GMINA TWARDOGÓRA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

(1)

STUDIUM UWARUNKOWAŃ

I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY NR XII/66/07XXXIII.368.2017 RADY MIEJSKIEJ W TWARDOGÓRZE

Z DNIA 26 PAŹDZIERNIKA3 LISTOPADA 2007 2017 r.

TEKST UJEDNOLICONY PO ZMIANIE

OPRACOWANIE PODSTAWOWE W LATACH 1996 - 1998 r.:

GŁ. PROJEKTANT - MGR INŻ.ARCH. GRZEGORZ ŚWITOŃ PROJEKTANCI - MGR INŻ.ARCH. JACEK ŚWITOŃ

MGR INŻ. ARCH. MARLENA ŚWITOŃ MGR INŻ. EWA SŁOWIKOWSKA WSPÓŁPRACA - DR ZBIGNIEW RINKE

MGR INŻ ARCH.JADWIGA MACIEJOWSKA MGR KATARZYNA MACIEJOWSKA-BUJAK OPRACOWANIE ZMIANY W LATACH 2006 - 2007 r.:

GŁ. PROJEKTANT - MGR INŻ.ARCH. JACEK ŚWITOŃ ASYSTENT - MGR . DOROTA SZYNDERA

WSPÓŁPRACA - MGR RYSZARD STOPKA

MGR KATARZYNA MACIEJOWSKA-BUJAK MGR INŻ ARCH. JADWIGA MACIEJOWSKA OPRACOWANIE ZMIANY W 2017 R.:

GŁ. PROJEKTANCI: MGR INŻ. WOJCIECH KOTLA MGR INŻ. GRZEGORZ SZEWCZYK ASYSTENT - MGR INŻ. MONIKA KRUŻOŁEK WSPÓŁPRACA - MGR INŻ. RAFAŁ ODACHOWSKI

(2)

SPIS TREŚCI

I Diagnoza stanu istniejącego - Uwarunkowania 1. Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego przeznaczenie, zagospodarowanie i stanu

uzbrojenie terenów.

2. Uwarunkowania wynikające ze stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony.

3. Uwarunkowania wynikające ze stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego.

4. Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.

5. Uwarunkowania wynikające z warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia.

6. Uwarunkowania wynikające z zagrożeń bezpieczeństwa ludności i jej mienia.

7. Uwarunkowania wynikające z potrzeb i możliwości rozwoju gminy.

8. Uwarunkowania wynikające ze stan prawnego gruntów.

9. Uwarunkowania wynikające z występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych.

10. Uwarunkowania wynikające z występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych.

11. Uwarunkowania wynikające z występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych.

12. Uwarunkowania wynikające z występowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych.

13. Uwarunkowania wynikające ze stany systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami.

14. Uwarunkowania wynikające z zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych.

15.Zapisy uzupełniające dla obszaru objętego zmianą Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Twardogóra, (uchwała Nr XXVII.291.2017 Rady Miejskiej w Twardogórze z dnia 27 kwietnia 2017 r.), obejmującego działkę nr 57 obręb Grabowno Wielkie.

II Kierunki rozwoju

(3)

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów.

2. Kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy.

3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego.

4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.

5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej.

6. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym.

7. Obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym.

8. Obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające

przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej.

9. Obszary, dla których gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania

przestrzennego w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne.

10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej.

11. Obszary narażone na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych.

12. Obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny.

13. Obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji.

14. Granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych.

15. Synteza ustaleń studium i uzasadnienie przyjętych rozwiązań.

16.Uzasadnienie i synteza ustaleń zmiany Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy Twardogóra, (uchwała Nr XXVII.291.2017 Rady Miejskiej w Twardogórze z dnia 27 kwietnia 2017 r.), obejmującego działkę nr 57 obręb Grabowno Wielkie.

(4)

DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA

PRZESTRZENNEGO

(5)

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIE, ZAGOSPODAROWANIE I STANU UZBROJENIE TERENÓW.

1.1. Struktura użytkowania gruntów.

Gmina Twardogóra w granicach administracyjnych zajmuje obszar 16 799 ha = 168,0 km2, w tym miasto 8,3 km2.

Gmina leży na terenie województwa dolnośląskiego, w powiecie oleśnickim.

Gmina liczy 18 wsi sołeckich i tyleż obrębów geodezyjnych.

Miasto Twardogóra jako odrębny obręb geodezyjny pełni w strukturze jednostek osadniczych gminy funkcję ośrodka podstawowego o funkcji administracyjnej, przemysłowej i usługowej dla obszaru gminy.

Użytkowanie gruntów w granicach administracyjnych przedstawia się następująco.

Użytki rolne zajmują ogółem 5 286 ha, w tym ; - grunty orne 4 793 ha

- sady 26 ha - łąki 827 ha - pastwiska 170 ha - pozostałe grunty

W strukturze gospodarstw rolnych na ogólną ilość 1120 gospodarstw, aż 554 to gospodarstwa o powierzchni 1,0 - 5,0 ha, zaś o wielkości do 1,0 ha jest 340. 122 gospodarstwa posiadają areał 5,0 - 10,0 ha, a 60 powyżej 60 ha.

Lasy pokrywają teren gminy na obszarze 7537 ha, przy czym lasy komunalne zajmują tylko 32 ha. Lesistość gminy wynosi 44,9 %.

Grunty pozostałe - zurbanizowane i nieużytki zajmują powierzchnię 1961 ha.

1.2. Tereny zabudowy mieszkaniowej

Na terenach miasta Twardogóry występuje zarówno zabudowa jednorodzinna jak i wielorodzinna, o zróżnicowanej intensywności.

Przeważającą formą zabudowy, która przeżywa intensywny rozwój jest zabudowa jednorodzinna wolnostojąca. Sporadycznie występują też bardziej intensywne formy zabudowy jednorodzinnej : bliźniacza i szeregowa.

Ponieważ gros tej zabudowy powstała po roku 1970, substancja budowlana jest na ogół w bardzo dobrym stanie technicznym.

Zabudowa wielorodzinna reprezentowana jest w dwóch zasadniczych typach : zabudowa sprzed II wojny światowej i zabudowa „blokowa” realizowana w latach 70-tych.

Zależnie od czasu powstania stan techniczny budynków jest bardzo różny.

Komunalnymi zasobami mieszkaniowymi gminy Twardogóra zarządza Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, który administruje obecnie 193 budynkami mieszkalnymi,

(6)

Budynki te zamieszkują 2 074 osoby.

Pod zarządem Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko - Własnościowej w Twardogórze znajduje się 10 budynków mieszkalnych, obejmujących 385 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej ponad 19 tys. m2. Budynki te zamieszkuje około 1 400 osób.

Spółdzielnia od ponad dziesięciu lat nie wybudowała ani jednego nowego budynku i w przyszłości nie przewiduje wzrostu zasobów mieszkaniowych.

Świadczy to o małej dynamice budownictwa wielorodzinnego na terenie gminy.

Popyt na nowe mieszkania jest zaspokajany poprzez rozwój budownictwa jednorodzinnego.

Na obrzeżach miasta występuję również zabudowa zagrodowa, często przekształcona w rzemieślniczą.

Nowe tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wykraczają obecnie poza granice administracyjne miasta na tereny obrębów sąsiednich : Moszyce, Chełstówek i Sądrożyce.

Na terenach wiejskich gminy poza wyjątkiem zabudowy wielorodzinnej w Grabownie Wielkim przy byłym PGR, dominuje zabudowa jednorodzinna.

Część tej zabudowy stanowią budynki mieszkalne w zabudowie zagrodowej,

w gospodarstwach rolnych, w których praktycznie zaprzestano działalności rolniczej.

W ostatnich latach następuje wyraźny wzrost zainteresowania realizacją nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. W części przypadków zabudowa ta ma charakter

mieszkaniowo- rekreacyjny. Podstawową cechą tego typu zabudowy jest jej mała intensywność i znaczne rozproszenie, przy czym otaczające ją grunty prawie nie są wykorzystywane rolniczo i zagospodarowywane są jako zadrzewione i zakrzaczone, często budowane są w pobliżu niewielkie stawy rybne lub zbiorniki retencyjne.

Głównymi skupiskami tego typu zabudowy są rejony wsi : Sosnówka, Drogoszewice, Chełstów na południu gminy, Bukowinka na zachodzie, Gola Wielka na wschodzie, oraz Łazisko i Drożdżęcin na północy.

