Publiczne Prawo Gospodarcze

Publiczne Prawo Gospodarcze

• Studia: Administacja (tryb zaoczny)

• Semestr: Zimowy

• Charakter zajęć: Ćwiczenia

• Rok akademicki: 2017/2018

Informacje ogólne

Prowadzący

Mgr Adam Mika

Mail: adam.mika@uwr.edu.pl Konsultacje: w każdej sesji Zajęcia: semestr zimowy

Plan: bloki: I – 1; II-2,3; III- 4,5

Kolokwium: na zajęciach III-5 (ostatnie 45 min) Forma kolokwium: 3 pytania otwarte

Pytania: notatki z zajęć, podręcznik

Nieobecność: 1 dozwolona (pojedyncza – 1 na zajęciach blokowych)

Odrobienie nieobecności: konsultacje

Materiały dydaktyczne

• Notatki z zajęć

• Akty prawne (omawiane ustawy)

• Podręczniki

– A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T.

Kocowski, M. Szydło, Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław 2009.

– H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski (red.) Prawo gospodarcze.

Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2013.

– K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2011.

– System Prawa Administracyjnego. Tom 8A. i Tom 8B. Publiczne prawo gospodarcze, Jan Grabowski, Leon Kieres, Anna Walaszek- Pyzioł

Plan Zajęć

Plan Zajęć

Blok I – 21.10.2017 r. (Zajęcia nr 1)

• Publiczne Prawo Gospodarcze – wprowadzenie

• Zródła PPG

• Zasady PPG

• Społeczna gospodarka rynkowa

Plan Zajęć

Blok II – 29.10.2017 r. (zajęcia nr 2,3)

• Działalność Gospodarcza

• Pojęcie Przedsiębiorcy

• Przedsiębiorca a przedsiębiorstwo

• Rodzaje Przedsiębiorców

Plan Zajęć

Blok III – 01.2017 r. (zajęcia nr 4,5)

• Podstawowe obowiązki przedsiębiorców

• Kolokwium

• Ograniczenia podmiotowe i przedmiotowe w prowadzeniu działalności gospodarczej

• Rejestracja przedsiębiorców

Zajęcia nr 1

Prawo Gospodarcze

• Prawo gospodarcze - ogół norm prawnych regulujących stosunki społeczne, jakie powstają na tle wykonywania działalność gospodarczej lub w związku z jej

wykonywaniem.

• Wykonywanie działalności gospodarczej, przez którą rozumie się:

a) wytwarzanie (produkcję) różnych dóbr;

b) świadczenie usług (zarówno o charakterze materialnym, jak i niematerialnym);

c) sprzedaż i pośrednictwo w obrocie dobrami rynkowymi

(działalność handlowa).

Prawo gospodarcze cd.

• Przedmiotem regulacji prawa gospodarczego sensu largo będzie jedynie działalność wytwórcza, usługowa lub handlowa służąca zaspokajaniu cudzych potrzeb, wykonywana zawodowo, w celu zarobkowym (tj. odpłatnie) i na własny rachunek podmiotu

prowadzącego taką działalność – nazywanego „przedsiębiorcą”.

• Wynika stąd, że poza sferą regulacji prawa gospodarczego pozostaje:

a) działalność wykonywana przez dany podmiot dla zaspokojenia potrzeb własnych;

b) działalność służąca zaspokojeniu cudzych potrzeb, jednakże wykonywana nieodpłatnie, tj. jako działanie non profit;

c) działalność wykonywana przez osobę fizyczną na podstawie stosunku pracy lub innego, podobnego typu stałego zatrudnienia (np. umowa zlecenia).

Prawo Gospodarcze cd.

• Prawo gospodarcze dzielimy na:

a) prawo gospodarcze publiczne;

b) prawo gospodarcze prywatne (prawo handlowe).

• Różnica: metoda regulacji

• Publiczne prawo gospodarcze charakteryzuje się stosunkiem pionowym między państwem a podmiotem gospodarczym.

• Podstawą regulacji w prawie prywatnym będą stosunki

charakteryzujące się równorzędnością stron. W przypadku, gdy stroną takiego stosunku jest państwo, także jest ono

równorzędne wobec innych stron. Jest to tzw. stosunek poziomy.

