• Nie Znaleziono Wyników

Optymalizacja podatkowa w dzia alno ci przedsi biorstw cele, narz dzia, ryzyko oraz korzy ci

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Optymalizacja podatkowa w dzia alno ci przedsi biorstw cele, narz dzia, ryzyko oraz korzy ci"

Copied!
8
0
0

Pełen tekst

(1)

Dawid Piskorz

II rok SS2, Finanse i Rachunkowo

Optymalizacja podatkowa w dziaalnoci przedsibiorstw – cele, narzdzia, ryzyko oraz korzyci

Wstp

Celem niniejszego artykuu jest przedstawienie zagadnie zwizanych z optymalizacj podatkow w dziaalnoci korporacji midzynarodowych. Warto podkreli, e aktywno ta jest obecnie jednym z kluczowych instrumentów dziaalnoci gospodarczej na wiecie. Du e podmioty gospodarcze oraz korpora- cje midzynarodowe uzyskuj dziki tego typu zabiegom znaczce korzyci, przede wszystkim przez minimalizacj strat podatkowych. Z uwagi na fakt, e przedsibiorstwa nale ce do sektora MSP w mniejszym zakresie korzystaj

z optymalizacji podatkowej, w artykule zamieszczono kwestie dotyczce jedynie podmiotów funkcjonujcych w globalnym otoczeniu.

Wykorzystane w pracy metody badawcze skupiaj si wokó logicznej anali- zy zjawiska midzynarodowej optymalizacji podatkowej, potwierdzonej dziki obserwacjom praktycznych sposobów postpowania spóek notowanych na Giedzie Papierów Wartociowych w Warszawie. Pomocna bya ponadto analiza pimiennictwa i metoda porównawcza korzyci i kosztów. Warto jednak podkre-

li, i w artykule starano si odnie do literatury przedmiotu w sposób kon- kretny, nie pozbawiajc go praktycznego charakteru.

W wietle tendencji zachodzcych na rynku wiatowym, nale y przypusz- cza, i w krótkim okresie zostanie odnotowany wzrost zainteresowania optyma- lizacj fiskaln. Wskazuj na to zarówno wzrost liczby doradców podatkowych, zajmujcych si analizowan tematyk, jak i rosnca dynamika wzrostu przy- chodów ze sprzeda y midzynarodowych przedsibiorstw.

D c do przybli enia treci pracy, nale y odnotowa, i w pierwszej czci wyjaniono kluczowe aspekty zwizane z prezentowan tematyk – definicje, cele i narzdzia optymalizacji podatkowej w kontekcie korporacji midzynaro- dowych. Kolejno zilustrowano najwa niejsze koszty i korzyci minimalizacji obci e podatkowych1. Istotnym elementem artykuu s równie przykady optymalizacji midzynarodowej, stosowanej przez spóki notowane na GPW

1 Autor, w celu uzyskania dostatecznej jasnoci przekazu, u ywa okrelenia „minimalizacja (ograni- czenie) obci e podatkowych”, jako synonimicznego zwrotu „optymalizacji podatkowej”.

(2)

w Warszawie. Praca zwieczona jest podsumowaniem, które uwypukla podsta- wowe elementy skadowe badanego zagadnienia.

1. Definicje, cele, narzdzia optymalizacji

Pragnc gruntownie zilustrowa sens optymalizacji podatkowej, nale y przedstawi obecne w literaturze przedmiotu definicje. S. Kudert wraz z M. Ja- mro ym definiuj optymalizacj podatkow jako wybór zgodnego z prawem sposobu osignicia okrelonego rezultatu ekonomicznego przy zao eniu mini- malizacji towarzyszcych temu obci e podatkowych2. Natomiast A. Ladziski okrela opisywane zagadnienie jako wybór realizacji wybranego rezultatu eko- nomicznego, z którym wi e si najmniejszy ci ar podatkowy. Wedug niego optymalizacj mo na rozumie jako proces planowania dziaa pod ktem osi- gnicia z góry zao onego efektu oraz jako proces analizy, który ma doprowadzi

do znalezienia rozwizania, którego implementacja ma przynie zakadane efek- ty3. Reasumujc obie definicje, mo emy skrótowo okreli optymalizacj sposo- bem na obni anie zobowiza podatkowych.

