236 SPRAWOZDANIA
A. Rostocki: Kłamstwo obronne w ujęciu M . Ossowskiej a etyczne problemy wywiadu kwestionariuszowego w socjologii. W: Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t. IX, red. Z. Gostkowski, Warszawa 1992, IFiS PAN.
P. Sztabiński, F. Sztabiński: Respondenci początku lat ’90. Stosunek do badań i jego uwarunkowania, „Studia Socjologiczne” 1994, nr 2.
E. Tarkowska (red.): Socjologia a antropologia, Wrocław 1992, „Wiedza o K ulturze”.
G. Woroniecka: „Przedrozumienie” jako kategoria teoretyczna w naukach społecznych, „Studia Socjologiczne” 1993, nr 3-4.
A. Wyka: Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa 1993, IFiS PAN.
Krystyna Lutyńska Andrzej Rostocki
European Sociological Association i jego kongresy
N a przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych „pojawiła się” idea silniejszej integracji socjologii europejskiej. Grupa badaczy, wśród których wymienię tylko М аха Hallera z Uniwersytetu w Grazu, przygotowała Pierwszą Europejską Konferencję Socjologiczną. Miała ona miejsce w Wiedniu, w sierp
niu 1992 roku. Wzięło w niej udział 631 socjologów z 33 krajów. Odbyło się ponad trzydzieści sesji. Ukazały się już dwa tomy oparte na materiałach konferencji:
Podczas wiedeńskiej konferencji powołano Komitet Kierujący (Steering Committee), który miał przygotować formalne powołanie Europejskiego Towa- rzystwa Socjologicznego (ESA). Około 20 członków Komitetu z różnych zakątków Europy (z Polski - Władysław Kwaśniewicz, od lata 1994 roku z upoważnienia ZG PTS - Janusz Mucha), pod kierownictwem Sylvii Walby z Uniwersytetu Bristol w Anglii, spotykało się kilkakrotnie. Przygotowano statut nowego towarzystwa i zaplanowano przyszłe działania.
W trakcie X III Kongresu Socjologii w Bielefeld, w czerwcu 1994 roku, K omitet Kierujący zatwierdził projekt statutu, który przedstawić miano Wal
nemu Zgromadzeniu (General Assembly) towarzystwa w Budapeszcie w 1995 roku. W Bielefeld spotkała się też właśnie powołana Rada Narodowych Towarzystw Socjologicznych (PTS wydelegował do niej Janusza Muchę).
Wybrano też K om itet Nominacyjny, który miał zaproponować Walnemu Zgromadzeniu ESA w Budapeszcie listę kandydatów do Zarządu (Executive Committee). Pod kierownictwem Barta van Steenberga z Wolnego Uniwer
sytetu w Utrechcie działać miał kilkuosobowy Komitet Programowy, przygoto
SPRAWOZDANIA 237
wujący konferencję budapeszteńską. Budapeszt wygrał bowiem wcześniej z Col
chester w Anglii (Essex University) konkurs na organizację konferencji.
Przewodniczącym lokalnego Komitetu Organizacyjnego został Imre Kovach.
Powołano biuletyn towarzystwa („European Sociologist”),redagowany przez Roberta Millera z Queen’s University w Belfaście ( < r.miller at qub.ac.uk > lub
< r .miller at queens-belfast.ac.uk > ). Miller rozpoczął wkrótce wydawać inter
netową listę dyskusyjną pod identycznym tytułem jak biuletyn (aby się do niej zapisać, należy wysłać pod adresem cm ailbase at mailbase.ac.uk> komunikat treści: „join european-sociologist imię nazwisko”). Martinowi Kohli z Wolnego Uniwersytetu w Berlinie powierzono przygotowanie międzynarodowych komi
tetów badawczych (Research Networks) towarzystwa i opracowanie zasad ich działania.
Za Sylvią Walby (The European Sociological Association, „European Sociologist” 1, Autumn 1994, s. 1-3), przedstawię cele towarzystwa. „Europej
skie Towarzystwo Socjologiczne (ESA) m a na celu ułatwienie badań socjo
logicznych, nauczania socjologii i porozumienia dotyczącego spraw europejs
kich. Europa przechodzi przekształcenia: jedne grupy narodowe i etniczne integrują się (w obrębie Unii Europejskiej), a inne się dzielą (wojna w Europie Środkowej); stosunki między mężczyznami a kobietami zmieniają się gwałtow
nie, przy czym kobiety uzyskują prawa obywatelskie w jednych krajach, a sytuacja ich pogarsza się w innych. Socjologowie nie mają obecnie żadnego forum, na którym mogliby omawiać zmiany na poziomie ogólnoeuropejskim, gdyż zorganizowani są w skali narodowej i w skali globalnej. Nowe Europejskie Towarzystwo Socjologiczne chce zapełnić tę próżnię debatami o problemach europejskich, toczonymi na europejskim forum [...] ESA raczej skoncentruje się na socjologicznej analizie Europy, niż będzie forum socjologów europejskich” .
