5. GRZEJNIKI W WODNYCH INSTALACJACH C.O.

Grzejniki 08 wersja skrócona dr inż. Andrzej Grzegorczyk dr inż. Piotr Jadwiszczak dr inż. Marcin Klimczak

5. GRZEJNIKI W WODNYCH INSTALACJACH C.O.

Grzejnik jest końcowym elementem instalacji centralnego ogrzewania; jego zadaniem jest przekazywanie ciepła ze źródła do pomieszczenia, w którym się znajduje. W obecnie

stosowanych systemach ogrzewania pomieszczeń czynnikiem grzejnym jest najczęściej woda i z tego powodu przedstawione zostaną szerzej grzejniki wodne. W instalacjach parowych niskoprężnych podstawowym problemem jest tu intensywna korozja związana z obecnością pary wodnej i powietrza w grzejniku, dlatego nie stosuje się grzejników z blachy stalowej lecz grzejniki rurowe i grzejniki żeliwne. W instalacjach parowych wysokoprężnych, ze względu na ciśnienie, stosuje się grzejniki rurowe.

Zasadą pracy ogrzewania wodnego jest utrzymywanie odpowiedniej różnicy temperatury pomiędzy średnią temperaturą grzejnika i temperaturą w pomieszczeniu. Czynnik grzewczy -woda - schładza się przepływając przez grzejnik, oddając ciepło do pomieszczenia. Ilość czynnika (strumień) oraz jego temperatura zależy od chwilowego zapotrzebowania danego pomieszczenia na ciepło, temperatury jaką należy w nim utrzymywać oraz obliczeniowych parametrów czynnika.

Nowoczesne układy grzewcze powinny szybko reagować na zmianę temperatury w

pomieszczeniu (np. na skutek chwilowych zysków ciepła od nasłonecznienia), bowiem w ten sposób można zmniejszyć zużycie ciepła i koszty ogrzewania. Duży wpływ na szybkość reakcji układu ma pojemność wodna grzejników. Im więcej wody zawiera grzejnik, tym wolniejsza będzie reakcja układu ogrzewania. Istotne jest także zastosowanie grzejnikowych zaworów termostatycznych.

Wymiana ciepła między grzejnikiem a pomieszczeniem odbywa się zarówno przez

konwekcję swobodną, jak i promieniowanie. Różnorodność konstrukcji grzejników pozwala na kształtowanie rozkładu wymiany ciepła pomiędzy te dwa sposoby przekazywania ciepła.

Organizm człowieka źle reaguje na duże różnice temperatury pomiędzy powierzchnią ciała człowieka a otoczeniem. W pomieszczeniach z zimnymi przegrodami (np. słabo izolowana ściana zewnętrzna, duże powierzchnie okien o małej izolacyjności) podwyższenie

temperatury powietrza w pomieszczeniu (temperatura w czasie odbioru wg PN-82/B-02402) oraz zwiększony udział promieniowania pozwalają zrekompensować dyskomfort cieplny - ale np. podniesienie temperatury grzejnika konwekcyjnego spowoduje wzrost lokalnego dyskomfortu cieplnego osób przebywających blisko grzejnika, dlatego też np, w Niemczech zaleca się parametry obliczeniowe instalacji c.o. 80/60°C czy 75/60°C, co oznacza że grzejnik będzie większy niż w przypadku parametrów 90/70°C. Pamiętać jednak należy też, że

jednostkowe straty ciepła pomieszczeń mieszkalnych są w Niemczech niższe niż w Polsce.

Ze względu na relatywnie małą izolacyjność przegród budowlanych i wynikające stąd duże zapotrzebowanie pomieszczeń na ciepło, w Polsce najczęściej stosowane było ogrzewanie o parametrach obliczeniowych 90/70°C lub 95/70°C. Wysoka temperatura powierzchni grzejnika jest niekorzystna. Powoduje spiekanie kurzu i wydzielanie niewielkich ilości amo- niaku podrażniającego błony śluzowe. Ponadto intensyfikuje wymianę ciepła przez

promieniowanie oraz zmniejsza obecność w pomieszczeniu jonów ujemnych, które mają korzystny wpływ na organizm człowieka.

