Title: Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim jako forma aktywizacji seniorów
Author: Sylwia Ryszawy
Citation style: Ryszawy Sylwia. (2014). Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim jako forma aktywizacji seniorów. W: A.
Szczurek-Boruta, B. Chojnacka-Synaszko (red.), " Człowiek w przestrzeni
lokalnej - dobre praktyki wspierania rozwoju, aktywizacji i integracji społecznej
osób starszych" (S. 60-71). Toruń : Wydawnictwo Adam Marszałek
Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim
jako forma aktywizacji seniorów
Wstęp
Życie we współczesnym społeczeństwie wymaga nie tylko przystosowa- nia się do nowych wymagań oraz warunków, ale także ciągłego zdobywa- nia i pogłębiania wiedzy, dzięki której możliwa staje się aktywna działalność w różnych dziedzinach społecznych, kulturalnych czy oświatowych.
Człowiek uczy się przez całe życie, poczynając od narodzin aż po kres do- rosłości. Ważnym zagadnieniem edukacyjnym staje się kształcenie ustawicz- ne szczególnej grupy osób, jaką są seniorzy. Przejście na emeryturę to dla niektórych czas wycofania się z aktywnego życia społecznego, dlatego przed społeczeństwem staje ważne zadanie, jakim jest aktywizacja tych osób w celu ich dalszego rozwoju.
Jedną z instytucji wpisujących się w ideę kształcenia osób starszych są Uniwersytety Trzeciego Wieku, których działalność rozpowszechniona jest na całym świecie i pozwala nie tylko na dalszą edukację, ale również ma zna- miona społeczne, dając nadzieję i szansę na ukazanie starości jako szczegól- nego etapu w życiu człowieka.
W podjętych rozważaniach, odwołując się do koncepcji kształcenia usta- wicznego1 oraz teorii aktywności2, zwrócę uwagę na rolę i znaczenie Uniwer- sytetu Trzeciego Wieku w aktywizacji osób starszych.
Materiał zaprezentowany w artykule został zebrany przy pomocy metody analizy dokumentów oraz metody sondażu diagnostycznego z wykorzysta- niem techniki wywiadu3.
Zakładam, że aktywne uczestnictwo w życiu i działalności Uniwersytetu Trzeciego Wieku jest szansą na dalszy rozwój intelektualny, fizyczny i spo- łeczny osób starszych, a aktywizacja ich potencjału oraz możliwości pozwala na kreowanie „obrazu starości” jako ważnego etapu w egzystencji człowieka, pozwalającego na godne i satysfakcjonujące przeżycie „jesieni życia”.
Uniwersytety Trzeciego Wieku i ich znaczenie dla rozwoju osób starszych Aktywizacja osób starszych to zadanie realizowane przez wiele instytucji, organizacji i stowarzyszeń. Wśród nich ważną rolę odgrywają Uniwersytety Trzeciego Wieku proponujące uczestnictwo w wielu formach aktywności za- spokajających potrzeby społeczne, psychiczne i fizyczne, pozwalając tym sa- mym na dalszy rozwój seniorów.
Pierwszy Uniwersytet Trzeciego Wieku (UTW) powstał we Francji w 1973 roku, a jego inicjatorem był Pierre Vellas4. Celem działalności Uniwersytetu było: „umożliwienie kształcenia ustawicznego osobom starszym; kształcenie studentów w zakresie gerontologii społecznej; przygotowanie odpowiedniej
1 Zob. m.in. A. Matlakiewicz, Koncepcja edukacji ustawicznej w ujęciu Między- narodowej Encyklopedii Dorosłych i Kształcenia Zawodowego, w: Z. P. Kruszewski, J. Półturzycki, E. A. Wesołowska (red.), Kształcenie ustawiczne – idee i doświadcze- nia, Płock 2003, Wydawnictwo Naukowe „NOVUM”.
2 A. Leszczyńska-Rejchert, Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę peda- gogiki starości, Olsztyn 2006, Wyd. UWM, s. 56.
3 Zob.: M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kra- ków 2000, Oficyna Wydawnicza „Impuls”; M. Łobocki, Metody i techniki badań pe- dagogicznych, Kraków 2000, Oficyna Wydawnicza „Impuls”; K. Rubacha, Metodolo- gia badań nad edukacją, Warszawa 2008, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonal- ne. Badania przeprowadzono w lutym i marcu 2014.
