Widok Logistyka i zarządzanie w Kraju Kwitnącej Wiśni



PaulaȱSzumacherȱȱ

IIIȱrokȱstudiówȱstacjonarnychȱTransportȱiȱLogistykaȱAMGȱ

AdrianaȱWasilewskaȱ

IIIȱrokȱstudiówȱstacjonarnychȱTransportȱiȱLogistykaȱAMGȱ

Logistykaȱiȱzarz­dzanieȱwȱKrajuȱKwitn­cejȱWiïniȱ

Wst¿pȱ

Japoniaȱtoȱkrajȱfascynuj­cyȱpodȱwielomaȱwzgl¿dami.ȱJedn­ȱzȱnajpi¿kniejszychȱ jejȱcechȱjestȱprzeplatanieȱsi¿ȱtradycjiȱzȱnowoczesnoïci­,ȱdawnejȱkulturyȱzȱzaawanȬ sowanymiȱtechnologiami.ȱDzi¿kiȱpewnymȱnormomȱzachowaniaȱorazȱobyczajom,ȱ wÙaïnieȱtuȱzapocz­tkowaneȱzostaÙyȱfilozofieȱiȱsystemy,ȱktóreȱs­ȱwykorzystywaneȱ wȱzarz­dzaniuȱwielkimiȱprzedsi¿biorstwamiȱnaȱcaÙymȱïwiecie.ȱWartoȱwi¿cȱprzyjȬ rze°ȱ si¿ȱ jakȱ wygl­daj­ȱ orazȱ naȱ czymȱ opieraj­ȱ si¿ȱ procesyȱ zwi­zaneȱ zȱ zarz­dzaȬ niemȱ orazȱ logistyk­ȱ wȱ jednymȱ zȱ najbardziejȱ rozwini¿tychȱ gospodarczoȱ paÚstwȱ ïwiata.ȱȱ

CelemȱartykuÙuȱopisowoȬpoznawczegoȱjestȱprzedstawienieȱkoncepcjiȱorazȱfiȬ lozofiiȱ zapocz­tkowanychȱ wȱ Japonii,ȱ maj­cychȱ wpÙywȱ naȱ rozwójȱ zarz­dzaniaȱ iȱlogistykiȱnaȱïwiecie.ȱArtykuÙȱmaȱcharakterȱteoretycznoȬempiryczny,ȱzastosowaȬ noȱwȱnimȱmetod¿ȱanalityczn­.ȱ

1.ȱSamodyscyplinaȱdrog­ȱdoȱsukcesu?ȱ

Dzi¿kiȱswojejȱsystematycznoïciȱorazȱsamodyscyplinieȱJapoÚczycyȱdaliȱpocz­Ȭ tekȱfilozofiiȱodmiennejȱodȱpanuj­cejȱpowszechnieȱwȱEuropie.ȱJejȱgÙówneȱzaÙoČenieȱ opieraȱ si¿ȱ naȱ nieustannymȱ wprowadzaniuȱ maÙychȱ ulepszeÚ.ȱ Kaizenȱ jestȱ porówȬ nywaneȱ doȱ stopniowejȱ ewolucji,ȱ któraȱ nieprzerwanieȱ prowadziȱ doȱ udoskonaleȬ nia,ȱnatomiastȱinnowacje,ȱktóreȱs­ȱprocesemȱwymagaj­cymȱduČych,ȱnierazȱryzyȬ kownychȱinwestycji,ȱutoČsamianeȱs­ȱzȱrewolucj­.ȱ

AbyȱlepiejȱprzybliČy°ȱcharakterystyk¿ȱfilozofiiȱKaizen,ȱmoČemyȱporówna°ȱjejȱ zaÙoČeniaȱzȱzaÙoČeniamiȱobowi­zuj­cymiȱpowszechnieȱwȱstrukturzeȱeuropejskiejȱ (tab.ȱ1).ȱIstniej­ceȱróČniceȱwynikaj­ȱprzedeȱwszystkimȱzȱsamejȱmentalnoïciȱiȱkulȬ turyȱJapoÚczykówȱ–ȱzasadniczoȱs­ȱtoȱludzieȱuÙoČeni,ȱbardzoȱprzestrzegaj­cyȱzaȬ sad,ȱreguÙȱ–ȱwszystkoȱmaȱswójȱporz­dek,ȱkaČdyȱmaȱkonkretn­ȱrol¿ȱdoȱodegrania.ȱ JapoÚczycyȱ s­ȱ teČȱ narodem,ȱ któryȱ nieȱ sprzeciwiaȱ si¿ȱ wprostȱ rozmówcy,ȱ wi¿kȬ szoï°ȱludziȱnieȱwypowiadaȱswojegoȱzdania,ȱjeČeliȱnieȱjestȱtoȱkonieczneȱlubȱjeČeliȱ

 nieȱ b¿dzieȱ toȱ stanowiÙoȱ Čadnejȱ wartoïciȱ dodanejȱ doȱ konwersacji.ȱ Podaneȱ wyČejȱ cechyȱ maj­ȱ równieČȱ wpÙywȱ naȱ jakoï°ȱ wykonywanejȱ pracy.ȱ NaleČyȱ tutajȱ zaznaȬ czy°,ȱiČȱKaizenȱnarodziÙȱsi¿ȱzȱkulturyȱjapoÚskiej,ȱniktȱnieȱmusiaÙȱgoȱtamȱwdraČa°,ȱ takȱ jakȱ toȱ maȱ miejsceȱ wȱ przedsi¿biorstwachȱ europejskich.ȱ Jestȱ onȱ wi¿cȱ czymïȱ zupeÙnieȱ naturalnymȱ dlaȱ samychȱ JapoÚczyków,ȱ wynikaj­cymȱ zȱ ichȱ obyczajówȱ iȱtradycji.ȱ

Tabelaȱ1.ȱRóČniceȱwȱstrukturachȱzarz­dzaniaȱmi¿dzyȱJaponi­,ȱaȱEurop­ȱ

StrukturaȱjapoÚskaȱ Strukturaȱeuropejskaȱ

Wȱprac¿ȱnadȱrozwojemȱfirmyȱzaangaČowaniȱ s­ȱwszyscyȱpracownicy,ȱniezaleČnieȱodȱszczeȬ blaȱ