Zaostrzenie wymagań dotyczących izolacyjności przegród budowlanych wpłynęło na

zmniejszenie temperatury obliczeniowej czynnika grzewczego. Obecnie popularne staje się w

Polsce ogrzewanie o parametrach np. 75/65°C. W porównaniu jednak do układu z temperaturą 90/70° wymagają one zastosowania grzejników o powierzchni zwiększonej prawie o 50% (przy temperaturze w pomieszczeniu +20°C).

Rodzaje grzejników

Grzejniki ze względu na budowę można podzielić na członowe, płytowe, konwektorowe i rurowe.

Grzejniki członowe składają się z jednakowych elementów (członów) łączonych najczęściej za pomocą złączek gwintowanych umożliwiających uzyskanie wymaganej powierzchni grzejnej. Materiałem do ich produkcji może być żeliwo, stal i stopy aluminium. Korekta mocy (np. po ociepleniu budynku) nie wymaga wymiany całego grzejnika i można ją wykonać przez zmianę liczby członów.

Grzejniki członowe żeliwne wytwarza się już przeszło 100 lat i często w starych budynkach można je jeszcze spotkać w bardzo dobrym stanie. Żeliwo ma dużą odporność na korozję, z tego względu grzejniki mogą być używane zarówno w ogrzewaniu wodnym, jak i parowym.

W Polsce produkowane były one w kilku podstawowych typach (np. S-130, TA, T, TIR).

Wydajność tych grzejników, nawet o podobnym wyglądzie, mogła się różnić o kilkanaście procent. Grzejniki żeliwne charakteryzują się stosunkowo dużą pojemnością wodną i masą własną. Przekrój przez ogniwo żeliwne przedstawiono na poniżej. Złączka do połączenia ogniw ma pół gwintu lewego i pół prawego; uszczelnienie uzyskuje się za pomocą uszczelki.

Grzejniki członowe stalowe są modyfikacją grzejników żeliwnych. Ich elementy (człony) składają się z dwóch wytłoczonych połówek łączonych przez zgrzewanie. Czynnik grzewczy przepływa przez utworzone w ten sposób kanały. Ogniwa stalowe mogą być ze sobą łączone przez zastosowanie złączek gwintowanych lub zgrzewane na stałe. Grzejniki te mają mniejszą odporność na ciśnienie niż żeliwne.

Grzejniki członowe aluminiowe są odlewane ciśnieniowe ze stopów aluminium. Sposób odlewania oraz użyty materiał pozwalają na uzyskanie rozwiniętej powierzchni grzejnika oraz niedużej pojemności wodnej.

Grzejniki z profili stalowych zalicza się do członowych wyłącznie ze względu na ich budowę.

Wykonywane są z łączonych ze sobą przez zgrzewanie zamkniętych profili stalowych. Można wyróżnić dwa typy: o profilach ułożonych podłużnie lub pionowo. Grzejniki tego typu mają najczęściej dużą wartość użytkową i dekoracyjną. Można je wykorzystać np. jako wieszaki, obudowę lustra. Ze względu na konstrukcję dopuszczalne ciśnienie najczęściej wynosi 4 bary.

Grzejniki płytowe składają się z dwóch płyt stalowych, którym kształty nadano przez wytłaczanie. Ich złożenie i zgrzewanie powoduje powstanie kanałów, przez które przepływa woda. Po przyłączeniu króćców grzejniki poddaje się próbie ciśnieniowej. Dzięki

zastosowaniu nowoczesnych technologii lakierniczych grzejniki płytowe mają gładką, odporną na zabrudzenia powierzchnię o szerokiej gamie kolorów.

Grzejniki płytowe przekazują ciepło zarówno na drodze konwekcji, jak i promieniowania.

