Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 559-563
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
JOANNA MAJKOWSKA-GADOMSKA1, BRYGIDA WIERZBICKA1, MACIEJ NOWAK2
PLONOWANIE DZIEWIĘCIU ODMIAN MARCHWI PRZEZNACZONYCH DLA PRZETWÓRSTWA,
UPRAWIANYCH W REJONIE WARMII
Z 1Katedry Ogrodnictwa
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie oraz z 2Tymbark S.A., oddział w Olsztynku
ABSTRACT. The year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot growing. In 2003 the highest yield was abtained from ‘Berjo’ but in 2004 from ‘Florida F1’. Variety ‘Fayette F1’ was characterized by the highest contribution of marketable yield to total yield.
Key words: carrot, cultivar, yield
Wstęp
Marchew (Daucus carota L.) należy do podstawowych gatunków warzyw uprawia- nych w Polsce. Powierzchnia jej uprawy wynosi ponad 33 tys. hektarów i wykazuje tendencję wzrostową (Rocznik statystyczny 2005). Obecnie zwiększa się znaczenie marchwi spożywanej w stanie świeżym oraz jako surowca do produkcji soków, przecie- rów i mrożonek (Lista opisowa odmian 2002).
Celem badań było określenie plonowania dziewięciu odmian marchwi, przeznaczo- nej dla przetwórstwa.
Materiał i metody
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2003-2004, w Ogrodzie Zakładu Dydaktyczno-Doświadczalnego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, metodą losowanych bloków w czterech powtórzeniach.
Przedmiotem badań było dziewięć odmian marchwi, uprawianych na redlinach:
‘Berjo’, ‘Bolero F1’, ‘Canada F1’, ‘Fayette F1’, ‘Florida F1’, ‘Joba’, ‘Karotan’, ‘Kath- mandu F1’, ‘Kazan F1’, przydatnych dla przetwórstwa i do przechowywania.
Rośliny uprawiano w drugim roku po oborniku, na glebie brunatnej, kompleksu żyt- niego dobrego, zawierającej 2,8% próchnicy, o pH 6,7. Niedobór składników mineral- nych w glebie uzupełniono na podstawie analizy chemicznej. Przedplon dla marchwi stanowiły warzywa kapustne. Powierzchnia poletka do zbioru wynosiła 11 m2. Nasiona wysiewano w połowie maja. Rośliny w okresie wegetacji dokarmiano dolistnie wodnym roztworem 0,2-procentowego Ekosolu U. Wszystkie zabiegi agrotechniczne i uprawowe prowadzono zgodnie z zaleceniami dla marchwi. Zbiór wykonywano jednorazowo na przełomie pierwszej i drugiej dekady października, a korzenie sortowano na frakcje zgodnie z obowiązującą normą i wymaganiami jakości handlowej marchwi (Rozporzą- dzenie Komisji (WE) Nr 46/2003). Po zbiorze dokonano pomiaru masy, długości i sze- rokości korzeni, średnicy poziomej rdzenia oraz stosunku średnicy rdzenia do średnicy korzenia. Plon ogólny i handlowy podano w t·ha-1. Obliczono również procentowy udział plonu handlowego w plonie ogólnym.
Wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji. Istotność różnic na po- ziomie α = 0,05 oceniono za pomocą testu Tukeya.
Wyniki i dyskusja
W obu latach badań stwierdzono istotne różnice w masie korzeni poszczególnych odmian marchwi przeznaczonej dla przemysłu (tab. 1). W 2003 roku, który charaktery- zował się lepszymi warunkami klimatycznymi do uprawy marchwi, największą średnią masą korzenia charakteryzowała się marchew odmiany ‘Berjo’ – 205,4 g, a w 2004 roku – ‘Fayette F1’ – 272,1 g. Natomiast najmniejsze korzenie, w obu latach badań, wytworzy- ły rośliny odmiany ‘Karotan’. Korzenie analizowanych odmian marchwi różniły się istotnie długością w 2004 roku, a w 2003 roku – szerokością (tab. 1). Wówczas najdłuż- szą część jadalną wytwarzały rośliny odmiany ‘Joba’ – 24,4 cm, a najkrótszą ‘Fayette F1’ – 19,2 cm. Korzenie odmiany ‘Berjo’, pochodzące z uprawy w 2003 roku, charakte- ryzowały się największą średnicą poziomą, a odmiany ‘Kathmandu F1’ – najmniejszą.
