---
& '■ '
---
ra * v u
L.'^^1' --^ (L4^C<|J
odnik praktyczny m ie i S e n a c i e spolitej Polskiej
(Z d ł u g l i c z e b n e p l a n y s a l
p i s p o s ł ó w i s e n a t o r ó w w e n a K l u b y , z e s t a w i e n i e S e n a t u , o r a z 2 b a r w n e o z n a c z e n i e m m i e j s c
ALIC JA
S K Ł A D G Ł Ó W N Y S P . A K C . „ D O M W a r s z a w a , P l a c T r z e c h K r z y ż y
1 9 2 5 .
Przewodnik praktyczny po S e j m i e i S e n a c i e Rzeczypospolitej Polskiej
( Z a w i e r a m . i n.: s p i s p o s ł ó w i s e n a t o r ó w w e d ł u g a l f a b e t u i z p o d b i a ł e m n a K l u b y , z e s t a w i e n i e l i c z e b n e k l u b ó w : S e j r ń u i S e n a t u , R e g u l a m i n S e j m u i S e n a t u , o r a z 2 b a r w n e p l a n y s a l S e j m u i S e n a t u
z o z n a c z e n i e m m i e j s c K l u b ó w ) .
O pracow ała A LIC JA B E Ł C IK O W S K A
S K Ł A D G Ł Ó W N Y S P . A K C . „ D O M K S I Ą Ż K I P O L S K I E J ’.
W a r s z a w a , p l a c T r z e c h K r z y ż y 8.
1 9 2 5 .
1 IIMŚS W CATOWCACM ...
F
m m M -
^ A m j \ r***K .
- w r A06$h
\L W h
U ge w k>
Tłocznia T-wa „Straży Kresowej’’. Sp. z o. 0 Warszawa, Jasna 8.
P rzed m o w a.
Książeczkę niniejszą opracowałam z zamiarem wypełnienia luki, która istnieje z powodu braku podob nego wydawnictwa.
Książka Karola Rzepeckiego „Sejm i S e n a t” , obszerna i pięknie wydana, nie jest dostępna dla wszystkich z powodu wysokiej ceny, a ogłoszone dwa lata temu, przez Biura Sejmu i Senatu, oficjalne spisy posłów i senatorów są już dzisiaj nieaktualne z powodu licznych zmian personalnych i politycznych, które zaszły w ciągu tego czasu na terenie obu Izb ustawodawczych, sejmowej i senackiej.
To też przypuszczam, że książeczk a niniejsza, zawierająca m. in.: wyjątek z Konstytucji 17 M arca 1921 roku o władzy ustawodawczej, opis zmian p e r
sonalnych i politycznych w Sejmie i Senacie, spisy posłów i senatorów według alfabetu i z podziałem na Kluby, zestawienie liczebne Klubów Sejmowych, Senackich i Zgromadzenia Narodowego według ilości posłów i senatorów, Regulamin Sejmu i Senatu, oraz barwne plany sali Sejmu i Senatu z oznaczeniem miejsc Klubów, — spełni należycie swe zadanie przewodnika praktycznego po Sejmie i Senacie R ze
czypospolitej Polskiej.
A. B.
K onstancin, w lutym ro k u 19 2 5
WYJĄTEK Z KO NSTYTUCJI 17 M AR CA 1921 R.
A r t y k u ł 2.
W ładza zwierzchnia W Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. Organami Narodu w zakresie ustawodawstwa są Sejm i Senat, w zak resie władzy wykonawczej — Prezydent Rzeczypospolitej łącznie z odpowiedzialnymi ministrami, w zakresie wymiaru sprawiedliwości — niezawisłe sądy.
Rozdział II.
WŁADZA USTAWODAWCZA.
A r t y k u ł 3.
Z akres ustawodawstwa państwowego obejmuje stanowienie wszelkich praw publicznych i prywatnych i sposobu ich wykonania.
Niema ustawy bez zgody Sejmu, wyrażonej w sposób regulaminowo ustalony.
Ustawa uchwalona przez Sejm zyskuje moc obowiązującą w czasie przez nią sam ą określonym.
Rzeczpospolita Polska, opierając swój ustrój na zasadzie szerokiego samorządu terytorjalnego, p r z e każe przedstawicielstwom tego samorządu właściwy zakres ustawodawstwa, zwłaszcza z dziedziny admi
nistracji, kultury i gospodarstwa, który zostanie bliżej określony ustawami państwowemi.
Rozporządzenia władzy, z których wynikają p r a wa lub obowiązki obywateli, mają moc obowiązującą tylko wtedy, gdy zostały wydane z upoważnienia ustawy i z powołaniem się na nią.
A r t y k u ł 4.
Ustawa państwowa ustala corocznie budżet Państwa na rok następny.
A r t y k u ł 5.
Ustalanie stanu liczebnego wojska i zezwalanie na coroczny pobór rekruta może nastąpić jedynie w drodze ustawodawczej.
A r t y k u ł 6.
Zaciągnięcie pożyczki państwowej, zbycie, z a miana i obciążenie nieruchomego majątku państwo
wego, nałożenie podatków i opłat publicznych, usta
nowienie ceł i monopolów, ustalenie systemu m one
tarnego, jako też przyjęcie gwarancji finansowej przez Państwo — m oże nastąpić tylko na mocy ustawy.
A r t y k u ł 7.
Rząd przedstawi corocznie zamknięcie ra c h u n ków państwowych do parlamentarnego zatwierdzenia.
A r t y k u ł 8.
Sposób wykonania parlamentarej kontroli nad długami Państw a określi oddzielna ustawa.
A r t y k u ł 9.
Do kontroli całej administracji państwowej pod względem finansowym, badania zamknięć rachunków Państwa, przestawiania corocznie Sejmowi wniosku o udzieleniu lub odmówieniu Rządowi absolutorjum—
— 6 — -
jest powołana Najwyższa Izba Kontroli, oparta na z a sadzie kolegjalności i niezależności sędziowskiej członków jej kolegjum, usuwalnych tylko uchwałą Sejmu, większością 3/ 5 głosujących. Organizację Naj
wyższej Izby Kontroli i sposób jej działania określi szczegółowo osobna ustawa.
P re z e s Najwyższej Izby Kontroli zajmuje stano
wisko równorzędne Ministrowi, nie wchodzi jednak w skład Rady Ministrów, a jest za sprawowanie swego urzędu i za podległych mu urzędników odpo
wiedzialny bezpośrednio przed Sejmem.
A r t y k u ł 10.
Prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje Rządowi i Sejmowi. Wnioski i projekty ustaw, po
ciągające za sobą wydatki ze Skarbu Państwa, mu
szą podawać sposób ich zużycia i pokrycia.
A r t y k u ł 11.
Sejm składa się z posłów, wybranych na lat 5, licząc od dnia otwarcia Sejmu, w głosowaniu po- wszechnem, tajnem, bezpośredniem , równem i sto- sunkowem.
A r t y k u ł 12.
Prawo wybierania ma każdy obywatel polski bez różnicy płci, który w dniu ogłoszenia wyborów ukończył lat 21, używa w pełni praw cywilnych i z a
mieszkuje w okręgu wyborczym przynajmniej od przedednia ogłoszenia wyborów w Dzienniku Ustaw.
Prawo głosowania może być wykonywane tylko oso
biście. Wojskowi w służbie czynnej nie mają prawa głosowania.