RozwójȱfirmyȱzaleČyȱprzedeȱwszystkimȱȱ odȱdecyzjiȱkadryȱkierowniczej,ȱzarz­duȱetcȱ

Cenionaȱjestȱm­droï°ȱpracowników,ȱktórzyȱ maj­ȱstycznoï°ȱzȱmiejscemȱpracyȱ

Decyzjeȱwȱfirmieȱpodejmuj­ȱnajcz¿ïciejȱludzie,ȱ którymȱbrakȱstycznoïciȱzȱmiejscemȱpracy,ȱ aȱktórzyȱposiadaj­ȱjedynieȱwiedz¿ȱteoretyczn­ȱ PracownikȱzgÙaszaȱrozwi­zania,ȱmaj­ceȱȱ

naȱceluȱusprawnienieȱdziaÙalnoïciȱfirmyȱ

PracownikȱposiadaȱodgórneȱinstrukcjeȱodnoȬ ïnieȱswojegoȱpost¿powania,ȱktórychȱmusiȱ przestrzega°ȱ

GÙównyȱnaciskȱpadaȱnaȱprocesyȱzachodz­ceȱ wȱfirmieȱ

Najcz¿ïciejȱnajwaČniejszyȱdlaȱkadryȱkierowniȬ czejȱjestȱsamȱzyskȱuzyskanyȱpoprzezȱdziaÙaniaȱ pracownikówȱ

Problemyȱs­ȱ„rozwi­zywane”ȱzanimȱjeszczeȱ si¿ȱpojawiaj­ȱ

Problemyȱrozwi­zujeȱsi¿ȱpoȱichȱwyst­pieniuȱ

WprowadzanieȱmaÙychȱleczȱci­gÙychȱzmian,ȱ bezȱduČychȱnakÙadówȱfinansowychȱ–ȱstopȬ nioweȱulepszanieȱ

Utrzymywanieȱstatusȱquoȱb­dĊȱprzeprowadzaȬ nieȱwielkichȱinwestycji,ȱzwi­zanychȱzȱinnoȬ wacjamiȱorazȱduČymiȱnakÙadamiȱfinansowymiȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasne.ȱ

FilozofiaȱKaizenȱopieraȱsi¿ȱnaȱ11ȱfilarach,ȱktóreȱskupiaj­ȱsi¿ȱm.in.ȱnaȱobserwoȬ waniuȱ rzeczywistegoȱ miejscaȱ pracy,ȱ czyliȱ gemba¹.ȱ Wysokoȱ cenioneȱ s­ȱ radyȱ praȬ cowników,ȱ którzyȱ naȱ coȱ dzieÚȱ maj­ȱ stycznoï°ȱ zȱprocesamiȱ zachodz­cymiȱ wȱprzedsi¿biorstwieȱ odȱ podszewki.ȱ Niejednokrotnieȱ osobyȱ naȱ stanowiskachȱ kieȬ rowniczychȱokazuj­ȱsi¿ȱczystymiȱteoretykami,ȱdlategoȱtakȱistotneȱjestȱzasi¿ganieȱ poradyȱuȱludzi,ȱktórzyȱbezpoïrednioȱprzebywaj­ȱwȱgemba.ȱOczywiïcieȱnieȱznaczyȱ to,ȱiČȱosobyȱzarz­dzaj­ceȱnieȱs­ȱpotrzebne,ȱb­dĊȱichȱzdanieȱjestȱnieistotne.ȱKadraȱ kierowniczaȱ powinnaȱ by°ȱ wysokoȱ wykwalifikowana,ȱ abyȱ ïwiadomieȱ wprowaȬ dza°ȱ zmianyȱ wȱ przedsi¿biorstwie,ȱ bior­cȱ przyȱ tymȱ podȱ uwag¿ȱ metody,ȱ narz¿Ȭ dzia,ȱjakȱiȱczynnikiȱkulturowe,ȱumoČliwiaj­ceȱmodyfikacje.ȱȱ

KolejnymȱzȱfilarówȱjestȱopieranieȱdziaÙaÚȱnaȱcykluȱPDCAȱ(PlanȬDoȬCheckȬAct)ȱ orazȱskupianieȱsi¿ȱnaȱrozwi­zaniuȱzaistniaÙychȱproblemówȱprzezȱmetod¿ȱ5ȱWhyȱ (kÙadzionyȱjestȱnaciskȱnaȱprzyczyn¿ȱzaistniaÙejȱsytuacji,ȱaȱnieȱnaȱwinnego).ȱUmoČȬ



1ȱȱ E.ȱAgmoni,ȱTheȱroleȱofȱkaizenȱinȱcreatingȱradicalȱperformanceȱresultsȱinȱaȱlogisticsȱserviceȱprovider,ȱ„LogȬ Forum”ȱ2016,ȱnrȱ12(3).ȱ



liwiaȱ toȱ minimalizacj¿ȱ cz¿stotliwoïciȱ wyst¿powaniaȱ bÙ¿dówȱ orazȱ prowadziȱ doȱ wyci­gni¿ciaȱwnioskówȱnaȱprzyszÙoï°.ȱKaizenȱzakÙada,ȱiČȱwszystkoȱmaȱswójȱcel,ȱ zadaniaȱ s­ȱ ukierunkowaneȱ orazȱ skonkretyzowane,ȱ wykonywaneȱ natychmiast,ȱ bezȱ odkÙadaniaȱ ichȱ naȱ póĊniej,ȱ dzi¿kiȱ czemuȱ doskonaloneȱ zostaj­ȱ najwaČniejszeȱ aspektyȱprzedsi¿biorstwa.ȱȱ