4 B. Ziębińska, Uniwersytety Trzeciego Wieku jako instytucje przeciwdziałające marginalizacji osób starszych, Katowice 2010, „Śląsk” Sp. z o.o. Wydawnictwo Na- ukowe, s. 165.
kadry specjalistów pracujących dla ludzi starszych oraz prowadzenie badań dotyczących problemów medycznych, prawnych i psychospołecznych wieku starczego”5.
Obecnie UTW mają szerszy zakres działań: „(…) mają one coraz więk- sze znaczenie w aktywizacji społecznej swoich słuchaczy, nie tylko w ści- słych kręgach słuchaczy UTW, ale również w społeczności lokalnej, w któ- rej działają”6.
„Podstawową funkcją UTW jest rozbudzanie i zaspokojenie aktywno- ści intelektualnej, emocjonalnej, społecznej, kulturalnej i artystycznej (ruch amatorski), włączanie pokoleń III i IV wieku w nurt wydarzeń ogólnospo- łecznych”7.
Pierwszy UTW założony w Polsce powstał w 1975 roku w Warszawie z inicjatywy Haliny Szwarc8.
Uniwersytety Trzeciego Wieku działają w oparciu o opracowany we- wnętrznie statut zawierający główne założenia oraz cele. Słuchacze uniwer- sytetu biorą czynny udział w jego tworzeniu, podejmując własne inicjatywy, zamierzenia, biorąc pod uwagę swoje zainteresowania, możliwości oraz po- trzeby9.
Można wyróżnić trzy typy UTW:
1. Działające przy uczelniach wyższych.
2. Funkcjonujące jako stowarzyszenia, fundacje lub organizacje pozarzą- dowe.
3. Utworzone w strukturach jednostek organizacyjnych samorządu lo- kalnego10.
5 Tamże, s. 166.
6 Tamże, s. 184.
7 Z. Szarota, Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Kraków 2004, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, s. 80.
8 E. Trafiałek, Uniwersytet trzeciego wieku, w: J. Brągiel, S. Badora (red.), Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Opole 2005, Wyd. UO, s. 539.
9 A. Lechka-Mioduszewska, Ciągłość i zmiana tradycji edukacyjnej seniorów na przykładzie wrocławskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, w: M. Malec (red.), Eduka- cyjne, kulturowe i społeczne konteksty starości, Wrocław 2011, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, s. 248.
10 W. Borczyk, W. Wnuk, Edukacja w starości i do starości, w: Strategie działania w starzejącym się społeczeństwie. Tezy i rekomendacje, Warszawa 2012, RPO, s. 78. Pu-
Korzyściami, jakie wymienić można w związku z powstawaniem oraz działalnością UTW, są między innymi: modyfikacja negatywnego stereo- typu starości; aktywizacja osób starszych; wychodzenie naprzeciw pasyw- ności; przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym – gerontofobii, ageizmowi; profilaktyka gerontologiczna11; stwarzanie warunków do zdoby- cia nowej wiedzy oraz do pracy zespołowej; polepszanie jakości życia osób starszych; nawiązywanie więzi społecznych12; organizowanie czasu wolnego;
dbanie o rozwój intelektualny, psychiczny i fizyczny; rozwój zainteresowań;
wdrażanie do aktywnego wypoczynku13.
Dzięki zajęciom prowadzonym w ramach Uniwersytetu Trzeciego Wie- ku możliwe staje się „podtrzymanie sprawności umysłowej ludzi starych, głównie poprzez aktywne życie intelektualne. Powszechnie jest wiadomo, iż długo zachowana aktywność psychiczna wpływa na aktywność fizyczną”14. Uczestnictwo seniorów w różnych formach zajęć oferowanych przez UTW pomaga im radzić sobie z procesami starzenia, tworzy warunki do zacho- wania sprawności fizycznej, umysłowej, podtrzymywania związków z inny- mi osobami, zaangażowania społecznego15. Aktywność podejmowana przez słuchaczy daje możliwość odprężenia, wytchnienia oraz zagospodarowania swojego czasu.