— 7 —
A r t y k u ł 13.
Prawo obieralności ma każdy obywatel, rpający prawo wybierania do Sejmu, nie wyjmując Wojsko
wych w służbie czynnej, niezależnie od m iejsca z a mieszkania, o ile ukończył lat 25.
A r t y k u ł 14.
Nie mogą korzystać z prawa wyborczego oby
watele, skazani za przestępstwa, które określi ordy
nacja wyborcza, jako pociągające za sobą czasow ą lub stałą utratę prawa wybierania, wybieralności, a także piastowania mandatu poselskiego.
A r t y k u ł 15.
Państwowi urzędnicy administracyjni, skarbowi i sądowi nie mogą być wybierani w tych okręgach, w których pełnią swą służbę. Przepis ten nie do
tyczy urzędników, pełniących swą służbę przy wła
dzach centralnych.
A r t y k u ł 16.
Pracownicy państwowi i samorządowi, z chwilą wyboru na posła, otrzymują na czas trwania m an
datu poselskiego urlop. Przepis ten nie dotyczy mi
nistrów, podsekretarzy stanu i profesorów wyższych uczelni. Lata, spędzone na wykonaniu mandatu po
selskiego, liczą się do lat służby.
A r t y k u ł 17.
Poseł, obejmujący płatną służbę państwową tra ci mandat; przepis ten nie dotyczy powołania na stanowiska ministrów, podsekretarzy stanu i profe
sorów wyższych uczelni.
— 8 —
A r t y k u ł 18.
Bliższe postanowienia o wyborach posłów do Sejmu określi ordynacja wyborcza.
A r t y k u ł 19.
Sejm sprawdza ważność wyborów niezaprotesto- da n y c h . O ważności wyborów zaprotestowanych roz
strzyga Sąd Najwyższy.
A r t y k u ł 20.
Posłowie są przedstawicielami całego narodu i nie są krępowani żadnemi instrukcjami wyborców.
Posłowie składają na ręc e M arszałka wobec Izby następujące ślubowanie: „Ślubuję uroczyście jako poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, wedle najlepszego mego rozumienia i zgodnie z sumieniem rzetelnie pracow ać wyłącznie dla dobra Państwa Polskiego, jako c a ło ś c i”.
A r t y k u ł 21.
Posłowie nie mogą być pociągani do odpowie
dzialności za swoją działalność w Sejmie, lub poza Sejm em , wchodzącą w zakres wykonania mandatu poselskiego, ani w czasie trwania mandatu, ani po jego wygaśnięciu. Za przemówienia i odezwania się, tudzież manifestacje w Sejmie posłowie odpowiadają tylko przed Sejmem. Z a naruszenie prawa osoby trzeciej, mogą być pociągnięci do odpowiedzialności sądowej, o ile władza sądowa uzyska na to zezw o
lenie Sejmu.
Postępowanie karno-sądowe, karno-administra
cyjne lub dyscyplinarne, wdrożone przeciw posłowi przed uzyskaniem mandatu poselskiego, ulegnie na żądanie Sejmu zawieszeniu aż do wygaśnięcia mandatu.
— 9 —
Bieg przedawnienia przeciw posłowi w p o stę powaniu karnem ulega przerwie na czas trwania m an
datu poselskiego.
Przez cały czas trwania mandatu posłowie nie mogą być pociągani do odpowiedzialności karno-są- dowej, karno-administracyjnej i dyscyplinarnej, ani pozbawieni wolności bez zezwolenia Sejmu. W wy
padku schwytania posła na gorącym uczynku zbrodni pospolitej, jeżeli jego przytrzymanie jest niezbędne dla zabezpieczenia wymiaru sprawiedliwości, względnie dla unieszkodliwienia skutków przestępstwa, władza sądowa ma obowiązek bezzwłocznego zawiadomienia o tem Marszałka Sejmu, dla uzyskania zezwolenia Sejmu na areszt i dalsze postępowanie karne. N a żądanie Marszałka przytrzymany musi być niezwłocz
nie uwolniony.
A r t y k u ł 22.
Poseł nie może na swoje ani na obce imię ku
pować lub uzyskiwać dzierżaw dóbr państwowych, przyjmować dostaw publicznych i robót rządowych, ani otrzymywać od Rządu koncesyj lub innych ko
rzyści osobistych.
Poseł nie może również otrzymywać od Rządu żadnych odznaczeń, z wyjątkiem wojskowych.
A r t y k u ł 25.
Poseł nie może być redaktorem odpowiedzialnym.
A r t y k u ł 24.
Posłowie otrzymują djety w wysokości, regula
minem określonej i mają prawo bezpłatnego korzy
stania z państwowych środków komunikacji dla po
dróży po całym obszarze Rzeczyposoolitej.
— 10 —
— 11 — A r t y k u ł 25.
P rezydent Rzeczypospolitej zwołuje, otwiera,, odracza i zamyka Sejm i Senat.
Sejm winien być zwołany na pierwsze posie
dzenie w trzeci wtorek po dniu wyborów i corocznie najpóźniej W październiku na sesję zwyczajną celem uchwalenia budżetu, stanu liczebnego i poboru wojska, oraz innych spraw bieżących.
Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać Sejm w każdym czasie na sesję nadzwyczajną wedle włas
nego uznania, a winien to uczynić na żądanie 1/i ogółu posłów w ciągu dwóch tygodni.
Inne wypadki zebrania się Sejmu na sesję nad
zwyczajną określa Konstytucja.
O droczenie wymaga zgody Sejmu, jeżeli m a być w ciągu tej samej sesji zwyczajnej powtórzone, lub jeżeli przerwa ma trwać dłużej, niż 50 dni.
Sejm, zwołany w październiku na sesję zwy
czajną, nie może być zamknięty przed uchwaleniem budżetu.
A r t y k u ł 26.
Sejm może się rozwiązać m ocą własnej uchwały, powziętej większością 2/ 3 głosów, przy obecności po
łowy ustawowej liczby posłów. P rezydent Rzeczy- pospospolitej może rozwiązać Sejm za zgodą 3/5 usta
wowej liczby członków Senatu.
Równocześnie w obu wypadkach z samego pra
wa rozwiązuje się Senat.
W ybory odbędą się w ciągu 90 dni od dnia roz-
^ ^ j ^ a n i a ; termin ich będzie oznaczony bądź w uchwale bądź w orędziu P rezydenta o rozwiązaniu Ca Sejmuj
‘••Mniuft £ /
A r t y k u ł 27.
Posłowie wykonywują swe prawa i obowiązki poselskie osobiście.
A r t y k u ł 28.
Sejm wybiera ze swego grona M arszałka i jego zastępców, sekretarzy i komisje.
Mandaty Marszałka i jego zastępców trwają po rozwiązaniu Sejmu aż do ukonstytuowania się no
wego Sejmu.
A r t y k u ł 29.
Sposób i porządek obrad sejmowych, rodzaj i ilość komisyj, liczbę wicemarszałków i sekretarzy, prawa i obowiązki M arszałka — określa regulamin sejmowy.
Marszałek mianuje urzędników sejmowych, za których działania odpowiada przed Sejmem.
A r t y k u ł 30.
Posiedzenia Sejmu są jawne. N a wniosek M ar
szałka, przedstawiciela Rządu lub 50 posłów m oże Sejm uchwalić tajność posiedzenia.