1.3. Tereny zabudowy rzemieślniczej

Gmina, a w szczególności miasto Twardogóra jest znaczącym w województwie ośrodkiem rzemieślniczej produkcji stolarskiej i tapicerskiej, co wynika z wieloletniej tradycji opartej na olbrzymim zapleczu surowcowym jakim są lasy gminy Twardogóra i gmin ościennych- Dobroszyce, Milicz i Oleśnica.

Specyfiką gminy jest to, że na jej terenie zdecydowana większość podmiotów gospodarczych stanowią małe zakłady produkcyjne zatrudniające 5 - 10 osób.

Zabudowa rzemieślnicza w połączeniu z zabudową mieszkaniową jednorodzinną występuje w różnej skali, prawie we wszystkich miejscowościach w centralnej części gminy.

Niejednokrotnie niestety potrzeby rozwojowe istniejących zakładów wywołują konflikt z istniejącą zabudową mieszkaniową.

1.4. Tereny zabudowy produkcyjno-składowej.

Do najważniejszych i największych zakładów przemysłowych na terenie Twardogóry należą : - Fabryka Mebli BODZIO - Goszcz - produkcja mebli (ok. 1380 pracowników)

- Ilpea – produkcja uszczelek do chłodziarek (ok. 650 pracowników) - Spółdzielnia SPAMEL - branża elektryczna (ok. 300 pracowników) Wśród ważnych dla gospodarki lokalnej zakładów wymienić można:

- Zakład Produkcyjny TAPPOL - produkcja tworzyw sztucznych

- Zakład Tworzyw Sztucznych DREWPLAST- produkcja tworzyw sztucznych - Zakład Produkcyjny GIERUS MEBLE - produkcja mebli

- Stolarstwo Meblowe s.c. GAŁA - produkcja mebli

Tereny zabudowy przemysłowej i składowej zlokalizowane są głównie w mieście Twardogóra.

Zabudowa przemysłowa na terenach wiejskich powstała w ostatnich kilkunastu latach na

(7)

skutek dynamicznego rozwoju niektórych zakładów rzemieślniczych, które osiągnęły przemysłowy charakter i rozmiar produkcji.

Większość tych zakładów zlokalizowana jest poza terenami zabudowy mieszkaniowej.

Ze względu na protesty mieszkańców skorygowania wymagają tereny przeznaczone dotychczas pod zabudowę przemysłową w południowej części miasta, na styku z miejscowością Chełstówek

1.5. Uzbrojenie terenu.

Gmina posiada obecnie prawie 100% zaopatrzenia w wodę z wodociągu komunalnego Poprawy wymaga jakość wody poprzez przebudowę najstarszych odcinków sieci wodociągowej.

Sieć kanalizacji sanitarnej obsługuje głównie miasto Twardogóra i przyległe zabudowania obrębów Moszyce i Chełstówek.

Sieć znajdująca się w centrum Twardogóry jest przestarzała i ogólnospławna.

Obecnie istniejąca siec kanalizacyjna obejmuje w części ok. 53% ogółu mieszkańców gminy.

Gmina posiada niezbyt nowoczesną mechaniczno - biologiczna oczyszczalnie ścieków w Twardogórze z 1982 r.

Twardogóra nie posiada rozwiniętego zbiorowego systemu zaopatrującego w ciepło służące ogrzewaniu mieszkań i dostarczającego ciepłą wodę.

Dominująca cześć zasobów mieszkaniowych jest zasilana w oparciu o indywidualne systemy grzewcze

Również zakłady produkcyjne działające na terenie gminy posiadają własne źródła zaopatrzenia w energię cieplną.

W 2002 r. rozpoczęto gazyfikację gminy Twardogóra. Obecnie gaz dostarczany jest do

miejscowości: Twardogóra, Chełstówek, Sądrożyce, Goszcz, Grabowno Wielkie, Nowa Wieś Goszczańska, Grabowno Małe, Leśne Domy.

2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY.

2.1. W obrębach miejscowości znajduje się wiele przysiółków, koloni czy też pojedynczych zabudowań o utrwalonych historycznych nazwach. Poniżej podano w tabeli wykaz tych jednostek z określeniem przynależności położenia w obecnych obrębach geodezyjnych.

Lp. Miejscowość Wsie, przysiółki, kolonie

1 Bukowinka

2 Chełstów

3 Chełstówek

4 Domasławice Czwórka

5 Drogoszowice

(8)

7 Drożdżęcin Grabek, Pajęczak, Będzin

8 Grabowno Małe Brodowce

9 Grabowno Wielkie Kolonia Grabowno Wielkie

10 Goszcz

11 Gola Wielka

12 Moszyce Wesółka

13 Łazisko Poręby, Brzezina

14 Nowa Wieś Goszczańska Świniary, Kuźnia Goszczańska 15 Olszówka Gola Mała, Trzy Chałupy

16 Sądrożyce

17 Dąbrowa

18 Sosnówka Kolonia Sosnówka

2.2. Stan ładu przestrzennego na terenie gminy Twardogóra nie budzi większych zastrzeżeń.

Rozproszenie zabudowy, głównie o charakterze mieszkaniowo - rekreacyjnym występuje w części południowej i północnej gminy i nawiązuje do lokalnych tradycji zabudowy siedliskowej. Nie wpływa ono na degradację środowiska , w tym krajobrazu kulturowego.

Na pozostałym obszarze zabudowa tworzy w miarę zwarte struktury osadnicze.

Dotychczas nie dopuszczono do obudowywania dróg pomiędzy poszczególnymi miejscowościami.

3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI

PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI I JAKOŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY

I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO.

3.1. Położenie i rzeźba terenu.

Gmina Twardogóra zajmuje północno-wschodnią część województwa .

Od strony północno-zachodniej graniczy z gminą Krośnice. Od strony południowo-

zachodniej graniczy z gminą Dobroszyce. Od strony południowej graniczy z gminą Oleśnica.

Od strony wschodniej graniczy z gminami Sośnie, Międzybórz, Syców.

Według fizyczno-geograficznej regionalizacji Polski gmina Twardogóra jest położona w kilku mezoregionach ;

Kotlina Milicka Wzgórza Trzebnickie Wzgórza Twardogórskie Pradolina Wrocławska.

Wzgórza Trzebnickie i Wzgórza Twardogórskie mają charakter wału morenowego o

orientacji W - E. Wał morenowy stanowi wododział między zlewnią rzeki Widawy i Baryczy.

Powierzchnia wału jest pofalowana z lokalnymi kulminacjami i całym szeregiem niewielkich dolin o charakterze nieckowatym.

Najwyższe wzniesienia mają wartość 267,6 m. n. p. m. Spadki terenu zróżnicowane od 2 do 8%

Na południe od wzniesień występuje rozległa powierzchnia nieznacznie opadająca w kierunku południowym. Są to głównie pola sandrowe lub powierzchnia wysoczyzny

(9)

morenowej płaskiej.

Kotlina Milicka posiada charakter obniżenia o płaskim dnie, które stanowi efekt akumulacji rzecznej. W dnie doliny znajdują się liczne stawy, a rzeźbę terenu miejscami urozmaicają niewielkie wydmy. Są to najniżej położone tereny na poziomie ok. 123,00 m. n. p. m.

3.2. Budowa geologiczna.

3.2.1. Charakterystyka ogólna.

Głębsze podłoże badanego terenu stanowią utwory triasowe, wykształcone w postaci iłów, iłołupków i dolomitów. Utwory te są przykryte warstwą osadów trzeciorzędowych miocenu pliocenu. Utwory trzeciorzędowe w obrębie wzgórz morenowych zostały silnie sfałdowane , tworząc fałdy, ugięcia a nawet uskoki. Zaburzenia te powstały jako efekt glacitektoniki.

Iły jeziorne trzeciorzędowe , miejscami , zwłaszcza w rejonie Grabowna występują

bezpośrednio pod warstwą gleby, na pozostałej powierzchni są przykryte młodszymi osadami czwartorzędowymi .

Wymienione utwory czwartorzędowe występują w formie płatów o zmiennym zasięgu i zróżnicowanej miąższości . Piaski i żwiry pleistoceńskie występują głównie w części południowej i północnej gminy.

Utwory holoceńskie występują jedynie w większych dolinach i nie posiadają większej miąższości .