Starość to okres, w którym dochodzi do rozważania, podsumowania prze- żytego do tej pory życia. Przejście na emeryturę daje wiele nowych możliwo- ści, pozwalając na podjęcie nowych ról oraz działań w różnych kwestiach – osobistych, rodzinnych, społecznych. Różnorodność ofert skierowanych do osób starszych stwarza szanse na podjęcie przez nie aktywności i wykorzy-
blikacja zamieszczona na stronie internetowej: http://www.brpo.gov.pl/sites/default/
files/13541772380.pdf (10.07.2014).
11 Tamże, s. 77–78.
12 B. Ziębińska, Uniwersytety Trzeciego Wieku jako instytucje przeciwdziałające marginalizacji osób starszych, cyt. wyd., s. 184.
13 E. Trafiałek, Uniwersytet trzeciego wieku, w: J. Brągiel, S. Badora (red.), Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, cyt.
wyd., s. 539.
14 A. Kita, J. Urbanek, Potrzeby kulturalne ludzi starszych, w: Z. Brańka (red.), Wybrane problemy opieki i wychowania, Kraków 1997, Oficyna Wydawnicza TEXT, s. 119.
15 A. Bron, O starzeniu i uczeniu się. Praca i miłość w jesieni życia, w: M. Malec (red.), Edukacyjne, kulturowe i społeczne konteksty starości, cyt. wyd., s. 46.
stanie swojego wolnego czasu w sposób czynny, kreatywny i pożyteczny, za- spokajający ich potrzeby oraz pozwalający na dalszy rozwój.
„Obecnie starość coraz częściej jest postrzegana nie jako okres stagnacji i biernego oczekiwania na śmierć, lecz jako faza życia, w której człowiek ma do wypełnienia wiele różnorodnych zadań, ułatwiających mu adaptację do nowych warunków życia, wzbogacających jego osobowość i nadających sens jego dalszej egzystencji. Stanowi ona dla jednostki kolejne życiowe wyzwa- nie, któremu musi sprostać, pomimo pogarszającego się wraz z wiekiem sta- nu zdrowia i sprawności psychofizycznej”16.
Nie ulega wątpliwości, że „najważniejszym elementem polskich UTW są ich uczestnicy. Dla nich uniwersytety powstały, im służą, są do pewnego stopnia ich dziełem”17.
Maków Podhalański jako miejsce rozwoju dzieci, młodzieży i dorosłych Maków Podhalański to miasto położone w województwie małopolskim, w powiecie suskim. W skład gminy wchodzi sześć pobliskich wsi: Juszczyn, Grzechynia, Kojszówka, Wieprzec, Żarnówka, Białka.
Miasto proponuje szeroką ofertę działań skierowanych na krzewienie kultury, tradycji, sportu, zachęca do aktywizacji dzieci, młodzież oraz oso- by starsze. Główną instytucją prowadzącą działalność społeczno-kultural- ną w Makowie jest Dom Kultury, organizujący zajęcia świetlicowe, muzycz- ne, recytatorskie, plastyczne, teatralne18, w ramach których dzieci, młodzież, a także osoby dorosłe mogą nie tylko spędzić czas wolny, ale również rozwi- nąć swoje umiejętności i zainteresowania. Dom Kultury jest również inicja- torem wielu imprez i uroczystości, do których zaliczyć można m.in. odbywa- jące się co roku „Dni Ziemi Makowskiej”, „Międzynarodowy Bieg Uliczny po Ziemi Makowskiej”, „Makowską Majówkę” czy „Tydzień Kultury Beskidzkiej”.
Dom Kultury współpracuje z Miejską Biblioteką Publiczną w Makowie Podhalańskim, która wspiera organizację imprez, sama też jest inicjatorem różnorodnych przedsięwzięć. Jednym z nich jest utworzenie w 2013 roku
16 A. Nowicka, Wstęp, w: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych, Kraków 2006, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 11.
17 Tamże, s. 248.
18 http://www.makow-podhalanski.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_
id=491&cat_id=149 (10.07.2014).
„Klubu 50+”. Jego członkowie uczestniczą w spotkaniach bibliotecznych, wy- kładach, kursach, koncertach, wyjazdach19 i innych działaniach zapewniają- cych im możliwość aktywnego spędzania czasu wolnego.
