Testy psychologiczne w procesie doboru i selekcji zawodowej.
dr Dorota Molek-Winiarska
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Katedra Zarządzania Kadrami
Rok akademicki 2017/2018
Agenda
▪ Czym są i do czego służą testy psychologiczne?
▪ Cechy prawidłowych testów psychologicznych
▪ Testy licencjonowane w PTP
▪ Testy komercyjne
▪ Etyka psychologa
Definicja
Testy psychologiczne to
znormalizowane i zobiektywizowane metody, za pomocą których ustala się pewne cechy osób (zwłaszcza ich
zdolności, sprawności, postawy,
zainteresowania).
Rodzaje testów psychologicznych
▪ Testy zdolności (np. inteligencji)
▪ Testy osobowości
▪ Testy temperamentu
▪ Testy kwalifikacji (kompetencji)
Cechy prawidłowo skonstruowanych testów psychologicznych
▪ Trafność i rzetelność
▪ Standaryzacja
▪ Normalizacja
▪ Adaptacja kulturowa
Trafność i rzetelność
▪ Są to miary psychometryczne pozwalające na sprawdzenie czy test faktycznie
mierzy tę cechę lub zestaw cech, do których mierzenia został przeznaczony. Jeśli test ma wysoką trafność i rzetelność oznacza to, że otrzymanym wynikom można zaufać, gdyż prawidłowo określają mierzoną cechę.
▪ Testy osiągające miary trafności i rzetelności 0,7 – 0,99 są bardzo dobrymi testami, a ich wynikom można w pełni zaufać nawet przy badaniu indywidualnym.
Standaryzacja
▪ Test jest wystandaryzowany, gdy osoba badająca nie ma wpływu na otrzymany wynik.
▪ Praktycznie sprowadza się to do uniwersalnej instrukcji
przekazywanej ustnie lub pisemnie osobie badanej.
Normalizacja
▪ Normalizacja testu pozwala na faktyczną ocenę wyników uzyskanych przez badanego.
▪ Normy danego testu powstają na bazie licznych badań przeprowadzonych na tzw.
próbie normalizacyjnej. Jest to grupa ludzi dobranych losowo tak, by stanowiła próbę reprezentatywną dla danej populacji.
▪ Im większa jest próba normalizacyjna tym lepsze normy danego testu. Dla testów zdolności (inteligencji) próby takie powinny liczyć kilka tysięcy osób.
Adaptacja kulturowa
▪ Jeśli autorami testu są obcokrajowcy, nie wystarczy tylko odpowiednie, nawet bardzo dobre tłumaczenie kolejnych jego pozycji. Test musi przejść adaptację kulturową.
▪ Wynikiem jest nie dosłowne tłumaczenie testu lecz przełożenie znaczenia poszczególnych pytań (zadań) na daną płaszczyznę kulturową kraju.
Testy patronowane przez PTP - Testy kwalifikacji (kompetencji)
▪ Kwestionariusz Kompetencji Społecznych (KKS)
▪ Kwestionariusz Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (CISS)
▪ Skala I-E w Pracy
▪ Skala Dyrektywności
▪ Kwestionariusz Stanu i Cechy Lęku
▪ Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej INTE
i wiele innych…
Testy osobowości
Standardowe
▪ Inwentarz Osobowości NEO-FFI
▪ Inwentarz Osobowości NEO-PI-R
▪ Kwestionariusz Osobowości Eysencka (EPQ-R)
Projekcyjne
▪ Test Apercepcji Tematycznej (TAT)
▪ Test Zdań Niedokończonych Rottera
▪ Test Drzewa
▪ Test Rorschacha
Thematic Apperception Test
Rorschach inkblot test
Baum tree test
Testy inteligencji
▪ Test Matryc Ravena
▪ Test APIS
▪ Test Inteligencji Cattella (CFT)
▪ Test inteligencji OMNIBUS
▪ WAIS-R
IQ i jego interpretacja
Wynik IQ Interpretacja
>149 Inteligencja bardzo wysoka
130-149 Inteligencja wysoka
110-129 Inteligencja powyżej przeciętnej
90-109 Inteligencja przeciętna
70 - 89 Inteligencja niższa niż przeciętna
<70 Upośledzenie umysłowe
IQ=MA/CA x 100
IQ – iloraz inteligencji (intelligence quotient) MA – wiek mentalny (mental age)
CA – wiek chronologiczny (chronological age).
