Opracowanie pochodzi ze strony www.administracja.info
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego DZIAŁ I. Przepisy ogólne (art.1-60)
Rozdział I. Zakres obowiązywania (art.1-5)
Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:
1. przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej, 2. przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one
powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej,
3. w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek
samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, a także między tymi podmiotami a sądami,
4. w sprawach wydawania zaświadczeń,
5. postępowanie w sprawach skarg i wniosków.
Przepisów kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do:
1. postępowania w sprawach karno - skarbowych, 2. spraw uregulowanych w Ordynacji podatkowej,
3. spraw należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej,
4. przy sprawach wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi,
5. przy sprawach wynikających z podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych.
ROZDZIAŁ II. Zasady ogólne (art. 6-16).
Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.
1. organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im
wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań (może od tego odstąpić, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną, o czym, w drodze adnotacji, jest zobowiązany ustalić w aktach sprawy),
2. sprawy należy załatwiać w formie pisemnej (mogą być załatwiane ustnie, jeżeli przemawia za tym interes stron, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie, powinno to być odnotowane w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji),
3. postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne,
4. decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne,
5. decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem (TYLKO LEGALNOŚĆ).
ROZDZIAŁ III. Organy wyższego stopnia i organy naczelne (art. 17-18).
Organy wyższego stopnia:
• w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego - samorządowe kolegia odwoławcze ( chyba, że ustawy szczególne stanowią inaczej),
• w stosunku do wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie,
• w stosunku do organów administracji publicznej, innych niż wymienione powyżej - odpowiednie organy nadrzędne i właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością.
Organy naczelne:
• w stosunku do organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego ( a wyjątkiem SKO, organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych) - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie),
• w stosunku do organów państwowych, innych niż powyżej - odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania,
• w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji, a w razie braku takiego organu - Prezes Rady Ministrów lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.
ROZDZIAŁ IV. Właściwość organów (art. 19-23).
Organy administracji publicznej przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej.
Właściwość rzeczowa - ustalana według przepisów o zakresie jej działania.
Właściwość miejscowa - ustala się:
• w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na obszarze którego znajduje się większa część nieruchomości,
• w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład jest, był lub ma być prowadzony,
• w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu według miejsca
ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju,
• jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany powyżej, sprawa należy do organu właściwego dla miejsca, w którym nastąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postępowania, albo w razie braku ustalenia takiego miejsca - do organu właściwego dla obszaru dzielnicy Śródmieście w m. st. Warszawie.
Spory o właściwość rozstrzygają:
• miedzy organami jednostek samorządu terytorialnego - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - sąd administracyjny,
• między kierownikami służb, inspekcji i straży administracji zespolonej tego samego powiatu, działających w imieniu własnym lub w imieniu starosty - starosta,
• między organami administracji zespolonej w jednym województwie - wojewoda,
• miedzy organami jednostek samorządu terytorialnego w różnych województwach w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej — minister
właściwy do spraw administracji publicznej,
• między wojewodami oraz organami administracji zespolonej w różnych województwach — minister właściwy do spraw administracji publicznej,
• między wojewodą a organami administracji niezespolonej - minister właściwy do spraw administracji publicznej po porozumieniu z organem sprawującym nadzór nad organem pozostającym w sporze z wojewodą,
• między organami administracji publicznej innymi niż wymienione wyżej - wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku takiego organu - minister właściwy do spraw administracji publicznej,
• między organami administracji publicznej, gdy jednym z nich jest minister - Prezes Rady Ministrów
Z wnioskiem o rozpatrzenie sporu przez sąd administracyjny może wystąpić:
• strona,
• organ jednostki samorządu terytorialnego lub inny organ administracji publicznej, pozostający w sporze,
• minister właściwy do spraw administracji publicznej,
• minister właściwy do spraw sprawiedliwości, Prokurator Generalny,
• Rzecznik Praw Obywatelskich
Do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ administracji publicznej, na obszarze którego wynikła sprawa, podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywateli i zawiadomi o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu.
ROZDZIAŁ V. Wyłączenie pracownika oraz organu ( art.24-26).
