Dziennik Bydgoski, 1939, R.33, nr 99

(1)

Subskrypcja ^P. ^O^. ^P^. tylko jeszcze ⁶ ^dni!!

Cena egz. 20 groszy Czyś spełnił już swój obowiązek? 14 stron.

DZIENNIK BYDGOSKI

Do ,,Dziennika" dołączamy ^cotydzień: Tygodnik Sportowy^{i Dodatek} powieściowy. Przedpłata wynosi ^wekspedycji ⁱ agenturach^{2.95 ał} miesięcznie;

Redakcja ^otwarta ^od godziny ^8—12 przed południem ⁱ od 4-7 po południu. ^8,85^zł kwartalnie; przezpocztę^wdom 3.34 zł miesięcznie; 10.00 zł kwartalnie.

Oddział w Bydgoszczy ul. Dworcowa 5. Przedstawicielstwa: w Toruniu ui. ’s Pod opaską: ^w Polsce 8.95 zł, zagranicę ^{9.25 zł} miesięcznie.

Mostowa 17; ^wGrudziądzu ui. Toruńska22; ^w Inowrocławiu Król.Jadwigi^22/23: Redakcja ⁱ Administracja ^w Bydgoszczy, nlica Poznańska 12/14.

w Gdyni Skwer Kościuszki 24, ^I ptr. ^{_ ____} Rękopisów niezamówionych ^nie ^zwraca się.

Peletony ^: ^Nr zbiorowy ²⁶⁵⁰ (trzy przewody)

Oddział ^w Bydgoszczy ^1299. 1 Wychodzi od roku 1907. ^- Założyciel ^{Jan Teska.} 1

l’

Telefony Przedstawicielstw! Toruń 1546, Grudziądz 1294, Gdynia 1460, Inowrocław 594.

Numer 99 BYDGOSZCZ, sobota dnia 29 kwietnia 1939 ^r. ^|

Rok XXXIII.

B,m hitleryzm

ani faszyzm.

Pewni ludzie w Poisce żyli długo pod

urokiem faszyzmu ⁱ hitleryzmu. Długo imponowały ^im rezultaty polityki ^Włoch

i Niemiec na wewnątrz ⁱ ^nazewnątrz. Są

to tzw. nacjonaliści, głównie ^z ^obozu

Stronnictwa Narodowego.

Twierdzeniate’go ^nie opieramy^nanie

uzasadnionych wnioskach, ^lecz ^na nie

zbitych dowodach,których ^dostarczapra

sa wymienionego ugrupowania. ^Po ze

szłorocznym kongresie hitlerowskim w

Norymberdze ^obszernie rozpisał się

o osiągnięciach hitleryzmu p. St. Kozic

ki, specjalista ,,Warszawskiego Dzienni

ka Narodowego1" ^od polityki zagranicz

nej. ^Autorbył^nakongresieⁱ uwagi jego podyktowane były doskonałym ^widocznie wrażeniem, jakie ^odniósł. ^W ^numerze

z 21 września wymienionego pisma ^takie

oto wypowiada zachwyty ^nad nacjona

lizmem:

,,Na podstawie tego, ^co widziałem i

czytałem, dochodzę ^do wniosku, ^żezorga

nizowanie życia ^narodu ⁱpaństwa ^na za

sadach nacjonalistycznych daje doskona

łe wyniki. Jakąkolwiek dziedzinę życia narodowego czy państwowego weźmiemy pod uwagę, wszędzie widzimy pomyślny rozjyój, ^a ^wniosek ostateczny jest ten, ^że

Niemcy odbudowały ^swe siły ^moralne

i materialne po niebywałej klęsce wojen

nej ^w czasie bardzo krótkim i dziś _sąjuż wielką potęgą ^w Europie, potęgą, ^która niebędziebezczynna,^leczbędziezmierza

ła do wypełnienia swych ^celów^na^terenie polityki międzynarodowej ⁱ życia ludz

kiego ^na ziemi".

