• Nie Znaleziono Wyników

Polscy adwokaci w ruchu oporu podczas okupacji hitlerowskiej

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Polscy adwokaci w ruchu oporu podczas okupacji hitlerowskiej"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

Stefan Mizera

Polscy adwokaci w ruchu oporu

podczas okupacji hitlerowskiej

Palestra 17/4(184), 97-99

(2)

N r 4 (184) Z p rasy zag ra n iczn ej 97 *

W poprzednim n u m erze „G azety S ąd o w ej” (nr 5 z dnia 1 m arca br.) zamieszczono w ram a ch te j sam ej serii fra g m en ty m ow y obrończej adw . Eugeniusza Śm iarow skiego, wygłoszonej w 1925 r. w procesie posłów narodow ości u k raiń sk iej, k tó rzy po u ch y len iu przez Sejm im m u n ite tu poselskiego zostali postaw ieni przed sądem oskarżeni o „podb urzanie do b u n tu przeciw ko P a ń stw u oraz do gw ałtów i m ordów .” W in sta n c ji od­ w oław czej oskarżeni zostali u niew innieni, do czego w niem ałym sto pniu przyczynił się adw. Sm iarow ski, określony jako „n ajw y b itn iejszy obrońca polskiego okresu m iędzyw ojennego”. A u to r w stęp u poprzedzającego w y ­ d ru k o w an e fra g m e n ty m ow y obrończej adw. R om an Ł y c z y w e k , p rzypom inając postać adw. Śm iarow skiego, ■ zaznaczył, że c h a ra k te ry ­ styczny dla tego obrońcy b ył „problem ow y i refle k sy jn y sposób ro z w ija ­ nia o b ro n y.”

S.M.

X M A S Y X A G R A I Y I C X I V E J

Polscy adwokaci w ruchu oporu

podczas okupacji hitlerowskiej

W w ydaw an y m w A u strii (w m u ta c ja c h francu sk iej i niem ieckiej) k w a rta ln ik u pn. „R esistance u n ie ” („D er W id erstan d sk äm p fer”), b ęd ą­ cym organem prasow ym M iędzynarodow ej F e d e ra c ji Członków R uchu O poru (F éd ératio n In te rn a tio n a le des R ésistants — FIR), u k a z ał się ostatnio (nr 20, p aździernik—gru d zień 1972 r.) a rty k u ł pióra adw . W i­ tolda B a y e r a z W arszaw y, p rzed staw iający w ielostronne p rz e ja w y podziem nej, b o h atersk iej działalności a d w o k a tu ry polskiej w o kresie oku­ p a c ji h itlero w sk iej (w lata ch 1939— 1945).

W n o tatce w stęp nej do a rty k u łu (w m u ta c ji niem ieckiej) re d a k c ja cza­ sopism a w y jaśn iła, że A u to r pu b lik acji spraw ow ał w okresie o k u p acji hitlerow skiej n a te re n ie tzw. G en eraln ej G u b ern i fu n k cje kiero w n ik a podziem nej organizacji ap lik an tów adw okackich w W arszaw ie i w ty m c h a ra k te rz e należał do T ajn ej N aczelnej R ady A dw okackiej, d ziałającej niep rzerw an ie w k ra ju aż do w yzw olenia ziem polskich po zw ycięstw ie nad h itlero w sk im okupantem .

W w y n ik u niem ałego tru d u , pow odow any szlachetną pasją, adw . W i­ to ld B ay er zebrał i ud o stęp n ił ju ż na łam ach „ P a le s try ” (nr 11, listo­ pad 1968 r. i n r 5, m aj 1970 r.) na u ży tek w e w n ętrzn y re z u lta ty sw ych badań i dochodzeń na tem a t u działu sam orządu adw okackiego w ■walce podziem nej przeciw ko h itlerow skiem u okupantow i. Z grom adzone i opublikow ane m a te ria ły stanow ią bezcenny p rzyczynek histo ry czn y do dziejów a d w o k a tu ry polskiej w lata ch 1939— 1945. R ek o n stru k cja w y d a

(3)

98 Z p rasy zag ra n iczn ej N r 4 (184) rżeń z tego ciężkiego okresu w naszych dziejach i odtw orzenie n a tym tle p rzejaw ó w życia organizacyjnego oraz działalności sam orządow ej ad w o k a tu ry polskiej — jako g ru p y zawodowej — w czasie II w o jny św iatow ej na tere n ie tzw. G en eraln ej G u b ern i było zadaniem ogrom nie pracochłonnym i tru d n y m , zasługującym na najw yższe uznanie.