Gównym celem optymalizacji jest maksymalizacja wyniku finansowego net- to, to sama ze zwikszeniem rodków pieni nych – powodujcych wzrost ak- tywów podatnika, poprzez redukcj obci e finansowych4. Cel jest zatem wy- mierny ekonomicznie. Tym niemniej, nie mo na zapomnie o kontrowersjach zwizanych z ograniczaniem obci e podatkowych. Nale y bowiem ucili, i jawnym nieprzestrzeganiem prawa jest uchylanie si od opodatkowania, nie za

sama optymalizacja podatkowa, która co do zasady jest dziaaniem legalnym. S

to zatem dwa zupenie odrbne pojcia, o czym nale y pamita5.

Narzdzia optymalizacji podatkowej, wykorzystywane przez korporacje midzynarodowe bazuj na transferach rodków pomidzy fili zagraniczn

a spók macierzyst. Wyszczególni trzeba w tym kontekcie ceny transferowe, opaty licencyjne i menad erskie, wypaty dywidend oraz po yczki fasadowe6. Ka de rodki przetransferowane z kraju o wy szej restrykcyjnoci podatkowej do kraju o ni szych stawkach, mog przynie potencjalne zwikszenie zysków/

ograniczenie strat netto.

2 M. Jamro y,S. Kudert,Optymalizacja opodatkowania dochodów przedsibiorstw, ABC Wolters Kluwer Business, Warszawa 2013.

3 A. Ladziski,Prawne granice optymalizacji podatkowej, „Przegld Podatkowy” 2008, nr 6.

4 A. Dbiec, XIV Ogólnopolska Konferencja Podatkowa, Optymalizacja podatkowa – legalna metoda na obnianie podatków, Chorzów 2013.

5 A. Spoz,Wybrane metody optymalizacji podatkowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego nr 52, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, Szczecin 2012, s. 237.

6 E. Najlepszy, Finanse midzynarodowe przedsibiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warsza- wa 2013, s. 266–276.

(3)

Niezbdne w celu minimalizacji zobowiza podatkowych okazuj si rów- nie raje podatkowe i centra offshore. Raje definiowane s z reguy jako kraje o niskich lub zerowych stawkach podatkowych. Stanowi one naturalnie przed- miot arbitra u podatkowego. Polskie przepisy nie okrelaj jednak szczegóowo pojcia raju podatkowego. W ustawie zawarto jedynie zwrot „kraj lub terytorium stosujce szkodliw konkurencj podatkow”7. Kraje te musz cechowa si ni- skimi kosztami administracyjnymi i bie cej dziaalnoci, brakiem restrykcji de- wizowych, waciwym z punktu widzenia optymalizacji systemem prawnym, stabiln sytuacj gospodarcz i polityczn, a przede wszystkim brakiem bd

niskimi obci eniami fiskalnymi.

Centra offshore tak e pozwalaj minimalizowa obci enia podatkowe. Cen- tra te s obszarami podobnymi do rajów, jednak wykazuj nieco odmienne cechy.

Precyzyjny opis ró nic pomidzy rajami podatkowymi a centrami offshore przedstawiono w pracy E. Najlepszego – Finanse midzynarodowe przedsibiorstw8.

Podsumowujc instrumentarium midzynarodowej optymalizacji fiskalnej, warto nadmieni, e ekonomicznej optymalizacji przepywów finansowych su y arbitra rynków pieni nych, systemów podatkowych i lokalnych regulacji prawnofinansowych.