Aby zwiększyć ich wydajność, często dodawane są elementy konwekcyjne (ożebrowanie) powiększające powierzchnię wymiany ciepła, ale utrudniające ich czyszczenie. Przekrój przez grzejnik stalowy płytowy z ożebrowaniem przedstawiono na fotografii 4. Grzejniki mające osłony boczne i górną często nazywane są panelowymi.

Purmo Compact Purmo Hygiene

Grzejniki płytowe mogą być zestawiane fabrycznie w dwie lub trzy płyty. Najczęstszą metodą ich oznaczania jest stosowanie dwucyfrowego kodu. Pierwsza cyfra oznacza liczbę płyt, druga cyfra sposób ożebrowania (np. typ 21 oznacza grzejnik złożony z dwóch płyt, ale tylko jedna z nich ma ożebrowanie). Grzejniki płytowe charakteryzują się stosunkowo małą po- jemnością wodną. Są obecnie najczęściej produkowanymi grzejnikami (szacuje się, że na rynku zachodnioeuropejskim stanowią ponad 90% wszystkich sprzedawanych grzejników).

Grzejniki konwektorowe są to grzejniki, w których obudowa służy do zintensyfikowania naturalnego przepływu ogrzewanego powietrza. Grzejniki konwektorowe zbudowane są najczęściej na bazie gęsto ożebrowanej rurki, przez którą płynie czynnik grzejny. Obudowa, oprócz wzmożenia konwekcji, poprawia estetykę grzejnika i chroni przed oparzeniem w przypadku wysokiej temperatury elementów grzejnych. Konwektory z rur stalowych

ożebrowanych w obudowie stosowane były najczęściej w obiektach przemysłowych. Niektóre typy konwektorów mogły pracować bezpośrednio przy wysokich parametrach sieci cieplnej.

Często zmiana wydajności konwektora odbywa się za pomocą przepustnic powietrza

montowanych w obudowie. Obecnie najczęściej spotyka się tego typu grzejniki zbudowane z rurki miedzianej, na której osadzono żebra z miedzi lub aluminium.

Konwektory mają najmniejszą spośród wszystkich typów grzejników pojemność wodną, a więc najmniejszą bezwładność cieplną. Ze względu na możliwość uzyskania małych gabary- tów poprzecznych często umieszcza się je w formie listw przypodłogowych lub zabudowuje w kanałach w podłodze (konwektory listwowe).

Grzejniki rurowe. Do niedawna ten typ grzejników był stosowany wyłącznie w obiektach przemysłowych i sklepach. Stalowe lub żeliwne rury (najczęściej gęsto ożebrowane tzw.

faviery) o dużej średnicy nie stanowiły elementu dekoracyjnego. Ich zaletą była duża odporność na uszkodzenia mechaniczne, duża powierzchnia ogrzewalna dziękiożebrowaniu oraz niewielki koszt. Obecnie najczęstszym sposobem wykorzystania elementów rurowych bez ożebrowania są grzejniki łazienkowe. Często wykorzystuje się je również jako suszarki do ręczników. Zbudowane są najczęściej z rur stalowych łączonych przez spawanie. Ze względu na materiał i łatwość gięcia możliwe jest uzyskanie praktycznie dowolnych kształtów. Stosowanie nowoczesnych powłok lakierniczych pozwala na uzyskanie gładkiej powierzchni w szerokiej gamie kolorów. W grzejnikach łazienkowych może być dodatkowo montowana grzałka elektryczna umożliwiająca użytkowanie grzejnika jako suszarki poza sezonem grzewczym.

Grzejniki promieniujące oddają większość ciepła przez promieniowanie. Odróżniamy tu promienniki wysokotemperaturowe (elektryczne, gazowe,. olejowe) , podwieszone płyty promieniujące (o temperaturach od kilkudziesięciu do stu kilkudziesięciu stopni) oraz

niskotemperaturowe ogrzewania podłogowe, ścienne i sufitowe (wodne, elektryczne). Przy doborze tych grzejników kierujemy się danymi producenta. Ogrzewania podłogowe w RFN muszą przejść badania cieplne, analogiczne do badań grzejników konwekcyjnych, celem określenia t.zw. charakterystyki bazowej.