W krzewieniu kultury i tradycji środowiska lokalnego ważną rolę odgry- wa zespół regionalny „Polana Makowska”, który prezentuje folklor górali ba- biogórskich, uczestnicząc i przedstawiając swój program również poza gra- nicami gminy.
Przedszkola oraz szkoły w Makowie Podhalańskim oferują wychowankom różnorodne zajęcia dodatkowe, pozwalające na rozwój zainteresowań. Na te- renie miasta funkcjonują: Zespół Szkół im. Św. Jana Kantego, Zespół Szkół w Makowie Podhalańskim, w skład którego wchodzą: przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum oraz Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.
Jedną z nowych inicjatyw podjętych w Makowie Podhalańskim było utwo- rzenie Stowarzyszenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku zachęcającego senio- rów do aktywności w życiu osobistym i społecznym.
Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim powstało w 2013 roku, przede wszystkim z inicjatywy prezes Uniwersytetu – Barbary Skubis-Tyszewskiej, emerytowanych nauczycieli oraz seniorów, któ- rzy czuli się „młodzi duchem”20.
Nad wysokim poziomem programu kształcenia czuwa Podhalańska Pań- stwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu. Patronat organizacyjny sprawuje Starostwo Powiatu Suskiego oraz Urząd Miasta w Makowie Podha- lańskim. Oprócz zarządu ważnymi organami UTW są również: Komisja Re- wizyjna oraz Samorząd Słuchaczy.
Stowarzyszenie działa na podstawie: Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r.
Prawo o stowarzyszeniach21, Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno-
19 http://makowskakultura.naszabiblioteka.com/klub-50 (10.07.2014).
20 Informacje o Stowarzyszeniu Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim po- chodzą z wywiadu przeprowadzonego z prezes Stowarzyszenia – Barbarą Skubis-Ty- szewską, zaczerpnięte zostały także ze strony internetowej Uniwersytetu: http://utw- -makow.y0.pl/ (10.07.2014).
21 Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, http://isap.sejm.
gov.pl/Download;jsessionid=6BAE2360D46C9D319DE014B1A2344CA0?id=WDU- 19890200104&type=3 (18.07.2014).
ści pożytku publicznego i o wolontariacie22 oraz na podstawie wewnętrzne- go statutu23.
Członkami Uniwersytetu są przede wszystkim emeryci i renciści. Najbar- dziej aktywnych jest 36 członków, z czego znaczną większość (31 osób) stano- wią kobiety. Na zajęcia oraz organizowane przedsięwzięcia przychodzą rów- nież sympatycy Uniwersytetu niebędący jego zrzeszonymi członkami.
Celami Stowarzyszenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Makowie Pod- halańskim są między innymi:
– aktywizacja społeczna osób starszych, jak również inspirowanie dzia- łań na rzecz ludzi w „trzecim wieku”,
– prowadzenie działań edukacyjnych,
– profilaktyka chorób, uzależnień, patologii społecznych, – zachęcanie do aktywnego spędzania czasu wolnego,
– kultywowanie aktywności fizycznej, dbania o zdrowie, aktywnego wy- poczynku, upowszechniania i organizowania turystyki i krajoznaw- stwa,
– wspieranie rozwoju kultury, tradycji,
– rozwój kontaktów społecznych, relacji międzypokoleniowych, – organizacja wolontariatu oraz działalności charytatywnej, – współpraca z różnymi organizacjami oraz instytucjami,
– rozpowszechnianie form aktywności intelektualnej, psychicznej oraz fizycznej,
– podejmowanie oraz inspirowanie działań na rzecz aktywizacji spo- łecznej osób niepełnosprawnych, bezrobotnych i chorych,
– współpraca z innymi Uniwersytetami Trzeciego Wieku24.
Cele te realizowane są głównie poprzez: organizowanie wykładów, szko- leń, dyskusji, warsztatów, debat, spotkań, konkursów, wystaw, koncertów;
wyjazdy edukacyjne; zajęcia praktyczne; spotkania z przedstawicielami róż- nych środowisk; organizowanie wycieczek; organizowanie spotkań integra- cyjnych łączących pokolenia; prowadzenie zajęć z zakresu kultury fizycznej;
22 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolon- tariacie, http://isap.sejm.gov.pl/Download?id=WDU20030960873&type=3 (18.07.2014).