Publiczne Prawo Gospodarcze

• Celem PGP jest ochrona podstawowych wartości gospodarki rynkowej oraz wyznaczenie dopuszczalnego zakresu ich ograniczenia w interesie publicznym.

• Konsekwencja: ingerencja państwa w sferę stosunków gospodarczych.

• Rzeczpospolita Polska – dobro wspólne wszystkich obywateli – art. 1 Konstytucji RP

– Państwo nie może dopuścić, by działalność gospodarcza szkodziła, zagrażała obywatelom

• Przykłady:

– Likwidacja karteli

– Wymogi norm żywnościowych – Ograniczenia w handlu broniom

Publiczne Prawo Gospodarcze

Interwencjonizm publiczny – oddziaływanie Państwa na gospodarkę

– Interwencjonizm negatywny – policja gospodarcza i reglamentacja gospodarcza (władztwo

administracyjne)

– Interwencjonizm pozytywny – pomoc publiczna

dla przedsiębiorców, organizowanie określonych

przedsięwzięć makroekonomicznych

PPG cd. - definicja

• Publiczne Prawo Gospodarcze to całokształt norm prawnych regulujących proces

oddziaływania państwa i organów UE na

gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa

publicznego, a także prawa prywatnego.

PPG cd. – podstawowy podział

1. Konstytucyjne prawo gospodarcze

– całokształt norm (zasad) konstytucyjnych o istotnym znaczeniu dla gospodarki.

2. Administracyjne prawo gospodarcze

– Wyróżnienie tegoż prawa uzasadnia przedmiot regulacji, ograniczony w stosunku do przedmiotu regulacji PGP, do zadań i kompetencji organów administracji publicznej, wykonujących zadania interwencji państwa w gospodarkę za pomocą określonych prawem środków i form prawnych działania administracji gospodarczej.

3. Europejskie prawo gospodarcze

– jest to prawo pochodzące od organów UE, regulujące procesy gospodarcze w ramach Unii, w tym także oddziaływanie organów Unii oraz organów państw członkowskich na gospodarkę Unii, a tym samym – w odpowiednim zakresie – na gospodarkę państw członkowskich.

APG – podstawowy podział

• Ustrojowe prawo administracyjne gospodarcze

– prawo regulujące organizację i funkcjonowanie administracji gospodarczej.

Przedmiotem regulacji są tutaj zadania i kompetencje, charakter prawny, czyli pozycja prawna i rodzaj podmiotów administracji gospodarczej, a także tryb ich powoływania, usytuowanie organizacyjne w aparacie administracyjnym państwa.

• Materialne prawo administracyjne gospodarcze

– Istotną cechą tego prawa jest bezpośrednie bądź pośrednie regulowanie sytuacji prawnej jednostek (osób fizycznych) i osób prawnych.

• Procesowe prawo administracyjne gospodarcze

– Podstawową funkcją norm proceduralnych jest ustanowienie jednostkowej (indywidualnej) normy określającej prawa i obowiązki indywidualnie

oznaczonego adresata jako wyniku konkretyzacji abstrakcyjno-generalnej normy dla konkretnej indywidualnej

Źródła prawa

Źródła prawa

Konstytucja RP jako źródło publicznego prawa gospodarczego.

• determinuje porządek gospodarczy, wyznacza treść ustawodawstwa,

• postanowienia konstytucji tworzą konstytucyjne podstawy dla określenia systemu/modelu gospodarczego, a co za tym idzie określają organy władzy związane z tym modelem.

• publiczna administracja gospodarcza jest związana w swojej działalności przepisami prawa. Art. 7 Konstytucji RP jako przykład, stanowi bowiem, że administracja – także gospodarcza, powinna przestrzegać prawa, co oznacza podejmowanie działań wyłącznie na podstawie prawa i w granicach prawa.

• Art. 20 Konstytucji RP stwierdza iż „społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej”.

