen en over de g e h e l e l e v e n s d u u r de i m p a c t v a n ont-w e r p v a r i a n t e n b e p a l e n . Welke i n v l o e d heeft b i j v o o r b e e l d een ho-gere Rc-waarde of m e e r glas op i n v e s t e r i n g s k o s t e n , m a a r o o k o p o n d e r h o u d s - en energiekosten? K w a l i t e i t en kosten w o r d e n dus gek o p p e l d en d a a r m e e behalen onze geklanten veel t i j d w i n s t en gek w a l i -t e i -t s v e r b e -t e r i n g . "
Aangepaste NEN 2699 bevat
betere van clustering
gebouwinstallaties
De h u i d i g e i n d e l i n g van NEN2699 f a c i l i t e e r d e d o o r zijn o p b o u w v o l -gens Karstenberg het installatietechnisch deel niet v o l d o e n d e meer en d e m a r c a t i e s t u s s e n de v e r s c h i l l e n d e installaties w a r e n niet eend u i eend i g . "fVlaar je w i l t ook niet eendat eende n o r m h e l e m a a l w o r eend t o m g e -g o o i d , o m d a t deze dan v o o r de b o u w k o l o m niet m e e r herkenbaar zou zijn. B o v e n d i e n zou het een kostbare zaak w o r d e n o m w i j z i g i n -gen d o o r te v o e r e n in ieders s y s t e m e n . Door m e t een g r o t e g r o e p a d v i s e u r s , b o u w e r s en g e b o u w e i g e n a r e n die g e b o u w e n e x p l o i t e r e n hierover in discussie te g a a n , heeft een g r o e p j e s p e c i a l i s t e n , waar-o n d e r enkele c waar-o m m i s s i e l e d e n , een s y s t e e m k u n n e n waar-o p b waar-o u w e n dat niet veel a f w i j k t v a n de h u i d i g e n o r m , en dus herkenbaar blijft, naadloze a a n s l u i t i n g o p de d i v e r s e fases m o g e l i j k maakt en demar-caties inzichtelijk maakt. De n i e u w e i n d e l i n g m a a k t ook helder w a t er w e l en niet bij installaties h o o r t , zodat m i n d e r o n d e r l i n g e a f s t e m -m i n g t u s s e n partijen n o d i g is."
Installaties als systeem beschouwd
Het ingebrachte p r i n c i p e in de n i e u w e NEN is FODAR, in de installa-t i e b r a n c h e een g e b r u i k e l i j k e m e installa-t h o d e . Deze is g e s installa-t o e l d o p heinstalla-t idee dat de c o m p o n e n t e n v a n installaties niet o p zich w e r k e n , m a a r ge-z a m e n l i j k f u n c t i o n e r e n in een s y s t e e m dat o p w e k k i n g , d i s t r i b u t i e en afgifte o m v a t en dat regelbaar is. " E e n v o o r b e e l d is v e r w a r m i n g . Die bestaat uit een ketel, een v e r w a r m i n g s l e i d i n g en een radiator m e t t h e r m o s t a a t k r a a n o m het w a r m e r of k o u d e r te laten w o r d e n . M e t deze i n d e l i n g zijn zowel het w e r k t u i g b o u w k u n d i g als het elek-trotechnisch deel in het installatietechnische gedeelte v a n het kos-tenoverzicht t e r e c h t g e k o m e n . Wat o p v a l t is dat er m e e r c l u s t e r i n g e n in de installaties zijn aangebracht, w a a r d o o r een v e r g e l i j k i n g tussen b o u w p r o j e c t e n beter m o g e l i j k is o p een h o g e r d e t a i l n i v e a u dan v o o r h e e n . "
Qua d e m a r c a t i e zijn er o o k a a n p a s s i n g e n d o o r g e v o e r d , veelal o m d a t deze v o o r de branche beter h e r k e n b a a r zijn. K a r s t e n b e r g :
"Zo zat de sprinkler in het h o o f d s t u k 65-gedeelte v a n de
elektrotechnische installaties. Deze v a l t echter a l t i j d o n d e r de w e r k t u i g -b o u w k u n d i g installateur en heeft d a a r m e e een aparte post g e h a d in h o o f d s t u k 51. Deze w a s eerst bezet d b o r het h o o f d s t u k W a r m t e o p -w e k k i n g . W a r m t e o p -w e k k i n g s t o n d los v a n d i s t r i b u t i e en afgifte en w a s dus geen F O D A R - k o p p e l i n g . D o o r w a r m t e o p w e k k i n g te ver-plaatsen naar de andere v e r w a r m i n g s i n s t a l l a t i e s o n d e r h o o f d s t u k 56 kon er ook direct een n i e u w cluster K l i m a a t i n s t a l l a t i e s w o r d e n g e c r e ë e r d . Dit bestaat uit v e r w a r m i n g , k o e l i n g en v e n t i l a t i e . Dankzij deze clustering kan nu in de v r o e g s t e o n t w e r p f a s e een e e n d u i d i g e prijs w o r d e n a f g e g e v e n , w a a r i n direct d u i d e l i j k is dat w a r m t e o p -w e k k i n g daarin is ver-werkt."