A r t y k u ł 31.
Nikt nie może być pociągnięty do odpowie
dzialności za zgodne z prawdą sprawozdanie z jaw
nego posiedzenia Sejmu i komisji sejmowej.
A r t y k u ł 52.
Do prawomocności uchwał potrzebna jest zwykła Większość głosów przy obecności przynajmniej 7 ^
— 12 —
ogółu ustawowej liczby posłów, o ile inne przepisy Konstytucji nie zawierają odmiennych postanowień.
A r t y k u ł 33.
Posłowie mają prawo zwracać się z interpela
cjami do Rządu bądź do poszczególnych ministrów w sposób, regulaminem przepisany. Minister ma obo
wiązek udzielić odpowiedzi ustnie lub pisemnie w ter
minie nie dłuższym, niż 6 tygodni, albo w umotywo- wanem oświadczeniu usprawiedliwić brak rzeczowej odpowiedzi. Na żądanie interpelantów odpowiedź musi być Sejmowi zakomunikowana. Sejm może odpowiedź Rządu uczynić przedmiotem dyskusji i uchwały.
A r t y k u ł 34.
Sejm może wyłaniać i naznaczać dla zbadania poszczególnych spraw nadzwyczajne komisje z pra
wem przesłuchiwania stron interesowanych oraz wzy
wania świadków i rzeczoznawców. Zakres działania i uprawnień tych komisyj uchwala Sejm.
A r t y k u ł 35.
Każdy projekt ustawy, przez Sejm uchwalony, będzie przekazany Senatowi do rozpatrzenia. Jeżeli S e n a t nie podniesie w ciągu 50 dni od dnia dorę
czenia mu uchwalonego projektu ustawy żadnych przeciwko niemu zarzutów, — Prezydent Rzeczy
pospolitej zarządzi ogłoszenie ustawy. Na wniosek Senatu, P rezydent Rzeczypospolitej może zarządzić ogłoszenie ustawy przed upływem 50 dni.
Jeżeli S enat postanowi p ro je k t uchwalony przez Sejm, zmienić lub odrzucić, powinien zapow iedzieć
— 13 —
to Sejmowi w ciągu powyższych 30 dni, a najdalej w ciągu następnych dni 30 zwrócić Sejmowi z pro- ponowanemi zmianami.
Jeżeli Sejm zmiany, przez S e n a t proponowane, uchwali zwykłą Większością, albo odrzuci większością
% 0 głosujących — Prezydent Rzeczypospolitej za
rządzi ogłoszenie ustawy w brzmieuiu, ustalonem ponowną uchwałą Sejmu.
A r t y k u ł 36.
Se n a t składa się z członków, wybranych przez poszczególne województwa w głosowaniu powszech- nem, tajnem, bezpośredniem, równem i stosunkowem.
Każde województwo stanowi jeden okrąg wyborczy, przyczern w stosunku do liczby m andatów sejmowych na ilość mieszkańców liczba mandatów do Senatu wynosi ‘/* część. Prawo wybierania do S enatu ma każdy Wyborca do Sejmu, który w dniu ogłoszenia wyborów ukończył lat 30 i w dniu tym zamieszkuje w okręgu wyborczym przynajmniej od roku; nie tracą j ednak prawa wyborczego świeżo osiedli koloniści, którzy opuścili poprzednie miejsce zamieszkania, k o rzystając z reformy rolnej; również nie tracą tego prawa robotnicy, którzy zmienili miejsce pobytu wskutek zmiany miejsca pracy, oraz urzędnicy pań
stwowi, przeniesieni służbowo. Prawo wybieralności ma każdy obywatel, posiadający prawo wybierania do Senatu, nie wyłączając wojskowych w służbie czynnej, o ile z dniem ogłoszenia wyborów ukończył lat 40.
Kadencja Senatu rozpoczyna się i kończy z ka
dencją Sejmową.
Nikt nie może być jednocześnie członkiem Sejmu i Senatu.
— 14 —
— 15 — A r t y k u ł 37.
Postanowienia artykułów 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 25, 24, 25, 27, 28, 29, 50, 51, 52 i 53 sto
sują się odpowiednio także do Senatu, względnie jego członków.
A r t y k u ł 58.
Żadna ustawa nie może stać w sprzeczności z niniejszą Konstytucją, ani naruszać jej postanowień.
UKŁAD SIŁ PO LIT Y CZ N Y C H W SEJMIE I SEN A C IE R Z E C Z Y PO S PO L IT E J POLSKIEJ.
( W lutym 1925 roku).
Na terenie obu Izb: Sejmowej i Senackiej, m a
my wielki blok trzech klubów prawicowych, a mia
nowicie: klubu Związku Ludowo-Narodowego, klubu Chrześcijańsko-Narodowego i klubu Chrześcijańskiej Demokracji. Blok ten, pod nazwą „C hrześcijańskie
go Związku Jedności Narodowej” liczy obecnie (luty 1925) w Sejmie — 164 postów, a w S e n a c ie —47 s e natorów. Z liczby 164 postów na Zw. Ludowo-Naro
dowy przypada 99, na Klub Chrześcijańsko-Narodowy
— 22, a na Klub Chrześcijańskiej Demokracji — 41.
Z liczby 46 senatorów na Zw. Ludowo - Narodowy przypada 50, na Klub Chrześcijańsko-Narodowy — 9 i na Klub Chrześcijańskiej Demokracji — 8 . - - T r z y wymienione Kluby stanowią prawicę Sejmu i Senatu, aczkolwiek Chrześcijańska Dem okracja skłania się coraz wyraźniej w stronę centrum.
W centrum zasiadają: Polskie Stronnictwo Ludo
we w sile 49 posłów i 12 senatorów, oraz Polskie Stronnictwo Katolicko - Ludowe, liczące 6 posłów i nie mające w Izbie Senackiej swych przedstawicieli.
Owych 55 posłów stanowi właściwe s t a l e centrum Sejmu. W niektórych jednak sprawach, wspólnie z centrum i prawicą głosują: Narodowa Partja Ro
botnicza *), Stronnictwo Ukraińsko - W łościańskie
*) W sp raw ac h , dotyczących re lig ji rzy m sko-katolickiej i m niejszości naro d o w o ścio w y ch
(„chliborobów” ) Wschodniej Małopolski i c zęść po
słów z Kota Żydowskiego, a mianowicie p rzedsta
wiciele Centrali Związku Kupców, ewentualnie i or
todoksi.
N a lewicy zasiadają: 4 k l u b y c h ł o p s k i e w sile 76 posłow i 11 senatorów, - (Związek Polskich Stronnictw Ludowych „W yzwolenie” i „Jedność Lu
dowa” — 53 posłów i 11 senatorów, Związek Chłop
ski—13 posłów i żadnego senatora, Niezależna Partia Chłopska — 6 posłów i żadnego senatora, wreszcie Chłopskie Stronnictwo Radykalne — 4 posłów i ża d nego senatora). Dalej: 5 s t r o n n i c t w a r o b o t n i c z e W sile 65 posłów i 10 senatorów,— (Polska Par- tja Socjalistyczna — 41 posłów i 7 senatorów, Naro
dowa Partja Robotnicza — 18 posłów i 3 senatorów, oraz Komunistyczna Frakcja P o se lsk a —6 posłów i ża
dnego senatora),—W reszcie: silne liczebnie m niejszo
ści narodowościowe — 85 posłów i 26 senatorów.