Nie wykazano statystycznie istotnych różnic w średnicy rdzenia w zależności od upra- wianej odmiany. Korzenie badanych odmian charakteryzowały się zbliżonym do wzor- ca stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy korzenia (Lista opisowa odmian 2002).
W pierwszym roku badań najkorzystniejszym stosunkiem średnicy rdzenia do średnicy korzenia charakteryzowała się odmiana ‘Karotan’, a w drugim – ‘Joba’ (ryc. 1).
Wcześniejsze wyniki badań pozwalają stwierdzić, że uzyskanie dużego i dobrego jakościowo plonu korzeni spichrzowych marchwi jest uzależnione od warunków pogo- dowych, prawidłowego wyboru odmiany i metody uprawy (Kołota i Biesiada 2000, Sady i in. 2000, Wierzbicka i in. 2004). Analizowane odmiany odznaczały się dobrym plonem ogólnym, handlowym oraz dużym udziałem plonu handlowego w plonie ogól- nym (tab. 2), co jest zgodne z wcześniej przeprowadzonymi badaniami (Kęsik i in.
2000, Lista opisowa odmian 2002). Omawiane odmiany marchwi różniły się istotnie plonem, co jest zgodne z badaniami Litki (2001). Średnio z dwóch lat badań najwięk- szy plon ogólny uzyskano z uprawy marchwi odmiany ‘Florida F1’, a najmniejszy z odmiany ‘Karotan’, która charakteryzowała się również małym plonem handlowym.
Tabela 1 Biometria korzeni marchwi
Biometry of carrot roots Korzeń – Root Masa korzenia
Root weight
(g) długość – length (cm)
szerokość – width (cm)
Średnica pozioma rdzenia Diameter horizontal
(cm) Odmiana
Cultivar
2003 2004 2003 2004 2003 2004 2003 2004 Berjo
Bolero F1
Canada F1
Fayette F1
Florida F1
Joba Karotan Kathmandu F1
Kazan F1
205,4 168,0 198,2 151,7 178,6 187,0 151,3 169,2 176,5
254,6 175,2 238,7 272,1 264,4 229,3 117,2 224,7 248,1
20,6 19,9 17,2 18,5 20,0 21,9 19,3 21,3 18,4
20,0 21,3 19,4 18,2 23,1 24,4 19,1 24,2 21,9
5,1 4,2 5,3 4,3 4,0 4,4 3,9 3,0 5,2
3,7 4,1 5,0 5,2 4,0 4,3 3,5 4,7 4,8
2,6 1,9 1,9 2,2 1,5 2,1 1,3 1,5 2,0
1,8 2,2 2,6 2,8 2,4 2,0 1,7 2,7 2,4 NIRα = 0,05
LSDα = 0.05
11,8 10,7 n.i.
n.s. 1,7 0,6 n.i.
n.s. n.i.
n.s. n.i.
n.s.
