RPO – 571956-X/07
Notatka służbowa
z wizytacji oddziału psychiatrycznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Ludwika Perzyny w Kaliszu
W dniu 28 października 2007 r. z upoważnienia Rzecznika Praw Obywatelskich Pana Janusza Kochanowskiego, Wojciech Wojtal i Marcin Sośniak - specjaliści w Zespole Administracji Publicznej, Zdrowia i Ochrony Praw Cudzoziemców Biura RPO, przeprowadzili wizytację oddziału psychiatrycznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Ludwika Perzyny w Kaliszu. Celem wizytacji było zapoznanie się ze stanem przestrzegania praw pacjentów oddziału, ze szczególnym uwzględnieniem przyjęć bez zgody osób z zaburzeniami psychicznymi oraz stosowania środków przymusu bezpośredniego.
Wizytowany oddział psychiatryczny im. Ludwika Perzyny w Kaliszu mieści się na pierwszym piętrze dwupiętrowego budynku Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. Oddział został przeznaczony docelowo dla 30 osób. W dniu wizytacji na terenie oddziału przebywało 28 pacjentów. Opiekę medyczną sprawowało 4 lekarzy, 14 pielęgniarek oraz dwóch psychologów. Do dyspozycji pacjentów zostało przeznaczonych 12 pokoi 2- 3 osobowych, wyposażonych w odpowiednią liczbę łóżek, fotele, szafki, umywalki. Ponadto na terenie oddziału pacjenci maja do dyspozycji dwie łazienki i ubikacje. Pacjentom udostępniono także do dyspozycji pomieszczenie kuchenne, wyposażone w lodówkę i czajnik elektryczny oraz świetlicę pełniąca również funkcję stołówki. Osobne pomieszczenie zostało wyznaczone na palarnię. Na korytarzu znajduje się ogólnodostępny aparat telefoniczny, z którego pacjenci mogą korzystać bez nieuzasadnionych ograniczeń. W dniu wizytacji wszystkie pomieszczenia udostępnione pacjentom utrzymane były w należytej czystości.
W oddziale zapewniono należyty dostęp do informacji o prawach pacjentów.
W miejscu dostępnym dla pacjentów znajduje się Karta Praw Pacjenta. Z informacji przekazanych przez ordynatora wynika, że pacjenci na swoją prośbę mają dostęp do ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, ustawy o ochronie zdrowia psychicznego oraz innych aktów pranych.
Analiza dokumentacji pacjentów przebywających na oddziale psychiatrycznym nie wskazała na nieprawidłowości w zakresie procedury przyjmowania do szpitala osób z zaburzeniami psychicznymi za ich pisemną zgodą lub bez zgody. Wyrażając zgodę, osoba przyjmowana składa swój podpis w dokumentacji medycznej. Natomiast w przypadkach przyjęcia bez zgody, w sposób prawidłowy jest zawiadamiany sąd rodzinny i opiekuńczy. Osoby bezdomne przyjmowane do oddziału psychiatrycznego, poddawane są w razie potrzeby niezbędnym zabiegom higienicznym i pielęgnacyjnym. Osobom tym personel oddziału zapewnia podstawowe środki czystości oraz ubranie. W przypadku, gdy pacjent nie jest w stanie skontaktować się z osobami bliskimi, pracownicy oddziału zawiadamiają Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, a następnie Policję. Jeżeli w wyniku powyższych działań okazuje się, że pacjent nie posiada osób bliskich i nie ma dokąd wrócić pracownicy oddziału podejmują działania w celu zapewnienia pacjentowi miejsca w hotelu dla bezdomnych.
Wypisywanie pacjentów z oddziału psychiatrycznego jest zgodne z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego. Każdy pacjent jest informowany o terminie zakończenia leczenia i ma możliwość skontaktowania się osobami bliskimi, w celu ustalenia odbioru ich z oddziału.
Stosowanie środków przymusu bezpośredniego na terenie oddziału odbywa się zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia psychicznego. Pacjenci w stosunku do których ma być zastosowany przymus są uprzedzani o możliwości jego zastosowania.
Najczęściej stosowanym środkiem przymusu jest unieruchomienie wykonywane w izolatce, pod stałym nadzorem personelu medycznego, w sposób zapewniający bezpieczeństwo choremu, wobec którego zastosowano przymus, a także oraz innym pacjentom. O zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego decyduje lekarz. Nie
stwierdzono przypadków zlecenia tego środka przez pielęgniarkę. Niezwłocznie po zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego jest zawiadamiany lekarz wyznaczony przez Dyrektora Szpitala do zatwierdzania stosowania środków przymusu bezpośredniego lub Dyrektor ds. Lecznictwa. Wszystkie czynności związane ze stosowaniem środków przymusu są odnotowywane w dokumentacji indywidualnej pacjenta oraz raportach pielęgniarskich.
W trakcie prowadzonej wizytacji ustalono, że w oddziale nie prowadzi się zbioru danych osób przebywających na leczeniu w formie książki zameldowań lub systemie informatycznym oraz nie melduje się pacjentów na pobyt stały lub czasowy.
Powyższa praktyka pozostaje w kolizji z art. 10 ust. 2 i art. 13 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 , Nr 139, poz. 993 ze zm.).
Wnioski i uwagi
1. Pacjentom przebywającym na oddziale psychiatrycznym Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. Ludwika Perzyny w Kaliszu stworzono należyte warunki bytowe oraz warunki leczenia.
2. Nie stwierdzono naruszeń obowiązującego prawa, w zakresie przyjęcia do leczenia bez zgody chorego oraz stosowania przewidzianych prawem środków przymusu bezpośredniego.
3. Należy niezwłocznie przywrócić stan zgodny z obowiązującym prawem, dotyczący wykonania obowiązku meldunkowego w odniesieniu do pacjentów oddziału.