23 Statut Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku, http://utw-makow.y0.pl/
?action=statut (18.07.2014).
24 Informacje pochodzą ze statutu Stowarzyszenia UTW w Makowie Podhalań- skim oraz wywiadu przeprowadzonego z prezes Stowarzyszenia.
organizację imprez okolicznościowych, również charytatywnych; współpra- cę z instytucjami państwowymi, samorządowymi, uczelniami wyższymi, or- ganizacjami pozarządowymi.
Członkowie Stowarzyszenia mają prawo do pozyskiwania informacji na temat przedsięwzięć podejmowanych przez Uniwersytet, brania udziału w jego zebraniach oraz inicjatywach. Do ich obowiązków należy z kolei: dba- nie o dobre imię Stowarzyszenia; przestrzeganie regulaminów, statusu, przy- jętych uchwał; czynne uczestniczenie w jego działalności.
Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim wychodzi naprzeciw potrzebom mieszkańców, pozwalając na utrzymanie więzi ze społeczeństwem, zdobycie dodatkowej wiedzy i umiejętności, akty- wizując osoby starsze do podejmowania działań skierowanych na własny roz- wój oraz współpracę różnych środowisk.
W ramach UTW funkcjonują następujące sekcje: profilaktyki zdrowia, sportu, turystyki i krajoznawstwa, psychologii, językowa, informatyki.
Oprócz wymienionych sekcji słuchacze Uniwersytetu biorą udział w zaję- ciach i warsztatach z zakresu: tańca towarzyskiego, gier i zabaw umysłowych, kulinariów, komunikacji interpersonalnej, wolontariatu.
Słuchacze UTW mają możliwość nauki języka angielskiego poprzez udział w cotygodniowych zajęciach. Ponadto w każdy czwartek mają okazję uczest- nictwa w wycieczce krajoznawczej, a wieczorem w spotkaniach towarzyskich (gry planszowe, karty).
Oprócz wykładów dotyczących zdrowia i promowania aktywnego wypo- czynku prowadzone są zajęcia ruchowe, pozwalające na utrzymanie dobrej sprawności fizycznej.
W ramach sekcji turystycznej organizowane są wycieczki i wyjazdy. Se- niorzy zwiedzają i poznają miasto i okolice, jak również najbliższy region.
Uniwersytet jest miejscem, w którym słuchacze mogą realizować się także poprzez wolontariat, niosąc pomoc, budując wspólnotowość nastawioną na potrzeby różnych grup i osób.
Dużym zainteresowaniem słuchaczy cieszą się zajęcia informatyczne. Słu- chacze UTW uczą się obsługi podstawowych programów komputerowych, korzystania z zasobów Internetu, a także wyszukiwania potrzebnych infor- macji w celu zdobycia nowej wiedzy.
Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim współpracu- je z różnymi instytucjami, stowarzyszeniami, samorządem lokalnym. Słu- chacze UTW uczestniczyli między innymi: w wykładach zorganizowanych
w Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Targu, nt. „Płeć a hormony w okresie zmian” oraz „Zagrożenia naturalne i antro- pogeniczne środowiska przyrodniczego gór a problem jego ochrony”; w wy- kładzie pt. „Wolontariat seniorów”, odbywającym się w Szkole w Makowie Podhalańskim; w spektaklach teatralnych: „Romanca – sposób na kobietę”;
„Senioraliach” w Krakowie; w Tarnowie w ramach projektu realizowanego przez Gminę Maków Podhalański, „Zadanie z obszaru działań na rzecz osób, które zakończyły aktywność zawodową, polegające na prowadzeniu Uniwer- sytetu Trzeciego Wieku”; w występach kabaretu, np. „Nowaki” w Suchej Be- skidzkiej25.