Jako surowce budowlane piaski i żwiry nie posiadają większego znaczenia przemysłowego z uwagi na niewielki zasięg złóż , małą miąższość oraz często płytki poziom wody gruntowej.

Iły w tym rejonie są eksploatowane i przerabiane na wyroby cienkościenne i cegłę budowlaną.

Szczegółowy wykaz złóż zarejestrowanych lub udokumentowanych podano w dalszej części opisu Studium.

Budowa geologiczna terenów pod względem ich przydatności pod zabudowę jest zmienna . W poziomie fundamentowania występują iły trzeciorzędowe, żwiry, piaski i gliny o różnym zagęszczeniu.

Gruntami o największej nośności są piaski i żwiry plejstoceńskie. Mniejszą nośność posiadają piaski i żwiry rzeczne. Gliny uplastyczniają się pod wpływem zawilgocenia i przenoszą mniejsze obciążenia. Iły są gruntami o zmiennej nośności , posiadają tendencje do pęcznienia pod wpływem zawilgocenia. Nieprzydatne jako grunty budowlane są mady rzeczne.

3.2.2. Złoża udokumentowane lub zarejestrowane.

- Chełstówek, piasek dla budownictwa. Powierzchnia złoża 1896 m2, stan zasobów wg opracowania 8280 ton, złoża bezkolizyjne , nie eksploatowane.

Złoże zarejestrowane.

- Twardogóra, iły budowlane do produkcji cegły. Złoże udokumentowane. Pow. złoża 36161 m2, 99000 - 303000 m3.

Złoże kolizyjne bez możliwości wydobycia, zalane wodą od 20 lat.

- Brzostowo ( częściowo na terenie gminy Twardogóra). Udokumentowane.

Pow. 11,12 km2. Gaz bezgazolinowy. Zasoby 1420 mln m3. Złoże eksploatowane - Grabowno I, zarejestrowane, iły i piaski schudzające. pow. złoża 55320 m2.

Nieeksploatowane, częściowo kolizyjne.

- Olszówka, zarejestrowane. Piaski dla budownictwa. Pow. złoża 7360 m2, stan złoża 99000 tys. ton. Złoże częściowo kolizyjne.

3.2.3. Punkty eksploatacyjne.

Nr punktu wg rejestru 1.- Brzeziny, piasek.

(10)

3. - Zakrzów, piasek i żwir.

6. - Nowa Wieś Goszczańska, piasek drobny.

8. - Kużnica Goszczańska, piasek drobny 9.- Kużnica Goszczańska, piasek średni i żwir.

10.- Gola Mała, piasek drobny.

12.- Grabowno Małe, piasek różny, żwir.

15.- Bukowinka, pospółka.

16- Grabowno Wielkie, piasek i żwir.

17.- Grabowno Wielkie, pospółka.

19.- Sądrożyce, piasek różny, żwir.

20.- Chełstów, piasek i żwir.

21.- Chełstów, piasek drobny.

23. - Dąbrowa, piasek drobny.

3.2.4. Tereny przebadane w poszukiwaniu surowców.

Grabowno Małe, Grabowno Wielkie, Twardogóra Pd. Drągów Świniary- iły do ceramiki budowlanej. Grabowno W., Łazisko, Bukowinka- torf.

3.2.5. Tereny perspektywiczne dla kruszywa naturalnego.

Nowa Wieś Goszczańska,- piasek i pospółka.

3.3. Warunki wodne.

3.3.1. Wody powierzchniowe.

Gmina Twardogóra jest położona w całości w dorzeczu Odry.

Wzgórza Twardogórskie i Wzgórza Trzebnickie stanowią wododział pomiędzy zlewniami rzeki Widawy i Baryczy.

Większe cieki wpływające do Baryczy to ; Prądnia, Skorynia i Czarny Rów.

Do rzeki Widawy wpływają ; Oleśniczanka i Potok Boguszycki.

Strumienie biorą swój początek ze Wzgórz Twardogórskich.

Część cieków ma charakter cieków okresowych odprowadzających wody jedynie po roztopach i obfitych opadach atmosferycznych.

W północnej części gminy na płaskich obszarach równiny akumulacji rzecznej istnieje szereg stawów hodowlanych. Stawy te powstały sztucznie z dawnych małych jeziorek jeszcze z czasów średniowiecznych.

Część nieczynnych wyrobisk jest zalana przez przedostające się wody gruntowe i opadowe.

W północnej części gminy na obrzeżach stawów występują liczne podmokłości.

Dla wód powierzchniowych na terenie zlewni Baryczy zakładana jest docelowo I-klasa czystości.

3.3.2. Wody podskórne.

Wody gruntowe występują na różnych głębokościach. Najpłyciej w obniżeniach dolinnych i w miejscach gdzie płytko, pod warstwą piasków występują trudno przepuszczalne warstwy iłu.

Na pozostałym terenie woda gruntowa występuje najczęściej płytko na głębokości 1-3 m , lokalnie głębiej.

W miejscach występowania gruntów trudno przepuszczalnych od powierzchni , woda gruntowa występuje najczęściej okresowo w postaci sączeń na różnych głębokościach. Iły występujące bezpośrednio pod glebą tworzą podłoże praktycznie nie przepuszczalne, co powoduje że woda opadowa często, zwłaszcza na terenach płaskich, okresowo stagnuje w glebie.

(11)

3.3.3. Hydrologia.

Na terenie gminy występują dwa piętra (poziomy) wodonośne;

- czwartorzędowy - trzeciorzędowy

Poziom czwartorzędowy to piaski i żwiry wodnolodowcowe, występujące na utworach trzeciorzędu, na glinach morenowych lub wśród glin morenowych.

Poziom ten wykazuje znaczne zróżnicowanie wydajności które ma głównie miejsce w obrębie terenów glacitektonicznie zaburzonych.

Z pojedynczych otworów wiertniczych można osiągnąć zmienną wydajność, stwierdzono otwory negatywne , jak również otwory o wydajności ok. 20 m3/godz.

Poziom trzeciorzędowy to piaszczyste przewarstwienia wśród iłów.

Poziom ten często składa się z kilku przewarstwień piasków, których miąższość jest niewielka co powoduje, że wydajność jest również mała, często w granicach ok. 1 m3/godz.

Liczba studni i zasobów eksploatacyjnych.

Ilość studni z poziomu czwartorzędu =13, zasoby= 229,0 m3/h.

Ilość studni z poziomu trzeciorzędu = 1, zasoby= 6,0 m3/h Na obszarze gminy wyodrębnia się trzy poziomy wodonośne;

- aluwialny, - plejstoceński, - trzeciorzędowy.

Poziom aluwialny, związany z dolinami rzecznymi o małej miąższości i wydajności dobry tylko dla zaopatrzenia indywidualnych niewielkich działek i zagród.

Poziom plejstoceński, to podstawowe zaopatrzenie w wodę odpowiadającą normom wody pitnej, mimo zmiennej wydajności , która spada w kierunku na północ od Wzgórz

Trzebnickich.

Poziom trzeciorzędowy, o niewielkiej miąższości i wydajności posiadający również wodę o właściwościach wody pitnej.

Generalnie gmina Twardogóra odczuwa niedobór wody pitnej.

W granicach gminy Twardogóra znajdują się strefy ochronne zbiorników wód podziemnych , zbiorniki te położone są na znacznych głębokościach rzędu 50-150 m i mogą znajdować się częściowo w granicach gminy, są to;

- "Pradolina Barycz-Głogów (E), pow.975 ha, śr. głębokość 60 m, zasoby ok. 120 tyś m3/d

- "Zbiornik (QKM) Oleśnica, pow.225 ha, śr. głębokość 30-160 m, zasoby ok.55 tyś m3/d.

Zbiorniki te zawierają wodę o dobrej jakości , dużej wydajności i stwarzają możliwości zasilania znacznych obszarów zurbanizowanych. Zbiorniki te należą do głównych zasobów wód podziemnych w Polsce i wymagają szczególnej ochrony.

3.4. Gleby.

W obrębie gminy Twardogóra skałą macierzystą dla gleb były utwory czwartorzędowe i trzeciorzędowe.

Pod względem typologicznym są to głównie gleby brunatne i bielicowe, a w większych dolinach mady.

W większości to gleby niskich klas bonitacyjnych o małej przydatności do upraw. Są to gleby wytworzone z piasków luźnych i słabo gliniastych, tworzące kompleks żytni słaby i żytni najsłabszy.

