tycznego o nazwie Guardian.Do pro-dukcji papierusyntetycznego stosuje
siępolimerytakie jak: polistyren,po
li-etylen, polipropylen czy poliamid. Skład oraz technologiawykonywania papieru syntetycznego stanowią ta -jem n icęwytwórni.Papiersyntetyczny na bazie polimerówma właściwości
obce papieromwłóknistym.Chodzi tu
przede wszystkim o odporność na
czynniki:
• mechaniczne - wielokrotne zgięcie, przedarcie,naderwanie,roz -ciąganie, ści eraniepowierzchni;
merowe banknoty australijskieoróż
nych nominałach pod kątem wyboru optymalnej metody ujawniania śla
dów linii papilarnychnatego rodzaju
powierzchniach[1].
Australiajest prekursorem w dz
ie-dzinie polimerowych banknotów.
Obecnie banki centralne ok. 24
państwzdecydowały sięna wprowa-dzenie do obiegu banknotów pol
ime-rowych,wśród nich są m.in.:R umu-nia, IrlandiaPółnocna, Chiny i Brazy-lia.Wykonawcąniektórych znich jest
wytwórnia australijska.
lijskich[1]. Przebieg badań
Do badań użyto banknotów au-stralijskicho nominałach 5 i 10 do
la-rów,atakżebanknotówrumuńskich. Metodą FTIR ustalono, że banknoty
australijskie wykonano na bazie wy
-sokiej klasy polipropylenu. Podłoż a banknotów odznaczają się swoistą, niepowtarzalną faktu rą z charaktery-stycznym elementem, tzw. przeżre
czystymoknem (ryc.1-3).W miejscu
Ryc.1. Banknotaustralijski onominale10 dolarówwświetlebiałym Fig. 1. Australiandol/arbanknoteviewea in whitelight
Ryc. 2. Banknotaustralijskio nominale5dolarówwśw i etle białym FIg. 2.AustraJiandol/arbanknote vteweain white light
Ryc.3.•Przeźroczysteokna"trzech banknotówsfotografowanena białymtle
Fig.3.•Transparentwindows·olthreebanknotesphotographedon white background
ARO
• atmosferyczne i bio
lo-giczne- wilgoć, światło,
dzia-łaniebakterii;
• zabrudzeniaitłuszcze. Więcej informacji na temat banknotów polimerowych, ich budowy i rodzaju
zabezpie-czeń możnaznaleźć w artyku-le U.Konarowskiej[2J.Wsiąkli wość papieru syntetycznego niedorównujewsi ąkliwości pa-pierów pochodzenia rośli n n eg o
przypomina powierzchn ię s emiporo-watą. Wzakresieujawniania śladów
60
Ponieważw ZK i ChS ABW z
acho-dziła konieczność ujawnianiaśladów
linii papilarnych na banknotach pe
li-tym występuje czysty polimer stanowiący jedno z
zabezpie-czeń banknotu (ryc. 3). Oglę
dziny w świetle 350 nm oraz 450 nmujawniły znikomą ilość zabezpieczeń wykazujących luminescencję, zwłaszcza na banknotach australijskich (ryc.
4-6).