Warunki techniczne

W Polsce obecnie obowiązuje kilka norm dotyczących grzejników. Podstawowe informacje dotyczące nazewnictwa, wymagań i warunków technicznych można znaleźć w

- nieaktualnej PN-74/B-01405 Centralne ogrzewanie. Grzejniki. Nazwy i określenia,

- PN-90/H-83131.01 Centralne ogrzewanie. Grzejniki. Ogólne wymagania i badania (nieakt.) - PN-EN 442 Radiatory i konwektory.

Wymagania dotyczące grzejników można znaleźć również w „Wymagania techniczne COBRTI Instal. Zeszyt 2. Wytyczne projektowania instalacji centralnego ogrzewania”

wydanych przez Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej „lnstal" w 2001 r.

Dobór grzejników polega na określeniu powierzchni wymiany ciepła w odniesieniu do parametrów czynnika grzejnego i wymaganej temperatury w pomieszczeniu. Podstawą doboru jest bilans cieplny wykonany dla poszczególnych pomieszczeń (PN-B-03406:1994 Ogrzewnictwo. Obliczanie zapotrzebowania na ciepło pomieszczeń o kubaturze do 600 m³).

Moc cieplna grzejnika

Q = A k T gdzie:

Q - moc cieplna grzejnika [W];

A - powierzchnia wymiany ciepła grzejnika [m²];

k - współczynnik przenikania ciepła [W/m²K];

T - różnica temperatury pomiędzy średnią temperaturą wody w grzejniku i temperaturą w pomieszczeniu [°C]. Przyjmuje się średnią arytmetyczną różnicę temperatur [(tz + tP)/2 – ti], co jest oczywiście uproszczeniem i przy większych różnicach temperatur należy obliczać średnią logarytmiczną różnicę temperatur.

Producenci grzejników mają obowiązek podać dane umożliwiające określenie współczynnika przenikania ciepła i mocy grzejnika (PN-EN 442 - zwrócić uwagę na temperatury

normatywne 75/65/20; dawniej: 90/70/20)). Dla wygody projektantów zestawiają oni w tabele moce grzejników dla określonej temperatury (czynnika grzejnego oraz temperatury w pomieszczeniu). Ze względu na dowolność projektowania układów ogrzewania z różną temperaturą czynnika grzejnego tabele zawierają najczęściej jeden (75/65/20°C) lub kilka podstawowych zestawów wydajności grzejników. W razie potrzeby wydajności grzejników dla innych temperatury można uzyskać stosując odpowiednie współczynniki korekcyjne.

Dobierając grzejniki należy pamiętać, że na ich wielkość ma wpływ m.in. miejsce

usytuowania (pod oknem lub nie), osłonięcie (obudowa) czy sposób podłączenia (zasilanie góra, dół). Uwzględnić też należy schłodzenie czynnika grzewczego w przewodach pomiędzy źródłem ciepła a grzejnikiem. (współczynniki β)

Podane wyżej wzory dotyczy grzejników konwekcyjnych czyli oddających większość ciepła drogą konwekcji, zatem dla danego typu i wielkości grzejnika k = C ΔT^m , gdzie C jest stałą dla danego typu i wielkości grzejnika a m jest wykładnikiem dla konwekcji swobodnej (0,25 – 0,4); i w efekcie Q = A C ΔT^1+m.

