• Nie Znaleziono Wyników

"Literatura polska syberyjska", Michał Janik, Lwów-Złoczów 1907 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Literatura polska syberyjska", Michał Janik, Lwów-Złoczów 1907 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Wiktor Hahn

"Literatura polska syberyjska",

Michał Janik, Lwów-Złoczów 1907 :

[recenzja]

Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce

literatury polskiej 6/1/4, 521-522

(2)

Recenzye i Sprawozdania. 521

niezwykle barwnym językiem , świadczą te urywki już teraz, że ca­ łość będzie bardzo ciekawem i oryginalnie pojętem studyum o twór­ czości Konopnickiej. Fragmentaryczność obecnie wydanego ustępu, w którym znalazły pomieszczenie uwagi o pierwszych utworach Ko­ nopnickiej (rozpatrzony między innemi wpływ „W Szwajcaryi“ na „Romans wiosenny“) , o stosunku poetki do haseł pozytywizmu, uwalnia mnie od szczegółowego omawiania. Czekajmy na tak sym­ patycznie zapowiadającą się całość!

Pośrednio łączą się z historyą literatury prace: p. Fr. Wal­ czaka „ L e k t u r a c e l n i e j s z y c h u t w o r ó w p o e z y i p o l s k i e j X V I. w. p o d w z g l ę d e m p e d a g o g i c z n y m ( P o e z y e J. Ko­ c h a n o w s k i e g o ) “ J) , gdzie autor wykazuje potrzebę nowego w y­ dania dzieł Kochanowskiego dla młodzieży i p. Karola Stacha, któ­ rej przedmiotem jest „ O c e n a w a r t o ś c i k r a k o w s k i e g o r ę k o ­ p i s u D e k l a m a c y i p r z e c i w K a t y l i n i e “2) (Rkp. Bibl. Jagieł, nr. 2025).

Stanisław WasyletvsM.

Janik Michał dr.:

L i t e r a t u r a p o l s k a s y b e r y j s k a (Cha­ rakterystyki literackie pisarzów polskich. XVIII.). Biblioteka powsze­ chna. Nr. 622— 623. Lwów-Złoczów. Nakładem i drukiem księgarni

Wilhelma Zukerkandla (1907). 16-a, s. 8 3 - f l ni.

Autor mniema na s. 3. swej broszurki, że w naszem piśmien­ nictwie niema „ani jednej osobnej pracy, która by próbowała zebrać w jednolitą całość krwawe karty martyrologii syberyjskiej“, dlatego postanowił w szkicu swym zwrócić uwagę na pamiętniki Polaków o Sybirze, na ten zapomniany prawie dzisiaj dział naszej literatury, sądzi zarazem , że książeczka jego jest pierwszą próbą w tym kie­ runku. Tymczasem o tym samym przedmiocie ogłosił w roku 1884 Z y g m u n t L i b r o w i c z obszerną książkę, p. t. : Polacy w Syberyi (Kraków, 8°, s. IV-f- 380), w której, zakreśliwszy sobie przedstawić krótki rys historyi Polaków w Syberyi od najdawniejszych aż do ostatnich czasów, wspomina o tych samych pamiętnikach, o których mówi p. J. Znajomość książki Librowicza, obfitującej w ciekawe szczegóły, przydałyby się w niejednem autorowi; Librowicz wpraw­ dzie założył sobie cel daleko obszerniejszy, niż p. Janik, w niejednej rzeczy jednak obaj autorowie spotykają się. Pozatem książeczka p. J. przedstawia się sympatycznie; napisana ciepło, zajmuje się pa­ miętnikami, spisanymi przez Polaków w czasie ich pobytu na Sybi­ rze , przyczem autor podzielił rzecz całą na cztery ustępy : 1. pa­ miętniki zesłańców za konfederacyi barskiej, 2. od powstania kościu­

*) Spr. gimn. w Stryju 1907, str. 1—21.

2) Spraw. pryw. gimn. żeńskiego im. Królowej Jadwigi w Krakowie 1907, str. 1 - 2 7 .

(3)

52 2 -Recenzye i Sprawozdania.

szkowskiego po rok 1831, 3. od wybucha powstania listopadowego po powstanie styczniowe, 4. po powstaniu styczniowem. Przedstawienie autora popularne, ogranicza się do krótkiego podania treści wymienio nych przez siebie pamiętników, a czasem ich oceny. Nie uwzględnił jednak p. J. zupełnie utworów poetycznych, o czem sam wspomina (s. 83) ; w razie powtórnego opracowania książeczki pragnąćby trzeba, żeby autor uzupełnił ją także przeglądem utworów poetycznych.