2.ȱBezȱprzechowywania?ȱ

Japoniaȱcz¿stoȱokreïlanaȱjestȱjakoȱkrajȱbezȱmagazynów.ȱNieȱbezȱprzyczynyȱnaȬ dajeȱsi¿ȱjejȱtoȱmianoȱ–ȱtutajȱzapocz­tkowanyȱzostaÙȱsystemȱjustȬinȬtime,ȱktóryȱwyȬ mieniaȱ si¿ȱ jakoȱ jedenȱ zȱ filarówȱ aparatuȱ produkcyjnegoȱ Toyoty.ȱ ZaÙoČeniemȱ tejȱ metodyȱ jestȱ zaspokojenieȱ potrzebȱ klienta,ȱ wȱ momencieȱ gdyȱ teȱ powstaj­.ȱ Tak­ȱ postaw¿ȱumoČliwiaȱwieleȱczynnoïciȱzastosowanychȱprzezȱfirmyȱopieraj­ceȱsi¿ȱnaȱ tejȱtaktyce.ȱ

JednymȱzȱpodstawowychȱdziaÙaÚȱpodejmowanychȱwȱmyïlȱzasadyȱjustȬinȬtimeȱ jestȱzminimalizowanieȱzapasówȱprodukcyjnych.ȱMateriaÙyȱpotrzebneȱwȱprocesieȱ produkcjiȱdowoČoneȱs­ȱdoȱfabrykiȱwȱmomencieȱwyst­pieniaȱnaȱnieȱzapotrzeboȬ wania.ȱIstotneȱjest,ȱiČȱdzi¿kiȱtemuȱunikamyȱsytuacji,ȱwȱktórychȱzb¿dnyȱ produktȱ zalegaȱ wȱ magazynie,ȱ wȱwynikuȱ bÙ¿dnegoȱ oszacowaniaȱ zapotrzebowaniaȱ proȬ dukcyjnego.ȱ JeČeliȱ gotoweȱ towaryȱ nieȱ b¿d­ȱ przechowywaneȱ wȱ miejscachȱ skÙaȬ dowania,ȱwyeliminowaneȱ zostan­ȱprzypadkiȱprzekroczeniaȱterminuȱprzydatnoȬ ïciȱ artykuÙu.ȱ Przedsi¿biorstwoȱ musiȱ przestawi°ȱ swójȱ trybȱ myïleniaȱ –ȱ zasobyȱ zamawianeȱs­ȱtylko,ȱabyȱpokry°ȱteraĊniejszyȱpopyt.ȱPodobnieȱproducenciȱzamaȬ wiaj­ȱsurowceȱtylkoȱwȱtakiejȱiloïci,ȱnaȱjak­ȱistniejeȱwȱtejȱchwiliȱzapotrzebowanie.ȱȱ

NaleČyȱ pami¿ta°,ȱ iČȱ podobnieȱ jakȱ wȱ filozofiiȱ Kaizen,ȱ tutajȱ równieČȱ zasadniȬ czymȱczynnikiemȱwarunkuj­cymȱsukcesȱwdroČeniaȱjestȱpracownik.ȱSamoȱjustȬinȬ timeȱnieȱjestȱjedynieȱsystemem,ȱmoČnaȱuzna°,ȱČeȱjestȱtoȱsposóbȱmyïlenia,ȱnaȱktóryȱ musz­ȱ przestawi°ȱ si¿ȱ etatowcy.ȱ Bezȱ poparciaȱ zeȱ stronyȱ zatrudnionychȱ orazȱ bezȱ ichȱsamodyscyplinyȱwdroČenieȱsystemuȱmoČeȱokaza°ȱsi¿ȱniemoČliwe.ȱIstotneȱjestȱ przekonanie,ȱiČȱdoȱrozwojuȱfirmyȱpotrzebnaȱjestȱwspóÙpracaȱwszystkichȱkomórekȱ naȱwszystkichȱszczeblach.ȱPrzyȱtakȱuporz­dkowanymȱschemacieȱdziaÙaniaȱprakȬ tycznieȱnieȱmaȱmiejscaȱnaȱbÙ¿dyȱ–ȱkaČdaȱpomyÙkaȱgenerujeȱopóĊnieniaȱorazȱstraȬ ty.ȱCoȱwi¿cej,ȱkaČdyȱniepotrzebnyȱruch,ȱkaČdaȱzb¿dnaȱczynnoï°ȱ(mudaȱ–ȱmarnoȬ trawstwo)ȱs­ȱuznawaneȱzaȱzachwianieȱsystemu.ȱ

Kluczowaȱokazuj¿ȱsi¿ȱzasadaȱ5Sȱ(rys.ȱ1),ȱczyli²:Seiriȱ(sortowanie),ȱSeitonȱ(sysȬ tematyka),ȱSeisoȱ(sprz­tanie),ȱSeiketsuȱ(standaryzacja),ȱShitsukeȱ(samodyscyplina).ȱ

ȱ



2ȱStronaȱInternetowaȱLeanȱEnterpriseȱInstituteȱPolska,ȱwww.lean.org.plȱ[dost¿p:ȱ20.10.2016].ȱ

 ȱ Rysunekȱ1.ȱSchematyȱmetodyȱ5Sȱ

ƒródÙo:ȱStronaȱinternetowaȱLeanȱEnterpriseȱInstituteȱPolska,ȱwww.lean.org.plȱ[dost¿p:ȱ20.10.2016].ȱ

Jeïliȱ tylkoȱ pracownikȱ b¿dzieȱ stosowaÙȱ si¿ȱ doȱ zasadȱ przedstawionychȱ naȱ ryȬ sunkuȱ1,ȱzminimalizujeȱczasȱpotrzebnyȱnaȱwykonanieȱokreïlonejȱczynnoïciȱproȬ dukcyjnej,ȱaȱcoȱzaȱtymȱidzie,ȱpoprawiȱjakoï°ȱorazȱwydajnoï°ȱpracy.ȱ