Wady testów IQ
▪ Zadania formułowane są przez innych ludzi
▪ W zadaniach tkwi cała informacja potrzebna do ich rozwiązania
▪ Zadania nie mają związku z osobistymi doświadczeniami
▪ Zadania są jasno określone
▪ Istnieje tylko jedna poprawna odpowiedź
Testy temperamentu
temperament to zespół formalnych, biologicznie uwarunkowanych i względnie stałych cech psychicznych, występujących u człowieka od wczesnego dzieciństwa.
Temperament pojawia się w każdej czynności niezależnie od jej treści i ukierunkowania. Zależy od struktury organizmu, wpływa na przebieg czynności (Strelau, 1974)
▪ Kwestionariusz Temperamentu (PTS)
▪ Kwestionariusz Temperamentu EAS
▪ Formalna Charakterystyka Zachowania - Kwestionariusz Temperamentu (FCZ-KT)
▪ Wpływa na odczuwany poziom stresu oraz styl radzenia sobie z nim
▪ Preferencje zawodowe człowieka opierają się na takim stylu działania, który odpowiada cechom temperamentalnym
▪ Wpływa na wybór sposobów spędzania czasu wolnego oraz aktywność sportową
▪ Każdy rodzaj temperamentu jest czynnikiem ryzyka zaburzeń psychicznych
Funkcje temperamentu
Testy komercyjne
▪ MultiSelect, ProSelect, WIS, PAPI - ALTA
▪ MBS – DGA Human International
▪ Metoda Thomas International
▪ Extended DISC
▪ Test Hogana – Talents Focus
▪ Insights Discovery – Insights Polska
▪ FRIS style myślenia
▪ Autorskie testy firm DP
Proselect i Multiselect
To komputerowe testy, oparte o model assessment
center. Służą do diagnozowania psychologiczno-
społecznych dyspozycji kandydatów do pracy lub
pracowników. Przeznaczone są do badania kadry
kierowniczej i specjalistycznej.
ProSelect i MultiSelect
Przykładowe dyspozycje mierzone testem:
▪ Zdolność porozumiewania się, przekonywania i wpływania na ludzi
▪ Motywacja do pracy z ludźmi, kontaktów społecznych, ekstrawersja
▪ Inteligencja, zdolność rozwiązywania problemów
▪ Odporność na trudne sytuacje zawodowe
▪ Dokładność i staranność wykonywania zadań
MBS
Thomas International
▪ Metoda THOMAS INTERNATIONAL oparta jest na teorii amerykańskiego psychologa Williama Marstona.
▪ Określił on, że w zależności od tego, w jakim środowisku pracy,
antagonistycznym czy sprzyjającym, znajduje się dana osoba,
może ona przyjmować różne postawy: aktywną lub pasywną.
Extended DISC
▪ Oparty na modelu C.G. Junga – Dominacja (Dominance), Wpływ (Influence), Uleganie (Submission), Zgodność (Compliance)
▪ Trzy główne narzędzia modelu to:
▪ Analiza Indywidualna
▪ Analiza Pary Pracowników
▪ Analiza Zespołu
Test Hogana
▪ Składa się z 3 podtestów:
▪ Kwestionariusz Osobowości Hogana HPI
▪ Badanie Rozwojowe Hogana HDS
▪ Kwestionariusz Motywów, Wartości i Preferencji MVPI
Test stylów myślenia i działania FRIS
▪ Test pozwala na diagnozę stylu myślenia – 4 style: wizjoner, zawodnik, partner i badacz
▪ Po zdiagnozowaniu stylu myślenia następuje sprawdzenie stylu działania
▪ Całość daje obraz sposobu przyswajania i wykorzystania informacji przez osobę
▪ (próba polska 1220 osób, rzetelność – 0,80, trafność teoret. – 0,48, fasadowa – 0,78)