Moc cieplną grzejnika w pomieszczeniu z nieizolowanymi pionami i innymi rurami określa się według następującej zależności (Wytyczne projektowania...COBRTI Instal):

P PP

POM Q Q

Q

Q  

gdzie:

Q - moc cieplna grzejnika podana w [W],

QPOM - obliczeniowe zapotrzebowanie cieplne danego pomieszczenia podane w [W], QPP - moc cieplna nieizolowanych pionów w pomieszczeniu, określona z

uwzględnieniem schłodzenia czynnika grzejnego, podana w [W];

QP - moc cieplna ewentualnie, oprócz pionów, nieizolowanych przewodów

projektowanej instalacji c.o., biegnących w danym pomieszczeniu, określona z uwzględnieniem schłodzenia czynnika grzejnego, podana w [W];

Przewody pionowe (piony):

33 . Z 1

PP 2.27 L d T

Q    

Przewody poziome (z rur gładkich):

33 . 88 1 . 0 Z

P 2.47 L d T

Q     gdzie:

L - Długość przewodów netto (bez odcinków w przegrodach) podana w [m], dZ - średnica zewnętrzna przewodu podana w [m],

T - średnia różnica temperatur, podana w [K].

Umowna moc cieplna grzejnika stanowi podstawę do doboru wielkości grzejnika.

“Sprowadza ona moc cieplną grzejnika do warunków rzeczywistych pracy grzejnika.”

S O P U T P PP POM

U (Q Q Q )

Q         gdz

ie:

T - współczynnik uwzględniający zastosowanie grzejnikowego zaworu termostatycznego,

U - współczynnik wpływ usytuowania grzejnika, (str.71)

P - współczynnik uwzględniający sposób podłączenia grzejnika, (str.71)

O - współczynnik uwzględniający wpływ osłony grzejnika, (str.71)

S - współczynnik uwzględniający wpływ schłodzenia wody w pionach zasilających,

Równanie to opisuje charakterystykę normalną grzejnika, którą wyznacza się przez badania termotechniczne. Wykładnik n przyjmuje się:

- dla radiatorów n = 1,30

- dla rur n = 1,25

- dla rur ożebrowanych n = 1,25 - dla grzejników płytowych n =1,20÷1,30 - dla konwektorów n = 1,25÷1,45 - dla ogrzewania podłogowego n =1,1

Im większy udział promieniowania w emisji ciepła, tym mniejszy wykładnik „n”.

--- Uwaga: obecnie (marzec 2008) wg normy:

1. PN-EN 442-1:1999

Grzejniki -- Wymagania i warunki techniczne. Wprowadza: EN 442-1:1995 [IDT].

Zastępuje:

PN-H-83131-02:1991, PN-H-83131-01:1990. Zmiana A1:PN-EN 442-1:1999/A1:2005 2. PN-EN 442-2:1999

Grzejniki -- Moc cieplna i metody badań. Wprowadza: EN 442-2:1996 [IDT]. Zastępuje:

BN-85/8864-48. Zmiana A1: PN-EN 442-2:1999/A1:2002, (Wprowadza: EN 442- 2:1996/A1:2000 [IDT])

Zmiana A2: PN-EN 442-2:1999/A2:2005 (Wprowadza: EN 442-2:1996/A2:2003 [IDT]) 3. PN-EN 442-3:2005

Grzejniki -- Część 3: Ocena zgodności. Wprowadza: EN 442-3:2003 [IDT]. Zastępuje: PN- EN 442-3:2004

Wg: „PN-EN 442-2:1999 Grzejniki -- Moc cieplna i metody badań” :

Moce cieplne grzejników są określone zgodnie z PN-EN 442 na podstawie pomiarów w laboratorium (norma podaje kilka metod).

Jako parametry odniesienia zostały przyjęte temperatury 75/65/20 °C.

Moc cieplną grzejników dla innych parametrów można obliczyć z podanego poniżej wzoru:

n

N N N

n

N

N t

f t t f

t 

 







 















 



 







 





1 1

gdzie:

ф - moc cieplna grzejnika [W]

фn - moc cieplna grzejnika określona na podstawie pomiarów zgodnie z PN-EN 442 [W]

Δt - logarytmiczna różnica temperatur [K]

Δtn - logarytmiczna różnica temperatur 49,833 [K] obliczona dla temperatur odniesienia 75/65/20 °C

n - wykładnik potęgowy charakterystyczny dla danego typu grzejnika (patrz niżej).