PrzyȱwdraČaniuȱsystemuȱjustȬinȬtimeȱnaleČyȱpami¿ta°,ȱiČȱnieȱjestȱtoȱzÙotyȱïroȬ dekȱ czyȱ rozwi­zanieȱ idealne.ȱ Wci­Čȱ istniejeȱ prawdopodobieÚstwoȱ wyst­pieniaȱ bÙ¿duȱb­dĊȱproblemuȱ(awaria,ȱniedopatrzenieȱetc.),ȱktóryȱjestȱwȱstanieȱzamrozi°ȱ chwilowoȱ dziaÙalnoï°ȱ firmy.ȱ Abyȱ zapobiecȱ takimȱ sytuacjomȱ kluczoweȱ jestȱ podȬ wyČszenieȱ elastycznoïciȱ przedsi¿biorstwaȱ orazȱ moČliwoïciȱ dokonaniaȱ zmianȱ technologicznychȱ orazȱ organizacyjnych.ȱ Firmyȱ zwi¿kszaj­ȱ dyspozycyjnoï°ȱ maȬ szynȱ –ȱ wprowadzaneȱ zostaj­ȱ systemyȱ prewencyjne,ȱ maj­ceȱ naȱ celuȱ podtrzymyȬ wanieȱ produkcjiȱ naȱ wypadekȱ wyst­pieniaȱ awarii.ȱ Wȱ takichȱ momentachȱ bardzoȱ waČnyȱokazujeȱsi¿ȱprzepÙywȱinformacjiȱorazȱformyȱkomunikacjiȱwȱprzedsi¿biorȬ stwie.ȱ Dobraȱ Ù­cznoï°ȱ pomi¿dzyȱ poszczególnymiȱ komórkamiȱ firmyȱ jestȱ podstaȬ w­ȱdoȱwykrycia,ȱzlokalizowaniaȱorazȱrozwi­zaniaȱproblemuȱwȱmoČliwieȱkrótkimȱ czasie.ȱ

ȱ ȱ ȱ



3.ȱKanbanȱ

Kolejnymȱ przykÙademȱ logistycznejȱ koncepcjiȱ zȱ Krajuȱ Kwitn­cejȱ Wiïniȱ jestȱ kanban.ȱWyrazȱtenȱwȱj¿zykuȱjapoÚskimȱoznaczaȱkartk¿,ȱtablic¿ȱinformacyjn­.ȱMeȬ todaȱ polegaȱ naȱ wizualizowaniuȱ przepÙywuȱ materiaÙówȱ wȱ przedsi¿biorstwie.ȱ Celemȱ systemuȱ jestȱ przedeȱ wszystkimȱ kontrolaȱ iȱ redukcjaȱ kosztówȱ magazynoȬ waniaȱmateriaÙów,ȱzwi¿kszenieȱichȱdost¿pnoïci,ȱaȱcoȱzaȱtymȱidzie,ȱwyeliminowaȬ nieȱprzestojówȱprodukcji.ȱPrzyȱpeÙnejȱoptymalizacjiȱsystemuȱsterowaniaȱzapasemȱ caÙkowicieȱpozbywamyȱsi¿ȱmagazynów.ȱOpróczȱtegoȱkanbanȱsÙuČyȱzwi¿kszeniuȱ elastycznoïciȱ produkcjiȱ wȱ odniesieniuȱ doȱ zmiennychȱ wymogówȱ iloïciowych.ȱ Metodaȱtaȱcz¿stoȱmylonaȱjestȱzȱfilozofi­ȱjustȬinȬtime,ȱjednakČeȱkanbanȱjestȱwȱrzeȬ czywistoïciȱjedynieȱjejȱcz¿ïci­.ȱ

Filozofi¿ȱkanbanȱzazwyczajȱprzedstawiaȱsi¿ȱjakoȱ7ȱrazyȱČadnych³:ȱ

± braków,ȱ

± opóĊnieÚ,ȱ

± zapasów,ȱ

± kolejek,ȱ

± bezczynnoïci,ȱ

± zb¿dnychȱoperacjiȱtechnologicznychȱiȱkontrolnych,ȱ

± przemieszczeÚ.ȱ

3.1.ȱHistoriaȱ

Wȱ drugiejȱ poÙowieȱ latȱ 40.ȱ XXȱ w.ȱ Toyotaȱ Motorȱ Corporationȱ zmagaÙaȱ si¿ȱ zȱproblememȱniewystarczaj­cejȱproduktywnoïciȱwȱporównaniuȱzȱfirmamiȱzȱUSA.ȱ Corazȱwi¿kszeȱoczekiwaniaȱklientówȱwymuszaÙyȱwzrostȱmoČliwoïciȱdostaw,ȱcoȱ zȱkoleiȱprzyczyniaÙoȱsi¿ȱdoȱzwi¿kszaniaȱmagazynów.ȱAbyȱnieȱkumulowa°ȱdodatȬ kowychȱ kosztówȱ skÙadowaniaȱ naleČaÙoȱ ulepszy°ȱ systemȱ produkcyjny.ȱ Jedenȱ zȱówczesnychȱpracownikówȱToyoty,ȱTaiidziȱOhno,ȱwpadÙȱnaȱpomysÙȱzastosowaȬ niaȱ ideiȱ sprawdzaj­cejȱ si¿ȱ wȱ supermarketach,ȱ wȱ haliȱ produkuj­cejȱ samochody.ȱ Swoj­ȱmyïlȱopisaÙȱnast¿puj­co:ȱ„Powinnoȱby°ȱmoČliweȱzorganizowanieȱprzepÙywuȱ materiaÙówȱ wȱ produkcjiȱ wedÙugȱ zasadyȱ supermarketu,ȱ czyliȱ konsumentȱ bierzeȱ zȱpóÙkiȱokreïlon­ȱiloï°ȱproduktu,ȱaȱzauwaČonaȱlukaȱjestȱnatychmiastȱuzupeÙniana”.ȱ

3.2.ȱJakȱtoȱdziaÙa?ȱ

Punktemȱ wyjïciowymȱ systemuȱ kanbanȱ jestȱ harmonogramȱ zapotrzebowaniaȱ naȱprodukt,ȱpozwalaȱtoȱnaȱprzygotowanieȱdziennegoȱplanuȱprodukcji.ȱWȱsysteȬ mieȱkanban,ȱwȱprzeciwieÚstwieȱdoȱsystemówȱtradycyjnychȱzlecenieȱprodukcyjneȱ



