• Nie Znaleziono Wyników

Temat: Wpływ obecności Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej na ziemie zachodnie

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Temat: Wpływ obecności Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej na ziemie zachodnie"

Copied!
4
0
0

Pełen tekst

(1)

konspekty lekcji



Propozycja innych tematów:

PGWAR – nadzorcy czy obrońcy?

PGWAR – dowód podporządkowania czy warunek niepodległości?

Zamierzone osiągnięcia:

Przygotowanie przed lekcją – uczeń:

rozumie pojęcia Północna Grupa Wojsk Armii Radzieckiej;

zna genezę przebywania PGWAR na ziemiach polskich;

potrafi wymienić przykładowe miejscowości stacjonowania wojsk radzieckich;

umie podać datę i okoliczności opuszczenia Polski przez wojska radzieckie.

Cel ogólny:

poznanie okoliczności związanych z pobytem obcych wojsk na ziemiach zachodnich jako for- my podporządkowania Polski i innych państw komunistycznych nadrzędnej władzy ZSRR;

poznanie okoliczności związane z odzyskaniem pełnej suwerenności.

Cele operacyjne:

A. Uczeń zna:

czas stacjonowania PGWAR w Polsce,

przykładowe miejsca stacjonowania radzieckich jednostek wojskowych,

stan budynków i miejscowości pozostawionych po opuszczeniu przez wojska radzieckie granic Polski.

B. Uczeń rozumie:

przyczyny kwaterowania w Polsce wojsk radzieckich,

sposób w jaki stacjonowanie obcych wojsk wpływało na ograniczenie suwerenności kraju, przyczyny i znaczenie opuszczenia przez wojska radzieckie polskiego terytorium (odzyska- nie przez nas pełnej suwerenności),

przyczyny zniszczeń środowiska naturalnego przez PGWAR.

C. Uczeń potrafi:

wskazać na mapie miejscowości stacjonowania PGWAR, wyjaśnić okoliczności stacjonowania PGWAR (plusy i minusy),

określić relacje pomiędzy wydarzeniami politycznymi i ich wpływem na życie codzienne mieszkańców miejscowości,

dostrzec różnorodność zachowań w relacjach pomiędzy żołnierzami radzieckimi i miesz- kańcami,

KonspeKtleKcji(10)

Temat: Wpływ obecności Północnej Grupy Wojsk

Armii Radzieckiej na ziemie zachodnie

(2)

konspekty lekcji



na podstawie zebranych informacji i własnych obserwacji (tam, gdzie jest to możliwe) po- trafi wymienić przykłady zmian w środowisku naturalnym spowodowanych stacjonowa- niem PGWAR,

ustalić w jaki sposób zostały zagospodarowane tereny po stacjonujących oddziałach ra- dzieckich.

Cel wychowawczy:

kształtowanie poczucia bycia suwerennym narodem jako wartości nadrzędnej wolnego i demokratycznego świata.

Środki dydaktyczne:

archiwalia lub wywiady z mieszkańcami, którzy stykali się ze stacjonującymi żołnierzami radzieckimi i ich rodzinami,

filmy dokumentalne (np. Polskiej Kroniki Filmowej lub podobne, będące w posiadaniu wrocławskiego ośrodka telewizyjnego),

materiały ikonograficzne (patrz płyta), mapa historyczna.

Metody nauczania :

wykład, rozmowa nauczająca, dyskusja, pokaz

Czas trwania zajęć :

Lekcja 1 lub 2 x 45 min.

Uwagi dodatkowe:

Zajęcia można poprzedzić wcześniejszym (ok. 2 tyg. wcześniej) przydziałem zadań:

ustalenie miejscowości, w których stacjonowały wojska radzieckie,

wyszukanie śladów pobytu żołnierzy PGWAR w swojej miejscowości lub najbliższej okolicy, (można skorzystać z materiałów ikonograficznych – patrz płyta),

zebranie relacji mieszkańców dotyczących ich stosunku do wojsk radzieckich w Polsce, kontak- tów z żołnierzami radzieckimi lub ich rodzinami,

obejrzenie filmu Waldemara Krzystka „Mała Moskwa” lub fragmentów spektaklu „Ballada o Za- kaczawiu” tegoż reżysera.