2. Koszty i korzyci optymalizacji

Zasadniczym ryzykiem minimalizacji obci e podatkowych przez przed- sibiorstwa jest brak dostatecznej klarownoci przepisów. Skutkiem tego jest równie problem zwizany z orzecznictwem organów podatkowych, które wy- kazuj du  odmienno opinii, spowodowan brakiem jednolitej praktyki po- datkowej. Poza tym, spory administracyjne s w takich przypadkach czasochon- ne, a opaty wysokie. Przepisy budz du e wtpliwoci interpretacyjne i adne kwestie nie zapowiadaj finau tych sporów. Wynika to z rozbie noci d e

(konfliktu interesów) dwóch gównych grup podmiotów partycypujcych w sporze. Przedsibiorcy nie zmieni bowiem swojej preferencji do minimalizo- wania obci e podatkowych, organy fiskalne natomiast nie zaprzestan dziaa

majcych na celu maksymalizacj wpywów podatkowych.

Korzyci wynikajce ze stosowania optymalizacji podatkowej s znaczce.

Przede wszystkim wyró ni nale y wród nich minimalizacj zobowiza po- datkowych, co przekada si na wzrost zysku netto. Osiganiu wysokich korzyci su  du e ró nice stawek podatku od dochodów przedsibiorstw (CIT) w po-

7 Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, art. 9a, Dz. U. z 2000 r.

Nr 54, poz. 654 z pón. zm. oraz ustawa o podatku dochodowym od osób zycznych, art. 25a, Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z pón. zm.

8 E. Najlepszy, op. cit., s. 398.

(4)

szczególnych krajach. Korzystny wpyw na wynik finansowy spóki midzyna- rodowej, mo e mie tak e modyfikacja strategii wypacania udziau w zyskach – dywidend. Egzemplifikacj tego zjawiska stanowi przykad dywidend wypaca- nych przez zagraniczne spóki na rzecz spóki cypryjskiej. Mog one by w pew- nych okolicznociach zwolnione od podatku dochodowego. Dywidendy, wypa- cane przez cypryjskie przedsibiorstwa swoim wspólnikom, tak e nie stanowi

przedmiotu opodatkowania w pastwie cypryjskim.

Poza ograniczeniem obci e podatkowych, do pozytywnych skutków optymalizacji nale y zaliczy: redukcj kosztów finansowych, efektywn realoka- cj rodków, wzmocnienie pozycji konkurencyjnej na rynku krajowym i global- nym, wzrost rentownoci bie cej oraz pynnoci, a tak e maksymalizacj zy- sków korporacji midzynarodowej9. Podkrelenia wymaga równie fakt, e ko- rzyci optymalizacji podatkowej midzynarodowych podmiotów gospodarczych maj w gównej mierze charakter finansowy, czyli mierzalny.

Zestawienie analizowanych powy ej potencjalnych kosztów i korzyci opty- malizacji zilustrowano w tabeli 1.

Tabela 1. Zestawienie potencjalnych kosztów i korzyci optymalizacji podatkowej

Koszty Korzyci

Brak klarownych przepisów

podatkowych Minimalizacja obci e podatkowych

Odmienno orzecznictwa organów

sdowych Maksymalizacja zysku netto

Wysokie opaty administracyjne zwiza- ne z procesami sdowymi dotyczcymi optymalizacji

Redukcja kosztów finansowych

Konflikt interesów Wzmocnienie pozycji konkurencyjnej na rynku krajowym i globalnym

ródo: Opracowanie wasne.

3. Optymalizacja podatkowa na podstawie wybranych spóek notowanych na Giedzie Papierów Wartociowych w Warszawie

Jak wynika z analizy Instytutu Edukacji Konsumentów na Rynku Kapitao- wym, polskie spóki giedowe ograniczaj obci enia podatkowe poprzez zaka- danie podmiotów gównie na Cyprze oraz w Holandii. Porednio wykorzysty- wane s równie fundacje, np. w Lichtensteinie. Dostrzega si równie spóki

9 Ibidem, s. 277.

(5)

porednie zlokalizowane w Luksemburgu, Panamie, czy na Kajmanach i Wy- spach Dziewiczych10.

