i administracyjne studia prawnicze

NR 27 (1) ROK 2019

ISSN 2081-8025 e-ISSN 2449-9722

studia prawnicze i administracyjne

W numerze między innymi / In this issue:

K. Tomaszewska:

Control or supervision of the public procurement market. Efficiency and effectiveness of the institution? / Kontrola czy nadzór nad rynkiem zamówień publicz- nych. Sprawność i skuteczność instytucji?

E. Tkaczyk:

Kontrola zgodności ustawy z konstytucją w porządku konstytucyjnym w Austrii / Constitutional review of the act in the constitutional order in Austria

E. Pietrusiński:

Hipoteka przymusowa na nieruchomości stanowiącej wspólny majatek małżonków zabezpieczająca wierzytelności publicz- noprawne na podstawie decyzji admini- stracyjnej / A tacit mortgage over a real property’s being part of matrimonial assets, as security for a debt arising from statutory charges under an administrative decision

Czasopismo indeksowane na liście czasopism punktowanych MNiSW (7 pkt.) / Journal indexed in Ministry of Science and Higher Education Index (7 pts.)

Wydawca / Publisher: Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie / Warsaw Management University

# 27 (1) /2019Studia Prawnicze i Administracyjne

NR 27 (1) ROK 2019

ISSN 2081-8025 e-ISSN 2449-9722

studia prawnicze i administracyjne

Wydawca:

Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

Adres Redakcji i Wydawcy:

Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie

ul. Kawęczyńska 36, 03-772 Warszawa,

tel. 22 59 00 868 wsm.warszawa.p

l

wydawnictwo@mac.edu.pl

Redaktor Naczelny / Editor-in-Chief:

Prof. zw. dr hab. Genowefa Grabowska Sekretarz Redakcji / Editorial Assistant:

dr Jarosław Kostrubiec

Redaktorzy tematyczni / Section Editors:

Prof. zw. dr hab. Genowefa Grabowska Prof. zw. dr hab. Jan Grabowski Prof. dr hab. Ewa Nowacka Prof. dr hab. Kazimierz Piasecki

Redaktor statystyczny / Statistical Editor:

dr hab. Ewa Frątczak

Redaktorzy językowi / Language Editors:

język angielski / English: Eric Banks (native speaker), Marta Dawidziuk,

język rosyjski / Russian: Jadwiga Piłat,

język słowacki / Slovak language: Andrea Gieciová-Èusová (native speaker).

Redaktor wydawniczy / Publishing Editor:

dr Aleksandra Chyc

Redaktor techniczny / Technical Editor: Janusz Janiszewski Skład i łamanie / DTP: Wydawnictwo WSM.

Grafiki oraz zdjęcia zgodne z / All images in accordance with:

Okładka / Cover: Elżbieta Kąkol

Rada Naukowa / Editorial Board:

Przewodniczący / Chairman:

Prof. dr hab. Janusz Trzciński (Wyższa Szkoła Menedżerska, Polska / Poland)

Członkowie / Members:

Prof. dr hab. Cezary Banasiński (Uniwersytet Warszawski, Polska / Poland)

Prof. zw. dr hab. Alexander J. Belohlavek (Masaryk University, Czechy / Czech Republic)

Prof. dr hab. Ewgenii Bobosow (Białoruś / Belarus)

Prof. dr Otar Gerzmava (Grigol Robakidze University, Gruzja / Georgia) Prof. Dr Donata Maria Assunta Gottardi (Universita di Verona, Włochy / Italy),

Prof. zw. dr hab. Genowefa Grabowska (Wyższa Szkoła Menedżerska, Polska / Poland)

Prof. dr hab. Jan Grabowski (Wyższa Szkoła Menedżerska, Polska / Poland)

Prof. Dr Miomira Kostić (University of Niś, Serbia) Prof. dr hab. John McGraw (Kanada / Canada),

Prof. dr hab. Jan Olszewski (Uniwersytet Rzeszowski, Polska / Poland) Prof. dr hab. dr h.c. Hans Joachim Schneider (University of Munster, Niemcy / Germany)

Prof. dr hab. Maria Szyszkowska (Wyższa Szkoła Menedżerska, Polska / Poland)

Prof. zw. Dr hab. Anna Walaszek-Pyzioł (Uniwersytet Jagielloński, Polska / Poland)

Prof. dr hab. Minoru Yokoyama (Japonia / Japan)

Wszystkie nadsyłane artykuły naukowe są recenzowane. Procedura recenzowania artykułów, zapora ghostwriting oraz zasady przy- gotowywania tekstów i instrukcje dla autorów znajdują się na stro- nie internetowej czasopisma www.wsm.warszawa.pl w zakładce Wydawnictwo / All articles are peer reviewed. The procedure for review- ing articles, and the Guide for Authors can be found on the website of

the journal (www.kaweczynska.pl/wydawnictwo/czasopisma) Korekta artykułów zamieszczanych w czasopiśmie wykonywana

jest przez Autorów periodyku / Proofreading by authors.

Drukowane w Polsce / Printed in Poland — Nakład / Circulation: 70

© Copyright by Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie (Warsaw Management University)

Żaden fragment tej publikacji nie może być reprodukowany, umieszczany w systemach przechowywania informacji lub przekazywany w jakiejkolwiek formie − elektronicznej, mechanicznej, fotokopii czy innych reprodukcji – bez zgodny posiadacza praw autorskich. / All rights reserved by Warsaw Management University. No part of this pub- lication may be reproduced, stored in a retrieval system, transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, record-

ing or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Wersja pierwotna (referencyjna) czasopisma to wersja papierowa. / The original (reference) version of the journal is the paper version

Za publikację w „Studiach Prawniczych i Administracyjnych”

(zgodniez Wykazem czasopism naukowych MNiSW, część B), Autorzy wpisują do dorobku naukowego 7 pkt. / Authors of “Studies in Law and Administration” receive 7 points (according Polish Ministry of Science and Higher Education) „Studia Prawniczei adminiStracyjne” ^to kwartalnik zzakresuprawa

i administracji zawierający artykuły, w których pracownicy naukowi przedstawiają i analizują bieżące problemy prawne i administracyjne zachodzące nietylkow polsce, ale takżena świecie. celemperiodyku jestuczynieniez czasopismaogniwaspajającegopoglądyugruntowane

wdoktrynieoraznowetendencjiwzakresienaukprawnychiadministracyjnych.

Redakcja „Studiów Prawniczych i Administracyjnych” ” zaprasza do współpracy Autorów, którzy chcieliby publikować swoje teksty na łamach naszego pisma. Uprzejmie informujemy, że przyjmujemy do publikacji artykuły nie dłuższe niż 20 stron znormalizowanego maszynopisu (1800 znaków ze spacjami na stronę), a w przypadku recenzji – niż 8 stron. Do artykułów prosimy dołączyć streszczenie w języku polskim i angielskim (wraz z angielskim tytułem artykułu) o objętości do 200 słów. Prosimy o niewprowadzanie do manuskryp- tów zbędnego formatowania (np. nie należy wyrównywać tekstu spacjami czy stosować zróżnicowanych uwypukleń, wyliczeń itp.).