Logarytmiczną różnicę temperatur należy obliczać według wzoru:

 

 









 



i P

i Z

P Z

t t

t t

t t t

ln

gdzie:

tz - temperatura wody zasilającej grzejnik [°C]

tp - temperatura wody powracającej z grzejnika [°C]

ti - temperatura wewnątrz pomieszczenia [°C]

Dla parametrów innych niż 75/65/20 podawane są tabele współczynników korekcyjnych . Dla lepszego zrozumienia problemu przytaczam odpowiedź PURMO na 3 zadane pytania (III.2005)

Porównanie mocy grzejników Purmo wg starszych (kompakt z 2002 r.) i nowych katalogów wykazało kilkuprocentowe różnice. Oto odpowiedź Purmo (Kierownik Działu Technicznego

Rettig Heating Sp. z o.o.)

Pytanie 1. Dane z kompaktu Purmo (C) i dane z katalogu (K)różnią się. Np C11/60/100 dla 90/70/20 wg (C) 1310 W, a wg (K) 988/0,8 = 1235 W. Dla C22/60/100 wg (C) 2225 W a wg (K) 1647/0,8 = 2059 W. Zapewne aktualny jest katalog, ale skąd różnice z kompaktem?

Dla zrozumienia dalszych pytań i odpowiedzi proszę porównać:

dla 90/70/20

a) ^{Z P} t_i

2 t

t t  



 Δtarytm. = 2

70 90

- 20 = 60°C

b)



 









 



i P

i Z

P log Z

t t

t ln t

t t t

Δtlog = _



 









 



20 70

20 ln 90

70 t_log 90

= 59,44°C

Odpowiedź 1. Jeżeli posiadają Państwo katalog w którym podawane są m.in.

moce bezpośrednio w tabeli dla parametrów 90/70/20 tzn. że jest to katalog w którym moce były określane wg normy niemieckiej DIN 4704. Od kilku lat obowiązuje w naszym kraju inna norma tj. PN-EN 442 do określania mocy grzejników i wg tej normy są opracowywane katalogi. Moce grzejników

podawane są bezpośrednio dla parametrów 75/65/20 i 70/55/20. Jeżeli więc w katalogu nie ma podanych parametrów bezpośrednio dla 90/70/20 można być prawie pewnym, że jest to katalog z nowymi mocami. A dlaczego z nowymi?

Otóż metodyka określania mocy wg obu z podanych wyżej norm była inna (kwestie stanowiska pomiarowego). Skutkuje to tym, że ten sam grzejnik, przy tych samych parametrach ma według obecnie obowiązującej normy mniejszą wydajność (średnio o około 8% - proszę porównać 2225/2079 = 1,08). Dotyczy to także innych producentów grzejników i proszę na to uważać. Aktualny jest oczywiście katalog i tylko z niego proszę korzystać. Ze swej strony mogę zaproponować przesłanie do pracy dydaktycznej pewnej ilości materiałów i programów komputerowych.

Nadmieniam, że przeprowadzamy szkolenia dla studentów i nawet w tym roku w dniu 17 stycznia takie spotkanie na Politechnice Wrocławskiej się odbyło (tematyka - programy komputerowe Purmo do wspomagania projektowania instalacji).

Pytanie 2. Dane w wierszu delta_t=50 (nagłówek tabeli) powinny być identyczne z wierszem L=1000 i 75/60 a nieco się różnią.

Odpowiedź 2. Moce grzejników Purmo podawane są dla delta_t wyliczanej logarytmicznie. Tylko ten pierwszy wiersz (nagłówek tabeli) dla porównania z innymi jest podawany według delta_t arytmetycznej.

Dlatego wartości te różnią się od siebie i tak właśnie powinno być.