3ȱȱ StronaȱinternetowaȱKWWSZZZV\VWHPNDQEDQSONDQEDQSUH]HQWDFMDPHWRG\ȱ[dost¿p:ȱ18.10.2016].ȱ

 nieȱtrafiaȱdoȱmagazynów,ȱaȱdoȱostatniejȱjednostkiȱwȱprocesie.ȱOstatnieȱstanowiskoȱ otrzymujeȱharmonogramȱdostawȱgotowychȱwyrobówȱdoȱodbiorców.ȱZaleČnieȱodȱ potrzebȱ wyrobyȱ s­ȱ pobieraneȱ zȱ poprzednichȱ stanowisk,ȱ teȱ natomiastȱ zasysaj­ȱ komponentyȱzȱjeszczeȱwczeïniejszych.ȱHarmonogramȱmontaČuȱci­gnieȱprodukcj¿ȱ przezȱcaÙyȱprocesȱprodukcyjny,ȱjestȱtoȱtakȱzwanyȱsystemȱpull.ȱKolejnoï°ȱprodukcjiȱ powinnaȱ by°ȱ zgodnaȱ zȱ zasad­ȱ FIFOȱ (firstȱ inȱ –ȱ firstȱ out,ȱ czyliȱ pierwszeȱ przyszÙoȱ –ȱ pierwszeȱ wyszÙo).ȱ Podczasȱ kaČdegoȱ pobraniaȱ materiaÙuȱ zȱ komórkiȱ doȱ komórkiȱ j­ȱ poprzedzaj­cejȱwysÙanaȱzostajeȱinformacjaȱoȱzuČyciuȱiȱkoniecznoïciȱuzupeÙnianiaȱ zapasuȱpóÙwyrobu.ȱIȱwȱtenȱsposóbȱsygnaÙȱostatecznieȱdocieraȱdoȱmagazynuȱmateȬ riaÙów.ȱSygnaÙemȱtymȱjestȱkartaȱkanban.ȱOpisanyȱprocesȱobrazujeȱponiČszyȱrysuȬ nekȱ2.ȱ

ȱ Rysunekȱ2.ȱSystemȱkanbanȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasneȱ

Abyȱ systemȱ funkcjonowaÙȱ efektywnieȱ powinnyȱ by°ȱ stosowaneȱ nast¿puj­ceȱ reguÙy:ȱ

± odbiorcaȱ(nast¿pneȱstanowiskoȱpracy)ȱinicjujeȱprzepÙywȱcz¿ïciȱodȱdostawcyȱ (poprzednieȱstanowisko);ȱ

± nieȱmoČnaȱprodukowa°ȱbezȱkartyȱkanban;ȱ

± kartyȱkanbanȱpowinnyȱby°ȱrealizowaneȱzgodnieȱzȱzasad­ȱFIFO;ȱ

± finalneȱproduktyȱpowinnyȱby°ȱprzetransportowaneȱdoȱpunktuȱwskazanegoȱ naȱkarcieȱkanban.ȱ

3.3.ȱKartaȱkanbanȱ

Kartaȱ kanbanȱ jestȱ informacj­ȱ wykorzystywan­ȱ wȱ celuȱ wskazaniaȱ potrzebyȱ przemieszczeniaȱmateriaÙuȱwȱsystemieȱprodukcjiȱss­cej.ȱPrzedstawionaȱnaȱrysunȬ kuȱ2ȱkartaȱzawieraȱtakieȱinformacje,ȱjak:ȱnumerȱiȱnazw¿ȱcz¿ïci,ȱlicznoï°ȱcaÙejȱpartiiȱ iȱ licznoï°ȱ kanbanaȱ –ȱ liczb¿ȱ materiaÙuȱ dostarczanegoȱ naȱ kart¿,ȱ typȱ transporteraȱ –ȱ

przepÙywȱcz¿ïci,ȱȱ materiaÙówȱ

przepÙywȱȱ kartȱkanbanȱ

t'

t '

stanowiskoȱ



pojemnika,ȱwȱjakimȱdostarczanyȱjestȱmateriaÙȱorazȱmiejsceȱpobraniaȱiȱdostarczeȬ niaȱmateriaÙu.ȱ

Nrȱkartyȱȱ PRODUKCJAȱ Dataȱutworzeniaȱȱ

Licznoï°ȱpartiiȱȱ Nrȱcz¿ïciȱȱ Licznoï°ȱkanbanaȱȱ

Nazwaȱcz¿ïciȱȱ

Miejsceȱzaopatrzeniaȱȱ Typȱtransporteraȱȱ

Miejsceȱdostawyȱȱ Rysunekȱ3.ȱKartaȱkanbanȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasne.ȱ

Liczb¿ȱkartȱkanbanȱznajduj­cychȱsi¿ȱwȱobieguȱobliczaȱsi¿ȱzaȱpomoc­ȱwzoru:ȱ

 Czasȱ uzupeÙnieniaȱ –ȱ cyklȱ rotacjiȱ pojemnika,ȱ zawieraj­cyȱ czasȱ napeÙniania,ȱ oczekiwania,ȱ transportu,ȱ uČytkowaniaȱ iȱ zwrotuȱ doȱ ponownegoȱ napeÙnienia,ȱ takȱ zwanyȱleadȱtime.ȱ

Kartyȱkanbanȱwyst¿puj­ȱtakČeȱwȱinnychȱwersjach,ȱnaȱprzykÙadȱkanbanȱdlaȱdoȬ stawcy,ȱktóryȱsÙuČyȱdoȱinformowaniaȱoȱpotrzebieȱdostarczeniaȱokreïlonegoȱmateȬ riaÙuȱ doȱ produkcji;ȱ kanbanȱ transportowy,ȱ któryȱ sygnalizujeȱ koniecznoï°ȱ przeȬ mieszczeniaȱwyrobu.ȱȱ