Bank pomysłów:

Podsumowanie w klasach starszych – debata klasowa na temat: „PGWAR – strażnicy podporządko- wania czy obrońcy naszych granic?”.

W klasach starszych można wykorzystać instrukcję dla placówki KGB w Warszawie z 1947 r. – warto oprzeć lekcję na pracy z tekstem przy podaniu uczniom informacji o zastrzeżeniach dla tego doku- mentu: www.videofact.com/mark/kgb/kgb_warszawa.htm

• – – – –

(3)

konspekty lekcji



 proponowanyprzebiegleKcji:

1. Czynności porządkowe, przypomnienie planu zajęć.

2. Wyjaśnienie tematu zajęć i ich celu.

3. Przypomnienie sytuacji politycznej w Europie po II wojnie światowej i znaczenia powstania bloku komunistycznego dla losów powojennej Polski:

zakończenie wojny jako koniec dobrych stosunków pomiędzy ZSRR a Aliantami;

konferencja w Jałcie – podział Europy na strefy wpływów;

zimna wojna w Europie;

utworzenie dwóch przeciwnych bloków militarno-politycznych;

sytuacja geopolityczna Polski (podporządkowana rządom komunistycznym).

4. Omówienie przyczyn i okoliczności stacjonowania wojsk PGWAR na ziemiach zachodnich:

wytłumaczenie pojęcia PGWAR;

29 maja 1945 – w wyniku dyrektywy Głównej Kwatery Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych ZSRR („Stawki”), dotychczasowe fronty zostały przeformowane na Grupy Wojsk;

w przypadku rozpoczęcia wojny zaczepnej, po przełamaniu frontu wroga, na Łabie PGWAR miała być rozwinięta do natarcia jako drugi rzut, związać przeciwnika bojem opóźniającym aż do chwili nadejścia posiłków;

obszar działalności Północnej Grupy pokrywał się z obszarem Polski, z wyjątkiem Szczecina, który podlegał Grupie Wojsk Okupacyjnych w Niemczech;

siedzibą dowództwa grupy była Legnica, która stała się największym skupiskiem wojsk so- wieckich w Polsce, jej eksterytorialna władza objęła ok. 1/3 miasta, wydawano własną gazetę – „Znamia Pobiedy”;

przy dowództwie PGWAR na stałe urzędowali polscy pełnomocnicy/delegaci (a faktycznie, łącznicy);

oprócz broni konwencjonalnej PGWAR posiadała na terytorium Polski składy z amunicją nukle- arną, w postaci głowic do rakiet i bomb lotniczych.

5. Wpływ na Polskę:

instrument, za pomocą którego władze radzieckie mogły wymusić uległość, przykłady stosowania nacisku:

niespodziewany koncentryczny marsz jednostek PGW na Warszawę w kluczowych dniach paź- dziernika 1956;

liczne ćwiczenia wojskowe w czasie poprzedzającym wprowadzenie stanu wojennego w 1981 roku.

6. Zakończenie stacjonowania PGWAR w Polsce:

Przyczyny:

zmiana sytuacji politycznej na świecie;

pierestrojka w ZSRR.;

ostatnia jednostka łączności z Rembertowa opuściła Polskę 17 września 1993 r.;

pozostawiono zrujnowane, ograbione ze wszystkiego, co mogłoby stanowić jakąkolwiek wartość, budynki koszarowe, budynki mieszkalne, składy i magazyny. Opuszczono i znisz- czono lotniska, ziemię skażono chemicznie substancjami rozlanymi na terenie byłych baz paliwowych, na poligonach pozostawiono pełno niewybuchów (można wykorzystać materiał ikonograficzny – patrz płyta).

– – – – – – – –

– –

– –

• – –

• – – – –

(4)

konspekty lekcji



7. Przedstawienie informacji zebranych wcześniej przez uczniów według planu:

miejsca stacjonowania wojsk radzieckich w Polsce;

informacje archiwalne (ewentualnie z tekstów źródłowych) na temat rozmieszczenia i funkcjo- nowania baz sowieckich w kraju;

relacje i wspomnienia mieszkańców;

wygląd pozostawionych terenów (o ile znajdują się w pobliżu).