Najliczniej z pośród mniejszości reprezentowani są Ż y d z i — 35 posłów i 12 senatorów, następnie U k r a i ń c y — 21 posłów*) i 6 senatorów, N i e m c y — 17 posłów i 5 senatorów, oraz B i a ł o r u s i n i—11 po
słów i 5 senatorów. W reszcie R o s j a n i e mają w S ej
mie i Senacie po jednym swym przedstawicielu.— Ż y d z i zarówno w Izbie Sejmowej, jak i w Senacie tworzą,, Koło Żydowskie” , liczące 54 posłów i 12 senatorów,—
(do „Kola” nie należy tylko poseł Pryłucki z Ży
dowskiej Partji Ludowej). Ukraińcy tworzą na te r e nie Sejmu 2 Kluby: Klub Ukraiński, liczący 12 po
słów i 6 senatorów, oraz Klub Ukraińsko-Włościański (chliborobów) Wschodniej Małopolski, który liczy 5 posłów, a w Senacie nie ma swych przedstawicieli.
*) O prócz 4 posłów ukraińskich,, n ależący ch do K om u
nistycznej F ra k cji Poselskiej.
Oprócz tego w Sejmie zasiadają zasiadają 4 posło
wie ukraińscy bez przynależności klubowej. Niemcy są bodaj najbardziej solidarni, na terenie Sejmu i S e natu tworzą jedno „Zjednoczenie N iem ieckie” (D eu
tsche Vereinigung), które liczy 17 posłów i 5 sen a
torów i reprezentuje wszystkie stronnictwa polityczne mniejszości niemieckiej w Polsce, od skrajnych na
cjonalistów („D eutschlum sbund” i „D eutsche P a rte i”), aż do socjal-dernokratów włącznie. — To samo da się powiedzieć o Białorusinach, którzy tworzą jeden Klub Białoruski, złożony z przedstawicieli wszystkich politycznych kierunków wśród Białorusinów w Polsce,
— począwszy od Chrześcijańskiej Demokracji, a skoń
czywszy na Socjal - Dem okratach, Niezależnych S o cjalistach i Socjalistach-Rewolucjonistach.
— 18 — '
I. PRZEWODNIK PO SEJMIE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.
ZMIANY PER SO N A LN E I POLITYCZNE W SEJMIE (1 grudnia 1922 — 15 lu ty 1925).
a) Zmiany personalne.
W czasie od grudnia 1922 roku do potowy lu
tego 1925 roku zaszły w składzie osobowym Sejmu z m i a n y n a s t ę p u j ą c e :
z m a r ł o 11 posłów
złożyło m a n d a t 11 „ wygasł m a n d a t 1 posła unieważniono mandaty . . . 4 posłów wydano Sądom państwowym
i u w i ę z io n o 2 „ *)
Z liczby 11 zmarłych posłów, na Z w ią ze k Lu- dow o-N arodow y przypada 6:
1. K ry ń sk i W a cław — f dni 11 sty c zn ia 1924 r.
2. Ks. D r. L utosław ski K azim ierz — f dn 5 stycznia 1924 r.
3. P rószyński T ad eu sz — f dn. 12 stycznia 1925 r.
4. R adziszew ski H e n ry k — f dn. 10 k w ietn ia 1923 r.
5. S ey d a Z ygm unt (w ice m arsza łe k S ejm u ) — f dnia 25-go stycznia 1925 roku.
6. W ojciechow ski W ojciech — f dn, 25 k w ie tn ia 1923 roku.
*) O prócz p osła ukraińskiego Ł uck iew icza M arka, któ
ry został uw ięziony jeszcze p rz e d w y b o ra m i.
N a miejsce zm arłych posłów w eszli do Kluba Z w ią zk u Ludowo-Narodowego.
1. Kotkow ski K onrad (na m ie jsc e ś. p. pos, K ryńskiego) 2. Jan k o w sk i Józef (na m iejsce ś.p. pos.Ks.D r. L utosław skiego) 3. C hw alibóg T adeusz (n a m iejsce ś. p. p o s. P ró szy ń sk ieg o ) k. K aw ecki Józef (na m iejsce ś. p. pos, R adziszew skiego) 5. Jasiukow icz S tan isław (na m iejsce ś. p. pos. S eydy, w icem .) 6. S y g ieto w icz R afał (na m iejsce ś.p .p o s. W o jciechow skiego)
Na Klub Chrześcijańsko - N arodow y przypada 1 zmarły poseł:
Dr. C hłapow ski K azim ierz ( f dn. 26 sie rp n ia 1923 roku),
na jego miejsce wszedł
O strow ski W ik to r (p rzeszed ł potem do Z w iązku Lud.-N aród.)
Na Klub Polskiego Stronnictw a Ludowego przy
pada 2 zmarłych posłów:
1. P rz e w ro c k i M arcin (f na je sie n i 1924 r.) 2. Z w o liń sk i M ichał ( f dn. 26 listopada 1924 r.),
na których miejsce weszli posłowie:
1. B ajsarow icz Jan (n a m iejsce ś. p. pos. P rz ew ro c k ie g o ) 2. F u rm an iu k P io tr ( „ „ „ „ Zw olińskiego).
Na Klub N arodow ej P artji Robotniczej przypa
da 1 zmarły poseł:
P ie c h a S ian isław ( f dn. 12 lu te g o 1924 roku),
na którego miejsce wszedł
Kot Aloizy.
W rzeszcie, do K oła Żydow skiego na miejsce
b. p. pos. D -ra Jonasa R ubina (zm arłego dn. 31 lipca 1924 r.)
wszedł
adw . S c h w a rz K opel.
Z liczby 11-tu złożonych mandatów poselskich przypada: na K l u b Z w i ą z k u L u d o w o - N a r o -
- 23 -
d o w e g o — 1 (Sielski W aw rzyniec), na K l u b C h r z e ś c i j a ńs k o - N a r o d o w y —2 (A lfred Chła
powski i J ó z e f Haller), na K l u b C h r z e ś c i j a ń s k i e j - D e rn o k r a c j i —3 (Ignacy Ehaust, W ilhelm Fojcik i Dr. Bolesław Sikorski), na K l u b Z w i ą z k u P o l s k i c h S t r o n n i c t w L u d o w y c h („W yzw o
lenie” i „Jedność L udow a")—1 (W ilko ń ski Tom asz), na K l u b N a r o d o w e j P a r t j i R o b o t n i c z e j — 3 (Dr. R abski Z yg m u n t (1923), W achow iak S ta n isła w (1924) i W ieczorek Jan (1924), wreszcie na K l u b B i a ł o r u s k i — 1, (albowiem poseł Jakow iuk S zym on zrzekł się mandatu, opuszczając Państwo Polskie)
Na miejsce wym ienionych posłów, którzy z ło żyli mandaty, weszli: do K 1 u b u Z w i ą z k u L u d o - w o - N a r o d o w e g o: na miejsce Sielskiego wstąpił Zajączkow ski Bolesław, — do K l u b u C h r z ę ś ć i- j a ń s k o-N a r o d o w e g o wstąpili: na miejsce C hła
powskiego — B raniew icz Józef, a na miejsce H alle
ra— K ujaw ski K azim ierz Józef.—Do K l u b u C h r z e ś c i j a ń s k i e j D e m o k r a c j i wstąpili: na miejsce Ehausta — Sieciński ja n , na miejsce Fojcika — Roch Marcin, wreszcie na miejsce D-ra Sikorskiego wstą
pił Sosiński Wojciech. — Do K l u b u Z w i ą z k u P o l s k i c h S t r o n n i c t w L u d o w y c h („W yzwo
lenie” i „Jedność Ludowa”) wstąpił na miejsce pos.