Słuchacze oraz zarząd Stowarzyszenia UTW aktywnie biorą udział w konferencjach naukowych oraz zebraniach poświęconych tematyce senio- rów i ich aktywności. W 2014 roku uczestniczyli między innymi w: Zebra- niu Walnym Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń UTW w Świętochłowi- cach; Śląskim Forum Uniwersytetów Trzeciego Wieku w Świętochłowicach – konferencja zorganizowana przez Ogólnopolską Federację Stowarzyszeń UTW; Międzynarodowej Konferencji Naukowej odbywającej się w Podha- lańskiej Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Targu pt. „Ak- tywność ruchowa w okresie starzenia jako element profilaktyki zdrowotnej”;
Ogólnopolskiej Konferencji w Krakowie „Starość TO radość”; Międzynaro- dowej Konferencji pt. ,,Instrumenty efektywnego rozwiązywania problemów społecznych początku XXI wieku”.
W 2014 roku Uniwersytet przystąpił między innymi do rocznego projektu realizowanego przez Gminę Maków Podhalański. Jest to zadanie publiczne z zakresu pomocy społecznej pt. „Wspieranie osób w podeszłym wieku w in- tegracji z młodzieżą”, w ramach którego seniorzy wraz z młodzieżą uczest- niczą w spotkaniach integracyjnych, zajęciach komputerowych, wspólnych wyjazdach, grach i zabawach umysłowych, zajęciach artystycznych – pla- stycznych, kulinarnych, wokalnych, literackich, z witrażu, mody oraz innych działaniach mających na celu integrację międzypokoleniową. Celem reali- zowanego projektu jest wzajemna wymiana doświadczeń, nauka, rozwijanie umiejętności, poznanie potrzeb oraz oczekiwań seniorów i młodzieży, zago- spodarowanie wolnego czasu.
25 Informacje pozyskane zostały z wywiadu przeprowadzonego z prezes Stowa- rzyszenia Barbarą Skubis-Tyszewską oraz zaczerpnięte ze strony internetowej Stowa- rzyszenia: http://utw-makow.y0.pl/ (18.07.2014).
Organizowanie zajęć oraz włączenie seniorów w ich kreowanie daje oka- zję do aktywnego przeżywania „jesieni życia”. Czynne i twórcze spędzanie czasu wolnego staje w opozycji do bierności życia na emeryturze, wyzwalając potencjał osób starszych, ukazując ich szerokie możliwości oraz zdolności.
Zakończenie
Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim przynosi wiele korzyści zarówno słuchaczom, jak i społeczności lokalnej.
Prócz funkcji edukacyjnej, jaką pełni, jest również miejscem pozwalającym na wytchnienie, odprężenie, a zarazem aktywne spędzenie czasu wolnego.
Uczestniczenie w życiu i działalności UTW pozwala seniorom między innymi na utrzymanie sprawności intelektualnej, fizycznej, psychicznej; na- wiązanie nowych kontaktów; podtrzymywanie więzi społecznych; wzajemną wymianę poglądów, doświadczeń; rozwój zainteresowań i umiejętności; po- szerzenie wiedzy; zaspokojenie potrzeb.
Bogactwo ofert, jakie proponuje Stowarzyszenie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim – wykłady, dyskusje, spotkania, różnego typu zajęcia, wycieczki, imprezy, kursy – pozwala słuchaczom na zdobycie nowych kompetencji oraz promocję idei aktywnego trybu życia.
Współpraca UTW w Makowie Podhalańskim z instytucjami społeczny- mi, organizacjami oraz innymi Uniwersytetami Trzeciego Wieku stwarza szansę na wzajemną wymianę doświadczeń, inspirowanie do podejmowania działań, jak również budowanie społeczeństwa otwartego, współdziałającego dla poprawy jakości życia oraz rozwoju osób starszych.
„W świadomości społecznej coraz bardziej utrwala się przekonanie, że kre- owanie własnej starości w dużym stopniu zależy od nas samych”26. Uczest- nictwo w zajęciach organizowanych przez Uniwersytet Trzeciego Wieku to szansa na poznanie własnych możliwości oraz podjęcie aktywności przyno- szącej odprężenie i dającej satysfakcję.
26 A. Nowicka, Wstęp, w: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych, cyt.
wyd., s. 11.
Podsumowaniem podjętych rozważań jest motto Stowarzyszenia Uniwer- sytetu Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim: „Wartości życia nie mie- rzy się czasem, a jedynie tym, co z nim zrobimy”27.