Na wybranychfragmentach
banknotów pozostawiono
po-towo-tłuszczowe kontrolne ślady trzech palców: wskaz ującego, środ
kowego i serdecznego. Banknoty
Z PRAKTYKI
Ryc.4. Banknotaustralijski onominale10dolarówwświetle350om - filtr oględzi nowy475 nm
Fig. 4. Austrafiandol/arbanknoteviewedin 350 nmlighlwith 475nmfilter
Ryc.5. Banknot australijskiO nominale5 dolarówwświetle350 nm- liltr
oglęclzinowy385om
Fig.5.Australiandollar banknote viewedin350nm lighlwith385 nmfi/ -ter
Ayc.6.Banknotrumuńskio nominale2000leiwświetle450 nm- filtroględzino
wy550om
Fig.6.Roman/im 2000 Lei banknote viewedin 450nmlight with550 nmfi/tar
włożono do kopertyipo
-zostawiono na okres od
1do7 dni.Następniep o-stępowano zgodnie ze schematem przedstawio
-nym na ryc.7
(wzorowa-nym na procedurze
za-proponowanej przez b
a-daczy australijskich [1]),
rezygn uj ąc z metody
VMO (metalizacja próż
niowa) ze względu na
brak warunków techn
icz-nych. Zastosowano
8.inknOfYpołimero_IleI.1d~mi linip.jpiUrnycłl
l
l
l
l
Proszki' fIuort'sc::eocyjne
C~no.d: ~n CwnOołłuyun C~n o":ryl.ł n
AC{ Ll·601lIN
ACEu-eorceee komor.!pró.tniow.l komorlprom iow.ł komor.lprożniow.l eWA8-41850 eWA 8-498 50
l
l
1
Prmletfluorescencyjny B,jrwnik ,,~. Arom' bkYełlow40l
l
Wymyw,jnle Wymyw.łnieb,jrwnł k.ł promu ,jlkoholem etylowym deteraenten1
,,~.@
sa::Y@IIow10 ~Y eaow 1ORyc. 7.Schematpostępowaniaz polimerowymibanknotamitestowymiulytymidoprób ujawnianiaśta
dówliniipapilarnych
Fig. 7.Flowchartdemonstratingprocedureotexaminingpotymertest banknotesused fordeveloping of fingerma rks
PROBLEMY KRYMINAUSTYKJ253106
proszki magnetyczne flu
-orescencyjne,polimeryza
-cjęcyjanoakrylanuiba
rw-nikifluorescencyjne.
00 badań użyto prosz-ków magnetycznych flu-orescencyjnych firmy ACE z USA: LL601 i LL603 oraz proszków magnetycznych fluorescencyjnych firmy BVOA z Holandii:B-47850 i B-47950. Część śladów ujawnionych proszkami
przenoszono naczarną
fo-lię żelatynowąB-1100 firmy BVOA. Polimeryzację cyjanoakrylanu
przeprowadzano w komorzepróżnio
wej Vacu-Print Long Chamber firmy
Coleman z USA. Użyto folii cyjan
0-akrylowej Hard Evidencefirmy
Locti-te z USA. Po cyjanoakrylanie ślady
barwiono Adroksem, Basic Yellow40
oraz safraniną (BVOA). Użyto
rów-nież rodaminy 6G. 00 usuwania
proszków daktyloskopijnych użyto
rozcie ńczoneg o roztworu ludwika
wciepłej wodzie.Barwniki
wymywa-no alkoholem etylowym.
00 wizualizacjiśladów użyto świa
tła lasera argonowego orazoświetla
cza Multikołor 10Xe z odpowiednimi
fiłtrami oględzinowymi. Pomiędzy
po-szczególnymi procedurami
ujawnia-jącymi wykonywano rejestracje śla dówmetodą cyfrową,stosującaparat
Canon 3000 z obiektywem Canon
Macro Lens EF100 mm.
scencyjny proszek B-47950 firmy BVDA (ryc. 8, 9, 10, 12). Ślady
szek wc h o d z i ł w strukturę po-wierzchni banknotu.