Gleby wysokich klas tworzących kompleks pszenny dobry występują w ilościach śladowych.

Z gleb przeciętnych duży udział mają gleby wytworzone z piasków gliniastych i glin lekkich

(12)

Występowanie w podłożu glin ciężkich i iłów było podstawą do wytworzenia się gleb ciężkich tworzących kompleks pastewny mocny.

Użytki zielone występują głównie w dolinach i na terenach poza dolinnych z płytkim poziomem wody gruntowej. Przeważają użytki zielone dobre.

Rolnicza wartość gruntów jest niska .

Grunty I i II klasy bonitacyjnej w ogóle nie występują.

W strukturze użytkowania gruntów w gminie użytki rolne zajmują 45,1 % powierzchni ogólnej, natomiast lasy aż 43,2 %. Pozostałe grunty i nieużytki stanowią 11,7 % powierzchni

3.5. Lasy.

Lasy gminy Twardogóra położone są w V Śląskiej Krainie Przyrodniczo-Leśnej, w drugiej Dzielnicy Wrocławskiej, w Mezoregionie Pradoliny Wrocławskiej.

Administracyjnie należą do Nadleśnictwa Oleśnica Goszcz, Twardogóra i Nadleśnictwa Milicz.

Dominują tutaj żyzne siedliska boru mieszanego świeżego i lasu mieszanego świeżego. Inne siedliska jak bór świeży, las świeży, bór mieszany wilgotny, las mieszany wilgotny, las wilgotny i olsy występują na niewielkich powierzchniach.

Dominującym gatunkiem lasów na terenie gminy Twardogóra jest sosna , stanowiąca 75 % udziału powierzchniowego.

Z głównych gatunków jako panujących i w domieszkach występuje dąb, olsza, brzoza, buk, i świerk. Pozostałe gatunki nie mają większego znaczenia gospodarczego, występują one w zmieszaniu, podnosząc stan zdrowotny lasu, zwiększają walory estetyczne leśnego krajobrazu oraz wzbogacają biocenozę lasu.

3.6. Klimat.

Gmina Twardogóra wg rejonizacji rolniczo-klimatycznej R. Gumińskiego, zalicza się do X dzielnicy rolniczo - klimatycznej-łódzkiej, charakteryzującej się następującymi parametrami ;

-średnia temperatura roczna, 7,7 stopnia

- średnia temperatura stycznia , minus 1,7 stopnia - średnia temperatura lipca , 17,4 stopnia

- ilość opadu w roku, 576 mm

- długość okresu wegetacyjnego, 210-220 dni - ilość dni mroźnych, 30-50 dni

Pokrywa śnieżna zalega około 50 dni. Na całym obszarze występuje przewaga wiatrów zachodnich i północno-zachodnich.

Wzgórza Twardogórskie mają korzystne warunki klimatu lokalnego.

Tereny te są w przewadze dobrze nasłonecznione, wolne od zastoisk zimnych mas powietrza, dobrze przewietrzane.

Kotlina Milicka posiada okresowo niekorzystne warunki klimatu lokalnego. Składa się na to występowanie, zwłaszcza jesienią niekorzystnych warunków termiczno-wilgotnościowych.

Często występują mgły radiacyjne, przy wysokiej wilgotności powietrza i pojawiają się przygruntowe przymrozki.

3.7. Walory środowiska przyrodniczego.

3.7.1. Park krajobrazowy, "Dolina Baryczy".

Północna część gminy znajduje się w obszarze parku krajobrazowego "Dolina Baryczy"

(13)

utworzonego rozporządzeniem Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28 marca 2007 r. w sprawie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy”, dla terenu Parku leżącego w granicach

województwa dolnośląskiego ( D. Urz. Woj. Dolnośląskiego z 2007 r. Nr 88 poz. 1012 ).

Rozporządzenie określa warunki zagospodarowania tego terenu i obowiązujące zakazy i ograniczenia.

3.7.2. Obszary Natura 2000

Część obszaru gminy, leży w granicach obszaru specjalnej ochrony ptaków „Dolina Baryczy”

( kod obszaru PLB 20001 ) objętego ochroną jako część Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r.

w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 ( Dz.U. z 2004 r. Nr 229 poz. 2313 ).

Planowane jest również utworzenie Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Natura 2000 „Ostoja nad Baryczą”

3.7.3. Rezerwaty i pomniki przyrody.

Na terenie gminy znajduje się rezerwat przyrody "Torfowisko k. Grabowna" utworzone Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 11.08.1980 r. ( MP Nr. 19, poz. 94.) Powierzchnia rezerwatu 4,22 ha.

Za pomnik przyrody uznane zostały dwa głazy narzutowe w Goli Wielkiej.

3.7.4. Walory klimatyczne.

Korzystne warunki klimatyczne występują na znacznej części Wzgórz Twardogórskich.

Wynikają one głównie ze wzniesienia nad poziom dna Kotliny Milickiej oraz ekspozycji szaty roślinnej znacznej części terenu od południowej i zachodniej strony, a także występowania suchych piaszczystych terenów. Są to tereny predysponowane do przeznaczenia ich na cele rekreacyjne.

3.7.5. Walory wynikające z budowy geologicznej.

W północno-zachodniej części gminy występują zasoby gazu ziemnego w eksploatowane ze złoża Brzostowo.

Surowcem kopalnym są iły, które spełniają warunki do produkcji wyrobów z ceramiki.

Jednakże z uwagi na uwarunkowania przyrodnicze i ochronne, które nie pozwalają na eksploatację przemysłową na większą skalę, ich wykorzystanie będzie ograniczone.

3.7.6. Walory szaty leśnej.

Stopień obecnego zalesienia stwarza bardzo atrakcyjne możliwości rekreacyjne dla zbieractwa runa leśnego i pieszych wędrówek.

3.7.7. Walory glebowe.

Struktura typów i rodzajów gleb wskazuje na minimalną ilość gleb wysokich klas tworzących kompleks pszenny dobry.

Większość stanowią gleby przeciętne i gleby słabe. Ogranicza to zdecydowanie możliwości prowadzenia intensywnej produkcji rolnej na terenie gminy.

3.7.8. Walory Kotliny Milickiej .

Występujące stawy tworzą niezwykle korzystne warunki dla ptactwa wodnego, błotnego i leśnego. Gnieżdżą się na tych terenach gatunki należące do rzadkości jak ; żuraw, łabędź głuchy, bocian czarny, czapla purpurowa, kania rdzawa.

(14)

krzykliwy orlik rybołowny i inne.

3.8. Rolnicza i leśna przestrzeń produkcyjna

Użytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych według Powszechnego Spisu Rolnego przeprowadzonego w 2002 r. wygląda następująco:

Rodzaj użytku

Gmina powierzchnia

[ha]

% pow.

gminy

Miasto powierzc

hnia [ha]

% pow.

gminy

Wieś powierzch

nia [ha]

% pow.

gminy Użytki

rolne ogółem

5286 3131,,4477%% 558 3,3,3322%% 4728 2828,,1144%%

Użytki rolne

W tym: 4793 2828,,5533%% 493 2,2,9933%% 4300 2525,,6600%% Grunty

orne 3771 2222,,4545%% 381 22,,2277%% 3390 2020,,1818%% Sady 26 0,0,1155%% 6 0,0,0044%% 20 0,0,1122%%

Łąki 827 4,4,9922%% 99 0,0,5599%% 728 4,4,3333%% Pastwiska 170 1,1,0011%% 8 0,0,0055%% 162 0,0,9966%% Lasy i

grunty leśne

214 1,1,2277%% 23 0,0,1144%% 191 1,1,1144%% Pozostałe

grunty 279 1,1,6666%% 41 0,0,2244%% 237 1,1,4411%% Ważniejsze dane o leśnictwie na terenie gminy Twardogóra przedstawia tabela- stan pod koniec 2005r.

Pow. gruntów leśnych[ha]

W tym lasy [ha]

Lasy

publiczne[ha] % Lasy

prywatne[ha] % Lesistość [%]

Gmina Twardogóra

7270 7137 7105 97,8 165 2,2 44,9

Miasto Twardogóra

272 268 244 89,7 28 10,3 32,3

Gmina posiada duże obszary zalesione - "lesistość" wynosi 44,9 %, przy średniej dla województwa wrocławskiego 23,0 %.