8. Bieżąca kontrola nauczyciela przedstawianych przez uczniów informacji.

9. Rozmowa dotycząca stacjonowania wojsk radzieckich w Polsce:

Jaki wpływ miało stacjonowanie PGWAR na życie codzienne mieszkańców?

Jak wpływało to na ich wzajemne relacje?

Jakie spowodowało zmiany krajobrazu i środowiska przyrodniczego?

Jakie są dzisiaj ślady pobytu armii radzieckiej w Polsce?

Jakie znaczenie miało dla Polaków opuszczenie Polski przez obce wojska?

Czy można uznać, że Polska w trakcie stacjonowania PGWAR była niepodległym krajem?

10. Podsumowanie lekcji i ocena aktywności uczniów.

Przydatne pozycje i strony:

Armia Radziecka w Polsce 1957-1993. Dokumenty i materiały, Warszawa 2002.

Armia Radziecka w Polsce 1944-1956. Dokumenty i materiały, Warszawa 2003.

Krogulski Mariusz Lesław, Okupacja w imię sojuszu. Armia Radziecka w Polsce 1944-1956, Warszawa 2000.

Krogulski Mariusz Lesław, Okupacja w imię sojuszu. Armia Radziecka w Polsce 1956-1993, Warszawa 2001.

www.poradzieckie.abc.pl

Informacje o obiektach i formacjach wojskowych Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej, które stacjo- nowały w Polsce

www.pl.wikipedia.org/wiki/Garnizony_Armii_Radzieckiej_na_terytorium_Polski Spis jednostek Armii Czerwonej stacjonujących na ziemiach polskich

www.polskatimes.pl/fakty/wojsko/45149,poradzieckie-bazy-wojskowe-wciaz-nas-strasza,id,t.

html

Łukasz Krajewski, Poradzieckie bazy wojskowe wciąż nas straszą, „Polska. The Times”, 30.09.2008.

www.pl.wikipedia.org/wiki/Północna_Grupa_Wojsk

www.polityka.pl/archive/do/registry/secure/showArticle?id=3353722

Marek Henzler, Drodzy towarzysze. Koszty pobytu Armii Radzieckiej w PRL, „Polityka”, (Pomocnik histo- ryczny), nr 1(6) – nr 4 (2589), 27.01.2007, s. 15.

www.rp.pl/artykul/192416_Ogni_Moskwy__nie_ma_juz__w_Polsce.html Maja Narbutt, Ogni Moskwy nie ma już w Polsce, „Rzeczpospolita”, 18.09.2008

www.videofact.com/mark/kgb/kgb_warszawa.htm Instrukcja dla KGB ambasady radzieckiej w Warszawie z 1947 r.

– – – –

– – – – – –

Cytaty

Powiązane dokumenty

"Splash and Spray from Vehicles on Wet Roads - a Bibliography." The National Swedish Road and Traffic Research

Profesor bowiem, układając kolejne numery periodyku, dbał o to zawsze i tego też wymagał od innych człon­ ków redakcji, by obok uznanych prac najwybitniejszych badaczy

The control questions included: “Have you ever in the past wanted to engage in perverse sexual intercourse?” (question 6) and “Did you commit any crime before 1971 about which

Przy wykonywaniu określonych czynności procesowych NATO SOFA ustanawia możliwość współdziałania przez organy Państwa przyjmującego i wysyłającego oraz

Na jej podstawie wobec cudzoziemca będącego sprawcą czynu, którego ofiarą padł obywatel danego państwa poza jego terytorium, stosuje się prawo tego państwa. Achille Lauro

Ważną kwestią w tym problemie jest wiarygodność zeznań, gdyż organy procesowe oceniając wartość zeznań świadka stają przed pytaniami: na ile

Celem pracy było dokonanie analizy postaw konsumentów wobec reklamy żywności, określenie wpływu reklamy na decyzje nabywcze konsumentów oraz analiza wybranych