Jakiż stąd wniosek dla Polski? Na to

pytanie ^autor taką daje odpowiedź;

,,Ten, ^zdaniem moim, że, jeśli ^chce

ostać w tych ^warunkach, ^to ^musi ^sam

zbudować swe życie ^{narodowe i} państwo

we na tej samej zasadzie, ^awięc^na zasa

dzie stawiania intereśów zbiorowości po

nad interesamijednostki. ^Nie ^mam oczy

wiście ani chwili wątpliwości, ^że ^musi ^to zrobić, biorąc ^za podstawę ^zachodnie za

sady nacjonalistyczne, zgodnie ^zcałą tra

dycją ⁱtendencjami życia polskiego, ^a ^nie podstawę wschodnią przymusu, wykony

wanego środkami materialnymi.

Oczywiście. ^WPolsce swoista odmia

nahitleryzmu ^niebyłaby jednakpopular

na, choć o niej marzy p. Kozicki. Marzą zresztą ^także inni, którzy głoszą zasadę ,,jednolicie kierowanej" woli narodu.

Tym niepoprawnym marzycielom (czy ^też marzycielętom), którzy ^w ostat

nim półroczu ^mieli sposobność poznać dokładniej wyczyny Hitlera i Mussolinie

go (zajęcie ^{Ar mii} ⁱ ^rzeź ^w ^Tiranie

w sam Wielki Piątek). Znany Czytelni

kom naszym Przemysław ^Mariański ta

ką daje odpowiedź:

Są^w ^Polsce ludzie, których tak zwany nowoczesny nacjonalizm ^urzekł. Nigdy

nie wierzyliśmy, ^że ^ludzie mają ^dar uro

ku, niestety, przekonać się musimy, ^że

urok istnieje ⁱ istnieją ^urzeczeni. ^Także;

w Polsce jest spora liczba urzeczonych,ⁱ Znajdujemy^ichprzeważnie^wredakcjachⁱ pism nacjonalistycznych. Są ^to ludzie,ⁱ którzy ^nie wierzą ^w zdobycze polskiej:

nauki, którzy ^nie znają polskich dziejów;

ojczystych, którzy ^nie znają polskiej hi-;

storii kultury, którzy ^nie rozumieją ^sen-;

su dziejów narodowych swego ojczystego;

kraju, ^nie znają polskiej myśli politycz-;

nej ⁱpolskiego prawapolitycznego.

Rzeczy polskich ^nie czytają. ^Co jest;

włoskie, ^co niemieckie, ^to tych panów;

oślepia. Wolą czytać ^dzieła obcej nauki;

i mądrości ^{niż dzieła} swoich, rodzimych;

uczonych.

!Ciąg dalszy^na ^stronie2)

j,l ^flai u

Unnli sisiitt

)wyznajemy ^hasło braterskiej współpracy ^ludów ^.

Odezwo iiolsSdicfi.

= Doroczna konferencja plenarna Episko

!patu ^Polski wydala następującą odezwę:

= Polska miłująca pokój stanęła przed ko

!niecznością doraźnego uzupełnienia środ

!ków swej obrony. Wskutek załamania się

=prawa moralnego ^w ^stosunkach międzypań

=stwowych silna armia pozostała prawie je

=dyną rękojmią bezpieczeństwa granic,

!praw, niepodległości. Dozbrojenie wysunę

=ło się ^na ^czoło naszych zagadnień państwo-

=wych.

Ś Zarządzenie pogotowia ^obronności wstrzą

!snęło Rzeczypospolitą. Przeświadczenie ^o

=koniecznej ^ofierze ogarnęło obywateli. ^Koło

=zwycięskiej ^armii skupił się ^naród jak ni

!gdy dotąd. Gdy ^w minionych ^wiekach na

!wet w ciężkich potrzebach skąpiono ^nieraz

=wojsku koniecznego wyposażenia, ^obecnie

=wszyscy śpieszą ^z ofiarą mienia, ^z groszem

=wdowim, ^z dziecięcą daniną, pańskim da

!rem, ^z zapisem krwi, ^z wojennym podat,

=kiem życia. Niezawodny patriotyzm prze

=mówił akcentem bohaterstwa. W błękitach

=nadwiślańskich wzbił się ^władnie ^Orzeł SBiały, zbrojny ^w ^moc i gromy.