Przykad Cypru jest zdecydowanie najbardziej popularnym rozwizaniem problemu nadmiernego opodatkowania zarówno w Polsce, jak i na wiecie. Nie- spena 600 mln PLN wynosi pakiet akcji Multimedia Polska SA, posiadanych przez cypryjsk spók TRI Media Holdings Ltd. Natomiast inna spóka cypryj- ska, zwizana z polskim przedsibiorc, posiada 380 mln PLN pakiet akcji Zaka- dów Tuszczowych Kruszwica SA. Ponadto, okoo 10% akcji Kredyt Inkasso SA znajduje si w posiadaniu cypryjskiej Dekra Holding SA. Co ciekawe, zao yciel ukraiskiego koncernu notowanego na Giedzie Papierów Wartociowych w Warszawie – Kernel Holding SA jest wacicielem spóki Namsen Limited z siedzib w Nikozji. Spóka ta posiada akcje Kernel Holding SA o wartoci 1,64 mld PLN. Na dodatek, jest ona zarejestrowana w Luksemburgu. Prawdziwe jest zatem twierdzenie, e ukraiska spóka zarejestrowana w Luksemburgu, notowana jest na polskiej giedzie, podatki paci za na Cyprze. Ten mechanizm pokazuje, jak wa ne i powszechne jest zjawisko midzynarodowej optymalizacji podatkowej11.

Redukcji obci e podatkowych su  równie wymienione powy ej funda- cje w Lichtensteinie. Tak aktywno wykazyway w ostatnich latach midzy innymi Prospera oraz FAM Grupa Kapitaowa SA12.

Podsumowanie

Rosnce stawki podatkowe przez wiele lat stanowiy kluczow determinant

rozwoju strategii ograniczajcych zobowizania przedsibiorstw z tytuu podat- ków. Pomimo globalnych obni ek stawek CIT w XXI w., wykreowanych zostao wiele sposobów optymalizacji podatkowej w dziaalnoci korporacji midzyna- rodowych13.

Zastanawiajc kwesti mo e by zasadno i sprawiedliwo stosowania optymalizacji podatkowej. W kontekcie tych wtpliwoci nasuwa si pytanie, czy optymalizacja jest zgodna z prawem? Jak powszechnie wiadomo, czowiek postpujcy racjonalnie, czyli homo oeconomicus, wykazuje d enie do maksyma- lizowania wasnych zasobów ekonomicznych i gromadzenia oszczdnoci. Nie mo e by zatem potpienia dla ograniczania ponoszonych kosztów, je eli takie

10 Wymienione lokalizacje stanowi jedynie najwa niejsze kierunki optymalizacji podatkowej. Poza nimi istnieje wiele innych pastw, powszechnie uznawanych przez inwestorów za raje podatkowe.

11 H. K. Stachowiak, Optymalizacja podatkowa w polskich spókach giedowych, „Kurier Finansowy” 2009, nr 6(18), s. 16–17.

12 Ibidem.

13 P. Huczko,Infor.pl, http://ksiegowosc.infor.pl/ [dostp: 23.05.2013].

(6)

mo liwoci istniej. Prawn akceptacj zjawiska optymalizacji stanowi orzeczenie amerykaskiego sdziego L. Handa, który stwierdzi: „Nie ma nic zego w takim organizowaniu spraw, aby paci podatki tak niskie, jak to jest mo liwe”14.

Racjonalnie dziaajcy na rynku wiatowym przedsibiorcy, stosuj przede wszystkim transfery kapitau do rajów podatkowych i centrów offshore. W ra- mach tej aktywnoci wyró ni trzeba przede wszystkim: ceny transferowe, opaty licencyjne i menad erskie, wypaty dywidend, a tak e po yczki fasadowe. Za- uwa alny jest wzrost arbitra u podatkowego, prawnofinansowego oraz rynków finansowych. Powy sze dziaania maj na celu gównie redukcj kosztów finan- sowych, wzrost wskaników rentownoci i pynnoci korporacji, ugruntowanie pozycji rynkowej, efektywn realokacj rodków pieni nych i maksymalizacj

zysków lub ograniczenie strat.

