24. W SUMIENIU ODKRYWAMY BOŻE PRAWO
Cel ogólny
Ukazanie wartości prawa Bożego zapisanego w Starym i Nowym Testa- mencie.
Kształtowanie postawy wdzięczności za dar prawa naturalnego i obja- wionego.
Cele szczegółowe Uczeń:
– przytacza treść Pisma Świętego na temat Dekalogu,
– identyfikuje Dekalog z fundamentem i drogą ludzkich wyborów, – podaje, że prawo naturalne pochodzi od Boga,
– wymienia cechy prawa naturalnego,
– wyjaśnia relacje między prawem naturalnym a prawem Bożym,
– objaśnia treść poznanych fragmentów Pisma Świętego oraz nauczania Kościoła dotyczących prawa naturalnego,
– wskazuje źródła moralności (prawo naturalne, prawo moralne), – wskazuje na Jezusa wypełniającego prawo Boże,
– analizuje, jak chrześcijanin może stosować w swoim życiu przykazanie miłości,
– stosuje w swoim życiu przykazanie miłości,
– wyraża wdzięczność Bogu za dar prawa naturalnego i objawionego.
Metody
Rozmowa kierowana, analiza tekstu źródłowego, praca w grupach, ekspozycja, autorefleksja.
Środki dydaktyczne
Pismo Święte, Katechizm Kościoła Katolickiego, encyklika papieża Jana Pawła II Veritatis splendor, plansza z tekstem Katechizmu Kościoła Katolic- kiego 1962, karty pracy.
MODLITWA
Panie, otwórz nasze serca, abyśmy przyjęli Twoje słowo. Pozwól, aby stało się ono naszą własnością i byśmy je wprowadzali w czyn w naszym życiu.
„Ojcze nasz”.
WPROWADZENIE
Odczytanie świadectwa z podręcznika ucznia.
„Pewien ojciec, chyba niewierzący, kazał synowi w niedzielę iść pracować w polu. Syn mu odpowiedział:
– Ojcze, przecież dziś niedziela.
– Co chcesz przez to powiedzieć?
– To, że przykazanie Boskie zabrania pracować w niedzielę.
– Co za skrupuły! To przykazanie jest dla dzieci, a ty jesteś już dorosłym człowiekiem.
– Dobrze – odpowiedział syn. – Jeśli nie obowiązuje mnie przyka- zanie trzecie, to chyba i czwarte. Odtąd nie muszę cię, ojcze, słuchać i nie pójdę do roboty ani dziś, ani jutro” (K. Pietrzyk SDB, Trzy minuty dla Boga, Warszawa 1999, s. 29).
Katecheta rozmawia z uczniami, pytając o przyczynę istnienia tych samych zasad moralnych, wyznawanych przez ludzi różnych ras, kul- tur, wyznań. Następnie pomaga uczniom zdefiniować prawo naturalne.
Jako podsumowanie przytacza definicję prawa naturalnego, znajdują- cą się w Katechizmie Kościoła Katolickiego i podkreśla, iż pochodzi ono od Boga.
„Prawo naturalne jest uczestnictwem człowieka, stworzonego na obraz swego Stwórcy, w mądrości i dobroci Boga. Wyraża ono god- ność osoby ludzkiej i stanowi podstawę jej fundamentalnych praw i obowiązków” (KKK 1978).
Uczniowie zapoznają się z tekstami i odpowiadają na pytanie:
– Jakie cechy posiada naturalne prawo moralne?
X
+
„O ludzi jednak Bóg dba w inny sposób niż o istoty, które nie są osobami: nie «od zewnątrz», poprzez prawa natury fizycznej, ale «od wewnątrz», za pośrednictwem rozumu, który poznając dzięki przyrodzonemu światłu odwieczne prawo Boże, jest w stanie wska- zać człowiekowi właściwy kierunek wolnego działania. W ten sposób Bóg powołuje człowieka do uczestnictwa w swojej opatrzności, pra- gnąc za pośrednictwem jego samego, to znaczy poprzez jego rozumne i odpowiedzialne zaangażowanie, kierować światem: nie tylko świa- tem natury, ale i światem osób ludzkich” (Veritatis splendor, 43).