Na terenie gminy 97,8% powierzchni lasów jest lasami publicznymi, na terenie miasta Twardogóra 89,7% .

Użytki rolne stanowią 28,53 % powierzchni ogólnej gminy i w większości są we władaniu indywidualnym.

Na obszarze 4246 ha tereny rolne są zmeliorowane. Znajduje się na nim 221,7 km rowów melioracyjnych i 1793 ha drenażu. Prace melioracyjne na tym obszarze prowadzone są pod

(15)

nadzorem Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych - Oddziału Rejonowego w Oleśnicy.

Jakość użytków rolnych przedstawia się następująco.

Klasa bonitacji % udział gruntów

ornych % udział użytków zielonych

I - -

II - -

III 3,4 3,2

IV 29,2 55,4

V 44,8 34,7

VI 21,8 5,6

VI z 0,8 1,1

W klasie III ( szczególnie chronionej) znajduje się jedynie 3,4 % gruntów ornych, oraz 3,2 % użytków zielonych.

Część gruntów z klas V, VI, VI z została przewidziana do zalesienia w projekcie granicy rolno - leśnej . Są to grunty słabe, nie pozwalające uzyskać opłacalnych plonów.

W gruntach ornych przeważają gleby kompleksu żytniego , słabe i bardzo słabe stanowiące łącznie ok. 65 % powierzchni .

Sprawia to , że uzyskiwane tu plony roślin rolniczych mieszczą się w najniższych przedziałach plonów uzyskiwanych w województwie.

Na ogólną powierzchnię 16 799 ha , lasy zajmują 44,9 % czyli 7542 ha.

Wyróżnia się następujące typy siedliskowe lasów;

- bór świeży, 30 % powierzchni, - bór mieszany świeży, 37 % pow.

- bór mieszany wilgotny, 3 % pow.

- las mieszany, 27 % powierzchni, - las świeży , 2 % pow.

- ols i ols jesionowy, 1 % powierzchni.

Występują tutaj kompleksy lasów ochronnych;

- wodochronne,

- drzewostany nasienne,

- drzewostany o szczególnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa państwa.

(16)

Parki podworskie i kompleksy zieleni parkowej występują w następujących miejscowościach ; - Chełstów, park pałacowy w środkowej części wsi.

- Drągów, park przylegający do byłego folwarku.

- Goszcz, park należący do zespołu pałacowo-parkowego.

- Grabowno Małe ( Brodowce ), aleja prowadząca do folwarku.

- Grabowno Wielkie, park podworski i resztki ogrodów.

4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY

WSPÓŁCZESNEJ.

4.1. Wykaz obiektów w wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz wpisanych do rejestru zabytków

Grabowno Małe

L.p. Miejscowość Obiekt Adres Datowanie Rejestr

Zabytków

1. Grabowno Małe

Kościół fil.

Podwyższenia Krzyża

Św. Nr 22 1655, p. XX

480 z dn.

12.05.58;

1177 z dn.

2.12.64

a. Grabowno Małe d. cmentarz kat. ok. 1500 480 z dn.

12.05.58 2. Grabowno Małe cmentarz kat. na wsch. od wsi 2 poł. XIX

a. Grabowno Małe kaplica cmentarna k. XIX, ok.

1910 3. Grabowno Małe d. cmentarz ewang. na wsch. od wsi XIX

4. Grabowno Małe dom mieszk. Nr 19 1889

5. Grabowno Małe dom mieszk. Nr 20 ok. 1900

a. Grabowno Małe bud. gosp. Nr 20 ok. 1900

6. Grabowno Małe szkoła podstawowa Nr 21 ok. 1925

a. Grabowno Małe bud. gosp. Nr 25 1934

9. Grabowno Małe dom mieszk. Nr 34-35 k. XIX

a. Grabowno Małe bud. gosp. Nr 34-35 XIX/XX

a. Grabowno Małe stodoła Nr 37 1882

11. Grabowno Małe dom mieszk., d.

zajazd Nr 39 p. XX

16. Grabowno Małe stodoła Nr 56 2 poł. XIX

17. Grabowno Małe dom mieszk. Nr 60 1900-10

18. Brodowce dom mieszk. Nr 5 ok. 1870

(17)

Łazisko

Zabytków 1. Brzezina zespół folwarczny: Nr 13

a. Brzezina bud. mieszk. Nr 13 1934

b. Brzezina spichlerz Nr 13 1811, poł.

XIX

c. Brzezina bud. gosp. Nr 13 l. 30-te XX

d. Brzezina stodoła Nr 13 l. 30-te XX

2. Brzezina dom mieszk. Nr 2 1932

a. Brzezina bud. gosp. Nr 2 1932

3. Brzezina dom mieszk. Nr 4 l. 20-30-te

XX

a. Brzezina szopa Nr 4

4. Brzezina bud. gospo.- inwentarski

na pd.-wsch.

krańcu wsi

5. Łazisko zespół mieszk.-gosp.: Nr 1 1920

a. Łazisko dom mieszk. Nr 1 1920

b. Łazisko bud. gosp. Nr 1 1920

c. Łazisko stodoła Nr 1 1920

6. Łazisko dom mieszk. Nr 2 1931

7. Łazisko dom mieszk. Nr 4 l. 20-te XX

a. Łazisko bud. gosp. Nr 6 1926

10. Łazisko dom mieszk. Nr 8 (?) 1927

a. Łazisko bud. gosp. 1885

11. Łazisko zespół mieszk.-gosp.: Nr 9 ok. 1928

a. Łazisko dom mieszk. Nr 9 ok. 1928

b. Łazisko bud. gosp. Nr 9 ok. 1928

c. Łazisko stodoła Nr 9 ok. 1920

12. Łazisko dom mieszk. Nr 10 l. 20-30-te

XX

a. Łazisko bud. gosp. Nr 10 l. 20-30-te

XX

13. Łazisko zespół mieszk.-gosp.: Nr 13 1933

b. Łazisko stodoła Nr 13 1933

c. Łazisko bud. gosp. Nr 13 1933

14. Łazisko dom mieszk. naprzeciw nr 13 1920-30

a. Łazisko stodoła naprzeciw nr 13 1920-30

15. Łazisko zespół mieszk.-gosp.: Nr 15 1928

b. Łazisko stodoła Nr 15 1928

c. Łazisko bud. gosp. Nr 15 1928

16. Łazisko dom mieszk., d.

szkoła Nr 17 ok. 1905

a. Łazisko bud. gosp. Nr 17 ok. 1905

(18)

a. Łazisko bud. gosp. Nr 18 1932 18 Drągówek

Łaziska –Pustkowie dom mieszk. Nr 3 1855

a. Drągówek

Łaziska –Pustkowie bud. gosp. Nr 3 1855

18. Poręby zespół mieszk.-gosp. Nr 3 2 poł. XIX, 1895

a. Poręby dom mieszk. Nr 3

b. Poręby szopa/stodoła Nr 3

c. Poręby bud. gosp. Nr 3

19. Poręby dom mieszk. Nr 4 ok. 1860

a. Poręby bud. gosp. Nr 4 ok. 1910

20. Poręby dom mieszk. Nr 5 2 poł. XIX

21. Poręby dom mieszk. Nr 6 l. 20-te XX

a. Poręby bud. gosp. Nr 6 l. 20-te XX

22. Poręby dom mieszk.-gosp. Nr 7 1906

23. Poręby dom mieszk.-gosp. Nr 8 l. 20-te XX

25. Poręby dom mieszk.-gosp. Nr 10 l. 20-te XX

26. Poręby bud. inwentarski za nr 10 l. 30-te XX

Bukowinka

Zabytków

1. Bukowinka trafostacja za nr 2 ok. 1935

2. Bukowinka dom mieszk.-gosp. Nr 14 2 poł. XIX, p. XX

3. Bukowinka dom mieszk. Nr 18 ok. 1910

7. Bukowinka dom mieszk. Nr 38 XIX/XX

8. Bukowinka dom mieszk., d.

Chełstów

Zabytków 1. Chełstów kościół fil. św.

Idziego Opata ok. 1666 1178 z dn.