Sugerowany format: czcionka Arial, 12 pkt., interlinia 1,5. Piśmiennictwo zawarte w artykule należy sformatować zgodnie z tzw. zapisem harwardzkim, zgodnie z którym lista publikacji istotnych dla artykułu ma być zamieszczona na jego końcu i ułożona w porządku alfa- betyczny. Publikacje książkowe należy zapisywać:

Fijałkowska B., Madziarski E., van Tocken T.L. jr., Kamilska T. (2013). Tamizdat i jego rola w kulturze radzieckiej. Warszawa:

Wydawnictwo WSM.

Rozdziały w publikacjach zwartych należy zapisywać:

Bojan A., Figurski S. (2013). Nienowoczesność – plewić czy grabić. W.S. Białokozowicz (red.), Nasze czasy – próba syntezy.

Warszawa: Wydawnictwo WSM.

Artykuły w czasopismach należy zapisywać:

Bobrzyński T.A. (2009). Depression, stress and immunological activation. British Medical Journal 34 (4): 345-356.

Materiały elektroniczne należy zapisywać:

Zientkieicz K. Analiza porównawcza egocentryka i hipochondryka. Żart czy parodia wiedzy? Portal Naukowy “Endo”. www.endo.

polska-nauka.pl (data dostępu: 2013.07.31).

W tekście artykułu cytowaną publikację należy zaznaczyć wprowadzając odnośnik (nazwisko data publikacji: strony) lub – gdy przywołane jest nazwisko autora/nazwiska autorów w tekście – (data publikacji: strony), np.: Radzieckie władze „[…] podjęły walkę z tamizdatem na dwóch płaszczyznach: ideologicznej i materialnej” (Fijałkowski i wsp. 2013: 23). lub: Radziecka prasa, jak stwierdzają Fijałkowski i wspólnicy, „lżyła autorów druków bezdebitowych” (2013: 45). W przypadku przywoływanych tekstów, gdy nie ma bezpośredniego cytowania, należy jedynie podać nazwisko i rok publikacji (bądź sam rok, jeśli nazwisko autora pada w tekście głównym). W odnośnikach w tekście głównym należy w przypadku więcej niż dwóch autorów wprowadzić „i wsp.”, np.

(Fijałkowski i wsp. 2013). W tekście piśmiennictwa (tj. alfabetycznie ułożonej literaturze) prosimy wymienić wszystkich autorów danej publikacja. Więcej o zasadach stylu harwardzkiego m.in. na Wikipedii (http://pl.wikipedia.org/wiki/Przypisy_harwardzkie).

Uwaga, przypisy krytyczne, inaczej tzw. aparat krytyczny, prosimy w miarę możliwości zredukować do minimum i wprowadzać do głównego tekstu manuskryptu.

Zaznaczamy, że Redakcja nie płaci honorariów, nie zwraca tekstów niezamówionych oraz rezerwuje sobie prawo do skracania tekstów.

Teksty prosimy przesyłać drogą elektroniczną na adres redakcja.spia@wsm.warszawa.pl

Teksty artykułów przesyłane do publikacji powinny być zredagowane przez Autorów i przesłane Redakcji w wersji ostatecznej, ściśle spełniającej wymagania Redakcji. Redakcja nie akceptuje kolejnych poprawek, przesyłanych przez Autorów, zmieniających treść tekstu oraz odbiegających od oryginału przesłanego Redakcji w pierwszej wersji. Poprawki redakcyjne Autorów tekstów są akceptowane jedynie w wypadku, gdy na skutek uwarunkowań technicznych prosi się Autorów o zaopiniowanie zmian edytor- skich w tekście, zaproponowanych przez Redakcję.

All texts of articles submitted for publication should be edited by the authors and sent to the Editor in the final version, follo- wing Instructions for the Authors. The Editor will not accept further amendments, sent by the authors, changing the content of the text and deviating from the original first version. Editorial amendments are allowed only in cases where due to technical conditions, the authors are asked for an opinion about editorial changes in the text proposed by the Editor

Wydawnictwo Wyższej Szkoły Menedżerskiej w Warszawie ul. Kawęczyńska 36, 03-772 Warszawa

Do tekstu należy dołączyć informację o aktualnym miejscu zamieszkania, nazwie i adresie zakładu pracy, tytule naukowym, stanow- isku i pełnionych funkcjach. Każdy tekst przesłany pod adres Redakcji z prośbą o druk na łamach czasopisma podlega ocenie. Proces recenzji przebiega zgodnie z założeniami „double blind” peer review (tzw. podwójnie ślepej recenzji). Do oceny tekstu powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów (tzn. recenzent i autor tekstu nie są ze sobą spokrewni, nie występują pomiędzy nimi związki prawne, konflikty, relacje podległości służbowej, czy bezpośrednia współpraca naukowa w ciągu ostatnich 5 lat). Recenzja ma formę pisemną i kończy się stwierdzeniem o dopuszczeniu lub niedopuszczeniu tekstu do druku.

W związku z przypadkami łamania prawa autorskiego oraz dobrego obyczaju w nauce, mając na celu dobro Czytelników, uprasza się, aby Autorzy publikacji w sposób przejrzysty, rzetelny i uczciwy prezentowali rezultaty swojej pracy, niezależne od tego, czy są jej bezpośrednimi autorami, czy też korzystali z pomocy wyspecjalizowanego podmiotu (osoby fizycznej lub prawnej).

Wszystkie przejawy nierzetelności naukowej będą demaskowane, włącznie z powiadomieniem odpowiednich podmiotów (instytucje zatrudniające Autorów, towarzystwa naukowe itp.).

Do przedłożonych tekstów z prośbą o druk, Autor tekstu jest zobowiązany dołączyć:

1. Informację mówiącą o wkładzie poszczególnych Autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz kontrybucji, tj.

informacji, kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi Autor zgłaszający manuskrypt.