Qvm' de gelnele le^ensckour
Elektrotechnische installaties
Van de elektrotechnische installaties is h o o f d z a k e l i j k de d e m a r c a t i e e e n d u i d i g e r g e w o r d e n dankzij een betere g r o e p e r i n g v a n o n d e r d e len. Er is een d r i e d e l i n g g e m a a k t naar centrale i n s t a l l a t i e s , d e c e n -trale e n e r g i e - i n s t a l l a t i e s en decen-trale s i g n a a l - i n s t a l l a t i e s . Onder de c e n t r a l e installaties valt de hele e n e r g i e v e r d e l i n g in het g e b o u w , zoals de trafo's en de v e r d e l e r s . De d e c e n t r a l e e n e r g i e i n -stallaties o m v a t t e n de t w e e d e l i n g a a n s l u i t i n g e n v o o r de g e b r u i k e r s (de w a n d c o n t a c t d o z e n v o o r de g e b r u i k e r s v a n het g e b o u w ) en ver-l i c h t i n g s i n s t a ver-l ver-l a t i e s . " S a m e n v a ver-l ver-l e n ze n o g o n d e r een cver-luster zodat t u s s e n w o n i n g b o u w p r o j e c t e n de installaties g o e d v e r g e l i j k b a a r b l i j -v e n , w a n t in de w o n i n g b o u w zitten de w a n d c o n t a c t d o z e n en - ver-l i c h t i n g s i n s t a ver-l ver-l a t i e s o n d e r dezever-lfde g r o e p , m a a r bij een k a n t o o r of school zijn d i t t w e e g e s c h e i d e n installaties. De s i g n a a l i n s t a l l a t i e s zijn v e r d e e l d in d r i e o n d e r d e l e n , te w e t e n de c o m m u n i c a t i e i n s t a l l a -ties (zoals i n t e r c o m en data), de b e v e i l i g i n g s i n s t a l l a t i e , z o w e l s a f e t y als security, en als d e r d e het g e b o u w m a n a g e m e n t s y s t e e m . De ge-b o u w m a n a g e m e n t i n s t a l l a t i e heeft nu ook een ge-betere d e m a r c a t i e g e k r e g e n d o o r de regeltechniek van de k l i m a a t i n s t a l l a t i e apart te b e s c h o u w e n en bij h o o f d s t u k 58 te laten."
Weinig weerstand
"Tegen v o r i g e w i j z i g i n g e n v a n de n o r m w a s i n d e r t i j d nogal w a t w e e r s t a n d , v o o r a l v a n w e g e de angst dat een v e r a n d e r i n g veel w e r k m e t zich zou m e e b r e n g e n ' ; h e r i n n e r t K a r s t e n b e r g zich. Hij stelt: " J e kunt w e l aan het v e r l e d e n b l i j v e n v a s t h o u d e n , m a a r je m o e t ook naar de t o e k o m s t kijken. De aangepaste NEN zal echt een v e r b e t e -r i n g z i j n , m e t slechts een klein aantal bescheiden w i j z i g i n g e n d i e
Nieuwe vormen van aanbesteden
maakten aanpassing wenselijk
zijn a f g e s t e m d o p n i e u w e c o n t r a c t v o r m e n en o n t w e r p v a r i a n t e n , die beter m e t elkaar zijn te v e r g e l i j k e n en m i n d e r d i s c u s s i e s o v e r d e -m a r c a t i e s o p r o e p e n . Je k u n t nu o p basis v a n eisen de c o -m b i n a t i e v a n b e n o d i g de installaties b e n o e m e n en d a a r v a n z o w e l de i n v e s -t e r i n g s k o s -t e n als de kos-ten v a n he-t b i j b e h o r e n d o n d e r h o u d en energie b e r e k e n e n . D o o r kosten en k w a l i t e i t te c o m b i n e r e n k u n n e n o p d r a c h t g e v e r s een i n h o u d e l i j k e a f w e g i n g t u s s e n b e i d e a s p e c t e n m a k e n . In de n i e u w e NEN zijn l e v e n s d u u r k o s t e n en k w a l i t e i t d u s beter g e k o p p e l d en g e b o r g d . "De eerste f e e d b a c k v a n partijen is positief. "IVlen v i n d t de v e r a n d e -ring heel logische en je h o o r t vaak de o p m e r k i n g : ' W a a r o m h e b b e n w e dat niet eerder g e d a a n ? ' "