Wilkońskiego — p. B rzeziń ski Stefan . — Do K l u b u N a r o d o w e j P a r t j i R o b o t n i c z e j wstąpili:
na miejsce Dr. Rabskiego — K ow alski Józef, na miej
sce D-ra W achow iaka — Leśniew ski Leon, a na miej
sce W ieczorka — M ildner Jan.
Wygasł mandat 1 posła: Łuckiew icza M arka z K l u b u U k r a i ń s k i e g o . — Pos. Łuckiewicz uwięziony został w okresie przedwyborczym (je
sień 1922) za działalność przeciwpaństwową.
Z liczby 4 unieważnionych mandatów, jeden przypada na Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego, a trzy na kluby mniejszości narodowych: ukraiński i bia
łoruski. Na skutek unieważnienia mandatu, ustąpi!
z K l u b u P. S. L. poseł Karol W ojewoda, a na jego miejsce wstąpił M ichał Z w o liń ski (który p otem zm arł, patrz poprzednio wykaz zmarłych posłów). — Z pośród mandatów posłów K l u b u U k r a i ń s k i e g o , S e j
mowa Komisja Mandatowa unieważniła dwa: Koma- rewicza W asyla i Pirogowa M ikołaja. Na ich miejsce Weszli: N a za ru k Siergiej (na miejsce Komarewicza) i M ochniuk W asyl (na m iejsce Pirogowa'. W K l u b i e B i a ł o r u s k i m unieważniono mandat K alinow skiego W łodzim ierza, na którego miejsce wszedł
W ołoszyn Paweł.
Uwięziono, po wydaniu przez Seim sądom pań
stwowym z powodu działalności przeciwpaństwowej, dwóch posłóu: dnia 9 czerwca 1923 roku Baranow a Sergiusza z K l u b u B i a ł o r u s k i e g o , oraz w gru
dniu 1924 roku. — Sta n isła w a Łańcuckiego, członka Komunistycznej Frakcji Poselskiej.
— 24 -
ZMIANY PO LIT Y CZ N E V/ SEJMIE.
A. Kluby Stronnictw Polskich.
Pod w zględem politycznym w tymże okresie c z a su zaszły następujące przesunięcia:
Z klubu Chrześcijańsko - Narodow ego ustąpiło na wiosnę 1923 roku pięciu posłów następujących:
1 Ks Dr. Czuj Ja n 3. Jasiński Ignacy 2. G reiss B ronisław h. M aślanka F ran ciszek
5. Dr. M atakiew kz Antoni.
Wymienieni posłowie utworzyli na terenie S e j
mu własny Klub Polskiego S tronnictw a Katolicko- Ludowego, — (patrz str. 141— 160, Klub P. S. K. L.).
Pozatein poseł W ikto r O strowski, który wszedł do Klubu na miejsce ś. p. posła Kaz. Chłapowskiego, przeszedł do Klubu Z. L. - N.
Z Klubu Chrześcijańskiej Demokracji wystąpił pos. ks. N aw rocki S ta n isła w (hospitant Klubu), i w stą
pi! do Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego (na jesieni 1924 r.), a usunięty z Klubu Chrz.-Dem. poseł ks. D achow ski Filip wstąpił do Klubu Stronnictwa Katolicko-Ludowego.
Klub P olskiego Stronnictwa Katolicko - Ludo
wego, który powstał w Sejmie w r. 1923 (patrz wy
żej) zyska! zatem jednego posła w osobie ks. Fili
pa D achowskiego (1924 r.).
Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego stracił w dwóch secesjach 25 posłów (w maju 1925 r. 12 posłów, a w grudniu tegoż roku — 13 posłów), a na stępnie zyskał 4 posłów, — w rezultacie więc pod względem liczebnym zmniejszył się o 21 posłów. — W maju 1923 roku ustąpili posłowie następujący:
1. Anusz A n toni 7. M iedziński B ogusław 2. B ogusław ski A lek san d er 8. D r. B lakiew icz K arol 3. B ujak A ntoni 9. W ędziagolski B ronisław 4 D ąbski J a n 10. W ilk o ń sk i T om asz i. D ubrow nik Adolf 11. W ó jto w icz W ład y sław 6 F ijałkow ski W ład y sław 12. W y rz y k o w sk i H en ry k .
Wymienieni posłowie utworzyli na terenie S e j
mu Własny Klub p. n. „Jedności L udow ej”, który W październiku tegoż 1923 roku połączył się z Klu
bem Polskiego Stronnictwa Ludowego „W yzwolenie”
w jeden Klub p. n. „Związek Polskich Stronnictw Ludowych („W yzwolenie” i „Jedność Ludowa”,) — (Patrz str. 2 20 —223 w rozdziale o Klubie Z. P .S . L.).
- 25 -
— 26 —
W połowie grudnia 1923 roku wystąpili z Klu
bu P. S. L. posłowie następujący:
1. B e re k Jó zef 7. P aw ło w sk i Jak ó b 2. B ry l Ja n 8. P lu ta A n d rz ej 3 C ieplak M arjan 9. P osacki S tefan 4. Ja n e c z e k M ichał 10. D r. P oznański Jan b. Ł ask u d a M ichał 11. S ocha M arcin
6. Ł aszkiew icz K azim ierz 12. D r. T argow ski T adeusz 13. T oczek W alenty.
Utworzyli oni na terenie Sejmu Klub p. n. „ Pol
skiego Z w ią z k u Ludow ców ”, który, po połączeniu się na terenie pozasejmowym z Polskiem Stronnictwem Ludowem Lewicą (t. zw. „Stapińczykami”), przybrał nazwę Klubu Z w ią z k u Chłopskiego— (patrz str. 251 — 268, Klub Zw. Chł.).
W r. 1924 wstąpił do Klubu Polskiego Stron
nictwa Ludowego pos. ks. N aw rocki Stanisław , któ
ry ustąpił z Klubu Chrześcijańskiej Demokracji.
W grudniu 1924 r. do Klubu P. S. L. powrócili trzej posłowie drugiej secesji, a mianowicie: ja neczek Michał, Dr. Targow ski Tadeusz i Toczek W alenty.
Klub Związku Polskicu Stronnictw Ludowych („W yzwolenie1* i „Jedność Ludow a'1) zyskał 12 po
słów secesji Klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego (z maja 1923 roku, patrz wyżej), a następnie stracił 7 u posłów. — O statecznie więc zyskał 5-ciu posłów.
Wystąpili z Klubu Z P. S. L. posłowie następujący:
l. Ballin S tan isław )
2 S zakun W ło d zim ierz ^ w c /e rw c u 192i roku.
3. Bon Adolf v
4. H ołow acz Feliks I
b. S zap iel A ntoni > W 1,st0P adzie 1924 r °ku.
6. W ojew ódzki S y lw e s te r )
Wymienieni posłowie, zaliczający się faktycznie (za wyjątkiem pos. Wojewódzkiego) do narodowości białoruskiej W Polsce, utworzyli na terenie Sejmu własny Klub p. n. „.N iezależnej Partji Chłopskiej”,—
(Patrz str. 2 6 9 - 2 7 5 , Klub N. P. Chł.).