Źródła prawa

Prawo unijne

• Prawo pierwotne – TFUE, TUE i Karta Praw Podstawowych

– Np. 101-102 TFUE – zakaz karteli i nadużywania pozycji dominującej

• Prawo wtórne – rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie

– Np. dyrektywy zamówienione (klasyczna, sektorowa,

obronna)

Źródła prawa

Umowy międzynarodowe jako źródło prawa publicznego gospodarczego.

• Źródłem PGP są akty prawnomiędzynarodowe (umowy oraz orzecznictwo sądowe przyjmowane na tle rozwiązań tych aktów). Obowiązują one w

wewnętrznym porządku prawnym, jeżeli mają charakter wiążący Polskę (art.

9 Konstytucji).

• Przykład: tzw. Umowa GPA

– Porozumienie w sprawie Zamówień Rządowych jest międzynarodową umową plurilateralną, mocą której strony tej umowy zobowiązały się do stosowania podstawowych reguł w dziedzinie zamówień publicznych, zapewniających przejrzystość, konkurencyjność i dobre zarządzanie. Jego zakresem objęte są zamówienia na towary, usługi i główne inwestycje budowlane w zakresie

wskazywanym przez każde z państw członkowskich. Celem GPA jest zapewnienie możliwie szerokiego otwarcia rynków zamówień publicznych na międzynarodową konkurencję

Źródła prawa

Ustawy i rozporządzenia jako źródło prawa publicznego gospodarczego.

• Ustawa akt o charakterze ogólnym, moc obowiązywania zaraz po konstytucji, akt prawa powszechnie obowiązującego

• Ustawa rozwija rozwiązania konstytucyjne, charakterystyka ustaw powinna być rozwinięciem przepisów konstytucyjnych i powinna charakteryzować właściwe przepisy konstytucji.

• Przykłady:

– Ustawa 02.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1829) – Ustawa z dnia 29.01.2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1579)

– Ustawa z dnia 30.08.1996 r. o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników (Dz.U. z 2017 r. poz. 1055)

• Rozporządzenia – charakter wykonawczy

– Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28.12.2015 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi

Publikacji Unii Europejskiej (Dz.U. z 2017 r. poz. 1880)

Źródła prawa

Akty prawa miejscowego jako źródło prawa publicznego gospodarczego.

• Akty prawa miejscowego - akty terenowych organów administracji

rządowej oraz akty jednostek samorządu terytorialnego, przyjmowane przez ich odpowiednie organy.

• W aktach tych przesądzono o granicach wolności gospodarczej w pewnych (ustawowo wskazanych) rodzajach działalności gosp. (np.

zasady wykonywania zarobkowego przewozu osób w komunikacji publicznej czy taksówkami).

• Charakterystyczne dla tych aktów jest obowiązywanie miejscowe – ograniczone do terytorium wyznaczonego obszarem działania danego organu (JST).

Zasady PPG

Zasady PPG

Zasady – normy o szczególnej doniosłości, wpływają m.in. na wykładnię norm reguł

W PPG możemy wyróżnić zasady ogólne i zasady

swoiste.

Zasady PPG

Zasady ogólne (przykłady)

• prawo jednostki do sądu (wyraz w art. 7, 77 ust. 2 i 184 Konstytucji RP);

• zasada wolności gospodarczej (art. 20 Konstytucji RP oraz art. 5 SDGU);

• zasada ochrony własności (art. 21 oraz 64 ust. 3 Konstytucji RP);

• zasada ochrony wolności i praw nabytych (art. 64

ust. 2 i 3 Konstytucji RP, art. 155 i 161 KPA);

Zasady PPG

Zasady swoiste

• Zasada ochrony bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego.

• Zasada ochrony prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej.

• Zasada ochrony zasobów narodowych: zasobów naturalnych i dóbr kultury.

• Zasada ochrony interesów politycznych i gospodarczych państwa w stosunkach z zagranicą.

• Zasada prawidłowego gospodarowania mieniem publicznym

Zasady PPG

Zasada ochrony bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego.

Ochrona bezpieczeństwa publicznego w prawie

gospodarczym oznacza realizowaną za pomocą pewnego

typowego zespołu środków prawnych i administracyjnych

zwanego policją administracyjną ochronę życia, zdrowia,

mienia, a także ochronę środowiska przed zagrożeniami

wynikającymi z wykonywania działalności gospodarczej.