2.12.64

a. Chełstów d. cmentarz kat. XIV

2. Chełstów park pałacowy

3. Chełstów szkoła ok. 1930

4. Chełstów dom mieszk. Nr 4 p. XX

5. Chełstów willa Nr 7 1907

7. Chełstów zagroda: Nr 25 ok. 1910

a. Chełstów dom mieszk. Nr 25 ok. 1910

b. Chełstów stodoła Nr 25 ok. 1910

(19)

8. Chełstów dom mieszk. Nr 27 k. XIX

a. Chełstów bud. gosp. Nr 27 1910-20

9. Chełstów zagroda: Nr 28 p. XX

a. Chełstów dom mieszk. Nr 28 p. XX

b. Chełstów stodoła Nr 28 p. XX

c. Chełstów bud. gosp. Nr 28 p. XX

12. Chełstów dom mieszk. Nr 33 ok. 1909

a. Chełstów bud. gosp. Nr 33 ok. 1909

14. Chełstów dom mieszk.-gosp. Nr 35 ok. 1910

17. Chełstów stacja

transformatorowa l. 20-30-te

XX Chełstówek

Zabytków

1. Chełstówek zagroda: Nr 3 p. XX

a. Chełstówek dom mieszk. Nr 3 p. XX

b. Chełstówek dom mieszk. Nr 3 p. XX

2. Chełstówek dom mieszk. Nr 5

3. Chełstówek trafostacja przy nr 6a ok. 1920

4. Chełstówek dom mieszk. Nr 7 2 poł. XIX

a. Chełstówek bud. gosp. Nr 7 k. XIX

5. Chełstówek dom mieszk. Nr 8 l. 30-te XX

11. Chełstówek zespół mieszk.-gosp. Nr 17

a. Chełstówek dom mieszk. Nr 17

b. Chełstówek bud. gosp. Nr 17

c. Chełstówek stodoła Nr 17

d. Chełstówek szopa Nr 17

13. Chełstówek dom mieszk. Nr 23 ok. 1905

Domasławice

Zabytków 1. Domasławice d. cmentarz ewang. na wsch. od wsi 2 poł. XIX

2. Domasławice zespół folwarczny:

a. Domasławice dom mieszk., ob.

bud. produkcyjny między nr 43-44 k. XIX b. Domasławice chlewnia, ob. obok nr 44 p. XX

(20)

3. Domasławice dom mieszk. Nr 7 p. XX

4. Domasławice stodoła między nr 10 a

14 p. XX

5. Domasławice dom mieszk. Nr 11 ok. 1910

a. Domasławice bud. gosp. Nr 12 p. XX

7. Domasławice dom mieszk. Nr 15 2 poł. XIX

9. Domasławice zespół mieszk.-gosp.: Nr 21 p. XX

a. Domasławice dom mieszk. Nr 21 p. XX

b. Domasławice bud. gosp. Nr 21 p. XX

c. Domasławice szopa Nr 21 p. XX

10. Domasławice zespół mieszk.-gosp.: Nr 23 p. XX

a. Domasławice dom mieszk. Nr 23 p. XX

b. Domasławice bud. gosp. Nr 23 p. XX

c. Domasławice stodoła Nr 23 p. XX

a. Domasławice bud. gosp. Nr 24 1 poł. XIX

12. Domasławice szkoła, ob.

przedszkole Nr 25 ok. 1915

a. Domasławice bud. gosp. Nr 27 p. XX

14. Domasławice dom mieszk.-gosp. Nr 28 1912

16. Domasławice dom mieszk.-gosp. Nr 39 2 poł. XIX

17. Domasławice dom mieszk. Nr 46 l. 20-te XX

a. Domasławice bud. gosp. Nr 46 l. 20-te XX

19. Domasławice dom mieszk. Nr 48 l. 20-30-te

XX 20. Domasławice dom mieszk. ze

sklepem, d. bud. cła Nr 50 ok. 1920 21. Domasławice dom mieszk., punkt

felczerski Nr 51 (49?) ok. 1920

23. Domasławice dom mieszk. na skraju zach.

części wsi p. XX

a. Domasławice bud. gosp. p. XX

24. Domasławice trafostacja w centrum wsi l. 30-te XX 25. Domasławice-Łaziska dom mieszk. Nr 29 ok. 1920 a. Domasławice-Łaziska bud. gosp. Nr 29 ok. 1920

26 Czwórka dom mieszk. Nr 6 p. XX

a. Czwórka bud. gosp. Nr 6 p. XX

27 Czwórka dom mieszk. Nr 9 p. XX

a. Czwórka bud. gosp. Nr 9 p. XX

Drągów

L.p. Miejscowość Obiekt Adres Datowanie ^Rejestr_Zabytków

1. Drągów zespół mieszk.-gosp.:

(21)

a. Drągów dom mieszk. XIX/XX

b. Drągów magazyn p. XX

c. Drągów Stodoła 1909

2. Drągów dom mieszk. Nr 3 k. XIX

3. Drągów dom mieszk. Nr 5 2 poł. XIX

a. Drągów stodoła Nr 5 2 poł. XIX

4. Drągów dom mieszk. Nr 7 1860

5. Drągów dom mieszk. Nr 8 p. XX

9. Drągów trafostacja ok. 1920

10 Drągów zespół folwarczny:

a. Drągów dom mieszk., d.

rządcówka Nr 21 p. XX

b. Drągów oficyna mieszk. Nr 20 p. XX

c. Drągów obory p. XX

d. Drągów spichlerz p. XX

e. Drągów park dworski p. XX

11. Zakrzów dom mieszk., d.

„Gasthaus” Nr 9 1912

a. Zakrzów obora Nr 9 ok. 1910

12. Zakrzów zagroda: Nr 10 p. XX

a. Zakrzów dom mieszk. Nr 10 p. XX

b. Zakrzów bud. gosp. Nr 10 p. XX

c. Zakrzów stodoła Nr 10 p. XX

13. Zakrzów zespół mieszk.-gosp.: Nr 13 1915-20

a. Zakrzów dom mieszk. Nr 13 1915-20

b. Zakrzów stodoła I Nr 13 1915-20

c. Zakrzów stodoła II Nr 13 1915-20

d. Zakrzów obora Nr 13 1915-20

14. Zakrzów dom mieszk. na końcu pn.

części wsi p. XX Drogoszowice

1. Drogoszowice d. cmentarz ewang. na zach. skraju

wsi 2 poł. XIX

2. Drogoszowice dom mieszk. Nr 2 p. XX

3. Drogoszowice wygódka przy nr 3 ok. 1920

4. Drogoszowice szkoła Nr 4 ok. 1925

5. Drogoszowice dom mieszk.-gosp. Nr 6 ok. 1920

6. Drogoszowice dom mieszk. Nr 16 ok. 1920

a. Drogoszowice bud. gosp. Nr 16 ok. 1920

7. Drogoszowice zagroda: Nr 17 p. XX

a. Drogoszowice dom mieszk. Nr 17 p. XX

b. Drogoszowice stodoła Nr 17 p. XX

(22)

8. Drogoszowice dom mieszk., d.

„Gasthaus” Nr 20 ok. 1915

9. Drogoszowice dom mieszk. w

zagrodzie Nr 21 p. XX

10. Drogoszowice stodoła przy nr 23 p. XX

11. Drogoszowice dom mieszk. Nr 26 ok. 1915

12. Drogoszowice młyn, ob. magazyn obok nr 26 ok. 1915 a. Drogoszowice bud. gosp. naprzeciw młyna ok. 1915 13. Drogoszowice dom mieszk. w

zagrodzie Nr 29 p. XX

14. Drogoszowice dom mieszk.-gosp. Nr 31 1926 15. Drogoszowice budynek, ob. zakład

tapicerski pd.- zach. część

wsi p. XX

16. Drogoszowice -

Michałki dom mieszk. Nr 29 p. XX

Drożdżęcin

Zabytków

1. Drożdżęcin dom mieszk. Nr 1 p. XX

a. Drożdżęcin bud. gosp. I Nr 1 p. XX

2. Drożdżęcin zagroda: Nr 3 1853-58

a. Drożdżęcin dom mieszk. Nr 3 1853-58

b. Drożdżęcin bud. gosp. I Nr 3 1853-58

c. Drożdżęcin bud. gosp. II Nr 3 1853-58

d. Drożdżęcin bud. gosp. III Nr 3 1853-58

3. Drożdżęcin dom mieszk. Nr 4 p. XX

a. Drożdżęcin bud. gosp. I Nr 4 p. XX

4. Drożdżęcin zagroda: Nr 6 ok. 1910

a. Drożdżęcin dom mieszk. Nr 6 ok. 1910

b. Drożdżęcin bud. gosp. I Nr 6 ok. 1910

c. Drożdżęcin bud. gosp. II Nr 6 ok. 1910

5 Drożdżęcin-Pajęczak zespół mieszk.-gosp. Nr 1 p. XX a. Drożdżęcin-Pajęczak dom mieszk. Nr 1 p. XX b. Drożdżęcin-Pajęczak bud. gosp. Nr 1 p. XX