W lipcu tegoż 1924 r. opuścił Klub Z. P. S. L.
ówczesny prezes Klubu, pos. S ta n isła w Thugutt, nie zgłaszając innej przynależności klubowej, — (patrz str. 225—228 w rozdziale o Klubie Z. P. S. L.
str. 462—466, w rozdziale o posłach i senatorach Jiolskich bez przynależności klubowej).
- 27 —
Klub Związku Chłopskiego — zjawił się na t e renie Sejmu w grudniu 1923 roku w sile 13 posłów, Doczątkowo jako Klub Polskiego Związku Ludów- :ów, — (patrz wyżej, druga sece sja Klubu Polskie
g o Stronnictwa Ludowego). W krótce potem do Klu- pu Zw. Chł. przystąpili trzej posłowie: Krempa Fran
ciszek, Śliw iński H ipolit i W iew iórski Izydor, którzy Ido tego czasu nie zgłosili przynależności klubowej.
Klub Niezależnej Partii Chłopskiej zjawił się na terenie Sejmu w listopadzie 1924 roku z secesji Klubu Związku Polskich Stronnictw Ludowych („W y
z w o le n ie ” i ,.Jedn o ść Ludowa” ), - - (patrz wyżej, s e cesja Klubu Z. P. S. L.—
W innych Klubach polskich, t. j. Związku Lu
dowo - Narodowego, Chłopskiego Stronnictwa Rady
kalnego, Narodowej Partji, Robotniczej i Związku Parlamentarnego Polskich 'Socjalistów, z n ^ajiuolitycz.
nych nie było. - (* A
b) Kluby stronnictw m niejszości narodowych.
Z Klubu Ukraińskiego — ustąpiło w dniu 22 lutego 1924 roku 5 posłów następujących:
1. M ochniuk W a s y l 3. F ry s tu p a T om asz 2. Paszczuk A n d rzej 4 S k rz y p a Józef
5. W ojtiuk Jakób.
Wymienieni posłowie utworzyli na terenie S e j mu Klub U kraińskiej Socjal-D em okratycznej P artji.—
W dniu 7 listopada 1924 roku Klub U. S . D. P. po
łączył się z kom unistyczną fra k c ją sejm ow ą Z w ią zk u Prołetarjatu M iast \i W si (2 posłów ) w jed n ę Ko
m unistyczną Frakcję Poselską, — (patrz str. 452—460).
Z wymienionych 5 ciu posłów U. S. D. P., do Frak
cji Komunistycznej nie przystąpił poseł M ochniuk.
25 czerwca 1925 roku wystąpili z Klubu Ukra ń- skiego 2 posłowie: P aw luk Iłarjon i Tym oszczuk Je
rzy, a w listopadzie tegoż roku ustąpił pos. Antoni W asyńczuk, autonomista federalista.—Żaden z trzech wymienionych posłów nie zgłosił przynależności klu
bowej.
— 28 —
Do Klubu Zjednoczenia N iem ieckiego wstąpił w roku 1923 poseł P ankratz Artur, który początko
wo nie zgłosił przynależności klubowej.
W innych Klubach mniejszości narodowych, t j.
w Kole Zydowskiem i Klubie Białoruskim, zmian po-
SPIS POSŁÓW W PORZĄDKU ALFABETYCZNYM.
WYJAŚNIENIE S K R Ó T Ó W NA ZW KLUBÓW SE JM O W Y C H .
Zw. L.-N.
C hrz.-D em . Chr z.-N a r.
Str. K at.-Lud.
P S. L.
Z. P. S. L.
Zw. C h ło p sk i N. P. Chł.
Chł. Str. Rad.
y . P. R.
Z. P P. s.
Kom. Fr. Pos.
K oło Żyd.
Klub Ukr.
Zjedn. N iem . Klub B ia t.
U k r - W łość.
Klub Z w iązku L udow o-N arodow ego.
K lu b C hrześcijań sk iej D em okracji.
C hrześcijańsko-N arodow y.
S tro n n ictw a K atolicko-Ludow ego.
P olskiego S tro n n ic tw a L udow ego.
Z w iązku P olskich S tronnictw L udo
w ych („W y z w o le n ie " i „Jedność Ludow a").
Z w iązku C hłopskiego.
N iezależnej P a rtji Chłopskiej.
C hłopskiego S tro n n ic tw a R a d y k al
nego.
N arodow ej P a rtji R obotniczej.
Zw iązku P a rla m e n ta rn e g o P olskich S ocjalistów .
K om u n isty czn a F ra k c ja P oselska.
K lub Koła Ż ydow skiego.
„ U kraiński.
Z je d n o cze n ie N iem ieck ie.
K lub B iałoruski
„ U kraiń sk o -W ło ściań sk i W sch o d n ie j M ałopolski (chliborobi).
S PIS P O S Ł Ó W
W PORZĄDKU ALFABETYCZNYM *).
( W d n i u 15 lu t e g o 1925 ro k u ).
1. A dam ow icz Ja n — rolnik (64), Z P. S. L., K rólew ska 10.
2. A dam ek Józef — praco w n ik w zw. zaw., (L. P.), Z. P P. S., H o tel „B risto l” .
5. A nusz A ntoni — urzęd n ik państw.,(L. P.), Z. P. S. L., K ru
cza 34 m. 10, te l. 113-08.
4. A rcichow ski M ichał — n au c zy c ie l (4), Zw. L.-N., P u ła w sk a 95-b.
5. A rciszew ski T om asz — ślusarz (19), Z. P. P. S., Biała 4.
rn. 7, tel. 310-31
6. B adzian W ień czy sław — urzędnik kom., (60), Z, P. P. S.
M arszałkow ska 1 m. 39, tel. 260-10.
7 B agiński K azim ierz — dziennikarz (L. P.), Z. P. S. L , C hm ieln a 134 m. 5.
*) U w a g a : 1) L iczby w n aw iasach oznaczają n u m e r okręgu w y b o rczeg o (w ykaz okręgów w yborczych patrz
dalej).—L isty p a ń stw o w e oznaczono (L. P.).
2) A d re sy po d an e są ty m czasow em i adresam i posłów w W arszaw ie — (w czasie trw a n ia kadencji S e jm u o b ecn eg o [1922 — 1927 r.])
- 31 -
8. B ajsarow icz Ja n — rolnik (51), P. S. L.
9. Dr. B alicka G abrjela — n au c zy c ie lk a (L. P.), Zw. L.-N , M arszałkow ska 21 m. 7, tel. 185-10.
10. B allin S tan isław — b u c h a lte r (62), N. P. C h ł, W idok 22.
U . B aranow ski W in c e n ty — ro ln ik (16), Z. P. S. L., N o
w ogrodzka 36.
12. Dr. B a ra ń sk i J e rz y — u rzę d n ik państw . (8), Z. P. S. L., M okotow ska 59 m. 4.
13. B arlicki N o rb e rt — nauczyciel, (1), Z. P . P. S., M ar
sz ałk o w sk a 31 m. 8, te l. 76-16.