! LUDY UWIERZYŁY W POLSKIE MO-

| CARSTWO.

! W takiej ^to ^chwili my, wasi Biskupi, od

=zywamy się ^do ^was ^z dorocznej swej ^kon-

Śferencji słowem, którego ^w doniosłych

!dniach naszego życia ^słusznie oczekujecie.

|Odezwa to krótka. Dyktuj:e ^nam ją obo

:lwiązek pasterski ⁱ głębokie obywatelskie

=poczucie.

5 Do zadań Rzeczypospolitej ^w obecnej

!chwili dziejowej powinniśmy się ustosun

=kować ^z niezłomną wiarą ^w Opatrzność

=Bożą, ^ze spokojem, którego ^nas Chrystus

=uczy słowy: ^,,Czemu bojaźliwi jesteście, ma

!łej wiary?" Wierzymy, ^że ^w planach ⁱpo

!ra,chunkach bożych ^żaden dobry uczynek

=nie przepada. ^Ani ^w ^losach ^człowieka, ^ani

|w dziejach ludów, ^nie ginąbez skutku służ-

|ba boża, cnota, ofiara szlachetna, ^uczciwa

!praca, ^dobra ^wola.

! Otóż w odrodzonej Polsce, ^mimo ludz

=kich błędów ⁱ grzechów, wielbiliśmy ⁱ czci

=liśmy Boga ⁱ chcemy ^Mu ^coraz wierniej

|służyć. Odparliśmy bezbożniczy ^komunizm

=od granic Rzeczypospolitej ⁱ ^nie pozwoli

liśmy, by się ^w polskim życiu pod błędny

mi hasłami kultury niechrześcijańskiej za

gnieździł. Wyrastamy ^z bezbożnictwa, wolnomyślicielstwa. pozytywizmu. Leczymy się ^starannie ^z laicyzmu, materializmu, ^o- bojętności religijnej. Bronimy się skutecz

nie przed sąsiedzkim neopogaństwem, mi

mo że się ^do ^nas ^zakradło ^w owczej ^skórze słowiańskich poda,ń ⁱ obrzędów. ^Coraz ja

wniej, ^coraz oficjalniej, ^coraz szczerzej ^o- pieramy życie polskie ^na ^zasadach chrze

ścijańskich ⁱ ^na bożym prawie. ^Duchem Chrystusowym krzepimy się ^na wewnętrzny

wzrost i powodzenie, ^{a na} zewnątrz ^nie ^hol- dajemy ^zasadom gwałtu ⁱ przemocy, nie czyhamy ^na bezbronnych sąsiadów, wyzna,

jemy ^hasło braterskiej współpracy ludów, chcemy promieniować ^naokoło ^{siebie nie} błyskawicami najazdu, ^lecz ^światłami ^kul.

tury chrześcijańskiej.

Jesteśmy pewni, ^że ^tak postępując, ^nie sprzeniewierzamy się ^swemu powołaniu,

owszem współpracujemy ^z Opatrznością

i urzeczywistniamy ^swe posłannictwo. ^U^- famy, ^że Bóg policzy ^nam ^tę dobrą wolę,

ten wysiłek ô Jego chwałę, ^ten ^trud ô Jego Królestwo, tę troskę ô ^dobro moralne, t.ę walkę ^ze złym. ^Nie wątpimy, ^{że ta} Opatrz

ność, której zawierzyliśmy się przy zmar

twychwstaniu Ojczyzny, kiedyśmy ^śluno- waniem uroczystym postanowili ^wznieść Jej pomnikową świątynię ^w _stolicy, na

tchnie nas myślą czynów wielkich, bohater

skich, świętych i wesprze ^nas, skoro we

własnym życiu ⁱ ^w życiu ^narodów toruj:emy drogę prawdzie Bożej i prawu moralnemu.

Ż teji moralnej podbudowy naszego p,a

triotyzmu wypływa ^powaga naszej postawy praktycznej.