„Prawo naturalne jest niezmienne i trwałe pośród zmian histo- rycznych. Zasady, które są jego wyrazem, pozostają ważne w swo- jej istocie. Stanowi ono konieczną podstawę do opracowania zasad moralnych oraz prawa cywilnego” (KKK 1979).
Choć Bóg wpisał zasady prawa naturalnego w serca wszystkich ludzi, potrzebne było ich objawienie, aby grzeszna ludzkość mogła w sposób pełny poznać wymagania tego prawa.
ROZWINIĘCIE
Praca w grupach.
Dzielimy uczniów na cztery grupy i dajemy polecenie, aby po prze- czytaniu tekstu uczniowie odpowiedzieli na znajdujące się pod nim pytania. Czas pracy: 7 minut.
Grupa I
„Wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa: «Ja jestem Pan, twój Bóg, który cię wywiódł z ziemi egipskiej, z domu niewoli. Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie! Nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żad- nego obrazu tego, co jest na niebie wysoko, ani tego, co jest na ziemi nisko, ani tego, co jest w wodach pod ziemią! Nie będziesz oddawał im pokłonu i nie będziesz im służył, ponieważ Ja Pan, twój Bóg, jestem Bogiem zazdrosnym, który karze występek ojców na synach do trze- ciego i czwartego pokolenia względem tych, którzy Mnie nienawidzą.
Okazuję zaś łaskę aż do tysiącznego pokolenia tym, którzy Mnie miłują i przestrzegają moich przykazań»” (Wj 20,1-6).
&
Grupa II
„«Nie będziesz wzywał imienia Pana, Boga twego, do czczych rze- czy, gdyż Pan nie pozostawi bezkarnie tego, który wzywa Jego imie- nia do czczych rzeczy. Pamiętaj o dniu szabatu, aby go uświęcić. Sześć dni będziesz pracować i wykonywać wszystkie twe zajęcia. Dzień zaś siódmy jest szabatem ku czci Pana, Boga twego. Nie możesz przeto w dniu tym wykonywać żadnej pracy ani ty sam, ani syn twój, ani two- ja córka, ani twój niewolnik, ani twoja niewolnica, ani twoje bydło, ani cudzoziemiec, który mieszka pośród twych bram. W sześciu dniach bowiem uczynił Pan niebo, ziemię, morze oraz wszystko, co jest w nich, w siódmym zaś dniu odpoczął. Dlatego pobłogosławił Pan dzień szabatu i uznał go za święty»” (Wj 20,7-11).
– Co Bóg nakazuje czynić, a czego zakazuje?
– Jakie wartości chronią wymienione przykazania?
Grupa III
„«Czcij ojca twego i matkę twoją, abyś długo żył na ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie.
Nie będziesz zabijał.
Nie będziesz cudzołożył.
Nie będziesz kradł.
Nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek.
Nie będziesz pożądał domu bliźniego twego. Nie będziesz pożą- dał żony bliźniego twego, ani jego niewolnika, ani jego niewolnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego»” (Wj 20,12-17).
– Co Bóg nakazuje czynić, a czego zakazuje?
– Jakie wartości chronią wymienione przykazania?
Grupa IV
„Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków.
Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić. Zaprawdę bowiem powiadam wam: Dopóki niebo i ziemia nie przeminą, ani jedna jota, ani jed- na kreska nie zmieni się w Prawie, aż się wszystko spełni. Ktokol- wiek więc zniósłby jedno z tych przykazań, choćby najmniejszych, i uczyłby tak ludzi, ten będzie najmniejszy w królestwie niebieskim.
A kto je wypełnia i uczy wypełniać, ten będzie wielki w królestwie niebieskim. Bo powiadam wam: Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do króle- stwa niebieskiego” (Mt 5,17-20).