14 D r. B a rte l K azim ierz—prof. Jpolit. L w o w sk iej (L. P.), Z. P. S. L., K oszykow a 75 m. 13.,
15 B ednarczyk Józef — ro ln ik (43), P. S. L., L w o w sk a 12 m. 11.
16. B elina T ad eu sz — ro ln ik (17), Zw. L.-N., M arszałkow ska 97 m. 3.
17. B erek Jó z ef — rolnik (45), Zw, C hłopski, A leja R óż 5.
18. B erezow ski Z ygm unt — publicysta (18), Zw. L. - N.
P o ln a 64 m. 5, te l. 80 12.
19. B ielak Ja n — n au czy ciel (46), P. S. L., S ejm .
20. B ieńkow ski Leopold — in stru k to r ro ln y (8), Zw. L.-N.
21. Bigoński E d m u n d — re d a k to r (32), C hrz. D em ., W sp ó l
na 62 m. 31-a.
22. B iniszkiew icz Józef — w y d a w c a ,,G azety R obotniczej11 (39), Z. P. P. S., H o tel „B ristol11.
23. B itn e r W a cław — adw okat (12), Chrz. D em ., K redyto
w a 14, tel. 504-04.
24. B łażćjew icz T adeusz — u rzę d n ik p ań stw .. (1), Chrz.
D em ., P u ła w sk a 37 m. 3.
25. B obek P a w e ł — prof. se m in a rju m (L. P .) P. S. L., N ow ogrodzka 33 m. 7, 111 p.
26. Bobow ski K azim ierz — u rzędnik pryw ., (29), Chrz.
Dem., M okotow ska 14.
27. Dr. B obrow ski E m il — le k a rz (41), Z. P. P. S „ Lesz-no 113, II p., te l. 214-69.
28. Bogusław ski A lek san d e r — red a k to r. (L. P.), P. S. L., W s p ó ln a 66.
29. Bon Adolf — prac. koo p eraty w y , (56), N. P. Chł., M ar
szałkow ska 81.
30. B ran iew ic z Józef — rolnik, (35), Chrz.-N ar., Z ie ln a 17, h o tel „ P re to rja 11.
31. Ks. B ratkow ski S tefan — proboszcz, (33), Chrz.-Nar., P ię k n a 34 m. 1,
32. B ratuń A n d rzej — rolnik, (56), K lub U kraiński.
33. B rodacki J a n — sędzia pow ., (45), P. S. L., G órna 8 m. 3.
34. B rot S zm ul -vel S am u el — rabin, (56), Koło Żyd., H otel P oznański.
35. B row nsford K azim ierz — red a k to r, (33), Zw. L. - N., P ięk n a 44 m. 12.
36. B ryl Jan — in ż y n ier, (L. P.), Zw. C h ło p sk i, A le je J e rozolim skie 32.
37. B rzeziński J a n — p rac o w n ik w Zw. Zaw., (37), N. P. R.
C zackiego 2 m. 5.
38. B rzeziński S tefan — (L. P.), Z, P. S. L.
39. B rzostow ski J a n — inż. górniczy, (L. P .) Zw . L. - N.
T ręb ack a 4 m. 1.
40. Bujak A ntoni — rolnik, (22), Z, P. S. L„ K oszykow a 49 m. 4, tel. 201-30.
41. B y rk a W ła d y sła w — d y re k to r banku, (L. P.), P. S. L., PI. D ąbrow skiego 3 m. 5.
42. Chaciński Józef — p raw n ik , (L. P ,), C hrz. D em ., Mar
szałkow ska 87 A m. 1, tel. 103-24.
— 32 -
45. C hałupka P io tr (ps. Ja n K w apiński) — p re z e s Zw. Zaw.
Rob. Roi., (42), Z. P. P. S., W a re c k a 7 m , 8, tel. 131 51, 230-44.
44. C hądzyński A dam — inży n ier, (29), N. P. R., Ś lisk a 44 m. 12, tel. 154-38.
45. C hądzyński K arol — aptekarz, (15), Zw . L .-N , C zernia
kow ska 152.
46. C hełm oński Adam — adw okat, (20;, Zw. L.-N., W ie lk a 5 tel. 61-15.
47. C hętnik A dam — red a k to r, (7), Zw. L.-N., W s p ó ln a 35 m. 19
48 Chom iński L u d w ik — agronom , p ublicysta, (L. P.)., Z. P. S. L , M arszałkow ska 49 m. 8.
49. C hrucki S e rg ju sz — n auczyciel, (59), Klub U kraiński, ul. Kozia, h o te l „W ło sk i11.
50. C hw alibóg T ad e u sz, (24), Z. L.-N.
51. C hw aliński P io tr — rolnik, (16), P . S. L., Ś-to K rzyska 17.
52. Chyb F ra n cisz ek — rolnik, (20), Z. P, S. L., Je ro z o lim ska 93.
53. Cieluch Ja n — rolnik, (45), P. S. L., S ejm .
54. C ieplak M arjan — n auczyciel gim n., (12), Zw. Chłopski, M iodowa 18 m. 3.
55. C ieślik W a le n ty — rolnik, (40), C h rz -D e m ,, Sejm . 56. Ciszak A ntoni — urzędnik pryw ., (L. P.), N. P. R., C zac
kiego 2 m, 5.
57. C upiał Jan — g iser, (21), Z. P . P. S , F oksal 15 m. 10 58. C zapiński K azim ierz — re d a k to r, (45), Z. P. P . S., T ra u
gu tta 6.
59. C zern iew sk i A rtem jusz L udom ił — n auczyciel,, p u b li
cysta, (10), C hrz. D em ., W ie js k a 2/4/6/S S ejm .
60. C z etw e rty ń sk i S e w e ry n — ziem ianm , (25), Zw. L.-N., P la c D ąbrow skiego 2, tel. 86-96.
- 33 —
3
61. Czuczmaj M aksym — n a u c z y c ie l, (53), K lub U kraiński, Z ielna 17, h o te l „ P r e to r ja 11.
62. Ks. D r. C zuj J a n — prof. u n iw e rsy te tu , (45), S tr. K at.- Lud., T ra u g u tta 1.
65. Ć w iakow ski A lek sy — nauczyciel gim n., (17), Z. P. S.
L., N iecała 10.
64. Ks. D achow sk. — p re fe k t, (57), S tr. Kat.-Lud., H oża 56 m. 5, tel. 210 25,
65. Daczko K arol — n a u c zy c ie l gim n., (50), Z jedn. Niem., D ługa 21 m. 5, tel. 74-15.
66. D aszyński Ignacy — publicysta, (42), Z. P. P. S., A leje Jerozolim skie 7 m. 18, te l. 78-86.
67. D ąbrow ski M arjan — re d a k to r, (L. P.), P. S. L., Żóra- w ia 24-a m. 7.
68. D r. D ąb ro w sk i S tefan — prof. u n iw , (L. P.), Chrz.-N ar.
W iejska 5 m. 5.
69. D ąbski Ja n — re d a k to r, (11), P. S. L , A leje U jazdow skie 22 m. 5, tel. 141-40.
70. D ębski Ja n — dyr. sem . naucz., (26),’P. S, L., P ięk n a 44 m. 8.
71. D r. D iam and H e rm a n — p raw n ik , (L. P.), Z. P . P. S , T łom ackie 6 m. 8, tel 195-65.
72. D m itry ju k W asyl — le k arz, (59), K lub U kraiński, ul K ozia, h o te l „W łoski".
75. D obiia L udw ik — p rze m y sło w ie c i rolnik, (45), Zw.
L.-N.