P re ze n tac ję om aw ianych m ateriałów , m ający ch dużą w artość h isto ­ ryczną, n a łam ach szeroko rozpow szechnionego czasopism a zagranicznego należy pow itać z zadow oleniem , gdyż dzięki tem u udostępniono za g ra ­ nicznej opinii publicznej rzeteln e rela cje z k o n sp iracy jnej działalności organów polskiego sam orządu adw okackiego i przedstaw iono różne form y w alk i podziem nej z okupantem .

W p u b lik acji obcojęzycznej, o ograniczonej z konieczności objętości, W itold B a y e r om ówił działalność zaw iązanego w listopadzie 1939 r. T a j­ nego K o m itetu Adw okackiego (w k tórego składzie A u tor uczestniczył), przekształconego n astęp n ie w styczniu 1941 r. w T a jn ą N aczelną R adę A dw okacką, k tó ra k ierow ała — w fo rm ach ówcześnie m ożliw ych i do­ stęp n y ch — ru ch em k o n spiracyjn y m a d w o k a tu ry polskiej.

P odporządkow anie zawodowej działalności adw okatów polskich w G e ­ n e ra ln e j G u b ern i W ydziałow i Spraw iedliw ości w K an celarii Gen. G u b e r­ n a to ra stw orzyło szereg skom plikow anych sy tuacji, k tó re należało u m ie ­ ję tn ie rozw iązać. S kreślenie z list adw okackich w szystkich adw okatów Żydów , a także w ielu Polaków zm usiło do uru cho m ien ia szerokiej ak cji opiekuńczej. W ładze o k upacyjne w sposób bezcerem onialny rozw iązały o rg an y sam orządu adw okackiego, stw orzyły kom isaryczne zarządy, p rz e ­ p ro w ad ziły sw oistą w e ry fik ację członków ad w o k atu ry . A utor, pisząc o ty c h w ydarzen iach, u dokum entow ał je w sposób nie budzący w ą tp li­ wości, cy tu jąc m .in. w yciągi z zarządzeń w ładz ok upacyjnych. O dręb ny m rozdziałem w alk i ty ch w ładz z adw okatam i polskim i, k tó rzy staw iali je d ­ noznaczny opór przeciw ko próbom załam ania ich d u ch a polskości, b y ły re p re s je w postaci aresztow ań, zsyłki do obozów k o n cen tracy jn y ch, osa­ dzania w w ięzieniach, rozstrzeliw ań. W skutek ty c h re p re s ji zginęło spo­ śród adw okatów Izby w arszaw skiej 720 jej członków.

Szersze m iejsce w pu b lik acji zajęło om ów ienie działalności T ajn ej R ady A dw okackiej w W arszaw ie, p rzy czym nie ograniczono się ty lk o do om ów ienia doraźnie w yko n yw an y ch przez nią zadań, ale w ym ieniono za­ razem szereg poczynań, m ający ch m .in. na celu zachow anie w pełni zasad e ty k i adw okackiej w ty ch tru d n y c h czasach. P ięk n ą k a rtą z tego okresu było ta jn e szkolenie ap lik an tów adw okackich i przeprow adzanie egza­ m inów adw okackich, zakończonych uroczystym ślubow aniem absolw en­ tów n a w ierność Ojczyźnie.

W itold B ay er p rzekazał także szereg in form acji o rad a c h adw okackich w K rakow ie, Lw ow ie i L ublinie, pośw ięcając szczególną uw agę ty m akcjom sam orządow ym , k tó re m iały na celu rato w anie członków ad w oka­ tu r y p rz e d w ysłaniem do obozów albo obejm ow ały akcję c h a ry taty w n ą . M ożna sądzić, że dla zagranicznego czytelnika podana w p u b lik acji liczba s tr a t członków a d w o k atu ry polskiej w okresie okupacji, w ynosząca aż 56,9% jej przedw ojennego sta n u osobowego, będzie dostatecznie w y ­ m o w nym obrazem bohaterskiej w alki, jak a w ciężkim dla całego n aro d u polskiego okresie okupacji toczyła się rów nież w szeregach ad w o k atu ry . W itold B ay er zaznaczył, że dzięki spraw ności i dyscyplinie działań pod­

(4)

N r 4 (184) K r o n ik a 99

ziem n ej ad w o k a tu ry nie zdarzył się an i jed en w y p adek dek on sp iracji jej sieci organ izacy jn ej. Sieć ta p rz e trw a ła aż do dnia w yzw olenia.