2. Informację o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów.

Autorów

Czasopismo indeksowane/ Journal indexed by: Index Copernicus International, BazEkon, BazHum

Spis treści / ^Contents

Małgorzata Hulak

Pojęcie suwerenności w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej – wybrane aspekty

polityczno-prawne / The concept of sovereignty in the context of Poland’s membership in the European Union – selected legal and political aspects

3

Dariusz Kowalski Regionalne fundusze rozwoju – zalety, wady i ograniczenia / Regional development funds

– advantages, disadvantages and limitations 9

Paweł Ochmann Jakub Wojas

Prawne aspekty konfliktu zbrojnego na Ukrainie jako przykład wojny hybrydowej / Legal aspects of the military conflict in Ukraine as an example of „hybrid war”

15

Cezary Pachnik

Odpowiedzialność za wierzytelności publiczne i prywatne w transgranicznym łączeniu spółek akcyjnych przez przejęcie, w świetle dyrektyw

i orzecznictwa TSUE / Liability of the public and private credibilities in the cross-border company merger by the acquisition in the light of directives and judgments of Court of Justice of the European Union

25

Eryk Pietrusiński

Hipoteka przymusowa na nieruchomości stanowiącej wspólny majątek małżonków

zabezpieczająca wierzytelności publicznoprawne na podstawie decyzji administracyjnej / A tacit mortgage over a real property’s being part of

matrimonial assets, as security for a debt arising from statutory charges under an administrative decision

31

Edyta Tkaczyk Kontrola zgodności ustawy z konstytucją

w porządku konstytucyjnym w Austrii / Constitutional review of the act in the constitutional order in Austria 37

Spis treści – cd. /

Katarzyna Tomaszewska

Control or supervision of the public procurement market. Efficiency and effectiveness of the

institution? / Kontrola czy nadzór nad rynkiem zamówień publicznych. Sprawność i skuteczność instytucji?

43

Małgorzata Hulak

aplikant radcowski

Okręgowa Izba Radców Prawnych w Lublinie

Pojęcie suwerenności w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej – wybrane aspekty polityczno-prawne /

The concept of sovereignty in the context of Poland’s membership in the European Union – selected legal and

political aspects

Studia Prawnicze i Administracyjne 27 (1) 2019 ISSN 2081-8025 e-ISSN 2449-9722 str. 3-8

S

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie: czy Polska zacho- wała suwerenność państwową w związku z przystąpieniem do Unii Europejskiej? W tym celu w tekście przedstawiona jest ana- liza zagrożeń i korzyści, które wynikają z uczestnictwa w struktu- rach Unii Europejskiej. W kontekście tym przedstawione zostały wieloletnie przygotowania Polski, które miały na celu wejście do Wspólnoty. W oparciu o analizę tej tematyki zasadnym jest zwró- cenie uwagi na okoliczność, iż wstąpienie Polski do struktur Unii Europejskiej spowodowało konieczność wprowadzenia rozmai- tych zmian w zakresie prawa, w celu dostosowania go do prawa wspólnotowego. Nie budzi wątpliwości, iż przystąpienie do Unii Europejskiej przyniosło Polsce wiele wymiernych korzyści, do których zaliczyć należy m.in. otwarcie rynków pracy, uzyskanie przez rolników dofinansowań np. w postaci dopłat bezpośred- nich. Zauważyć przy tym należy, że wejście do Unii Europejskiej sprawiło, iż na Polskę zostały nałożone określone obowiązki oraz ograniczenia w zakresie niektórych dziedzin życia codziennego, co sprawia, że przepisy prawa muszą być dostosowane do tych unormowań.

Słowakluczowe: suwerenność, Unia Europejska, prawo polskie, wstąpienie do Unii Europejskiej, waluta.

a

The purpose of this article was to systematize knowledge about sovereignty and to determine whether Poland’s accession to the structures of the European Union contributed with limiting the sovereignty of the Polish country or not. Based on the insightful analysis of this issue, it should be noted that upon Poland’s ac- cession to the European community many changes took place in Poland, also in the legislation structure which had to be adapted to the European Union law. Undoubtedly, Poland’s accession to the European Union brought many tangible benefits to Poland including widening the opportunities of labor markets and re- ceiving government bailouts by farmers, for example in the form of direct payments. However, it should not be forgotten that in connection with the accession of Poland to the EU, certain obli- gations were imposed on the Polish country, as well as limitations in terms of everyday life, previously regulated independently by the Polish Country.

keywordS: sovereignty, the European Union, polish law, accession to the structures of the European Union, currency.

1. W

W

1 A. Rzegocki, Racja Stanu, a polska tradycja myślenia o polityce, Kra- ków 2008, s. 16.

państwa zdolnego do nieskrępowanego niczym i przez niko- go samodzielnego decydowania we wszystkich sprawach go dotyczących ze sfer politycznej, militarnej i ekonomicznej”². Dzięki suwerenności możliwe jest budowanie relacji z inny- mi państwami na zasadzie równości i partnerstwa.

W obrębie pojęcia suwerenności wyróżniamy podział na dwa jej aspekty: wewnętrzny i  zewnętrzny. Rozróżnienie pojęć suwerenności wewnętrznej i zewnętrznej możemy odnaleźć w pierwszych aktach prawa międzynarodowego.

Suwerenność wewnętrzną należy rozumieć jako uprawnie- nie państwa do stanowienia i egzekwowania prawa wobec swoich obywateli. Suwerenność zewnętrzna rozumiana jest jako niezależność państwa w stosunkach do innych

2 Z. Witkowski, (red.), Prawo konstytucyjne, Toruń 2002, s. 70.

podmiotów występujących na arenie międzynarodowej.

Suwerenność wewnętrzna polega z także na uprawnieniu państwa do tworzenia i nadawania określonych przez sie- bie kompetencji i zasad, w ramach których wykonują swoje zadania. Państwo w celu ochrony swojego terytorium wy- łania jednostki sprawujące nadzór nad bezpieczeństwem i porządkiem publicznym. Władza państwowa nie podlega organizacjom działającym wewnątrz państwa takich jak np.

organizacje pozarządowe, krajowe organizacje związków za- wodowych lub kościoły³. Zdaniem J.W. Petersona, jednego z głównych myślicieli XIX w., suwerenność państwa może być widziana z zewnątrz oraz z wewnątrz: z zewnątrz jako niezależność określonego państwa w stosunkach z innymi;

z wewnątrz jako legislacyjna władza organu politycznego⁴. Należy zaznaczyć, że suwerenności wewnętrznej nie moż- na w żaden sposób ograniczyć, natomiast suwerenność ze- wnętrzna może zostać ograniczona w wyniku zawieranych przez państwo umów międzynarodowych z organizacjami działającymi na arenie międzynarodowej lub z państwami trzecimi.

Suwerenność zewnętrzna opiera się na zasadach międzyna- rodowych i stanowi o tym, że dany podmiot jest niezależ- ny od innych państw przy podejmowaniu decyzji. Jedynym ograniczeniem dla suwerenności zewnętrznej jest prawo międzynarodowe, którego głównym celem jest utrzymywa- nie przyjaznych stosunków z innymi państwami, unikanie konfliktów i współpraca na arenie międzynarodowej. W ro- zumieniu J. Locke’a państwo było pojmowane jako aparat, za pomocą którego ludzie mogą korzystać z dóbr przyna- leżnych im z racji praw naturalnych. Celem państwa według J. Locke’a było umożliwienie wszystkim korzystania ze swo- ich dóbr, suwerennością obdarzona jest jedynie jednostka.