Bibliografia
Borczyk W., Wnuk W., Edukacja w starości i do starości, w: Strategie działania w starzejącym się społeczeństwie. Tezy i rekomendacje, Warszawa 2012, RPO. Publikacja zamieszczona na stronie internetowej: http://www.brpo.gov.pl/sites/default/files/13541772380.pdf.
Bron A., O starzeniu i uczeniu się. Praca i miłość w jesieni życia, w: M. Malec (red.), Edukacyjne, kul- turowe i społeczne konteksty starości, Wrocław 2011, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocław- skie Wydawnictwo Oświatowe.
http://www.makowpodhalanski.pl/index.php?option=18&action=articles_show&art_id=491&cat_
id=149.
http://makowskakultura.naszabiblioteka.com/klub-50.
http://utw-makow.y0.pl.
Kita A., Urbanek J., Potrzeby kulturalne ludzi starszych, w: Z. Brańka (red.), Wybrane problemy opieki i wychowania, Kraków 1997, Oficyna Wydawnicza TEXT.
Lechka-Mioduszewska A., Ciągłość i zmiana tradycji edukacyjnej seniorów na przykładzie wrocław- skiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, w: M. Malec (red.), Edukacyjne, kulturowe i społeczne konteksty starości, Wrocław 2011, Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
Leszczyńska-Rejchert A., Człowiek starszy i jego wspomaganie – w stronę pedagogiki starości, Olsz- tyn 2006, Wyd. UWM.
Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków 2000, Oficyna Wydaw- nicza „Impuls”.
Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Kraków 2000, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Matlakiewicz A., Koncepcja edukacji ustawicznej w ujęciu Międzynarodowej Encyklopedii Doro- słych i Kształcenia Zawodowego, w: Z. P. Kruszewski, J. Półturzycki, E. A. Wesołowska (red.), Kształcenie ustawiczne – idee i doświadczenia, Płock 2003, Wydawnictwo Naukowe „NOVUM”.
Nowicka A., Wstęp, w: A. Nowicka (red.), Wybrane problemy osób starszych, Kraków 2006, Oficy- na Wydawnicza „Impuls”.
Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją, Warszawa 2008, Wydawnictwa Akademickie i Pro- fesjonalne.
27 Cytat zamieszczony na stronie Stowarzyszenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Makowie Podhalańskim: http://utw-makow.y0.pl/ (10.07.2014).
Statut Stowarzyszenia Uniwersytet Trzeciego Wieku, http://utw-makow.y0.pl/?action=statut.
Szarota Z., Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki, Kraków 2004, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Trafiałek E., Uniwersytet trzeciego wieku, w: J. Brągiel, S. Badora (red.), Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Opole 2005, Wyd. UO.
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach, http://isap.sejm.gov.pl/Download;j- sessionid=6BAE2360D46C9D319DE014B1A2344CA0?id=WDU19890200104&type=3.
Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, http://isap.
sejm.gov.pl/Download?id=WDU20030960873&type=3.
Ziębińska B., Uniwersytety Trzeciego Wieku jako instytucje przeciwdziałające marginalizacji osób starszych, Katowice 2010, „Śląsk” Sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe.
Summary
The purpose of this article is to present the Association of the University of the Third Age in Makow Podhalanski as a significant institution for the development of the elderly. An artic- le will address issues such as: the activation of the seniors, the role and tasks of the Universi- ties of the Third Age, qualities of institution. The article described the activities and functio- ning of UTA as an example of good practice-associating elderly, initiating and inspiring local environment to act on behalf of the “third age” and creating a positive image of old age as a dignified life stage.
Key words: University of the Third Age, seniors, activity, development
Translated by Damian Ryszawy
NOTA O AUTORZE
Sylwia Ryszawy – mgr, absolwentka Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, kierunku pedagogika: opiekuńczo-wychowawcza oraz zintegro- wana edukacja wczesnoszkolna i wychowanie przedszkolne, asystent w Zakładzie Pedago- giki Społecznej i Edukacji Międzykulturowej Instytutu Nauk o Edukacji Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Zainteresowania naukowe doty- czą pracy z uczniami o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz zagadnień z zakresu pedagogiki społecznej i edukacji międzykulturowej.