Ponieważ projektanci najczęściej posługują się wartościami temperatury zasilania i powrotu a nie deltą, stąd też w takiej konwencji są podawane moce w naszych katalogach. Inni producenci mogą podawać w swoich katalogach moce dla delt. Dlatego jeżeli weźmie Pan delta_t log dla 75/65/20 to nie będzie to 50K a 49,83K a dla 90/70/20 nie 60K a 59,44K.

Pytanie 3. Podajecie, że tablica współczynnika korekcyjnego została opracowana dla n=1,3; ale

przeliczenie z delta_t 50 na 60 daje 5/6 do potęgi 1,3 = 0,789, a przy potędze 1,25 daje 0,796 czyli w zaokrągleniu 0,8 - i taki jest współczynnik korekcyjny w tabeli.

Odpowiedź 3. Przechodząc zatem do tego punktu nie mamy 50/60 do potęgi 1.3 ale 49,83

/59,44 do tej potęgi co daje 0.795 w zaokrągleniu 0.8 - i to podawane jest w tabelach przeliczeniowych.

Problem z podaniem właściwego wykładnika potęgi n polega na tym, że w charakterystykach mocy naszych grzejników wartość n waha się w granicach właśnie n=1.3 ale dla różnych modeli jest różna (poza tym zależy też od wysokości grzejnika). Dlatego mogą pojawić się drobne różnice przy

określaniu mocy ze współczynników przeliczeniowych, gdyż moce w katalogach wyliczane są bezpośrednio z równań charakterystyk cieplnych dla każdego typu grzejnika osobno.

---

Wszystkie grzejniki płytowe (np. PURMO) posiadają deklarację zgodności z PN-EN 442.

Każdy grzejnik jest fabrycznie oznaczany u dołu płyty danymi zawierającymi: nazwę producenta, kraj produkcji, typ grzejnika, numer rejestru zgodności z PN-EN 442, maksymalne ciśnienie pracy oraz datę i godzinę produkcji.

Norma PN-EN 442-2 podaje także korektę dla uwzględnienia wpływu ciśnienia powietrza różnego od po=101,3 kPa:

Φ = Φme [Sk + (1 - Sk) fp] fp = (po / p)^np

gdzie:

Φme - zmierzona moc cieplna;

Sk - udział promieniowania w mocy cieplnej {np. grzejniki płytowe 0,10 ÷ 0,50

(jednorzędowy bez części konwekcyjnej); członowe 0,25 ÷ 0,30; konwektory 0,00 ÷ 0,05};

p - ciśnienie powietrza zmierzone podczas badania;

np - wykładnik (podany wraz z Sk w tablicy 4 normy).

Jeżeli chodzi o wpływ sposobu podłączenia grzejnika, to obecnie producent jest zobowiązany do podania albo gotowych tabel do doboru albo przynajmniej do podania współczynnika korygującego moc grzejnika podaną dla podłączenia typowego „góra - dół”.

Sposób podłączenia. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie [(Dz. U. Nr 75, poz. 690) wraz ze zmianami (Dz.U. z 2004 nr 109 poz.1156) oraz Dz.U nr 33 poz. 270 z 2003r.] nakazuje in- westorom wyposażanie instalacji centralnego ogrzewania w budynku przyłączonym do sieci scentralizowanego zaopatrzenia w ciepło w liczniki do pomiaru ilości ciepła dostarczanego do instalacji odbiorczej budynku oraz urządzenia niezbędne do indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania poszczególnych mieszkań lub innych lokali (podzielniki kosztów ogrzewania na każdym z grzejników lub zaprojektowanie instalacji c.o. umożliwiającej rozprowadzenie poziome przewodów w mieszkaniu z rozdzielacza i zainstalowanie w obrębie mieszkania licznika ciepła).

Zastosowanie podzielników kosztów w nowo budowanych obiektach nie jest zalecane, natomiast należy pamiętać, że poziome prowadzenie przewodów powoduje konieczność ich umieszczenia w podłodze, ścianie lub za pomocą układów zalistwowych, a najkorzystniejsze wtedy jest podłączenie grzejnika od dołu. Większość grzejników można podłączyć tradycyjne

(zasilanie od góry) lub od dołu. Producenci grzejników często wyposażają je w zintegrowany zawór termostatyczny.