Niesuwerenne państwo zostaje zorganizowane dla suwe- rennej jednostki. Jej wolność, własność i inne dobra stoją ponad państwem. Państwo przyporządkowane jest dobru jednostek. G. Jellinek z kolei uważał, że prawo jest powiąza- ne z władzą, suwerenność natomiast należy rozumieć jako wyłączną zdolność państwa do samookreślenia prawnego, a również samoograniczenia⁵. Zdaniem K. Skubiszewskie- go pojęcie suwerenność należy rozumieć jako „niezależność państwa od wszelakiej innej władzy w jego stosunkach z in- nymi podmiotami prawa międzynarodowego oraz jego sa- modzielność w regulowaniu spraw wewnętrznych”⁶.

2. E

U

E

Pierwsze próby integracji Europy występowały już w V w.

n. e. związane były one z  poszerzaniem strefy wpływów Imperium Rzymskiego. Na przestrzeni kolejnych wieków dochodziło do kolejnych prób integracyjnych pierwsze z nich miały miejsce m. in. za panowania Ottona III, którego głównym założeniem było stworzenie jednego europejskie- go państwa składającego się z czterech części o jednakowym znaczeniu i randze. Miały to być: Galia, Słowiańszczyzna, Germania oraz Italia. Także w późniejszym czasie idea zjed- noczenia Europy była sukcesywnie propagowana przez ko- lejnych władców. Jednym z takich władców był Napoleon

3 J. Czaputowicz, Suwerenność, Warszawa 2013, s. 19–20.

4 J. C. Bluntschili, The Throry of the State, wyd. 2, Oxford 1955, s. 159.

5 I. Helios, W. Jedlecka, Suwerenność w dobie procesów integracyjnych i globalizacyjnych, Wrocław 2004, s. 12–13.

6 K. Skubiszewski, Zarys prawa międzynarodowego publicznego, t. 1, Warszawa 1955, s. 158.

Bonaparte, który integracji Europy postrzegał poprzez pod- bój kolejnych państw europejskich i narzucenie im swojego prawodawstwa i założeń ustrojowych. Jednym z przejawów jego działalności w tamtym okresie był zachowany do dnia dzisiejszego słynny „Kodeks Napoleona”⁷.

Kolejne silne głosy mówiące o potrzebie zjednoczenia Euro- py pojawiły się po II Wojnie Światowej. Europa wyniszczona poprzez działania wojenne, w celu szybszego likwidowania skutków jakie wywołała wojna, zaczęła się jednoczyć. Takie zjednoczenie państw europejskich było niezbędnym warun- kiem do uzyskania przez Europę pomocy w ramach „Pla- nu Marschalla”. Jednak nie tylko to skłaniało przywódców europejskich do nawiązania współpracy międzysąsiedzkiej.

Ważnym powodem takiej integracji była obawa przed wy- buchem w przyszłości kolejnej wojny. Europa wyniszczona działaniami wojennymi dążyła do odbudowania własnej gospodarki. Dobrym sposobem na umocnienie pozycji go- spodarczej Europy było nawiązanie współpracy między pań- stwami europejskimi.

Jednym z pierwszych przejawów umacniania współpracy wewnętrznej między państwami Europy było podpisanie 9 maja 1959 r. planu współpracy pomiędzy Francją a Niem- cami. Głównym założeniem tej współpracy było wzmoc- nienie polityki tych państw w celu wzrostu rozwoju gospo- darczego. Podpisanie dokumentów o współpracy pomiędzy Francją a Niemcami dało podstawy do powstania Europej- skiej Wspólnoty Węgla i Stali. W dniu 18 kwietnia 1951 roku wspólnota liczyła już 6 państw, tj.: Niemcy, Francja, Wło- chy, Belgia, Holandia, Luksemburg. Kolejnym etapem in- tegracji w dziedzinie gospodarki było podpisanie 25 marca 1957 r. traktatów, na podstawie których powstała Europej- ska Wspólnota Gospodarcza oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej. Niedługo po tym wydarzeniu, bo już w 1958 r., weszły w życie Traktaty Rzymskie. Głównymi ce- lami, które sprzyjały poszerzeniu współpracy między pań- stwami Europejskimi, było poszerzenie integracji w zakresie gospodarki państwa, czego przejawem stało się podpisanie 8 kwietnia 1965 r. Traktatów o fuzji organów wykonawczych Wspólnot Europejskich. Państwa zrzeszone, ratyfikując kolejne traktaty, utworzyły wspólną unię celną ze wspólną taryfą wobec państw trzecich. W ciągu kolejnych lat Wspól- nota Europejska została poszerzona o kolejne państwa tj.

Danię, Irlandię, Wielką Brytanię.

Silna współpraca państw Europy w dalszych latach zyskiwa- ła dalej na znaczeniu, czego efektem było stworzenie wspól- nego systemu zmierzającego do utworzenia Europejskiego Systemu Walutowego, który działał w celu ustabilizowania kursów walut poszczególnych państw członkowskich. Nie- długo po tym (jeszcze w tym samym roku) zorganizowane zostały wybory do Parlamentu Europejskiego. Kolejnym znaczącym wydarzeniem przy integracji państw europej- skich, było rozszerzenie wspólnoty co nastąpiło dnia 14 czerwca 1985 roku poprzez przystąpienie takich państw jak:

Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg i RFN. Jeszcze w tym samym roku zostały podpisane porozumienia o układzie Schengen, który zakładał zniesienie granic między państwa- mi członkowskimi w zakresie ruchu osobowego⁸. W dniu

7 J. Stefanowicz, Między tożsamością i wspólnotą, Warszawa 1996, s. 30–32.

8 J. Stefanowicz, Między tożsamością i wspólnotą, Warszawa 1996, s. 54–55.

M. Hulak: Pojęcie suwerenności w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej – wybrane...

1 stycznia 1986 r. doszło do kolejnego rozszerzenia wspól- noty o Hiszpanię i Portugalię⁹.

Rok 1986 był bardzo ważny dla umocnienia współpracy między państwami europejskimi, w tym okresie wprowa- dzono wiele zmian instytucjonalnych. Najistotniejszym wy- darzeniem z punktu widzenia integracji europejskiej było podpisanie w 1992 r. Traktatów z Maastricht, które to wpro- wadziły pojęcie Unii Europejskiej. Od daty wejścia w życie Wspólnota rozpoczęła działalność w ramach trzech filarów:

gospodarczym, spraw zagranicznych i bezpieczeństwa oraz sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. W kolejnych latach współpraca pomiędzy państwami Unii Europejskiej była sukcesywnie wzmacniana, czego przejawem było m.in.:

wprowadzenie w życie układów z Schengen (w stosunku do wszystkich państw europejskich za wyjątkiem Wielkiej Bry- tanii i Irlandii). Unia Europejska rozwijała w dalszym zakre- sie współpracę w zakresie bankowości czego rezultatem było powstanie w 1998 roku Europejskiego Banku Centralnego skupiającego wszystkie państwa członkowskie.