Zasady PPG

Zasada ochrony prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej.

• Realizację tej zasady zapewnia reglamentacja gospodarcza (zróżnicowana działalność)

• Przykłady:

– Ochrona konkurencji

– Zamówienia publiczne

Zasady PPG

Zasada ochrony zasobów narodowych: zasobów naturalnych i dóbr kultury.

Poszukiwanie i wydobywanie kopalin oraz obrót dobrami

kultury jest z reguły przedmiotem działalności

gospodarczej – uznać można, że, przynajmniej w części,

bogate w swoiste instytucje prawo geologiczne, prawo

górnicze, prawo o ochronie dóbr kultury, ograniczając

wolność gospodarczą i wykonywanie własności, stanowi

realizację tej zasady jako zasady PPG.

Zasady PPG

Zasada ochrony interesów politycznych i gospodarczych państwa w stosunkach z zagranicą.

Zasada ta wyraża się w stworzeniu całego systemu

nakazów, zakazów i pozwoleń w zagranicznym obrocie

towarowym. Są w tym liczne ograniczenia o charakterze

policyjny, a więc mające na celu ochronę bezpieczeństwa

publicznego, ochronę rynku krajowego, a także (w

szczególnych przypadkach) interesów politycznych

państwa (embargo).

Zasady PPG

Zasada prawidłowego gospodarowania mieniem publicznym

Cały obszar wykonywania praw majątkowych państwa i innych

podmiotów publicznoprawnych przez organy władzy publicznej

podlega ocenie według ustalonych w PPG kryteriów legalności,

celowości, gospodarności i rzetelności. Kryteria te są dla

organu władzy publicznej dyrektywami działania, którymi

powinien się kierować, gospodarując mieniem publicznym,

mając na uwadze dobro publiczne i majątkowe interesy

podmiotu, który reprezentuje.

Społeczna gospodarka rynkowa

Społeczna gospodarka rynkowa

Fundamenty społecznej gospodarki rynkowej.

• Ustrój gospodarczy społecznej gospodarki rynkowej opiera się na czterech

fundamentach:

– wolności gospodarczej;

– własności prywatnej;

– solidarności;

– dialogu i współpracy partnerów.

Społeczna gospodarka rynkowa

Zasada wolności gospodarczej

• Art. 22 Ograniczenie wolności działalności

gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes

publiczny.

Społeczna gospodarka rynkowa

Ochrona własności prywatnej

Art. 21 1. Rzeczpospolita Polska chroni własność i prawo dziedziczenia.

2. Wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele

publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Społeczna gospodarka rynkowa

• Podstawa ustroju gospodarczego RP.

• Art. 20 Konstytucji RP - Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności

gospodarczej, własności prywatnej oraz

solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju

gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Społeczna gospodarka rynkowa

Solidarność, dialog, wspólpraca partnerów

• Zasada społecznej gospodarki rynkowej wiąże się z realizacją koncepcji solidaryzmu społecznego, zgodnie z którą "życie społeczne opiera się na współzależności i

współodpowiedzialności wszystkich jego uczestników.

• Uwzględnienie w komentowanym przepisie zasad "dialogu" i "współpracy partnerów" daje zainteresowanym podmiotom (organizacjom) możliwość aktywnego uczestniczenia w

kształtowaniu procesów gospodarczych

• Społeczna gospodarka rynkowa zakłada – z jednej strony – istnienie równowagi interesów uczestników rynku (podmiotów prywatnych, w tym konsumentów, pracodawców oraz pracowników), a z drugiej – poszanowania ich autonomii

• Społeczna solidarność "oznacza konieczność obciążania wszystkich warstw społecznych skutkami kryzysu gospodarczego", nie może zasadniczo dotykać w sposób szczególny tylko niektórych z nich (zob. np. orzecz. TK z 11.2.1992 r., K 14/91, OTK 1992, Nr 1, poz.

• W praktyce: Rada Dialogu Społecznego (dawniej Komisja Trójstronna) podczas ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku kalendarzowym