Ryc. 1. Stosunek średnicy rdzenia do średnicy korzenia Fig. 1. Pith diameter to root diameter ratio 0
15 30 45 60 75
Berjo Bolero F1 Canada F1 Fayette F1 Florida F1 Joba Karotan Kathmandu F1 Kazan F1
%
2003 2004
Tabela 2 Plonowanie dziewięciu odmian marchwi
Yielding of nine varieties carrot Plon – Yield
(t·ha-1)
ogólny – total handlowy – marketable
Udział plonu handlowe- go w ogólnym Contribution of market-
able yield to total yield (%)
Odmiana Cultivar
2003 2004 średnio
average 2003 2004 średnio
average 2003 2004 średnio average Berjo
Bolero F1
Canada F1
Fayette F1
Florida F1
Joba Karotan Kathmandu F1
Kazan F1
79,3 66,6 60,3 62,4 67,6 62,9 61,8 63,6 66,6
73,3 71,2 84,4 88,8 86,7 71,1 65,2 72,6 78,9
76,3 68,9 72,4 75,6 77,2 67,0 63,5 68,1 72,8
68,5 52,4 51,2 60,1 52,4 50,9 50,2 53,3 53,5
73,0 70,2 82,1 88,6 85,8 69,8 65,2 72,6 78,6
70,8 61,3 66,7 74,4 69,1 60,4 57,9 63,0 66,1
86,4 78,7 84,9 96,3 77,5 80,9 81,2 83,8 80,3
99,6 99,0 97,3 99,8 99,0 98,2 100,0 100,0 99,6
93,0 88,8 91,1 98,0 88,2 89,5 90,6 91,9 90,0 NIRα = 0,05
LSDα = 0.05
6,6 1,7 n.i.
n.s.
9,7 4,7 n.i.
n.s.
– – –
Największy plon handlowy otrzymano z uprawy odmiany ‘Fayette F1’, której korze- nie spichrzowe charakteryzowały się także największym procentowym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym.
Wnioski
1. Analizowane odmiany marchwi w obu latach różniły się pomiędzy sobą masą, długością i szerokością korzeni oraz plonowaniem.
2. Największym procentowym udziałem plonu handlowego w plonie ogólnym cha- rakteryzowała się odmiana ‘Fayette F1’.
Literatura
Kęsik T., Błażewicz-Woźniak M., Konopiński M. (2000): Wpływ sposobu uprawy roli oraz stosowania roślin okrywowych na wielkość i jakość plonu korzeni marchwi. Zesz. Nauk. AR Krak. 71, 364: 113-116.
Kołota E., Biesiada A. (2000): Wpływ nawożenia dolistnego na plon i jakość korzeni marchwi.
Rocz. AR Pozn. 323. Ogrodn. 31, 1: 331-335.
Lista opisowa odmian. 2002. Rośliny warzywne. Korzeniowe. Strączkowe. (2002). Słupia Wiel- ka: 15-64.
Litka M. (2001): Warzywa korzeniowe marchew jadalna, burak ćwikłowy, seler korzeniowy.
Synteza wyników doświadczeń odmianowych. 2000, Słupia Wielka 1182: 10-38.
Marchew. Wymagania jakości handlowej. Rozporządzenie Komisji (WE) Nr 46/2003. www.
ijhar-s.gov.pl/download/Marchew.
Rocznik Statystyczny (2005). Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. www.stat.gov.pl.
Sady W., Robak J., Wiech K. (2000): Uprawa marchwi. Plantpress sp. zo.o., Kraków: 11-39.
Wierzbicka B., Pierzynowska-Korniak G., Majkowska-Gadomska J. (2004): Wpływ metody uprawy i przechowywania na plon i jędrność korzeni spichrzowych dwóch odmian marchwi.
Folia Univ. Agric. Stetin. 239, Agric. 95: 415-418.
THE YIELD OF NINE INDUSTRIAL CARROT VARIETIES GROWN IN THE WARMIA REGION
S u m m a r y
A two-year experiment was established to analyse the yield of nine industrial carrot varieties (‘Berjo’, ‘Bolero F1’, ‘Canada F1’, ‘Fayette F1’, ‘Florida F1’, ‘Joba’, ‘Karotan’, ‘Kathmandu F1’,
‘Kazan F1’). It was found that the year 2004, compared with 2003, was more favourable to carrot growing. In 2003 and 2004 the varieties differed significantly in weight, lenght and width root diameter as well as in marketable and total yield. In 2003 the highest yield was abtained from
‘Berjo’ but in 2004 from ‘Florida F1’. Variety ‘Fayette F1’ was characterized by the highest con- tribution of marketable yield to total yield.