Istotnym wydarzeniem z punktu widzenia obecności Polski w strukturach unijnych było podpisanie w 2001 r. Trakta- tu Nicejskiego, który przewidywał poszerzenie organizacji międzynarodowej o kolejne 10 państw oraz przystąpienie ww. państw do Wspólnot Europejskich (co nastąpiło w dniu 1 maja 2004 r.). Kolejne rozszerzenie Unii Europejskiej o nowe państwa członkowskie nastąpiło w 2007 r. Państwa- mi przystępującymi wówczas do wspólnoty były: Bułgaria i Rumunia. W roku tym także został uchwalony Traktat Lizboński, który to w stosunku do Polski jak i kilku innych państw Unii Europejskiej zaczął obowiązywać od 2010 r.

Jako ostatnia do Unii przystąpiła Chorwacja, co nastąpiło w lipcu 2013 r. na mocy tzw. Traktatu akcesyjnego podpisa- nego 9 grudnia 2011 r.

Układ z Schengen, wprowadzający swobodny przepływ osób w ramach Wspólnoty również stanowił szczególnie ważny moment z punktu widzenia społecznego wymiaru integracji europejskiej. Od tego momentu obywatele państw zrzeszonych w Układzie (w tym obywatele polscy) uzyska- li możliwość swobodnego przemieszczania się, zarówno w celu podjęcia pracy poza granicami swojego państwa jak i rozpoczęcia nauki w jednym z krajów Unii. Zgodnie z treś- cią aktu statuującego Układ, każdy obywatel, który należy do strefy Schengen ma prawo przekraczania granic poszczegól- nych państw UE bez konieczności pokonywania dodatko- wych barier formalnych. Obywatele Unii Europejskiej objęci są ochroną i pomocą konsularną w czasie swoich podróży na terenie całego świata. W wyniku tych udogodnień obywatele Unii Europejskiej mogą starać się o pracę w przygranicznych urzędach, bez konieczności uzyskiwania pozwoleń. Państwa członkowskie Unii Europejskiej otworzyły rynki pracy dla obywateli innych państw.

Pomimo powyższych działań przykładów podejmowanych w ramach Wspólnoty, integracja europejska nie jest proce- sem zakończonym. W dalszym ciągu powstają inicjatywy, których celem jest poszerzenie wielowymiarowej współpra- cy pomiędzy państwami członkowskimi.

9 Z. Leszczyński, Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2005, s. 217–220.

3. F

p

U

E

W dniu 1 maja 2004 r. w polskim systemie prawnym zaszło szereg istotnych zmian będących konsekwencją przystąpie- nia Polski do Unii Europejskiej. Jedną z dziedzin, zmody- fikowaną w dość szerokim zakresie był system hierarchicz- ności źródeł prawa. W  związku z członkostwem w Unii Europejskiej państwo polskie zobowiązane było do uregulo- wania prawa w taki sposób, aby było ono zgodne z prawem stanowionym przez organy Wspólnoty¹⁰. Konsekwencją takich działań stała się możliwość rozważania ich wpływu na suwerenność państwa. Jak stanowi art. 87 Konstytucji RP źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczy- pospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, oraz rozporządzenia. Możliwość tworzenia odrębnego systemu prawnego przez państwo stanowi o jego niezależności, indywidualności i suweren- ności. Pomimo to, iż Konstytucja nadal pozostała na czele hierarchii źródeł prawa polskiego, państwo polskie zostało zobowiązane do dostosowania prawa krajowego do prawa wspólnotowego¹¹.

Jednym z podstawowych przymiotów państwa jako suwe- rennego podmiotu jest ochrona zewnętrznych granic pań- stwa. W chwili wejścia Polski do Unii Europejskiej, a później przystąpienia do strefy Schengen w 2007 r., obowiązek ten został przeniesiony na organy Unii Europejskiej. Pojawia- ją się jednak głosy informujące, jakoby obowiązek ten nie został realizowany w pełnym zakresie, zwłaszcza w kon- tekście dyskusji toczącej się na kanwie zjawiska masowego napływu uchodźców. Wskazać można, jako przykładowe w tym zakresie, stanowisko A. Domagały, iż Unia Europej- ska nie wypełnia swoich obowiązków dotyczących obrony swoich zewnętrznych granic, w wyniku czego granice są otwarte, a nasze bezpieczeństwo może być zagrożone. Zda- niem autorki działania organów Unii Europejskiej doprowa- dziły do sytuacji, jakoby obywatele Polski nie mogli realnie wpływać na swoje bezpieczeństwo, ani też samodzielnie go chronić. Obowiązek w tym zakresie został bowiem powie- rzony Unii Europejskiej¹².

Poza negatywnymi głosami przeciwników integracji euro- pejskiej, zwrócić należy uwagę na jej pozytywne aspekty.

Przystąpienie Polski do struktur Unii Europejskiej umoż- liwia poprawę ekonomiczną dla rolnictwa i mieszkańców wsi na rynku pracy, ponieważ Polska została wsparta przez Wspólną Politykę Rolną (dalej jako: WPR). Powyższe me- chanizmy wpływają na wymogi w zakresie ochrony środo- wiska i unikania nadmiernej eksploatacji produkcji, co jest problemem krajów członkowskich. Rolnicy zyskali moż- liwość uzyskania dopłat bezpośrednich. Regiony wiejskie zyskały znaczne środki unijne (m.in. na budowę dróg, kana- lizacji, wodociągów, oczyszczalni ścieków). Takie unormo- wanie przyczyni się do ogólnego rozwoju polskiej wsi¹³. W wyniku przystąpienia polski do UE zauważalna jest znaczna poprawa w  szkolnictwie wyższym i badaniach

10 K. Łastowski, Polska racja stanu po wstąpieniu do UE, Warszawa 2009, s. 130.

11 K. A. Wojtaszczyk, Integracja Europejska, Warszawa 2015, s. 47 in.

12 A. Domagała, Integracja Polski z Unią Europejską, Warszawa 2008, s. 201.

13 M. Szpunar, Korzyści i koszty członkostwa Polski w UE, Wydawnictwo Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2003, s. 71.

naukowych. Korzystamy z dużej ilości programów wymiany członków środowiska naukowego, które w efekcie wzbogaca- ją i unowocześniają szkolnictwo wyższe i naukę. Zyskaliśmy bardzo dużo dla rozwoju obywateli Polski przede wszyst- kim poprzez łatwiejszą możliwość zdobycia wykształcenia w państwach członkowskich Unii Europejskiej, branie udzia- łu we wspólnotowych programach edukacyjnych. Środowi- sko naukowo-badawcze zostało przyjęte do Europejskiej Przestrzeni Badawczej, a tym samym ma możliwość korzy- stania z infrastruktury badawczej innych państw czy wymia- ny doświadczeń, poprawiła się ponadto sytuacja placówek w zakresie finansowania prac badawczo-rozwojowych. Bez postępującej integracji europejskiej wskazane pozytywne jej aspekty nie byłyby realizowane¹⁴.