Jako pożądaną rzecz wprowadził autor do swej broszurki kró­ tkie notatki bibliograficzne. Nieraz możnaby je było rozszerzyć, zwra­ cając uwagę czytelników na wydawnictwa więcej dostępne ; tak np. przy pamiętnikach Beniowskiego należało było wspomnieć o artykule P. J. Bykowskiego : Awanturnicy X V III. wieku (Przew. naukowy i lit. 1886 i 1887), a nadto o taniem wydaniu „Pamiętników“ w y­ danych w „Czytelni polskiej“ X I —X IV . Kraków 1898; wspomniałbym też przytem o opracowaniach poetycznych Beniowskiego, przedewszy- stkiem o poemacie Słowackiego. Przy Jermaku (s. 5.) pożądana by­ łaby wzmianka o „Śnie Jermaka“ Konopnickiej; o konfederatach barskich na Sybirze pisał Aleksander Kraushar : „Konfederaci barscy na Sybirze 1 7 7 4 “ (Kraków 1895), Pamiętniki Migurskiego wyszły w r. 1906 w taniem wydaniu poznańskiem (przedruk z „Pracy“); w uwadze do s. 49. powinien był autor wymienić tytu ł utworu Toł­ stoja, osnutego na tle losów Albiny Migurskiej ; ucieczkę jej opisał także autor rosyjski W ł o d z i m i e r z D a l („Nieby wałoje w bywa· łom; byłoje w niebywałom“). Podobnych uzupełnień możnaby jeszcze więcej podać. Szkoda też, że autor nie wspomniał o bibliografii sy ­ beryjskiej W . I. M i e ź o w a : Sybirskaja bibliografija, ukazitiel knig i statiej o Sibiri na russkom jazykie i odnych tolko knig na ino- trannych jazykach, Petersburg (tomów trzy ze wskaźnikiem) 1891, dzieło pierwszorzędnej wartości. Mimo powyższych zastrzeżeń k sią­ żeczkę można polecić.

Dr. W iktor Hahn.

Jan Kvaczala:

P r i e l o m y v o v l e r e K o m e n s k é h o a M i c ­ k i e w i c z a . Petersburg (1908), 128 str.

Autor, Słowak rodem, teolog, profesor Dorpackiej wszechnicy, znany jest światu uczonemu głow nie z prac, pamięci wielkiego Ko­ meńskiego poświęconych: z dzieła biograficznego, I. A. Comenius, Lipsk 1892, i z wydania Korespondencyi, dotyczącej i Leszna i sto­ sunków polskich, w publikacyach Akademii czeskiej, z roku 1898 i 1908 z całkowitej a częściowej , w Monumenta Germaniae Paeda- g o g ic a , nr. 26 i 32 („Die pädagogische Reform des Comenius in

Deutschland“, Berlin 1903 i 1904) Literatura i dzieje polskie ząj-

m ywały go dawniej głównie z punktu Braci Czeskich i reformacyi, por. np. jego szkic o Rafale Leszczyńskim (tłumaczu „Judyty“ Bar- tasowej 1629 , przedrukowanej w Lipsku 1841), w „Kalendarzu dla

Cytaty

Powiązane dokumenty

Binnen de hoofdcategorieën voor goederen en diensten bestaan categorieën wat betreft goe- deren en diensten zoals bij lasten voor 3.0 Personeel van derden (bijvoorbeeld van advies- en

Celem artykułu jest przedstawienie i ocena możliwości finansowania działań z zakresu zielonej gospodarki z funduszy europejskich zaprojektowanych na lata 2014-2020

Stan utrzymania dróg jest jednak nadal niewystarczający – mimo inwe- stycji poczynionych w latach 2000-2009, około 40% sieci wciąż jest w stanie nie- zadowalającym lub złym (wg

Podejmowanie działań przez pryzmat sztucznej inteligencji, umożliwia wykorzystanie narzędzi, służących gospodarowaniu dużą ilością danych oraz osiąganiu przewagi

Autor sądzi jednak, że cel powyższy można było osiągnąć bez powoływania do życia instytucji małżeństwa pośmiertnego, sprzecznej z pod­ stawowymi zasadami

Od tej za­ sady można by uczynić w yjątek, zamieszczając przepis, który by stw ierdzał, że jeśli organ procesowy zw raca się o w ydanie opinii do odpowiedniej

a) praw a cywilnego lub procedury cywilnej, m ających istotne znaczenie dla praktyki prawa, które opublikow ane zostały w ciągu 2 lat w „Palestrze” lub innym

The top three problems for the market uptake of nZEB housing renovation relate to lack of knowledge, inefficient planning and construction processes and lack of quality