W OBLICZU GRÓŹB WOJENNYCH ZACHOWAMY SPOKÓJ, ROZWAGĘ, GODNOŚĆ.

Jesteśmy czujni ⁱ gotowi ^na wszystko ⁱ dla

tego nie,poddamy się panice, plotkom, pro

wokacjom. Zdwoimy ^sumienność ⁱ wytrwa

łość w powinnościach swego zawodu, ^a za

razem bez ociągania ^się spełnimy ^każdą służbę obywatelską.

Współdziałać będziemy ^z zapałem ^z wła

dzami państwowymi ^w wykonywaniu roz

porządzeń przygotowujących życie kraju ^na możliwości wojenne ^ku ^obronie Ojczyzny

i wiary, ^dla ratowania swobód religijnych

i sumienia, ^dla ^wolności ^{ducha i} życia na

rodowego.

DOZBROIMY ARMIĘ

i wyposażymy ją^w skrzydłapotężne. Wia

rą, entuzjazmem patriotycznym, szlachet

ną wolą zgody podsycać będziemy ^znicz

miłości Ojczyzny, iżby rozgorzał płomie

niem niebotycznym jako ^nasz ^hołd modli

tewny ^ku Bogu, jako krzyż wyrastający ^z

serc, jako ^wołanie ^Polski ^o pokój ludów, jako słup ognisty przed narodem, ^dla ob

cych ^zaś jako godło przyjaźni, ^ale ^zarazem

w raziepotrzeby jako^znak stanowczej prze

strogi.

W tym ^duchu pojednania ^{ale i} nieustę

pliwej ^obronności łączymy eię całym ser

cem ze wspaniałymi ôdezwami pokoju ⁱ sprawiedliwości Ojca ^św. ^{Piusa XII.} Ô- patrzność wyznaczyła ^Go ^na ânioła pokoju,

na Papieża pojednania, ^na apostoła zgody.

Polska, pragnąca być trwałym czynnikiem równowagi ⁱ pokoju, ^a powołana ^do speł

nienia roli godzenia ludów, będzie popie

rała szlechetne inicjatywy ^,,Pasterza Aniel

skiego" czynem i modlitwą.

Dla uproszenia Rzeczypospolitej opieki bożej, ^a ^narodom pokoju zarządzamy ^w myśl intencj!i Ojca ^św. ^co następuje:

1. Przez nadchodzący miesiąc maj na

leży ^ze szczególniejszą gorliwością odpra

wiać we wszystkich ^kościołach ^za pomy

ślność Rzeczypospolitej ⁱ pokój ^świata na

bożeństwa majowe, podczas których r,oz

brzmiewać będą suplikacje. ^Każde nabo

żeństwo zakończy się śpiewem ^,,Boże ^coś Polskę".

2. Niech wierni starają się pogłębić ^w tym ^okresie Zycie religijne, przystępując częściej ^do Sakramentów świętych ⁱ pełniąc uczynki miłosierne.

3. Bractwa, sodalicje ⁱ organizacje ka

tolickie niech zdwoją ^swą gorliwość apo

stolską ^{i niech} urządzą ^w maju wspólne

Komunie święte.

4. Do was przede wszystkim, drogie dzie

ci polskie, ^zwracamy ^się ^z ^wezwaniem, by

ście poszły ^za głosełn Ojca świętego ⁱ co

dziennie brały ^udział ^w nabożeństwie ma

jowym, ofiarując ^swe modlitwy ^{i dobre} ^u- czynki ^za pomyślność ^Państwa Polskiego

i ^o zgodę wśród narodów.

5. Ze szczególnym zapałem ⁱ uroczysto

ścią należy ^obchodzić ^w bieżącym ^roku ^u- ,(Ciąg dalszy^na ^stronie 2-giej),

MSodziez angielska iyje ^w podnieceniu.

Na ulicach Londynu ^młodzież rozchwytuje ^dzienniki ^z przepisami ^o powszechnej służ

bie wojskowej.

KSIĄDZ ^KARDYNAŁ ^DR ^AUGUST B!,OND