c. Drożdżęcin-Pajęczak stodoła Nr 1 p. XX

d. Drożdżęcin-Pajęczak szopa Nr 1 p. XX

6 Drożdżęcin-Pajęczak dom mieszk.-gosp. Nr 2 1901

7 Drożdżęcin-Pajęczak bud. gosp. Nr 3 p. XX

8 Drożdżęcin-Pajęczak dom mieszk. Nr 5 1944 a. Drożdżęcin-Pajęczak bud. gosp./stodoła Nr 5 1944 9 Drożdżęcin-Pajęczak dom mieszk.-gosp. po pn. stronie

drogi, w centrum p. XX

10 Będzin zespół leśniczówki: ok. 1905

a. Będzin leśniczówka ok. 1905

b. Będzin stodoła ok. 1905

11 Będzin dom mieszk. Nr 1 XIX/XX

12 Będzin bud. gosp. Nr 6 1 ćw. XX

12 Będzin dom mieszk. Nr 7 1926

a. Będzin bud. gosp. Nr 7 1926

(23)

13 Będzin stodoła 2 poł. XIX

14 Grabek dom mieszk. Nr 2 1866

a. Grabek stodoła Nr 2 1866

15 Grabek zespół mieszk.-gosp. Nr 4 k. XIX

a. Grabek dom mieszk. Nr 4 k. XIX

b. Grabek bud. mieszk.-gosp. Nr 4 k. XIX

c. Grabek stodoła/bud. gosp. Nr 4 k. XIX

d. Grabek szopa Nr 4 k. XIX

16 Grabek dom mieszk.-gosp. Nr 5 1914

17 Grabek dom mieszk. Nr 9 ok. 1900

Olszówka

Zabytków 1. Olszówka d. cmentarz ewang. w centrum wsi 2 poł. XIX

2. Olszówka zespół folwarczny: Nr 4 2 poł. XIX

a. Olszówka dom mieszk. Nr 4 k. XIX

b. Olszówka bud. gosp. ok. 1870

c. Olszówka stodoła ok. 1870

3. Olszówka dom mieszk. Nr 1 ok. 1900

4. Olszówka dom mieszk. Nr 3 k. XIX

a. Olszówka bud. gosp. Nr 3 k. XIX

5. Olszówka transformator za nr 4 ok. 1915

a. Olszówka bud. gosp. Nr 12 1912

a. Olszówka bud. gosp. Nr 20 k. XIX

a. Olszówka stodoła Nr 22 k. XIX

a. Olszówka stodoła Nr 25 k. XIX

12. Olszówka szkoła podstawowa Nr 28 ok. 1910

a. Olszówka bud. gosp. Nr 28 ok. 1910

14 Olszówka – Trzy

Chałupy dom mieszk. Nr 2 ok. 1900

15 Olszówka – Trzy

Chałupy dom mieszk. Nr 3 ok. 1900

16. Gola Mała dom mieszk. Nr 1 ok. 1910

17. Gola Mała dom mieszk. Nr 2 p. XX

a. Gola Mała bud. gosp. Nr 2 p. XX

18. Gola Mała dom mieszk. Nr 3 1922

a. Gola Mała bud. gosp. Nr 3 p. XX

b. Gola Mała stodoła Nr 3 p. XX

19. Gola Mała dom mieszk. (ruina) obok nr 6 k. XIX

a. Gola Mała bud. gosp. Nr 7 ok. 1900

(24)

a. Gola Mała stodoła Nr 8 (10) ok. 1900

24. Gola Mała dom mieszk. Nr 12 k. XIX

25. Gola Mała dom mieszk. Nr 16 k. XIX

Gola Wielka

Zabytków 1. Gola Wielka d. cmentarz ewang. w pd. części wsi 2 poł. XIX

2. Gola Wielka dom mieszk. Nr 2 p. XX

4. Gola Wielka dom mieszk. Nr 4 k. XIX

5. Gola Wielka dom mieszk. Nr 5 1907

6. Gola Wielka dom mieszk.-gosp. Nr 7 k. XIX 7. Gola Wielka dom mieszk.-gosp. Nr 8 k. XIX

9. Gola Wielka dom mieszk. Nr 15 ok. 1910

a. Gola Wielka bud. gosp. Nr 18 ok. 1919

12. Gola Wielka dom mieszk., ob.

nadleśnictwo Nr 24 ok. 1920

Goszcz

1. Goszcz Kościół par. MB

Wspomożycielki ul. Sycowska 1 1778 1641 z dn.

15.04.66

a. Goszcz brama 2 poł. XVIII

b. Goszcz cmentarz par. XIII

c. Goszcz plebania ok. 1920

2. Goszcz d. kościół ewang.

(pałacowy)

ul. Słowackiego

10 1743-49 1179 z dn.

2.12.64 3. Goszcz d. cmentarz ewang. w zach. części

wsi 1 poł. XIX 659/W z dn.

21.07.92

a. Goszcz kaplica grobowa

Reichenbachów ok. 1842

b. Goszcz mur cmentarny

4. Goszcz zespół pałacowy:

a. Goszcz pałac (ruina) 1750-55,

1887 225 z dn.

14.07.50 b. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 59 XVIII/XIX

c. Goszcz oficyna pałacowa z

bramą wjazdową Nr 59 poł. XVIII d. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

warsztaty przy nr 59 XVIII/XIX, p. XX e. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 60 1 poł. XVIII,

p. XX

(25)

f. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 61 (ob. nr 64) 2 poł. XVIII g. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 62 poł. XVIII,

p. XX h. Goszcz oficyna pałacowa z

bramą wjazdową, ob.

dom mieszk.

Nr 63 1750-55 1642 z dn.

15.04.66 i. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 64 poł. XVIII

j. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 65 XVIII/XIX

k. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 66 1750-55

l. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 67 1750-55,

XVIII/XIX ł. Goszcz oficyna pałacowa, ob.

dom mieszk. Nr 68 1750-55

m. Goszcz bud. gosp. naprzeciw nr 66 ok. 1905

n. Goszcz brama wjazdowa I k. XIX

o. Goszcz brama wjazdowa II k. XIX

p. Goszcz pawilon parkowy 1830

r. Goszcz park pałacowy XVIII-XIX 192 z dn.

31.05.50

5. Goszcz dom mieszk. Nr 2 2 poł. XIX

7. Goszcz dom mieszk. Nr 5 k. XIX

8. Goszcz dom mieszk. Nr 6 p. XX

11. Goszcz dom mieszk. Nr 13 1905

12. Goszcz dom mieszk. Nr 14/15 2 poł. XIX

14. Goszcz dom mieszk. Nr 18 ok. 1910

19. Goszcz młyn, ob. dom

mieszk. Nr 28 1864, 1933

22. Goszcz dom mieszk., bar

„Leśnik” Nr 30/32 (d. 40) ok. 1910

23. Goszcz dom mieszk. Nr 42/43 poł. XIX

25. Goszcz dom mieszk. Nr 48 ok. 1860, p.

XX

(26)

28. Goszcz dom mieszk. Nr 79 k. XIX 29. Goszcz dom mieszk., ob.

poczta Nr 80 ok. 1910

32. Goszcz dom mieszk., ob.

nadleśnictwo Nr 83 ok. 1920

34. Goszcz dom mieszk., d.

pensjonat Nr 89 1886, p. XX

35. Goszcz szkoła Nr 91 ok. 1930

a. Goszcz bud. gosp. Nr 91 p. XX

38. Goszcz dom mieszk., ob.

43. Goszcz remiza OSP p. XX

44. Goszcz - Troska

dom Starców, d. dom mieszk. młyna

wodnego Nr 4 poł. XIX

45. Goszcz - Troska dom mieszk. Nr 6 ok. 1910

Grabowno Wielkie

Zabytków 1. Grabowno Wielkie Kościół fil. MB

Częstochowskiej XVII, XX 551/W z dn.