W przypadku barwników Ardrox i Basic Yellow40 tylkoślady
ujawnia-Ryc. 8.Śladyjednodniowe na banknocieaustralijskim onominale 5do la-rówujawnione proszkiem8VDA8-47950 (350nm- filtr530 nm)
Fig.8.One-dev-otatinger impressionson5Australiandollars notesde
velo-ped with BVOA 8·4795 0powder(35 0 nm, 520nm filter)
Ryc.9.Śladyzryc.8przeniesionenafolię żelatynowąBVDA (35 0 nm
-filtr475nm)
Fig. 9.FingermarkstromFig.8Iifted on BVDA gelatine (350 nm,475nm
filter)
Ryc.10.Śladtrzydniowy na banknocieaust
ralij-skim o nominale10 dolarówujawnionyproszkiem
BVDA 8-47950 po cyjanoakrylanie (350nm- fiftr 530nm)
Fig. 10.Three-day-o/dtingermark on 10 Austra-lian banknote deve/opedwith 8VOA 8-47950 stter eyanoaery/ate tuming(35 0 nm,539nm fi
/-ter)
62
Ryc. 11.Śladz ryc. 10ujawniony Arorokse mpo
wcześn iejszymusun i ęciuproszku(350nm- filtr 475nm)
Fig. 11.Fingermarkfrom Fig.10aevetooeawith Ardroxfollowingromovetot powder(350 nm,475 nm)
Ryc.12.Śladsiedmiodniowyna banknocie ru
-muńskimujawnionyproszkiemBVDA B-47950po cyjanoakrylanie(350nm- filtr530nm)
Fig. 12.Se ven-day -o/d markon Romanianb ank-noteaevetooedwith BVOA B-47950afterc
ysno-aery/atefuming(350 nm, 530 nmfilter)
Z PRAKTYKI
Ryc. 13.Śladtrzydniowyujawn iony na
banknocieaustralijskim 10 dol.zapomocą
cyjanoakryJanu(światlobiale)
Fig. 13.Three -day-oldmark on 10 Australian banknote developed with cyanoacryfate (viewed
inwhite light)
ne W "przeźroczystym oknie", czyli
w obszarze czystego polimeru,wyka
-zywały dobrą czytelność (ryc. 17,
Ryc. 16.Śladz ryc.15 ujawnionysafraninąpo wymyciu Basic venow40 (505nm- filtr550 nm) Fig. 16.Mark trom Fig. 15 developed with saph-ranine tollowing washing ott BasicYel/o w 40 (505 nm,550 nm filter)
PROBLEMY KRYMINALISTYKI253/06
Ryc.14. Siad z ryc.13ujawniony Aroroksem po cyjanoakrylanie(350 nm- filtr475nm)
Fig.14.Mark tromFig. 13developed with Ardrox following cyanoacrylate fuming (350 nm,475nm (ifter)
Ryc.17.Siad trzydniowyujawnionyArdroksem
po cyjanoakry!aniew"przeźroczystymoknie" banknot urumuńskiego(3 50nm- filtr475nm)
Fig.17. Three-day-oldmark developed with Ar
-droxettercyanoacry!ate tuming in "transparent window" ot Romanian banknote (350 nm, 475nm fifter)
Ryc.19.Śladz ryc.18 ujawnionysafraninąpo wymyciu Basic Vellow40(505nm- filtr550nm) Fig.19.Fingermark trom Fig. 18 developed with saphranine affer washing oft Basic Yel/ow 40 (505 nm,550 nm filter)
Ryc.15.Śladz ryc.14 ujawniony Basic veltow 40po wymyciuArdroksu (450nm- filtr 530 nm )
Fig. 15.Mark trom Fig. 14enhanced with Basic Yellow 40 fol/owing washing ott Ardrox (450 nm
-530nmfilter)
Ry c.16.Śladz ryc.17 ujawniony Basicveuow
40powcześniejszymwymyciu Ardroksu(450nm
- filtr530nm)
Fig.16.FingermarktromFig.17 developed w/th Basic Ye/low40ener washing oft Ardrox (450 nm, 530 nm filter)
Ryc. 20.Śladz ryc.19 ujawniony proszkiem BVDA8-47950po wymyciu safraniny(350nm
-filtr475 nm)
Fig. 20.Fing ermark trom Fig.19 developed with 8VOA B-47950 powder after washing ott saphra-nine (350 nm, 475 nm filter.)
~;
:
:
:
:
::
:
..
: ; : :: • : : : ::; : •: :: :: : : .•:::. •: . . ,i.' j'.
.
.
..
:
:
:
:
:
:
:
::
~
-:~
:
:::
:
..
.
:;
:
:
:
::
::
:;;
. ,
:
;
:
'
,....
'
Z:~
..
,
.
.
•
.
;
,
;
.
.
..
..
..
.
" .
,
. .. ..
.
-q"
~
:u
.
..
:
.
:
n
.
.