„Słyszeliście, że powiedziano: Będziesz miłował swego bliźniego, a nieprzyjaciela swego będziesz nienawidził. A Ja wam powiadam:
Miłujcie waszych nieprzyjaciół i módlcie się za tych, którzy was prześla- dują; tak będziecie synami Ojca waszego, który jest w niebie; ponieważ On sprawia, że słońce Jego wschodzi nad złymi i nad dobrymi, i On zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych. Jeśli bowiem miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? Czyż i celnicy tego nie czynią? I jeśli pozdrawiacie tylko swych braci, cóż szczególnego czynicie? Czyż i poganie tego nie czynią? Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski” (Mt 5,43-48).
– Po co Jezus przyszedł na ziemię?
– Co Jezus mówi o Prawie?
– Jaka nagroda czeka tych, którzy wypełniają przykazania?
– Na czym polega miłość do nieprzyjaciół, o której mówi Jezus?
Uczniowie przedstawiają odpowiedzi na pytania.
Podsumowując pracę uczniów, katecheta odczytuje fragment Kate- chizmu Kościoła Katolickiego i zawiesza na tablicy planszę z tym frag- mentem.
„Stare Prawo stanowi pierwszy etap prawa objawionego. Jego przepisy moralne streszczają się w dziesięciu przykazaniach.
Przykazania Dekalogu ustalają podstawy powołania człowie- ka, stworzonego na obraz Boży; zakazują tego, co sprzeciwia się miłości Boga i bliźniego, a nakazują to, co jest dla niej istot- ne. Dekalog jest światłem danym sumieniu każdego człowieka, by objawić mu powołanie i drogi Boże oraz chronić go przed złem: «Bóg zapisał na tablicach Prawa to, czego ludzie w swych sercach nie odczytali»” (KKK 1962).
Katecheta przypomina, że Stare Prawo, którego uzupełnieniem są pouczenia ksiąg mądrościowych i prorockich, było przygotowaniem
Jezus przyszedł na ziemię, aby wypełnić i udoskonalić objawione przez Boga Prawo. Prawo to jest niezmienne, a zgodne z nim postępo- wanie zostanie nagrodzone w królestwie niebieskim.
Jezus nawołuje do miłości bliźniego. Podkreśla, że należy miłować zarówno bliskie nam osoby, jak i nieprzyjaciół.
ZAKOŃCZENIE
Bóg wpisał w serce każdego człowieka prawo naturalne, które jest rozumne, niezmienne i trwałe. Stanowi ono konieczną podstawę do opracowania zasad moralnych oraz prawa cywilnego. Jezus prze- kazał nam przykazanie miłości, które pogłębia i uzupełnienia Dekalog, będący wykładnią prawa naturalnego.
Chrystus w sakramentach świętych udziela nam łask potrzebnych do życia zgodnego z zasadami Prawa Nowego Testamentu.
Autorefleksja.
Pomyślmy:
– Jak dziękuję Bogu za Prawo, które wpisał w moje serce?
– Jak wcielam w życie przykazanie miłości bliźniego, szczególnie miłości do nieprzyjaciół?
– Jak okazuję swą troskę wobec tych, którzy jeszcze nie poznali Prawa Bożego?
ZESZYT UCZNIA
Zapis wniosków z pracy w grupach.
PRACA DOMOWA
1. Napisz, jakie korzyści wypływają z przestrzegania zasad prawa naturalnego.
2. Ułóż i napisz modlitwę o dar miłości wszystkich ludzi.
?
J
H
MODLITWA
„Naucz mnie, Panie, drogi Twoich ustaw,
bym strzegł ich aż do końca.
Pouczaj mnie, bym Prawa Twego przestrzegał, a zachowywał je całym sercem.
Prowadź mię ścieżką Twoich przykazań, bo ja się nimi raduję. (...)
Niech zstąpi na mnie, Panie, Twoja łaska, Twoje zbawienie, według Twojej obietnicy, (...) Nie odbieraj moim ustom
słowa prawdy,
bo ufam Twoim wyrokom,
a Prawa Twego zawsze strzec będę,
na wieki, na zawsze” (Ps 119,33-35.41.43-44).