Członkostwo w UE wpłynęło także na rynek pracy poprzez środki z funduszy strukturalnych służące do aktywiza- cji bezrobotnych, utrzymaniu miejsc pracy oraz poprawy działania rynku pracy i ich instrumenty. Fundusze Unijne są przeznaczane na szkolenia i przekwalifikowania oraz na tworzenie i prowadzenie działalności gospodarczej. Szkole- nia i programy są dla osób, które przez dłuższy czas były nie aktywne zawodowo, matek samotnie wychowujących dzieci oraz młodzieży.

Następnym przymiotem suwerennego państwa, którego utrata jest wskazywana w dyskusjach polityczno-publicy- stycznych jest posiadanie własnej waluty. Już od najdawniej- szych czasów posiadanie odrębnej, bitej przez dane państwo, monety świadczyło o jego randze na arenie międzynarodo- wej oraz niezależności od innych państw. Świadczyło więc o jego suwerenności. Obecnie, w czasie kiedy dochodzi do coraz ściślejszej współpracy pomiędzy państwami Unii Eu- ropejskiej w większości z nich obowiązuje wspólna waluta tj. euro. Również Polska została zobowiązana do wszczęcia procedur wprowadzających wspólną walutę. Według opinii części społeczeństwa, jak również specjalistów z dziedziny finansów – działania zmierzające do wprowadzenia euro w Polsce mogą być niekorzystne. Stanowisko to wpływa na zaostrzenie argumentacji oponentów integracji europejskiej, iż suwerenność państwa zostanie ograniczona w kolejnym już aspekcie. Takie działania nie będą także bez znaczenia dla naszej gospodarki. Wskazane przejawy działań, zdaniem W. Bojarskiego mogą wpływać na tożsamość i odrębność kulturową państwa polskiego i jego suwerenności¹⁵.

4. s

–

Zgodnie z opinią R. Legutko tożsamość polska nie ma się dobrze. Jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy może być fakt, iż społeczeństwo na przestrzeni lat zostało wielokrotnie do- tkliwie doświadczone¹⁶. Jak zauważa autor, przy kształto- waniu się tożsamości określonej grupy społecznej istotne znaczenie ma posiadanie przez nią określonych środków politycznych. Należy zauważyć, iż skutecznymi instrumen- tami pomocnymi przy jego kształtowaniu jest państwo. Co znamienne – tuż przed upadkiem I Rzeczpospolitej nastąpił

14 E. Chmielecka, A. Kraśniewski, J. Woźnicki, Korzyści i koszty związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w sferze szkolnictwa wyż- szego, Warszawa 2003, s. 10.

15 W. Bojarski, Ile Polskę kosztuje integracja z Unią Europejską? Warszawa 2003.

16 R. Legutko, Polska, Polacy i suwerenność, Kraków 2014, s. 7–13.

zanik poczucia wspólnoty wśród społeczeństwa polskiego.

Jak niekiedy jest wskazywane, zanik wśród społeczeństwa poczucia wspólnoty jest jedną z przyczyn upadku społe- czeństw. W okresie romantyzmu dość powszechne było przekonanie, że cechą charakterystyczną narodu polskiego był republikanizm, gminowładztwo oraz wolność. Zgodnie z opinią specjalistów koncepcja ta nie odzwierciedlała na- strojów, które wówczas panowały w społeczeństwie. Jak za- uważa autor, powstanie listopadowe miało niezwykle istotne znaczenie nie tylko ze względu na swój zbrojny charakter, ale przede wszystkim z uwagi na swój wpływ na współczes- ną kulturę i sztukę. Za jego przyczyną powstało szereg dzieł o charakterze patriotycznym, które mają ogromne znaczenie również współcześnie. Są one bowiem materialnym dowo- dem na istnienie więzi społecznych wśród Polaków. Są prze- jawem silnej tożsamości narodowej, jaka w tamtych czasach istniała w społeczeństwie.

Należy również zwrócić uwagę na twórczość literacką tamte- go okresu, która to przedstawiała również negatywne cechy występujące w społeczeństwie polskim. Należały do nich brak umiejętności organizacyjnych, problemy związane z prawidłowym funkcjonowaniem organów państwowych, brak sukcesów w zakresie realizacji planów gospodarczych kraju, ograniczenie postaw patriotycznych jedynie do słow- nych przepychanek. Głównymi przedstawicielami polskiej literatury tego okresu byli: A. Mickiewicz, K. Norwid, J. Ko- rzeniowski, H. Sienkiewicz, B. Prus oraz S. Żeromski. Opis postaw patriotycznych przedstawiony przez poszczególnych twórców miał różnorakie oblicze. Zgodnie z przykładami opisów postaw Polaków tamtego okresu, nie zawsze kreu- ją się pozytywne wzorce. Dość często uwydatniają się wady i przywary, które występowały w narodzie¹⁷ takie jak: brak moralności czy wycofanie. Istotnymi przywarami występu- jącymi w społeczeństwie jest również brak umiejętności or- ganizacyjnych.

Momentem przełomowym w zakresie postaw społecznych był moment odzyskania przez Polskę niepodległości, tj.

powstanie II Rzeczpospolitej. Istotne znaczenie przy walce miało zaangażowanie Polaków, którzy z ogromną determi- nacją i zaangażowaniem pokazali, iż ich tożsamość naro- dowa pomimo upływu lat wciąż jest bardzo silna. Odzyska- nie niepodległości stanowiło realizację ideałów ukazanych w twórczości literackiej wieszczów okresu romantyzmu.

Po wielu latach zostały odzyskane takie miasta jak: War- szawa, Kraków, Lwów, Wilno, Grodno czy Poznań. Należy jednak zauważyć, iż wówczas powstałe państwo miało też wiele wad, które to w późniejszym czasie zaczęły się uwy- datniać. Należy jednak zauważyć, iż Państwo cieszyło się sprawną organizacją pod względem administracyjnym.

Gospodarka narodowa odbudowanego państwa funkcjono- wała na bardzo dobrym poziomie. W dobrym stanie było również szkolnictwo, które z powodzeniem przyczyniło się do formowania w społeczeństwie postaw patriotycznych.