Pracownik podlega wyłączeniu w postępowaniu w sprawie:
1. w której jest stroną, albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa i obowiązki,
2. swego małżonka albo krewnych i powinowatych do drugiego stopnia*, 3. osoby związanej z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli*,
4. w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób wymienionych powyżej, 5. w której brał udział w niższej instancji w wydaniu zaskarżonej decyzji,
6. z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne,
7. w które jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej.
• - wyłączenie także po ustaniu.
Pracownika wyłącza bezpośredni przełożony:
a) na żądanie pracownika, b) na żądanie strony, c) z urzędu.
Wyłączony pracownik podejmuje tylko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub ważny interes stron.
Organ podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy dotyczącej interesów majątkowych:
I. jego kierownika lub jego małżonka, krewnych i powinowatych do drugiego
stopnia oraz osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli - wtedy sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad organem załatwiającym sprawę,
II. osoby zajmującej stanowisko kierownicze w organie bezpośrednio wyższego stopnia lub jego małżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli - wtedy sprawę załatwia organ wyższego stopnia nad organem, w którym osoba wymieniona zajmuje stanowisko kierownicze.
ROZDZIAŁ VI. Strona (art. 28-34).
Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
• osoba fizyczna,
• osoba prawna,
• jednostki nie posiadające osobowości prawnej np. państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne.
Osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swych ustawowych przedstawicieli.
Strony nie będące osobami fizycznymi działają przez swych statutowych lub ustawowych przedstawicieli.
• następcy prawni - w sprawach dotyczących praw zbywalnych lub dziedzicznych w razie zbycia prawa lub śmierci strony w toku postępowania,
• osoby sprawujące zarząd majątkiem masy spadkowej lub, w razie braku, kurator wyznaczony przez sąd na wniosek organu administracji publicznej - w sprawach dotyczących spadków nie objętych.
Strona może działać przez PEŁNOMOCNIKA (osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych, z pełnomocnictwem udzielonym na piśmie lub zgłoszonym do protokołu), chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Urzędowo poświadczone pełnomocnictwo dołącza się do akt sprawy.
W sprawach mniejszej wagi organ administracji publicznej może nie żądać pełnomocnictwa, jeśli pełnomocnikiem jest członek najbliższej rodziny lub domownik stały, a nie ma
wątpliwości co do istnienia i zakresu upoważnienia do występowania w im imieniu strony.
Organ administracji publicznej wystąpi do sądu z wnioskiem o wyznaczenie przedstawiciela dla osoby nieobecnej lub niezdolnej do czynności prawnych, i ile przedstawiciel nie został już wyznaczony (niekiedy może wyznaczyć tego przedstawiciela sam - czasowo).
ROZDZIAŁ VII. Załatwianie spraw (art.35-38).
Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.
• sprawy, które można rozpatrzyć w oparciu o dowody przedstawione przez stronę lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi - niezwłocznie.
• sprawy wymagające postępowania wyjaśniającego - do 1 miesiąca,
• sprawy szczególnie skomplikowane - do 2 miesięcy,
• postępowanie odwoławcze - do 1 miesiąca.
Do tych terminów nie wlicza się:
• czasu dla dokonania określonych czynności,
• okresów zawieszenia postępowania,
• okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu...
... o czym organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin załatwienia sprawy. Gdy nie dotrzymano w ten sposób wyznaczonych terminów służy zażalenie do organu wyższego stopnia - wtedy wyznacza się dodatkowy termin załatwienia sprawy, a w razie potrzeby podejmuje się środki mające zapobiec takim sytuacjom w przyszłości (pracownik, który nic dopełnił terminów, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej).
ROZDZIAŁ VIII. Doręczenia (art.39-49)
• organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy,
• pisma doręcza się stronie / wszystkim stronom (lub przedstawicielowi, lub pełnomocnikowi),
• należy zawiadomić organ o każdorazowej zmianie adresu (jeżeli się to zaniedba, doręczenie na nieaktualny adres ma skutek prawny).
Osobom fizycznym dostarcza się pisma:
• w mieszkaniu lub miejscu pracy,
• w lokalu organu administracji publicznej,
• tam, gdzie się adresata zastanie ( gdy nie ma innej możliwości).
Gdy adresat jest nieobecny pisma doręcza się, za pokwitowaniem,
• dorosłemu domownikowi, [sąsiadowi lub dozorcy domu - o czym zawiadamia się adresata umieszczając zawiadomienie w skrzynce na korespondencję lub, gdy to nie jest możliwe w drzwiach mieszkania], jeżeli osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.