Podstawowym ryzykiem optymalizacji jest niska przejrzysto przepisów prawnych, które utrudniaj skuteczn interpretacj dziaa korporacji midzyna- rodowych. Korzyci natomiast s co do zasady mierzalne, poniewa cechuje je natura monetarna.

Spóki notowane na GPW stanowi klarown ilustracj postpowania opty- malizacyjnego. Wykorzystuj one raje podatkowe takie jak Cypr, Panama, Lich- tenstein, czy Wyspy Dziewicze do maksymalizacji osiganych zysków netto.

Jednak e z punktu widzenia pastwa, dziaania te s bez wtpienia spoecznie niepo dane. W zgodzie z powy szym aspektem, odpowied na pytanie o za- sadnoci podwy szania stawek podatkowych w Polsce pozostanie negatywna dopóki, dopóty polskie spóki bd masowo stosoway strategie optymalizacyjne, minimalizujc tym samym pastwowe wpywy bud etowe.

Podsumowujc powy sze rozwa ania, nale y stwierdzi, e midzynarodo- wa optymalizacja podatkowa niesie za sob dwa istotne, lecz odmienne skutki:

maksymalizuje zyski finansowe korporacji oraz minimalizuje wpywy bud eto- we pastw nie bdcych rajami podatkowymi.

Bibliografia

Dbiec A., XIV Ogólnopolska Konferencja Podatkowa, Optymalizacja podatkowa – legalna metoda na obnianie podatków, Chorzów 2013.

Griffith K., Judge Learned Hand and the Role of the Federal Judiciary, Norman: Oklahoma University Press, Oklahoma 1973.

Huczko P., Infor.pl, http://ksiegowosc.infor.pl.

Jamro y M., Kudert S., Optymalizacja opodatkowania dochodów przedsibiorstw, ABC Wolters Kluwer Business, Warszawa 2013.

Ladziski A., Prawne granice optymalizacji podatkowej, „Przegld Podatkowy” 2008, nr 6.

14 K. Griffith, Judge Learned Hand and the Role of the Federal Judiciary, Norman: Oklahoma University Press, Oklahoma 1973.

(7)

Michaek-Machniewska M., Czy raje podatkowe przestan istnie?, (http://biznes.interia.pl/

wiadomosci/news/czy-raje-podatkowe-przestana-istniec,1834796,4199).

Najlepszy E., Finanse midzynarodowe przedsibiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekono- miczne, Warszawa 2013.

Spoz A.,Wybrane metody optymalizacji podatkowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego nr 52,Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, Szczecin 2012.

Stachowiak H.K., Optymalizacja podatkowa w polskich spókach giedowych, „Kurier Finan- sowy” 2009, nr 6(18).

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, art. 9a, Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z pón. zm. oraz ustawa o podatku dochodowym od osób zycznych, art. 25a, Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z pón. zm.

Streszczenie

Artyku prezentuje analiz optymalizacji fiskalnej stosowanej powszechnie przez korpo- racje midzynarodowe. Zawarto w nim kluczowe aspekty zwizane z opisywanym zagadnieniem, takie jak definicje, cele i instrumenty optymalizacji podatkowej.

Gównym celem optymalizacji, rozumianej jako wszelkie zgodne z prawem dziaania zmniejszajce poziom obci e fiskalnych, jest maksymalizacja zysku przedsibiorstwa.

D enie do powy szego celu umo liwiaj narzdzia, takie jak ceny transferowe, opaty licencyjne i menad erskie, wypaty dywidend oraz po yczki fasadowe. Optymalizacja mo liwa jest midzy innymi dziki istnieniu tak zwanych rajów podatkowych i centrów offshore. W artykule przedstawiono gówne miejsca ich wystpowania.