3.4.ȱEȬKanbanȱ

Kilkadziesi­tȱ latȱ temuȱ opracowaneȱ metodyȱ trzebaȱ przystosowywa°ȱ doȱ poȬ wszechnejȱ wȱ dzisiejszychȱ czasachȱ technologiiȱ informatycznej,ȱ dlategoȱ obecnieȱ kartyȱkanbanȱzawieraj­ȱkodȱkreskowyȱorazȱs­ȱzintegrowaneȱzȱinnymiȱsystemamiȱ produkcjiȱ dziaÙaj­cymiȱ wȱ firmie.ȱ DuČ­ȱ zalet­ȱ systemuȱ komputerowegoȱ kanbanȱ jestȱto,ȱČeȱwszystkieȱp¿tleȱsterowania,ȱĊródÙaȱemisjiȱiȱpochÙanianiaȱmoČnaȱkontroȬ lowa°ȱprzyȱpomocyȱwieluȱanalizȱb­dĊȱgraficznychȱwykresów.ȱEliminujeȱsi¿ȱdzi¿Ȭ kiȱtemuȱw­skieȱgardÙaȱiȱzakÙóceniaȱwȱdziaÙaniuȱsystemu.ȱWrazȱzȱwprowadzeniemȱ kartȱ kanbanȱ wartoȱ wdroČy°ȱ równieČȱ systemȱ ERPȱ (Enterpriseȱ Resourceȱ Planning),ȱ czyliȱ planowaniaȱ zasobówȱ przedsi¿biorstwa.ȱ Systemȱ integracjiȱ ERPȱ polegaȱ naȱ wykorzystaniuȱwspólnejȱbazyȱdanychȱwȱobr¿bieȱcaÙejȱfirmy.ȱGÙównymȱdostawc­ȱ tegoȱoprogramowaniaȱbiznesowegoȱjest,ȱposiadaj­cyȱwieleȱnarz¿dziȱorazȱinterfejȬ sówȱwspomagaj­cychȱplanowanieȱiȱkontrol¿ȱprodukcji,ȱniemieckiȱSAP.ȱInn­ȱodȬ mian­ȱ elektronicznegoȱ sygnaÙuȱ kanbanȱ jestȱ wysÙanieȱ wiadomoïciȱ emailȱ doȱ doȬ stawcyȱwȱmomencie,ȱgdyȱpojawiaȱsi¿ȱzapotrzebowanieȱnaȱdanyȱsurowiec.ȱ



 4.ȱLeanȱmanagementȱȱ

LeanȱManagementȱjestȱtoȱstrategiaȱzarz­dzaniaȱfirm­,ȱopieraj­caȱsi¿ȱnaȱdostarȬ czaniuȱklientomȱproduktówȱorazȱusÙugȱzȱzachowaniemȱszacunkuȱdlaȱzaÙogiȱpraȬ cuj­cejȱ wȱprzedsi¿biorstwie.ȱ Takȱ zwaneȱ wyszczuplanieȱ organizacjiȱ polegaȱ naȱ jednoczesnymȱ iȱ ci­gÙymȱ obniČaniuȱ kosztów,ȱ podwyČszaniuȱ jakoïci,ȱ skracaniuȱ cykliȱ realizacjiȱ produkcjiȱ orazȱ naȱ zdobywaniuȱ nowychȱ klientów.ȱ Ideaȱ takiegoȱ zarz­dzaniaȱprzedsi¿biorstwemȱrównieČȱnarodziÙaȱsi¿ȱwȱfirmieȱToyota,ȱgdzieȱjejȱ zaÙoČycielȱ wrazȱ zȱ pracuj­cymȱ nadȱ rozwojemȱ Taiichimȱ Ohnoȱ stworzyliȱ modelȱ produkcjiȱ Toyotaȱ Productionȱ System,ȱ polegaj­cyȱ naȱ redukowaniuȱ marnotrawȬ stwa.ȱ JapoÚskiȱ systemȱ charakteryzowaÙȱ si¿ȱ produkcj­ȱ towarówȱ bardzoȱ dobrejȱ jakoïci,ȱ generuj­cȱ przyȱ tymȱ niČszeȱ kosztyȱ iȱpochÙaniaj­cȱ mniejszeȱ zasobyȱ niČȱ faȬ brykiȱ wȱ innychȱ krajachȱ orazȱ naȱ innychȱ kontynentach.ȱ Istot­ȱ koncepcjiȱ Leanȱ jestȱ eliminowanieȱczynnoïci,ȱktóreȱpochÙaniaj­ȱzasobyȱiȱczas,ȱaȱzaȱktóreȱklientȱnieȱmaȱ zamiaruȱ pÙaci°.ȱ KaČdeȱ przedsi¿biorstwoȱ musiȱ spojrze°ȱ naȱ swójȱ produktȱ oczamiȱ kupuj­cego,ȱabyȱzobaczy°,ȱktóreȱczynnoïciȱwȱprocesachȱzȱjegoȱpunktuȱwidzeniaȱ dodaj­ȱwartoï°,ȱaȱktóreȱzwi¿kszaj­ȱjedynieȱkoszty.ȱ GÙównymiȱĊródÙamiȱstratȱs­:ȱ produkcjaȱbezȱzamówieniaȱklienta,ȱbezczynneȱoczekiwanieȱnaȱdostawy,ȱniezopȬ tymalizowanyȱ transportȱ materiaÙów,ȱ nagromadzenieȱ zb¿dnychȱ zapasów,ȱ niepoȬ trzebneȱprzemieszczanieȱsi¿ȱpracownikówȱpodczasȱpracy,ȱliczneȱawarie.ȱ

WdroČenieȱ filozofiiȱ Leanȱ toȱ nieȱ tylkoȱ usprawnieniaȱ techniczneȱ iȱulepszanieȱ procesów,ȱ aleȱ wȱ duČejȱ mierzeȱ stworzenieȱ kulturyȱ organizacyjnej,ȱ wȱ którejȱ praȬ cownicyȱ bior­ȱ czynnyȱ udziaÙȱ wȱrozwi­zywaniuȱ problemówȱ orazȱ wȱ rozwojuȱ przedsi¿biorstwa.ȱ ZaangaČowanieȱ ogóÙuȱ wymagaȱ wieluȱ szkoleÚȱ orazȱ nabyciaȱ przezȱzatrudnionychȱ nowychȱumiej¿tnoïci.ȱWaČneȱjestȱskonstruowanieȱsystemuȱ motywacyjnegoȱ zach¿caj­cegoȱ pracownikówȱ doȱ wprowadzaniaȱ usprawnieÚ.ȱ WyróČnia°ȱ staraniaȱ moČnaȱ poprzezȱ docenianieȱ twórczychȱ wysiÙkówȱ czyȱ teČȱ przezȱ wdroČenieȱ pomysÙuȱ pracownika.ȱ ZaangaČowaniȱ powinniȱ by°ȱ wszyscyȱ zatrudnieni,ȱniezaleČnieȱodȱzajmowanegoȱstanowiska. ȱ