Gdy powyższe metody zawodzą- pismo składa się w urzędzie pocztowym lub w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym umieszcza się w skrzynce na korespondencję lub w drzwiach (a także w biurze, w miejscy widocznym na nieruchomości).
Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do odbioru pism (potwierdzenie ze wskazaniem daty).
Jeżeli odmowa potwierdzenia odbioru - doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo i przyczynę braku jej podpisu.
Jeżeli adresat odmawia przyjęcia - pismo zwraca się do nadawcy z adnotacją o odmowie jego przyjęcia i datę odmowy. Pismo wraz z adnotacja włącza się do akt sprawy. W tym
przypadku uznaje się, że pismo doręczone zostało w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.
Pisma skierowane do osoby nie znanej z miejsca pobytu, dla których sąd nie wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu.
Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania - wtedy uważa się doręczenia za dokonane po upływie 14 dni od dnia publicznego ogłoszenia.
ROZDZIAŁ IX. Wezwania (art.50-56).
Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędniczych.
Organ jest obowiązany dołożyć wszelkich starań aby zadośćuczynienie wezwaniu nie było uciążliwe.
Jeżeli z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, osoba wezwana nie może się stawić - można ją przesłuchać w miejscu jej pobytu.
Przesłuchanie osoby zamieszkałej poza gminą, w której znajduje się organ prowadzący, odbywa się w gminie jego zamieszkania (chyba,że sprawa wymaga osobistego stawiennictwa) W wezwaniu należy wskazać:
• nazwę i adres organu wzywającego,
• imię i nazwisko wzywanego,
• w jakiej sprawie i w jakim charakterze oraz w jakim celu zostaje wezwany,
• czy wezwany powinien stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie,
• termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika,
• skutki prawne nie zastosowania się do wezwania,
+ podpis pracownika organu wzywającego (imię, nazwisko, stanowisko służbowe).
W sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać również telegraficznie lub telefonicznie albo przy użyciu innych środków łączności.
Art.56. - koszty podróży, koszty osobistego stawiennictwa
ROZDZIAŁ X. Terminy (art. 57-60).
Jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczani terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło.
W razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na prośbę zainteresowanego, jeśli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy (—»ma na to 7 dni). Jednocześnie należy dopełnić czynności, dla której określony był termin. Przywrócenie terminu do złożenia prośby jest niedopuszczalne.
O przywróceniu terminu postanawia właściwy organ administracji publicznej.
Od postanowienia o odmowie przywrócenia terminu służy zażalenie.
DZIAŁ II. Postępowanie.
ROZDZIAŁ I. Wszczęcie postępowania (art. 61-66).
Postępowanie administracyjne wszczyna się na wniosek strony lub z urzędu.
Organ administracji może ze względu na szczególny interes strony wszcząć z urzędu postępowanie także w sprawie, w której przepis prawa wymaga wniosku strony. Organ obowiązany jest uzyskać na to zgodę strony w toku postępowania, a w razie nie uzyskania zgody - postępowanie umorzyć.
Datą wszczęcia postępowania na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej.
O wszczęciu postępowania z urzędu lub na wniosek jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie.
Gdy ten sam stan faktyczny i ta sama podstawa prawna, przed tym samym organem - można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony.
Podania [żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia] - mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej a także ustnie do protokołu.
Podanie powinno zawierać co najmniej:
• wskazanie osoby, od której pochodzi,
• jej adres,
• żądanie oraz powinno czynić zadość innym szczególnym wymaganiom + podpis Organ administracji publicznej zobowiązany jest do potwierdzenia wniesienia podania, jeżeli wnoszący je tego żąda.
Jeśli nie ma adresu i nie można go ustalić - podanie bez rozpatrzenia. Jeśli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.
Jeżeli podanie wniesiono do niewłaściwego organu —> organ powinien niezwłocznie przekazać je organowi właściwemu, zawiadamiając o tym wnoszącego podanie (jest ono uważane za wniesione w terminie to organu właściwego).
Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw podlegających załatwieniu przez różne organy —>
organ, do którego wniesiono podanie, rozpatruje tą część sprawy, która należy do jego właściwości. Równocześnie zawiadamia wnoszącego podanie, że w sprawach innych powinien wnieść odrębne podanie do właściwego (jeżeli zostanie ono złożone w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się, że zostało wniesione w dniu wniesienia pierwszego podania).—>gdy nie można ustalić organu właściwego lub gdy z treści podania wynika, że właściwym w sprawie jest sąd — organ zwraca je wnoszącemu z odpowiednim pouczeniem.
ROZDZIAŁ II. Protokoły i adnotacje (art. 67-72).
Organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania, mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.
W szczególności sporządza się protokół:
• przyjęcia wniesionego ustnie podania,
• przesłuchania strony, świadka i biegłego,
• oględzin i ekspertyz dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu,
• rozprawy,
• ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia
Protokół - kto, kiedy, gdzie, i jakich czynności dokonał, - kto i w jakim charakterze był przy tym obecny,
co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono, - jakie uwagi zgłosiły obecne strony.
Protokół odczytuje się wszystkim obecnym osobom, biorącym udział w czynności urzędowej
—► podpisują protokół,
—* odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.
Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania [—>• zeznanie w języku obcym, należy podać w
przekładzie na język polski oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu;
tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania].
Skreśleń i poprawek dokonuje się tak, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne [ powinny być stwierdzone przed podpisaniem protokołu].
Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które mają znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał czynności.
ROZDZIAŁ III. Udostępnianie akt (art. 73-74).
W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądania akt sprawy [ chyba że tajemnica państwowa lub ważny interes państwowy] oraz sporządzanie z nich odpisów i notatek + uwierzytelnienie.
I
Gdy odmowa [ postanowienie] -->zażalenie
ROZDZIAŁ IV. Dowody (art.75-88).
Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględzin.
Organ administracji publicznej jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy.
Postanowienie o przeprowadzeniu dowodu może być w każdej chwili zmienione, uchylone lub uzupełnione.
Fakty powszechnie znane oraz znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu należy zakomunikować stronie.
Żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeśli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy [ nie gdy dotyczy to okoliczności już stwierdzonych, chyba że mają znaczenie dla sprawy].
Strona powinna być zawiadomiona miejscu i terminie ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na 7 dni przed terminem. Strona ma prawo przy tym być, zadawać pytania oraz składać wyjaśnienia.
Organ administracji publicznej na podstawie całokształtu materiału dowodowego ocenia, czy dana okoliczność została udowodniona.
Okoliczność faktyczna jest udowodniona—> gdy strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów.
Świadkami nie mogą być:
• osoby nie zdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń,
• osoby obowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy,
• duchowni, co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi.
Nikt nie może odmówić zeznania w charakterze świadka, z wyjątkiem:
• małżonka strony*,
• wstępnych, zstępnych i rodzeństwa strony oraz powinowatych do pierwszego stopnia,
• osób pozostających ze stroną w stosunku przysposobienia, opieki bądź kurateli*.
*- także po ustaniu.
Świadek może odmówić odpowiedzi na pytanie, gdy odpowiedz mogłaby narazić jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową, albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania obowiązku prawnie chronionej tajemnicy zawodowej - świadka należy przed rozpoczęciem przesłuchania powiadomić o jego prawach a
także o konsekwencjach fałszywych zeznań.
Gdy w sprawie wymagane są wiadomości specjalne, organ administracji publicznej może zwrócić się do biegłego o wydanie opinii [—►wyłączeni biegłego gdy spokrewniony ze stroną].
Organ administracji publicznej może w razie potrzeby przeprowadzić oględziny.
Nie zgłoszenie się lub odmówienie zeznań bez uzasadnionej przyczyny [ponownie] —►
grzywna 50 zł [200 zł] w drodze postanowienia —>• zażalenie w ciągu 7 dni —> zażalenie.
ROZDZIAŁ V. Rozprawa (art. 89-96).
Organ administracji publicznej przeprowadzi w toku postępowania rozprawę w każdym przypadku, gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis prawa.
• gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron,
• gdy jest potrzeba dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków, biegłych albo w drodze oględzin.
Przed rozprawą podejmuje się kroki niezbędne do jej przeprowadzenia, wzywa się: —
►strony do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów i do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez przedstawicieli albo pełnomocników, —
►świadków i biegłych do stawienia się na rozprawę.