W tekcie zawarto tak e opis potencjalnych kosztów i korzyci, wynikajcych ze stoso- wania przez przedsibiorstwa metod optymalizacyjnych. Szczególnie istotne koszty zwizane s z brakiem klarownych przepisów podatkowych, niejednorodnym podej-

ciem organów sdowych, wysokimi opatami administracyjnymi oraz ze sporami doty- czcymi odmiennoci interesów. Korzyci natomiast wynikaj przede wszystkim z mi- nimalizacji obci e podatkowych i redukcji kosztów, co determinuje maksymalizacj

zysku netto oraz wzmocnienie pozycji konkurencyjnej zarówno na rynku krajowym, jak i wiatowym.

Ostatnia cz pracy zawiera przykady dziaa minimalizujcych poziom obci e

podatkowych wdra ane przez spóki notowane na Giedzie Papierów Wartociowych w Warszawie. W odniesieniu do powy szego warto zaznaczy, e najczciej wybiera- nymi przez przedstawione korporacje krajami bdcymi destynacj optymalizacji byy Holandia i Cypr.

Sowa kluczowe: optymalizacja podatkowa, obci enia fiskalne, raje podatkowe

(8)

FISCAL OPTIMIZATION OF INTERNATIONAL CORPORATIONS – OBJECTIVES, TOOLS, RISKS AND BENEFITS

Summary

The article presents an analysis of international tax optimization. The text includes defi- nitions, aims and instruments of fiscal optimization.

Firstly, an important thing is that optimization must be in accordance with applicable law. Secondly, the main aim of the optimization is the maximization of company`s gross profit. Striving for this objective is possible because of such tools as transfer pricing, license fees, managerial fees, dividends and loans. The existence of tax havens and off- shore centres is also very important in optimisation mechanism. The article presents the main places of their occurrence.

Additionally, author describes potential costs and benefits, which are connected with fiscal optimization methods. On the one hand, costs are associated with lack of tax legis- lation, high administrative fees and conflict of interest. On the other hand, benefits are associated with minimization of tax burden, cost`s reductions, maximization of gross profit and strengthen competitive position.

The aforementioned issue is illustrated by a few examples of transactions conducted by companies listed on the Warsaw Stock Exchange. The majority of Polish companies use tax optimization in the Netherlands and Cyprus.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Muzyka jako bodziec zosta a bardzo dok adnie przebadana w ka dym jej wymia- rze, dzi ki czemu mo liwe jest zbudowanie strategii, która b dzie odpowiada a potrze- bom

Omawiane zwi¹zki odnosz¹ siê g³ównie do relacji miêdzy kosztami pracy, a cenami drewna bêd¹cymi g³ównym Ÿród³em przychodów dzia³alnoœci nadleœnictw w osi¹ga- nym

Pos∏ugujàc si´ miarà niepodobieƒstwa struktur (intensywnoÊci zmian strukturalnych) dokonano pomiaru i oceny zmian struktury zatrudnienia i struk- tury produkcji

Tak znaczna iloĞü związków fosforu i azotu w wodach rzeki, jak i w jej dopáywach pochodzi przede wszystkim ze spáywów powierzchniowych z terenów rolniczych nawoĪonych

W sezonie 2017 odbyło się 8 szkoleń OSP, które na zlecenie GKSPiT organizowały Zarządy Okręgowe PZM w Warszawie, Katowicach, Opolu, Poznaniu, Lublinie i Bydgoszczy. Szkoleniem OSP

Najważniejszymi założeniami na sezon 2016 w występach zagranicznych były punktowane miejsca Tomasza Wysockiego w Mistrzostwach Świata w klasie MX2, znalezienie się w

c) V Ogólnopolskiego Turnieju Bezpieczeństwa w Ruchu Drogowym dla Uczniów Szkół Specjalnych i Specjalnych Ośrodków Szkolno-Wychowawczych. 6) Mapa ryzyka na drogach krajowych w

2) Finał XV Ogólnopolskiego Młodzieżowego Turnieju Motoryzacyjnego odbył się w dniach 10-12 czerwca 2011 r. Wszystkie finały otrzymały dofinansowanie z budżetu Głównej