KoncepcjaȱLeanȱManagementȱjestȱobecnieȱjedn­ȱzȱnajpopularniejszychȱfilozofiiȱ zarz­dzania.ȱWȱPolsceȱstosujeȱj­ȱjuČȱwieleȱczoÙowychȱfirmȱm.in.:ȱBosch,ȱGillette,ȱ Whirlpool,ȱOpel,ȱVolkswagen,ȱMasterfoods,ȱPhillips,ȱVolvo.ȱPodczasȱkonferencjiȱ

„Minioneȱ10ȱlatȱruchuȱLeanȱwȱPolsce:ȱwnioskiȱiȱperspektywy”,ȱktóraȱodbyÙaȱsi¿ȱwȱ 2010ȱr.ȱweȱWrocÙawiu,ȱLeanȱEnterpriseȱInsituteȱPolskaȱprzedstawiÙȱanaliz¿ȱponadȱ pi¿°dziesi¿ciuȱstudiówȱprzypadkówȱzȱobszaruȱnaszegoȱkrajuȱzȱfirmȱdziaÙaj­cychȱ wȱróČnychȱ branČach.ȱ Dzi¿kiȱ wprowadzeniuȱ Leanȱ Manufacturingȱ najcz¿ïciejȱ poȬ prawiaÙyȱsi¿ȱtakieȱwskaĊniki,ȱjak:ȱ

± wzrostȱwydajnoïciȱnawetȱoȱ66%;ȱ

± wzrostȱwykorzystaniaȱmaszynȱmierzonegoȱwskaĊnikiemȱOEEȱaČȱoȱ59%;ȱ

± redukcjaȱzapasówȱwȱtokuȱprodukcjiȱnawetȱoȱ80%;ȱ

± zmniejszenieȱpowierzchniȱpodȱprodukcj¿ȱnawetȱoȱ61%;ȱ



± skrócenieȱczasuȱprzejïciaȱodȱsurowcaȱpoȱwyróbȱgotowyȱnawetȱoȱ70%;ȱ

± zredukowanieȱczasuȱprzezbrojeÚȱnawetȱoȱ96%.ȱ

Pozaȱtymȱprzedsi¿biorstwaȱpodaj­ȱtakČeȱinneȱkorzyïci,ȱnp.:ȱznacznaȱpoprawaȱ jakoïci,ȱ redukcjaȱ liczbyȱ reklamacji,ȱ zwi¿kszenieȱ liczbyȱ zgÙaszanychȱ pomysÙówȱ usprawnieÚȱprzezȱpracowników,ȱpoprawaȱkomunikacji,ȱaȱnawetȱredukcjaȱodpaȬ dów⁴.ȱ

Podsumowanieȱ

Wieleȱprzedsi¿biorstwȱtakČeȱwȱPolsceȱzatrudniaȱjapoÚskichȱspecjalistów,ȱabyȱ wdroČy°ȱsystemȱzarz­dzaniaȱgwarantuj­cyȱpowodzenieȱnaȱrynku.ȱTrzebaȱjednakȱ zda°ȱsobieȱspraw¿ȱzȱtego,ȱ ČeȱróČniceȱkulturoweȱmi¿dzyȱEurop­ȱaȱJaponi­ȱs­ȱnaȱ tyleȱolbrzymie,ȱČeȱprofesjonaliïciȱzȱKrajuȱKwitn­cejȱWiïniȱstaj­ȱprzedȱogromnymȱ wyzwaniem,ȱchc­cȱwdr­Čy°ȱtakȱnaprawd¿ȱnowyȱsposóbȱmyïleniaȱwȱfirmie.ȱHieȬ rarchiaȱ wartoïciȱ przedsi¿biorstwaȱ japoÚskiegoȱ zaczynaȱ si¿ȱ odȱ czÙowieka.ȱ Przedȱ technik­,ȱ przedȱ wynikami,ȱ aȱ czasemȱ nawetȱ przedȱ zyskami.ȱ JapoÚczycyȱ wychoȬ dz­ȱ bowiemȱ zeȱ sÙusznegoȱ zaÙoČenia,ȱ Čeȱ Čadneȱ przedsi¿biorstwoȱ nieȱ moČeȱ by°ȱ lepszeȱniČȱpracuj­cyȱwȱnimȱludzie.ȱWȱjapoÚskichȱprzedsi¿biorstwachȱkaČdyȱpraȬ cownikȱmaȱszanseȱawansu.ȱJeČeliȱokazujeȱsi¿,ȱČeȱpracownikȱfizycznyȱwyróČniaȱsi¿ȱ iȱposiadaȱodpowiednieȱzdolnoïci,ȱmoČeȱawansowa°ȱnaȱstanowiskoȱkierownicze,ȱ nieȱposiadaj­cȱspecjalnychȱstudiów.ȱEuropejskieȱfirmyȱpowinnyȱnieȱtyleȱinspiroȬ wa°ȱsi¿ȱzaawansowanymiȱtechnologiamiȱstosowanymiȱwȱJaponii,ȱaȱraczejȱskupi°ȱ si¿ȱnaȱtraktowaniuȱzatrudnionychȱwȱsposób,ȱjakȱrobiȱsi¿ȱtoȱwȱtymȱwyspiarskimȱ paÚstwie.ȱ

Bibliografiaȱ

AgmoniȱE.,ȱTheȱroleȱofȱkaizenȱinȱcreatingradicalȱperformanceȱresultsȱinȱaȱlogisticsȱserviceȱproviȬ der,ȱ„LogForum”ȱ2016,ȱnrȱ12(3).ȱ

BrownȱD.R.,ȱAnȱexperientialȱapproachȱtoȱorganizationȱdevelopment,ȱ8^thȱed.,ȱEngland:ȱPrenticeȱ Hall,ȱLondonȱ2010.ȱ