W wezwaniu na rozprawę, którego dokonuje się na piśmie, określa się termin, miejsce i przedmiot rozprawy.
Gdy zachodzi prawdopodobieństwo, że oprócz wezwanych stron, mogą być jeszcze w sprawie inne strony, nie znane organowi administracji publicznej, należy ponadto o terminie, miejscu i przedmiocie rozprawy ogłosić w drodze obwieszczeń albo w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości.
Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiło przynajmniej na 7 dni przed rozprawą.
Nieobecność na rozprawie stron należycie wezwanych na rozprawę nie stanowi przeszkody do jej przeprowadzenia.
—>odroczenie, gdy nieprawidłowości w sposobie wezwania stron, przeszkody nie do przezwyciężenia, inna ważna przyczyna.
Na rozprawie strony mogą składać wyjaśnienia, zgłaszać żądania, propozycje i zarzuty oraz przedstawiać dowody na ich poparcie. Ponadto strony mogą wypowiadać sie co do wyników postępowania dowodowego.
Za niewłaściwe zachowanie w czasie rozprawy, po ostrzeżeniu - grzywna 100 zł.
ROZDZIAŁ VI. Zawieszenie postępowania (art.97-102).
Organ administracji publicznej zawiesza postępowanie:
• w razie śmierci strony lub jednej ze stron, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony do udziału w postępowaniu a nie można umorzyć postępowania,
• w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony,
• w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności do czynności prawnych,
• gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.
przyczyny ustąpiły organ podejmuje postępowanie z urzędu lub na wniosek strony.
Zawieszenie postępowania na wniosek strony [która wszczęła postępowanie] - na 3 lata, gdy zgadzają się na to pozostałe strony i nie zagraża to interesowi społecznemu.
Jeśli w okresie 3 lat od zawieszenia postępowania, żadna ze stron nie zwróciła się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.
O postanowieniu w sprawie zawieszenia postępowania organ administracji publicznej zawiadamia strony.
Na postanowienie w sprawie zawieszenia postępowania stronie służy zażalenie.
ROZDZIAŁ VII. Decyzje (art. 104-113).
Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej.
DECYZJE rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę.
Gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.
Zajęcie stanowiska przez organ [ następuje w drodze postanowienia na które służy zażalenie], do którego się o to zwrócono, powinno się odbyć niezwłocznie ale nie dłużej niż 14 dni.
Decyzja powinna zawierać:
• oznaczenie organu administracji publicznej,
• datę wydania,
• oznaczenie strony lub stron,
• powołanie podstawy prawnej,
• rozstrzygnięcie,
• uzasadnienie faktyczne i prawne,
• pouczenie,
• czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,
• podpis z podaniem imienia, nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.
Uzasadnienie faktyczne powinno zawierać:
• wskazanie faktów, które organ uznał za uzasadnione,
• dowodów na których się oparł,
• przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej.
Uzasadnienie prawne:
• wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.
Decyzji, od których służy odwołanie, można nadać rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla
zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes stron.
Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronom zażalenie.
DECYZJE DORĘCZA SIĘ STRONOM NA PIŚMIE.
Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, i ile kodeks nie stanowi inaczej.
Strona może w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji zażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia w stosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego albo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach.
ROZDZIAŁ VIII. Ugoda (art. 114-122).
W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawierać ugodę [tylko co czasu wydania przez organ decyzji] jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.
Postępowanie zostanie zawieszone jeżeli strony zgodne oświadczenia woli o zamiarze zawarcia ugody. Gdy jedna ze stron zmieni decyzję - organ załatwia sprawę w drodze decyzji.
Ugodę sporządza się w formie pisemnej i powinna zawierać:
• oznaczenie organu przed którym została zawarta,
• datę sporządzenia,
• oznaczenie stron,
• przedmiot i treść ugody,
• wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu,
• podpisy stron i podpis pracownika organu, upoważnionego do sporządzania ugody.
+ do akt sprawy protokół o zawarciu ugody podpisany przez osobę upoważnioną do sporządzania ugody.
Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ przed którym została zawarta.
Organ odmówi zatwierdzenia umowy zawartej z naruszeniem prawa, nie uwzględniającej opinii organu albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron.
Zatwierdzenie lub odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodze postanowienia [w ciągu 7 dni od zawarcia ugody] na które służy zażalenie.