17.02.84 a. Grabowno Wielkie d. cmentarz ewang. 2 poł. XIX

2. Grabowno Wielkie cmentarz kat. par. na pn.-wsch. od

wsi 2 poł. XIX

3. Grabowno Wielkie zespół dworski:

a. Grabowno Wielkie dwór, ob. ruina

(piwnice) 1680, 1927 627/W z dn.

11.04.90 b. Grabowno Wielkie spichlerz (spalony) ok. 1870

c. Grabowno Wielkie młyn, ob. warsztat ok. 1870

d. Grabowno Wielkie obora k. XIX, ok.

1920 e. Grabowno Wielkie ogród ozdobny i park

dworski 627/W z dn.

11.04.90

4. Grabowno Wielkie bud. stacji PKP ok. 1910

a. Grabowno Wielkie kolejowa wieża

ciśnień ok. 1905

b. Grabowno Wielkie lokomotywownia, ob.

Klub Rolnika p. XX

5. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 11 1932

6. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 16 p. XX

(27)

7. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 27 ok. 1930 8. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 29 ok. 1920

a. Grabowno Wielkie stodoła Nr 31 ok. 1925

11. Grabowno Wielkie dom mieszk., sklep Nr 32 p. XX 12. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 34 p. XX 13. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 36 ok. 1900 14. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 39 1899 15. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 47 1 poł. XIX 16. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 52 ok. 1910 17. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 53 p. XX 18. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 68 p. XX 19. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 69 ok. 1910 20. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 78 ok. 1930 21. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 79 poł. XIX

a. Grabowno Wielkie stodoła Nr 79 2 poł. XIX

22. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 84 p. XX 23. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 85 1 poł. XIX 24. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 91 ok. 1910 25. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 92 poł. XIX

26. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 93 XIX/XX

27. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 98 p. XX 28. Grabowno Wielkie dom mieszk., ob.

29. Grabowno Wielkie dom mieszk., ob.

ZOZ Nr 112 ok. 1910

30. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 117 ok. 1920 31. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 118 ok. 1930 32. Grabowno Wielkie dom mieszk. Nr 119 ok. 1920

33. Grabowno Wielkie kuźnia ok. 1860

34. Grabowno Wielkie -

Klin stodoła między nr 2-4 ok. 1925

Klin dom mieszk. Nr 4 ok. 1900

a. Grabowno Wielkie -

Klin bud. gosp. Nr 4 k. XIX

a. Grabowno Wielkie -

Klin bud. gosp. Nr 11 ok. 1900

b. Grabowno Wielkie -

Klin stodoła Nr 11 ok. 1900

Dąbrowa

(28)

1. Dąbrowa d. cmentarz ewang. na wsch. od wsi 2 poł. XIX

2. Dąbrowa dom mieszk. Nr 3 1934

3. Dąbrowa dom mieszk. Nr 11 2 poł. XIX

4. Dąbrowa dom mieszk.-gosp. Nr 13 k. XIX

5. Dąbrowa dom mieszk. Nr 15 k. XIX

6. Dąbrowa dom mieszk. Nr 17 ok. 1930

Twardogóra – Leśne Domy

Zabytków 1. Leśne Domy

(Twardogóra) dom mieszk. Nr 1 ok. 1910

2. Leśne Domy

(Twardogóra) dom mieszk. Nr 4 ok. 1920

Moszyce

Zabytków 1. Moszyce d. cmentarz ewang. na pn.-zach.

skraju wsi 2 poł. XIX

2. Moszyce dom mieszk. Nr 3 p. XX

a. Moszyce bud. gosp. Nr 3 p. XX

4. Moszyce dom mieszk. Nr 5 k. XIX

a. Moszyce stodoła Nr 5 k. XIX

a. Moszyce bud. gosp. Nr 10 k. XIX

a. Moszyce bud. gosp. Nr 12 k. XIX

8. Moszyce bud. gosp. Nr 17

9. Moszyce dom mieszk. Nr 18

10. Moszyce zespół mieszk.-gosp. Nr 22

a. Moszyce dom mieszk. Nr 22

b. Moszyce bud. gosp. I Nr 22

c. Moszyce bud. gosp. II Nr 22

14. Moszyce dom mieszk.-gosp. Nr 33 k. XIX

17. Moszyce dom mieszk.-gosp. Nr 38 l. 30-te XX 18. Moszyce

dom mieszk. i bud.

gosp. Spółdzielni SKORPOL

19 Moszyce - Wesółka dom mieszk. Nr 1 k. XIX

(29)

20 Moszyce - Wesółka młyn z bud. mieszk. Nr 2 k. XIX, 1910-20 Nowa Wieś Goszczańska

Zabytków 1. Nowa Wieś

Goszczańska d. cmentarz ewang. na wsch. od wsi 2 poł. XIX 2. Nowa Wieś

Goszczańska szkoła Nr 2 ok. 1920

a. Nowa Wieś

Goszczańska bud. gosp. Nr 2 ok. 1920

3. Nowa Wieś

Goszczańska dom mieszk. Nr 11 ok. 1915

4. Nowa Wieś

5. Nowa Wieś

6. Nowa Wieś

Goszczańska zespół mieszk.-gosp.: Nr 34 a. Nowa Wieś

Goszczańska oficyna mieszk. Nr 34 a p. XX b. Nowa Wieś

Goszczańska bud. mieszk. Nr 34 ok. 1920

c. Nowa Wieś

Goszczańska obora Nr 34 ok. 1920

d. Nowa Wieś

Goszczańska bud. gosp. Nr 34 d p. XX

7. Nowa Wieś

8 Nowa Wieś Goszczańska - Świniary

dom mieszk. Nr 4 p. XX

a. Nowa Wieś Goszczańska - Świniary

bud. gosp. Nr 4 p. XX

9. Kuźnia Goszczańska d. cmentarz ewang. na wsch. od wsi 1 poł. XIX 10. Kuźnia Goszczańska dom mieszk. Nr 2 ok. 1915

a. Kuźnia Goszczańska stodoła Nr 2 ok. 1915

b. Kuźnia Goszczańska obora Nr 2 ok. 1915

11. Kuźnia Goszczańska zagroda: Nr 9

a. Kuźnia Goszczańska obora Nr 9 ok. 1910

b. Kuźnia Goszczańska stodoła Nr 9 ok. 1910

12. Kuźnia Goszczańska dom mieszk. Nr 10 ok. 1910

a. Kuźnia Goszczańska stodoła Nr 10 k. XIX

b. Kuźnia Goszczańska bud. inwentarski Nr 10 ok. 1910 13. Kuźnia Goszczańska dom mieszk. Nr 11 ok. 1920 14. Kuźnia Goszczańska

- Stara Kuźnia d. cmentarz ewang. 1 poł. XIX

(30)

15. Kuźnia Goszczańska

- Stara Kuźnia dom mieszk. Nr 6 ok. 1890

- Stara Kuźnia dom mieszk. Nr 7 k. XIX

a. Kuźnia Goszczańska

- Stara Kuźnia obora Nr 7 k. XIX

b. Kuźnia Goszczańska

- Stara Kuźnia stodoła Nr 7 k. XIX

- Stara Kuźnia dom mieszk., d. młyn Nr 8 ok. 1910 Sądrożyce

Zabytków 1. Sądrożyce zespół mieszk.-gosp.: Nr 1 p. XX

a. Sądrożyce dom mieszk. Nr 1 p. XX

b. Sądrożyce bud. gosp. I Nr 1 p. XX

c. Sądrożyce bud. gosp. II Nr 1 p. XX

2. Sądrożyce dom mieszk. Nr 2

a. Sądrożyce bud. gosp. Nr 2

4. Sądrożyce dom mieszk. Nr 5 XIX/XX

6. Sądrożyce dom mieszk. Nr 7 1 ćw. XX

8. Sądrożyce dom mieszk., d.

12. Sądrożyce dom mieszk. Nr 13 1 poł. XIX

13. Sądrożyce dom mieszk. Nr 16 k. XIX

a. Sądrożyce bud. gosp. Nr 16 k. XIX

15. Sądrożyce dom mieszk. Nr 18 ok. 1860

19. Sądrożyce dom mieszk. Nr 23 p. XX

a. Sądrożyce stodoła Nr 29 ok. 1920

22. Sądrożyce dom mieszk. Nr 31 1926

Sosnówka

Zabytków

1. Sosnówka dom mieszk. Nr 7 p. XX