W dniach 28 sierpnia do 2 września odbyła się w Budapeszcie Druga Europejska Konferencja Socjologiczna, pod hasłem „European Societies:
Fussion or Fission” . Wzięło w niej udział 671 uczestników z 39 krajów. Poza Węgrami najwięcej osób było z Wielkiej Brytanii (95) i Finlandii (50). Z Polski przyjechało 19 osób. Jeśli pominiemy referentów w grupach roboczych (pro
gram konferencji oraz abstrakty, a także „European Sociologist” są dostępne nie tylko u wszystkich uczestników, ale też w biurze PTS), to jedna osoba wygłosiła referat w „krótkiej sesji plenarnej” (Piotr Sztompka), jedna w sesji półplenarnej (Jolanta Kulpińska), a cztery osoby były współorganizatorami kilkusesyjnych grup roboczych (Włodzimierz Wesołowski, Krzysztof Gorlach, Aldona Jawłowska i M arian Kempny).
Podczas konferencji odbyły się zebrania Komitetu Kierującego, Komitetu Programowego, Rady Narodowych Towarzystw Socjologicznych. Powołano nowy Komitet Nominacyjny. W ostatnim dniu konferencji przyjęto (po dyskusji) statut (został on niewiele zmieniony w stosunku do wersji opub
likowanej w pierwszym numerze „European Sociologist”) i rozpoczęły się
238 SPRAWOZDANIA
wybory do Zarządu. W śród kandydatów było 15 mężczyzn i 15 kobiet.
Wybierano 16 osób, ale głosować można było tylko na 10 osób. Wybory kontynuowane były przez sześć tygodni pocztą. Czynne prawo wyborcze mieli wszyscy członkowie ESA, którzy zapłacili składki. Wspomnieć więc trzeba, że dla polskich socjologów wynoszą one obecnie 10 dolarów za rok lub 15 za dwa lata, dla polskich studentów odpowiednio 2 i 3 dolary.
W wyniku wyborów do Zarządu wszedł między innymi Janusz Mucha.
Pierwsze zebranie odbyło się w Amsterdamie na początku listopada 1995 roku.
Prezesem została Sylvia Walby (<sylvia.walby @ bris.ac.uk > ), Sekretarzem Generalnym został Bart van Steenbergen (<steenber @ fsw.ruu.nl > ). Skarb
nikiem jest Thomas Boje (cthom as.boje @ soc.umu.se > ), Wiceprezesem odpowiedzialnym za komitety badawcze został M artin Kohli (obecnie <kohli
@ colbud.hu > ), Wiceprezesem odpowiedzialnym za przygotowanie następnej konferencji jest Alison E. Woodward (<aew oodw a @ vub.ac.be> ). Redak
torem ES jest nadal Robert Miller. Za inne publikacje ESA oraz pozyskanie nowych członków jest odpowiedzialny Miller wraz z Danielem Bertaux (< b er- taux @ ehess.fr > ). Biuro ESA m a się mieścić pod adresem: ESA, SISWO, Plantage M uidergracht 4, 1018 TV Amsterdam. Szefem biura, a właściwie łącznikiem między SISWO a ESA jest dr Bernard K ruithof (< k ru ith o f
@ siswo.uva.nl > ).
Podczas zebrania ustalono, że następna konferencja (nie wiadomo jeszcze, gdzie się odbędzie, choć wygląda na to, że w Anglii, wczesną jesienią 1997 roku - je s t więc czas na przygotowanie) poświęcona m a być takim zagadnieniom, jak demokracja, społeczeństwo opiekuńcze i nierówności społeczne. Dokładny temat i hasło zostaną ustalone wiosną 1996 roku. Wiadomo już jednak do czego się przygotowywać, jakie materiały zbierać, jakie referaty pisać. Warto też zacząć już myśleć o ewentualnym zorganizowaniu grup roboczych, czy pojedyn
czych sesji. Z takimi propozycjami można zgłaszać się do szefowej Komitetu Programowego lub do Janusza Muchy (<jm ucha @ vm.cc.uni.torun.pl > ).
Pamiętać jednak trzeba, że to Komitet podejmie ostateczne decyzje. Podczas zebrania rozważano też, z którymi wydawcami (jest kilku bardzo zainteresowa
nych) nadal pertraktować w sprawie wydawania czasopisma i tomów pokonfe- rencyjnych. Zatwierdzono też pierwsze komitety badawcze ESA. W arto przy
pomnieć, że taki oficjalny komitet musi się składać z przynajmniej dziesięciu członków ESA, pochodzących z co najmniej trzech krajów europejskich.
W połowie października 1995 roku ESA miało 474 członków, w tym tylko 13 Polaków. Jakie mogą być korzyści z uczestnictwa w towarzystwie (czyli z opłacenia składki)? Po pierwsze, darmowy biuletyn, po drugie, obniżona opłata za periodyk, który ESA będzie wydawać, po trzecie, dostęp do europejskich sieci badawczych, po czwarte, obniżona opłata konferencyjna.
Janusz Mucha