74. D obrow olski K azim ierz — kotlarz, (12), Z. P. P. S., p lac P ary so w sk i 1 m. 83
/
75. D obrzański S tefan A ndrzej — adw okat, (20), Zw. L.-N., W ilcz a 73 m. 7.
76. D olanow icz S tefan — urzęd n ik M. K. Ż.. (55), C hrz.-D em . W ierzb o w a 9, P olski Z w iązek K olejow ców .
77. D r. D ubanow icz E d w a rd — prof. uniw , (L. P.), Chrz.- Nar., Ś-to K rzyska 30 m. 3.
78. D ubiel G ab rjel — nauczyciel g im n , (45), P. S. L., S ien n a 8 m. 4
79. D ubro w n ik Adolf — o grodn'k, (62), Z. P. S. L.
80. D unin L u d w ik —handlow iec, (52), Chrz.-Nar., P ięk n a 11, tel. 203-56.
81. D uro Jan — rolnik, (23), Z. P. S. L,, B racka 8 m, 7.
82 Dutczak Iw a n — rolnik (53), U kr.-W łość., hotel „W ie- d e ń s k i“ (M arszałkow ska 102) pokój 48.
83. Dr. D ym ow ski T a d e u sz — ekonom ista, dyr. T ow . „Roz
w ój", (5), C hrz.-D em . M arszałkow ska 32, tel. 103-12,13-14.
84. D ziduch Jan — ro ln ik , (27), Chł. S tr. Rad., W s p ó ln a 3-a m. 16.
85. D zierżaw ski A lek san d e r—sta ro sta pow. tu reck ieg o , (15), Zw. L.-N., L w ow ska 6 m. 7.
86. D zięgielew ski Józef — w łaściciel b iu ra pryw ., (60), Z. P. P. S., W spólna 44 m. 19.
87. E ise n ste in K arol — kupiec, (52), Koło Żyd., ul. Moko
to w sk a 24.
88. E rd m an A lfons — inspektor szkolny, (22), P. S. L , S zo p en a 16 m. 4.
89. Dr. Falkow ski S tefan — le k arz, (21), Zw. L.-N., A leje Jero zo lim sk ie 51 m. 10.
90. F arb stein Szyja H esse l — kupiec, (L. P.), Koło Żyd.
K rólew ska 16, tel. 6-18, 289-88.
91. F au sty n iak Ja n — u rzę d n ik p ry w ., (32), N. P. R., Niska 69.
92. D r. F ed erb u sc h S zym on — d zien n ik a rz , (L. P)., Kolo Żyd., T łom ackie 13, O rganizacja „M izrachi11.
93. Dr. F eldm an S zym on v e l S y m ch a B inem — adw okat, (5), Koło Żyd., P aw ia 13 m. 7, tel. 7§ 11, 275-39.
— 55 —
94. Dr. F id erk iew icz A lfred — le k a rz i profesor, (16).
Z. P. S. L., M okotow ska 50.
95. F iialkow ski W ła d y s ła w — u rzędnik p ry w a tn y , (18), P. S. L„ Al. Róż 6.
96. F ranz E ugenjusz — kupiec, (39), Z jed. Niem., h o te l
„S zw ajcarski11 ul. N ow ogrodzka 15.
97. Frąckow iak Jan — urzędnik, (33), C hrz.-D em .
93. F rostig M o z e s— red a k to r, (48), Koło Żyd., ul. F re d ry 10.
99. Fudakow ski T adeusz — p ra w n ik , (L. P.), Zw . L.-N.
S m olna 23 m. 8, tel. 267-12.
100. F urm aniak P io tr — (54), P . S. L.
101. G ardecki Z y g m u n t— m alarz, (16), Z. P P. S , M arszał
k ow ska 1.
102. G aw likow ski Ja n — inży n ier, (42), P. S. L., M okotow
ska 21 m. 5.
103. Ks. G ąsiorow ski F ra n cisz ek — prefekt, (L. P )., C hrz., D em , P iw n a 11, tel, 402-85.
104 Gdyk L udw ik — u rzę d n ik p ry w ., (1), C h r z .- D e m Li
tew sk a 4 m. 13, tel 72-05.
105. G erlicz W ie s ła w — in ż y n ier, (L. P.), Zw. L ,- N , P l a c N apoleona 6 m. 7, tel. 231-60
' 106, D r.G tąbiński S tan isław — prof. Uniw., (50), Zw. L .- N . W iejsk a (Sejm ).
107. Gościcki J e r z y - u rzędnik p ry w ,, (L. P.), Zw. L.-N., P ię k na 32 m. 8, tel. 25-84
108. Goździk Jó zef — rolnik, (11), Zw. L. - N., N ow ogrodz
ka 5 m. 7.
109. Dr. G rabski S ta n isła w — prof, U niw ., (L. P.), Zw. L.-N.
Foksal 13.
110. G reiss B ro n isław —kierow nik szkoły, (46), Str. K at-L u d ., S m olna 36, III p., tel. 4-55.
1
— 56 -
— 37 —
111. G ra eb e K u r t—podpułkow aik e m e ry t, (32), Z jedn. Niem., M iodowa 20, tel. 232-57.
112. G ran b au m Izaak — p ra w n ik -re d a k to r, (L. P.), Koło Żyd., T łom ackie 6, tel. 162-11,
115. G ruszka B runo — rolnik, (47), P. 3. L., H otel „B ristol1'.
114. H alko A ntoni — stu d e n t U niw W il„ (64), Z. P . S. L.
Kolonja Staszica, dom ek 59a.
115. H a ra sz A ntoni — u rzę d n ik p ryw ., (13), C hrz.-D em ., S ejm , 116. H artg la s M aksyrniljan A p o lin a ry — adw okat, (1), Koło
Żyd., L eszno 48, te l. 169-47.
117. Dr. H aru siew icz J a n — lekarz, (4), Zw. L .- N ., W s p ó l
n a 56, m. 9 u d r a H ry n iew ie ck ie g o .
118. H a u s n e r A rtu r — in ż y n ier, (50), Z. P. P. S., M okotow ska 73 m. 9.
119. D r. H a u sn e r B e rn a rd —nauczyciel gimn., (54), Koło Żyd.
T łom ackie 7.
120. H e lle r H e rsz L u z e r — p raw n ik , (54), Koło Żyd., W i e l ka 24, u p. S ch n eid era.
121. H elm an M oszek L e jb — kupiec, (18), Koło Żyd., Żabia 7, tel. 165-26.
122. H ellm an S ta n is ła w — rolnik (61), Z. P. S. L., W idok 13.
123. H e rz W ła d y sła w — ślu sarz, (32), N. P. R., K rucza 26, 124. H o ld e r - E gg ero w a Marja — ziem ianka, (3), Zw, L.-N.,
K rucza 26, tel. 406-14.
125. H o leksa K arol — d zien n ik a rz , (43), Chrz. D em . 126. H ołow acz F e lik s—ro ln ik , (62), N. P. Chł., M okotowska 12.
127. H ryckiew iez N ikodem — chem ik (5), Chrz.-N ar., P u ła w ska 12 m. 7.
128. H ulak S tan isław — ro ln ik (51), P. S. L., Sejm .
129. Ks. Ilkow M ikołaj — proboszcz, (52), U kr.-W łość., Se- m in a rju m D uchow ne, T ra u g u tta 1.