ColensoȱM.ȱ(ed.),ȱKaizenȱstrategiesȱforȱimprovingȱteamȱperformance,ȱFinancialȱTimesȱPrenticeȱ Hall,ȱLondonȱ2000.ȱ

RuczakȱJ.,ȱISOȱ9001.ȱSkutecznyȱsposóbȱuzyskaniaȱcertyfikatuȱjakoïci,ȱFORUMȱSp.ȱzȱo.o.,ȱPoȬ znaÚȱ2006.ȱ

RockwellȱK.,ȱBennettȱC.,ȱTargetingȱoutcomesȱofȱprograms,ȱUniwersytetȱwȱNebrasce,ȱLincolnȱ 2004.ȱȱ



4ȱȱ „Minioneȱ 10ȱ latȱ ruchuȱ Leanȱ wȱ Polsce:ȱ wnioskiȱ iȱ perspektywy”,ȱ Xȱ Mi¿dzynarodowaȱ Konferencjaȱ LeanȱManufacturingȱ–ȱmateriaÙyȱkonferencyjne,ȱWrocÙaw,ȱ22–24ȱczerwcaȱ2010,ȱLeanȱEnterpriseȱInȬ stituteȱPolska,ȱ2010.ȱ



www.systemȬkanban.pl.ȱȱ

http://nf.pl/manager/leanȬmanagementȬracjonalneȬzarzadzanieȬzasobamiȬfirmy.ȱȱ

Streszczenieȱ

Samodyscyplina,ȱ d­Čenieȱ doȱ perfekcji,ȱ systematyka,ȱ uporz­dkowanieȱ –ȱ dzi¿kiȱ tymȱ ceȬ chomȱ JapoÚczycyȱ zapewniliȱ swojemuȱ paÚstwuȱ wzrostȱ technologicznyȱ orazȱ gospodarȬ czy,ȱ propaguj­cȱ tymȱ samymȱ naȱ caÙymȱ ïwiecieȱ filozofie,ȱ zapewniaj­ceȱ sprawneȱ iȱ efekȬ tywneȱ zarz­dzanieȱ przedsi¿biorstwem.ȱ Leanȱ management,ȱ JustȬinȬtime,ȱ Kaizen,ȱ Kanbanȱ zostaÙyȱ zapocz­tkowaneȱ wÙaïnieȱ wȱ Japonii,ȱ wyrastaj­cȱ zȱ wieloletniejȱ tradycjiȱ iȱ kulturyȱ KrajuȱKwitn­cejȱWiïni.ȱIchȱwspólnymȱfilaremȱjestȱprofesjonalizmȱiȱperfekcjaȱnaȱkaČdymȱ szczeblu,ȱ jakȱ równieČȱ uszanowanieȱ zdaniaȱ orazȱ pracyȱ drugiegoȱ czÙowieka.ȱ Wydajeȱ si¿,ȱ Čeȱs­ȱtoȱpodstawoweȱzasady,ȱjednakČeȱnierazȱnastr¿czaj­ȱwieleȱtrudnoïciȱprzyȱwprowaȬ dzaniuȱ filozofiiȱ japoÚskichȱ doȱ zarz­dzaniaȱ firmamiȱ europejskimi.ȱ Wȱ artykule,ȱ któryȱ posiadaȱcharakterȱteoretyczny,ȱanalizujemyȱpodÙoČe,ȱnaȱktórymȱzapocz­tkowaneȱzostaÙyȱ systemyȱ wykorzystywaneȱ wȱ zarz­dzaniuȱ iȱprocesachȱ logistycznychȱ wieluȱ przedsi¿Ȭ biorstwȱ naȱ caÙymȱ ïwiecie.ȱ Przedstawiamyȱ równieČȱ róČniceȱ pomi¿dzyȱ struktur­ȱ japoÚȬ sk­,ȱaȱeuropejsk­ȱwȱtymȱaspekcie.ȱ

SÙowaȱkluczowe:ȱleanȱmanagement,ȱjustȬinȬtime,ȱkaizen,ȱkanban,ȱ5Sȱ

LOGISTICSȱANDȱMANAGEMENTȱINȱTHEȱLANDȱOFȱTHEȱRISINGȱSUNȱ Summaryȱ

SelfȬdiscipline,ȱstrivingȱafterȱperfection,ȱsystematicity,ȱorderlinessȱ–ȱthanksȱtoȱtheseȱcharȬ acteristicsȱJapaneseȱprovidedȱtechnologicalȱprogressȱandȱeconomicȱgrowthȱtoȱtheirȱcounȬ try,ȱpromotingȱaroundȱtheȱworldȱphilosophiesȱwhichȱensureȱefficientȱandȱeffectiveȱbusiȬ nessȱ management.ȱ Leanȱ management,ȱ justȬinȬtime,ȱ kaizen,ȱ kanban,ȱ whichȱ haveȱ beenȱ initiatedȱinȱJapan,ȱgrowingȱoutȱofȱitsȱlongȱtraditionȱandȱculture.ȱTheirȱcommonȱthreadȱisȱ professionalismȱandȱperfectionȱatȱallȱlevelsȱofȱtheȱcareerȱasȱwellȱasȱrespectȱforȱtheȱopinionȱ andȱworkȱofȱanotherȱperson.ȱItȱseemsȱthatȱtheseȱareȱbasicȱprinciples,ȱbutȱsometimesȱtheyȱ comeȱwithȱdifficultiesȱforȱpeopleȱinȱimplementingȱJapaneseȱprinciplesȱtoȱmanageȱEuroȬ peanȱ companies.ȱ Inȱ thisȱ article,ȱ whichȱ hasȱ theoreticalȱ nature,ȱ weȱ analyzeȱ basisȱ ofȱ theȱ systemsȱ usedȱ forȱ managementȱ andȱ logisticsȱ atȱ manyȱ companiesȱ aroundȱ theȱ world.ȱ Weȱ alsoȱpresentȱtheȱdifferencesȱbetweenȱtheȱJapaneseȱandȱEuropeanȱstructureȱinȱthisȱaspect.ȱ