ROZDZIAŁ IX. Postanowienia (art. 123-126).
W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje POSTANOWIENIA.
POSTANOWIENIA dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy.
Postanowienie powinno zawierać:
• oznaczenie organu administracji publicznej,
• datę jego wydania,
• oznaczenie strony lub stron biorących udział w postępowaniu,
• powołanie podstawy prawnej,
• rozstrzygnięcie,
• pouczenie,
• czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego,
• podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania.
+ uzasadnienie faktyczne i prawne - gdy służy na nie zażalenie i skarga do sądu
administracyjnego [wtedy postanowienie doręcza się na piśmie] lub gdy zostało wydane na skutek zażalenia na postanowienie.
ROZDZIAŁ X. Odwołania (art. 127-140).
Od decyzji wydanej w pierwszej instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji.
Właściwy do rozpatrzenia odwołania jest organ administracji publicznej wyższego stopnia.
Od decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra lub samorządowe kolegium odwoławcze nie służy odwołanie, jednakże strona niezadowolona z decyzji może zwrócić się do tego organu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy; do wniosku tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.
Odwołanie nie wymaga szczególnego uzasadnienia.
Odwołanie wnosi się w terminie do 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie, do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organy, który decyzję wydał.
Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu a wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie, chyba że nadano jej rygor natychmiastowej wykonalności lub gdy natychmiastowa wykonalność jest nadana na mocy ustawy czy jest zgodna z
żądaniem wszystkich stron.
O wniesieniu odwołania organ zawiadamia strony.
Jeżeli odwołanie wniosły wszystkie strony [lub jedna a pozostałe wyrażają na to zgodę], a organ, który wydał decyzję, uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni zaskarżaną decyzję.
Od nowe decyzji służą stronom odwołania.
Organ, który wydał decyzję jest zobowiązany przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy, organowi odwoławczemu w ciągu 7 dni [ chyba, że wyda nową decyzję].
1. Organ odwoławczy stwierdza niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania - ostatecznie.
2. Organ odwoławczy może wstrzymać natychmiastowe wykonanie - w uzasadnionych przypadkach.
3. organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić prowadzenie tego postępowania organowi, który decyzję wydał.
4. Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:
• Utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję,
• Uchyla zaskarżoną decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy bądź uchylając tę decyzję umarza postępowanie w pierwszej instancji,
• Umarza postępowanie odwoławcze.
—» może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego i wskazuje okoliczności jaki należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy
WYJĄTEK Jednostki Samorządu Terytorialnego
Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że rażąco narusza prawo lub interes społeczny.
ROZDZIAŁ XI. Zażalenia (art. 141-144).
Na wydane w toku postępowania postanowienia służy stronie zażalenie [ 7 dni od daty otrzymania postanowienia].
Postanowienie na które nie służy zażalenie można zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji.
Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia [ chyba, że tak postanowi organ].
ROZDZIAŁ XII. Wznowienie postępowania (art. 145-153).
W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:
1. Dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe,
2. Decyzja wydana zastała w wyniku przestępstwa,
3. Decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracyjny, który podlega wyłączeniu,
4. Strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu,
5. Wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nie znane organowi, który wydał decyzję, 6. Decyzja wydana została bez wymaganego prawem stanowiska innego organu, 7. Zagadnienie wstępne zastało rozstrzygnięte przez, właściwy organ lub sąd odmiennie
od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji,
8. Decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które następnie zostało uchylone.
Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony.
Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do 1 miesiąca od ujawnieniu się okoliczności stanowiących podstawę do wznowienia postępowania do organu, który decyzję wydał.
Wznowienie postępowania następuje na drodze postanowienia.
Odmowa wznowienia postępowania następuje w drodze decyzji.
Organ może:
• Odmówić uchylenia decyzji dotychczasowej, gdy nie widzi podstaw do takiego uchylenia,
• Uchylić dotychczasową decyzję i wydaje nową decyzję rozstrzygającą! istocie sprawy.
ROZDZIAŁ XIII. Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji (art. 154-163).
Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1. wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości [10 lat lub nieodwracalne skutki],
2. wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
3. dotyczy spraw już poprzednio rozstrzygniętych inną decyzją ostateczną [ 10 lat lub nieodwracalne skutki],
4. została skierowana do osoby nie będącej stroną w postępowaniu [ 10 lat lub nieodwracalne skutki],
5. była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakterze trwały, 6. w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
7. zawiera wadę powodującąjej nieważność [ 10 lat lub nieodwracalne skutki].
Nieważność decyzji stwierdza organ wyższy w stosunku do tego, który wydał decyzję.
Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności organ wszczyna z urzędu lub na żądanie strony.
Odmowa wszczęcia postępowania o unieważnienie decyzji - decyzja.
Rozstrzygnięcie w sprawie unieważnienia decyzji - decyzja.
Wygaśnięcie decyzji: —> [uchylenie] - decyzja - gdy stała się bezprzedmiotowa,
została wydana zastrzeżeniem dopełnienia przez stronę określonego warunku a strona nic dopełniła tego warunku
DZIAŁ III. Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych.
(art. 164-181).
Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy wynikające z przepisów o ubezpieczeniu społecznym, o zaopatrzeniach emerytalnych i rentowych, o funduszu
alimentacyjnym, a także sprawy wynikające z przepisów o innych świadczeniach wypłacanych z funduszów przeznaczonych na ubezpieczenia społeczne.
DZIAŁ IV. Udział prokuratora (art. 182-189).
Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracji publicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.
Ma prawo:
• uczestniczyć w każdej fazie postępowania,
• wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej - rozpatrywany w terminie do 30 dni,
DZIAŁ V. Rozstrzyganie sporów o właściwość między organami administracji publicznej a sądami powszechnymi (art. 190-195).
Spory o właściwość między organami administracji publicznej a sądami rozstrzyga KOLEGIUM KOMPETENCYJNE przy Sądzie Najwyższym.
Kolegium kompetencyjne:
• trzej sędziowie Sądu Najwyższego [ wyznacza ich Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego każdorazowo po wniesieniu sprawy] oraz przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości i ministra zainteresowanego ze względu na przedmiot sprawy [ ministrowie mają 7 dni od daty zawiadomienia z Sądu Najwyższego].
W rozprawie o rozstrzygnięcie sporów o właściwość bierze udział Prokurator Generalny, strona oraz przedstawiciel organu administracji publicznej - wszyscy mają prawo składania wyjaśnień i zgłaszania wniosków. Nieobecność którejkolwiek ze stron nie wstrzymuje rozprawy.
Rozstrzygnięcia Kolegium Kompetencyjnego nie podlega zaskarżeniu.
DZIAŁ VI. (skreślony)
DZIAŁ VII. Wydawanie zaświadczeń (art. 217-220).
Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenia na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie wydaje się [ w terminie do 7 dni], jeżeli:
• urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,
• osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny z urzędowym potwierdzeniem określonych faktów lub stanu prawnego.
Odmowa wydania zaświadczenia - postanowienia, na które przysługuje zażalenie.
DZIAŁ VIII. Skargi i wnioski (art. 221-260).
ROZDZIAŁ I. Postanowienia ogólne (art.221-226).
Prawo składania petycji, skarg i wniosków.
O tym czy pismo jest skargą czy wnioskiem decyduje treść a nie forma zewnętrzna.
ROZDZIAŁ II. Skargi (art. 227-240).
Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw
[do 1 miesiąca].
O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się skarżącego.
Zawiadomienie w jaki spoób skarga została załatwiona powinno zawierać:
• oznaczenie organu od jakiego pochodzi,
• wskazaniw, w jakisposób skarga została załatwiona,
• podpis, ze wskazaniem imienia i anzwiska oraz stanowiska służbowego osoby uprawnionej do załatwienia skargi [ oprócz MON]
Gdy odmowa załatwienia skargi - uzasadnienie faktyczne i prawne.
ROZDZTAŁ III. Wnioski (art. 241-247).
Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.
ROZDZIAŁ IV. Udział prasy i organizacji społecznych (art. 248-252).
ROZDZIAŁ V. Przyjmowanie skarg i wniosków (art. 253-256).
Organy są zobowiązane do przyjmowania obywateli w sprawach skarg i wniosków w ustalonych przez siebie dniach i godzinach - co najmniej raz w tygodniu, co najmniej raz po godzinach pracy - informacja o tym powinna być wywieszona w widocznym miejscu.