<
::
:
y
:/
"
n
:
::
:··:
i
.
}
.o
"
·"
~
·,;!!
~
•• • • : : • . .. : : : j : : ; ;.A
·,
\
"'
.
....
.
·:
·
~~,
:.:.:"I
.:
::
:
:
:
:
:: :
,,
::::
..
:::
:
:
:
'
;
~ i·
~
;
~·" ·
...
..
,
:
'
e
J ~~
"·
~'
·
·S
.
,~
.
~
,, ' :•... .... (-,' Ii'l.
~
'
'"
L"II ' ; . ':: :: ::,::.::' .:
~
.
'
~
~\
""
~{.,.(.
ł'
"
..,...~
i'"'
~
r~
.
'>1' ...
~
.
..
r"
""
~
t
,,,
I
' . ,. ._. 7f." , . ' '" . .;
"~,ł
";
"
..
.
:
~
Jt
.,
,.
...
.
..
..
'
1~
·
.
"..
...
.
s
lj-
:
t:'';
'';' :
J
'
~
'
'
:
.
,..
. .
'~'"
•~
-I,
.._
~
...:L.:".c; '.•'l!f!>
~
;;.;...~
.~
i(.
1l
~
.~
.;.t ;' , " .."_., ''
T~
, " " ', ""
.~'
1
1
.
'
~
.
4
.•
..
,
~
.,.
~
i.~
~
l~
'
..
'
.
'''.;.§
'
.t
' '
.~
~~
...
.
1"
·
;~
·
"'':''11
'1.
'"
U ...... .,'"·s
M: " .,"
··\"''!'<!''''1.1
fJJl
Ryc.22.Śladsiedmiodn.
iowy~
ujawnionyrodaminąi\./
6G po cyjanoakrylanie na banknocierum u ń s ki m(530 nm - filtr 590 nm)Fig. 22.Seven-day-old mark developed with rhodamine6Gafter cyano-acryfate on Roman/an banknote (530 nm, 590 filter)
Ryc.21.Śladsiedmiodniowyujawnionysafraninąpocyianoa kryla nie na banknocierumuńskim(505 nm- filtr 550 nm)
Fig.21.Seven-day-ofdmarkdeveloped with saphranine after cvenoectv
-late fuming on Romanian banknote (505 nm,550 nm)
18). Na pozostałej za-sadniczej części bank-notu barwniki te
bar-dzo słabo
kontrasto-wały ślady, w odróż
nieniu od safraniny (ryc. 16, 19,21). Safra-nina,czy to użyta
bez-pośrednio po
cyjano-akrylanie, czy po wy-myciu Ardroksu i Basic Yeilow 40, bardzo
do-brze uwidaczniała śla
dy linii papilarnych,
również
siedmiodnio-we (ryc. 21).
Procedura wymy-wania roztworem de-tergentu proszków daktyloskopijnych uży
tych po
cyjanoakryla-nie okazała się moż
li-medium do
ujawnia-niaśladówlinii
papi-larnych aniżeli
banknoty papierowe - szczególnie bilety NBP.
szym barwnikiembyła safranina. Na
.przeźroczystyrnoknie" banknotu
wy-kazywała typową fluorescencję, a na
pozostałych częściach banknotu
przypominała absorpcję. Podobny
efektwykazywałarodamina 6G. 4. W zakresie użytych do badań
nominałów banknotów celowym
wydajesięzastosowanie safraniny
bezpośrednio po cyjanoakrylanie.
W przypadku innych nominałów
należy zastosować pozostałe
barwniki w powiązaniu z techniką
płukaniaetanolem.
Tadeusz Sikora Bogdan Drabarek
zdj.:autorzy
BIBLIOGRAFIA
1. FlynnJ" Stoilovic M., Lennard
Ch.: Detection and Enhancement ot
Latent Fingerprintson Polymer Bank-notes: APreliminary Study,,,J .
Foren-sicIdentification" 1999,594/49 (6).
2. Konarowska U.: Polimerowe
banknoty, .Pcliqraflka''2004,nr 8.