Kolejnym dotkliwym wydarzeniem w historii państwa Pol- skiego był wybuch II Wojny Światowej, która to ukazała, iż w narodzie polskim drzemią ogromne pokłady patriotyzmu i przywiązania do tradycji narodowej¹⁸.

17 R. Majerek, Pamięć – mit – tożsamość, Słowackie procesy autoidentyfi- kacyjne w okresie odrodzenia narodowego, Kraków 2011, s. 144–147.

18 J. Kłoczowski, Tożsamość polska i europejska dzisiaj, „Nowa Europa”

2007, nr 1 (5), s. 332.

W okresie powojennym nowo powołane władze zdecydo- wały się na tworzenie społeczeństwa o całkiem innej tożsa- mości. Jak wiemy współcześnie, działania wówczas podjęte okazały się być daremne. Kolejna próba zmiany tożsamości narodowej Polaków miała miejsce w czasie kiedy powstała III Rzeczpospolita. Wówczas ponownie starano się zreali- zować plan zmiany tożsamości narodu z okresu II Rzecz- pospolitej. Głównym narzędziem przy realizacji tego planu było wykorzystanie ideologii europejskiej, oraz europejskich instytucji, które to także starały się zbudować nową tożsa- mość wśród społeczeństwa. Obszarem, w ramach którego miała się skupiać nowa tożsamość społeczeństwa miał być kontynent europejski.

Organizacja w ramach struktur Unii Europejskiej miała dać Polakom szanse na odnalezienie i odbudowanie swojej włas- nej tożsamości narodowej. Zdaniem niektórych teoretyków te założenia nie zostały zrealizowane. Współcześnie kłopoty tożsamościowe wciąż pozostają aktualne, momentami wręcz narastają i ulegają ciągłemu pogłębianiu. Współczesny obraz Polaka przejawia się jako osoby niepewnej siebie, posiadają- cej liczne kompleksy, pozbawionej własnego zdania w zakre- sie problemów występujących na świecie¹⁹. Okres tzw. „III RP” nie doprowadził do odbudowania wśród Polaków po- czucia wspólnoty. Współcześnie nie jest zauważalny wśród społeczeństwa jakikolwiek cel, który mógłby przyczynić się do odbudowania poczucia wspólnoty w narodzie. Należy za- uważyć, iż społeczeństwo polskie powszechnie deklaruje, iż wyraża poparcie dla przynależności do struktur Unii Euro- pejskiej. Zaznaczyć jednak należy, iż poparcie społeczeństwa dotyczy jedynie ogólnych założeń działalności Wspólnoty.

W kwestiach bardziej złożonych możemy zauważyć rozłam co do wspólnego stanowiska społeczeństwa odnoszącego się do problematycznych zagadnień. Aktualnie zauważalny jest w społeczeństwie polskim rozdźwięk w zakresie postrze- gania polskości, patriotyzmu, jak również jego przejawów.

Zdaniem R. Legutko szansą na odbudowanie tożsamości wśród społeczeństwa jest Państwo. Stwierdzenie to nie od- nosi się jedynie do funkcjonowania państwa sprawnego. Nie chodzi wyłącznie o stworzenie państwa skupionego na za- pewnieniu wysokiego poziomu edukacji, ale przede wszyst- kim o państwo, które byłoby w stanie zmobilizować społe- czeństwo przy realizacji wspólnego celu. Realizacja takiego przedsięwzięcia musiałaby być realizowana w takim zakre- sie, który nie miałby podłoża politycznego, ani też w zakre- sie światopoglądowym. Zdaniem autora istnieje szansa, że polska tożsamość w najbliższym czasie odzyska na swoim znaczeniu i będzie się rozwijała bez konieczności wystąpie- nia w społeczeństwie gruntowych przewrotów i kryzysów o charakterze wewnętrznym bądź zewnętrznym. Należy jed- nak zauważyć, iż scenariusz ten jest korzystny dla naszego kraju, jednakże można mieć obawy, czy współcześnie uda się go zrealizować²⁰.

W opinii A. Mironowicza mimo faktu, iż doszło do ogra- niczenia suwerenności państwa polskiego, wstąpienie do struktur Unii Europejskiej przyniosło nam wymierne ko- rzyści, np. w postaci umocnienia pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Zauważa on ponadto, iż „obawa o suwe- renność ma uzasadnienie wtedy, kiedy państwo przekazuje na szczebel ponadnarodowy tak szeroki zakres uprawnień,

19 http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/165949,1, portret-polakow.read – odczyt z dnia 10.10.2017 r.

20 Ibidem, s.13.

że pozbawia się możliwości zaspokojenia ważnych po- trzeb społecznych skazując się na pełną marginalizację”²¹. Przystąpienie przez Polskę do wspólnoty Unii Europejskiej z pewnością sprawiło, iż szereg prerogatyw dotychczas po- siadanych wyłącznie przez państwo polskie zostało przeka- zanych na rzecz Unii Europejskiej, jednakże nie należy zapo- minać o wspomnianych korzyściach, które płyną dla Polski z wstąpienia do Unii Europejskiej. Zdaniem A. Mironowi- cza przyjęcie przez państwo polskie rozwiązań ustrojowych panujących dotychczas w innych krajach europejskich, nie w każdym przypadku stanowi o ograniczeniu suwerenności Polski w ramach struktury Unii Europejskiej.

Wzmocnienie suwerenności wewnętrznej państwa można zaś osiągnąć poprzez umocnienie struktur ustrojowych.

Nadrzędnym celem Polski na arenie międzynarodowej jest umocnienie jej pozycji w sferze gospodarczej. Taką szansę daje nam członkostwo ramach Unii Europejskiej. Uczest- nictwo w tej organizacji prowadzi do sytuacji, kiedy Polska przekazuje Unii Europejskiej swoją niezależność, na rzecz realizacji celów wspólnych dla większej ilości państw przy- należących do Unii Europejskiej. Tym samym przyjmuje te cele do realizacji, jako swoje własne.

5. z

Celem powyższego artykułu było usystematyzowanie wie- dzy na temat pojęcia suwerenności państwowej w kontek- ście przystąpienia Polski do struktur Unii Europejskiej. Na podstawie analizy tego zagadnienia zauważyć należy, że z chwilą przystąpienia Polski do wspólnoty europejskiej za- szło w Polsce wiele zmian, także w strukturze prawodaw- stwa, które musiało zostać dostosowane do prawa Unii Europejskiej. Niewątpliwie przystąpienie Polski do Unii Eu- ropejskiej przyniosło Polsce wiele wymiernych korzyści, m.

in. w postaci otwarcia rynków pracy, uzyskanie przez rolni- ków dofinansowań np. w postaci dopłat bezpośrednich. Nie należy jednak zapominać, że w związku z tym zdarzeniem, nałożone na państwo polskie pewne obowiązki, jak również ograniczenia w kategoriach życia codziennego. Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej wiązało się z ogromnymi zmia- nami, które miały istotny wpływ na kształtowanie się su- werenności na przestrzeni kilkunastu ostatnich lat. Takimi przełomowymi zmianami są: przystąpienie Polski do strefy Schengen, otwarcie granic, czy planowane wprowadzenie w Polsce wspólnej waluty tj. euro. Wszelkie tego typu dzia- łania przyczyniają się w konsekwencji do ograniczenia kom- petencji w wielu kwestiach, a więc tym samym do możliwo- ści dyskusji nad zakresem suwerenności państwa polskiego.