O p a rty na m a te ria ła c h źródłow ych szkic h isto ry czn y adw . W itolda B ay era spotka się niew ątp liw ie z szerokim zainteresow aniem zrzeszonych w FIR członków zagran iczn y ch organ izacji ru ch ó w oporu. Tego ro d zaju „ tra n s m is ja ” rze teln e j in fo rm acji histo ry czn ej w y staw iła chlu b ne św ia­ dectw o postaw ie polskiej a d w o k a tu ry w okresie okupacyjnym .

adw. S t ef a n Mizera

K H O H I I K / 1

1

.

K r o n ik a C e n t r a ln a

Prezes NR A adw. Zdzisław Czesze j- ko został powołany na członka Komite­ tu redakcyjnego miesięcznika „Orzecz­ nictwo Sądów Polskich i Komisji Ar­ bitrażowych”.

*

Prezes Sądu Najwyższego Ludowej Republiki Węgier zaprosił adwokaturę polską do udziału w Międzynarodowym Kongresie Prawa Karnego Państw So­ cjalistycznych. Kongres odbędzie się we wrześniu br. Naczelna Rada Adwoka­ cka przyjęła zaproszenie.

Rada Adwokacka w Opolu oraz Ko­ legium Adwokatów Okręgu Poczdam

(NRD) podpisały specjalne porozumie­ nie o współpracy.

*

W dniu 15 marca br. Klub Publicy­ stów Społeczno-Prawnych Stowarzysze­ nia Dziennikarzy Polskich zorganizował w Ministerstwie Sprawiedliwości spot­ kanie poświęcone omówieniu proble­ mów nadzoru sądowego, wykonania kary, skarg i zażaleń oraz współpracy z prasą. Dyrektorzy odpowiednich de­ partamentów fachowych zreferowali poszczególne grupy zagadnień, podając wiele interesujących danych statystycz­ nych i wniosków z nich wypływają­ cych. Na pytania odpowiedział Mini­ ster Sprawiedliwości prof. dr W. Be- rutowicz.

2

.

M ię d z y n a ro d o w a k o n f e r e n c ja a d w o k a c k a w W ie d n iu

S ta ra n ie m R ady A dw okackiej w W iedniu zw ołana została w lu ­ ty m br. euro p ejsk a konferencja p rzedstaw icieli organizacji adw o­ kackich. Poza ad w ok atam i a u s tria ­

ckim i (z dziekanem R ady W iedeń­ skiej drem W alterem S chupichem na czele) udział w zięli p rze d sta ­ wiciele organizacji adw okackich z n a stę p u jąc y c h krajó w : A nglii,

Cytaty

Powiązane dokumenty

Kiedy wreszcie ju ż poza więzieniem je st szarpane wszelkimi możliwymi narzędziami tortur, a w końcu wydane na stracenie, próbuje odwzajemnić się Chrystusowi, umierając

W latach 1962— 1963 wykonano konserwację stropu ; obejmowała ona : dem ontaż oraz przewiezienie stropu do W ar­ szawy, oczyszczenie, zabezpieozenie pudrującej się

Content chunks subsume other graph-based models of motifs, al- lowing semantics of objects such as abstractions and replications to be encapsulated within each object node in

scientifiques p a r contre, comme le prouve l'histoire de la physique, sont l'oeuvre de savants relativement peu attachés à la tradition: savants qui souvent passent d'une

[r]

Do tego typu sądów zwykle kierowane są sprawy, w których nieletni przyznali się do zarzucanego im czynu (głównie wandalizm, kradzieże sklepowe, posiadanie

nunciation problems for Poles, English Phonetics for Poles is a resource book which gives Polish learners of English a possibility to compare and practise sounds that

The time history of acceleration signal in a total frequency band (0-6000 Hz) allowed the calculation of dimensional and non-dimensional parameters. The signals from crankshaft