Uwaga! Należy unikać łączenia aluminiowych grzejników z miedzianymi przewodami. W miejscu połączenia tworzy się ogniwo elektrochemiczne, które może doprowadzić do szybkiej korozji grzejnika.

Zastosowanie grzejników w obiektach specjalnych. W przypadku obiektów o specjalnych wymaganiach sanitarnych (np. szpitale) grzejniki powinny być gładkie i łatwe do czyszczenia.

Przeważnie nie ma możliwości dokładnego ich wyczyszczenia. Zalecana klasyfikacja grzejników pod względem higienicznym, wg Państwowego Zakładu Higieny i Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Techniki Instalacyjnej „Instal”, została umieszczona w

„Informacji Instal" nr 12/1999.

W obiektach takich jak żłobki, przedszkola itp. należy zwrócić szczególną uwagę na wykonanie grzejników. Niedopuszczalne są ostre krawędzie, np. wg przepisów BAGUV - niemieckiej Federacji Wspólnoty Pracy Zakładów Ubezpieczeń Publicznych minimalny promień zaokrąglenia wystających naroży i krawędzi grzejnika nie powinien być mniejszy niż 2 mm.

Grzejniki higieniczne (np. Purmo H i HV w wersji specjalnej).

Warunki stosowania grzejników stalowych, płytowych Purmo zawarte m. in. w folderach technicznych i warunkach gwarancyjnych jasno i jednoznacznie określają w jakich typach pomieszczeń mogą być montowane standardowo zabezpieczone grzejniki płytowe bez utraty gwarancji. Ponieważ występuje grupa pomieszczeń, w których nie zaleca się stosowania standardowych grzejników płytowych ze względu na utratę gwarancji, w 2006 r. zostały wprowadzone do produkcji grzejniki w wersji specjalnej. Są to grzejniki higieniczne typu H i HV w wersji z dodatkowym zabezpieczeniem antykorozyjnym nakładanym na grzejnik przed malowaniem końcowym a przeznaczone są przede wszystkim do pomieszczeń o podwyższonej zawartości wilgoci, takich jak: hale basenów, myjnie samochodowe, pralnie, łazienki, toalety publiczne i inne, w których może występować szkodliwe oddziaływanie wilgoci zawartej w powietrzu a także innych substancji korozyjnych jak choćby chlor. Proces zabezpieczenia powierzchni oparty jest na procesie fosforanowania cynkowego, który jest jednym z

najważniejszych procesów w całym cyklu przygotowania zabezpieczenia antykorozyjnego.

Polega ono na nałożeniu drobnokrystalicznej warstwy fosforanów cynku, niklu i manganu na powierzchnię grzejnika. Tak wykonana powłoka gwarantuje doskonałą przyczepność kolejnej nakładanej warstwy, tj. gruntującej powłoki kataforetycznej, ale co najważniejsze stanowi bardzo dobrą ochronę podłoża przed korozją w razie uszkodzenia zewnętrznych powłok lakierniczych. Grzejniki Purmo w wykonaniu z dodatkowym zabezpieczeniem

antykorozyjnym dostępne są na zamówienie i tylko w wersjach higienicznych tj. H i HV (bez osłony górnej, osłon bocznych i konwektorów) ale w takim samym jak wersje standardowe typoszeregu wysokości tj. 300, 450, 500, 600, 900mm i długościach od 400 do 3000 mm.

Grzejniki w wersji ocynkowanej są droższe od grzejników w wersji podstawowej o 66 %.

Moce cieplne grzejników są takie same niezależnie od wersji wykonania: standardowej czy z dodatkowym zabezpieczeniem. Na grzejniki w wersji specjalnej montowane w

pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności udzielana jest 6 letnia gwarancja.