21 https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/214/1 /2012_07_-_Elpis_-_Mironowicz.pdf- odczyt z dnia 3 marca 2019 r.

M. Hulak: Pojęcie suwerenności w kontekście członkostwa Polski w Unii Europejskiej – wybrane...

Bibliografia

• Bluntschili J.C., The Throry of the State, wyd. 2, Clarendon Press, Oxford 1955.

• Bojarski B., Ile Polskę kosztuje integracja z Unią Europejską?, Inicjatywa Wydawnicza „ad astra”, Warszawa 2003.

• Chmielecka E., Kraśniewski A., Woźnicki J., Korzyści i koszty związane z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w sferze szkol- nictwa wyższego, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2003.

• Czaputowicz J., Suwerenność, Wydawnictwo PISM, Warszawa 2013.

• Domagała A., Integracja Polski z Unią Europejską, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.

• Helios I., Jedlecka W., Suwerenność w dobie procesów integracyjnych i globalizacyjnych, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004.

• Kłoczowski J., Tożsamość polska i europejska dzisiaj, „Nowa Europa” 2007, nr 1 (5).

• Legutko R., Polska, Polacy i suwerenność, Wyd. M., Kraków 2014.

• Leszczyński Z., Suwerenność państwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Wyd. Wyższej Szkoły Pedagogicznej TWP, Warszawa 2005.

• Łastowski K. Polska racja stanu po wstąpieniu do UE, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009.

• Majerek R., Pamięć – mit – tożsamość. Słowackie procesy autoidentyfikacyjne w okresie odrodzenia narodowego, Wyd. Uniwer- sytetu Jagielońskiego, Kraków 2011.

• Witkowski Z. (red.), Prawo konstytucyjne, Wydawnictwo TNOik, Toruń 2002.

• Rzegocki A., Racja stanu, a polska tradycja myślenia o polityce, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków 2008.

• Skubiszewski K., Zarys prawa międzynarodowego publicznego, t. 1, Wyd. Prawnicze, Warszawa 1955.

• Stefanowicz J., Między tożsamością i wspólnotą, Wyd. Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1996.

• Szpunar M., Korzyści i koszty członkowstwa Polski w UE, Wydawnictwo Centrum Europejskie Natolin, Warszawa 2003.

• Wojtaszczyk K.A., Integracja Europejska, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2015.

a^ktypraWnE:

• Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483 ze zm.).

ŹródłaintErnEtoWE:

• http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/spoleczenstwo/165949,1,portret-polakow.read – odczyt z dnia 10.10.2017 r.

Dariusz Kowalski

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Regionalne fundusze rozwoju – zalety, wady i ograniczenia / Regional development

funds – advantages, disadvantages and limitations

Studia Prawnicze i Administracyjne 27 (1) 2019 ISSN 2081-8025 e-ISSN 2449-9722 str. 9-14

S

W lipcu 2017 r., po raz pierwszy w polskim porządku prawnym wprowadzono pojęcie regionalnych funduszy rozwoju (rfr). Fun- dusze takie mogą być utworzone w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki akcyjnej. Poza art. 4 ust. 1 pkt 2 tej ustawy o zmianie ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie fi- nansowej 2014–2020 oraz niektórych innych ustaw, który daje możliwość utworzenia rfr polskie regulacje nie odnoszą się do zasad ich organizacji i działania.

Mając na uwadze fakt, że regionalne fundusze stają się coraz bardziej powszechnym instrumentem prowadzenia polityki roz- woju lokalnego przez jednostki samorządu terytorialnego, warto przeanalizować zakres ich działalności oraz zidentyfikować ich zalety i wady. Przedmiotem niniejszego artykułu jest określenie dopuszczalności tworzenia tego rodzaju funduszy, a także przeprowadzenie oceny ram prawnych regulujących zasady ich funkcjonowania i określenie barier ich rozwoju. Ocena ta przeprowadzona zostanie w oparciu o wcześniejsze stanowiska organów państwowych w zakresie dopuszczalności tworzenia spółek kapitałowych przez samorządy województw – w tym stanowisko Najwyższej Izby Kontroli (np. kontrola nr P/14/019 – Realizacja zadań publicznych przez spółki tworzone przez jed- nostki samorządu terytorialnego).

Słowakluczowe: Regionalne fundusze rozwoju, wspar- cie przedsiębiorczości.

a

In July 2017, the regional development funds was introduced for the first time in the Polish legal system. Such funds can be created in the form of a limited liability company or a joint-stock company. Apart from the indicated provision, which gives the possibility of creating rfr, Polish regulations do not refer to the rules of their organization and operation.

Taking into account the fact that regional funds are becoming an increasingly common instrument for conducting local devel- opment policy by local government units, it is worth analyzing the scope of their activities and identifying their advantages and disadvantages. The subject of this article is to determine the ad- missibility of creating such funds, as well as to evaluate the le- gal framework regulating the principles of their functioning and defining barriers to their development. This assessment will be based on the previous positions of state authorities in the scope of the admissibility of establishing limited companies by voivod- ship self-governments – including the position of the Supreme Audit Office (eg control No. P / 14/019 – Implementation of pub- lic tasks by companies created by local government units).

key wordS: Regional development funds, business sup- port.

Jel claSSification: G23

W

W

1 Dz.U. poz. 1475.

Mając na uwadze fakt, że rfr stają się coraz bardziej po- wszechnym instrumentem prowadzenia polityki rozwoju lokalnego przez jednostki samorządu terytorialnego, warto przeanalizować zakres ich działalności oraz zidentyfiko- wać ich zalety i wady. Przedmiotem niniejszego artykułu jest określenie dopuszczalności tworzenia rfr, a także prze- prowadzenie oceny ram prawnych regulujących zasady ich funkcjonowania i określenie barier ich rozwoju. Aby osiąg- nąć założone cele, analiza wskazanych problemów oparta była na badaniach niereaktywnych, polegających na ocenie dostępnych informacji. Uwzględniała ona studia aktów nor- matywnych, literatury przedmiotu oraz branżowych rapor- tów i analiz. W artykule, jako podstawową wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną skutkującą krytyczną analizą przepisów prawa.