WIADOMOŚCI DIECEZJALNE
LUBELSKIE
Rok 1927
I. AKTA STOLICY APOSTOLSKIEJ.
Podziękowanie za Świętopietrze, Nr. 4. — List Ojca św. Piusa XI do Biskupów Jugosławji i Czechosłowacji w sprawie uroczystego obchodu pamięci apostołów św. Cyrylla i Metodego, Nr. 5. — O kapłanach pełnią
cych obowiązki nauczycielskie w szkołach publicznych, Nr. 5. — List Piusa XI do Biskupów Polskich z okazji zjazdu w Warszawie w sprawie akcji katolickiej, Nr. 7. — Breve dotyczące odpustu „toties quoties" za od
mówienie Różańca, Nr. 9. — Reskrypt o poświęceniu przedostatniej niedzieli października modlitwom i akcji misyjnej.
II. ROZPORZĄDZENIA I ODEZWY J. E. KS. BISKUPA ^ MARJANA FULMANA. LISTY EPISKOPATU POLSKIEGO.
Do wiernych w sprawie budowy gimnazjum biskupiego w Lublinie, NNr. 1 i 10. — Dekret zatwierdzający Ligę Katolicką i jej statut, Nr. 2. — Wezwanie na Zjazd dziekański i Kurs Instrukcyjny Ligi, Nr. 4. — «Wska
zanie na dzień Trzeciego Maja, Nr. 4. — Odezwa do młodzieży, NNr. 4 i 10. — Polecenie poparcia Fundacji Lotniczej im. Biskupa Polowego St.
Galla, Nr. 4. — List zbiorowy do narodu polskiego, Nr. 5. — List zbio
rowy do Biskupów Meksykańskich, Nr. 5. — Rekolekcje dla duchowieństwa, Nr. 5. — W sprawie Zjazdu diecezjalnego Trzeciego Zakonu, Nr. 5. — Polecenie dzieła ks. Insadowskiego, Nr. 5. — W sprawie kursu teologicz
nego, Nr. 6. — List zbiorowy dziękczynny do Ojca św. z okazji kardyna- licji ks. Arcbpa Hlonda i koronacji M. B. Ostrobramskiej, Nr. 7. -* W sprawie utworzenia Instytutu dla kształcenia księży obrządku wschodnio-słow iań
skiego, Nr. 7. — Odezwa w sprawie budowy kościoła na Bronowicach, Nr. 7. — Wezwanie do składania ofiar na powodzian w Małopolsce, Nr. 7. — Wezwanie na konferencję diecezjalną, Nr. 8. — W sprawie uroczystości Chrystusa Króla i św. Stanisława Kostki, Nr. 8. — Wskazanie odnoszące się do akcji wśród młodzieży pozaszkolnej, Nr. 9. — Wezwanie do ofiar na budowę konwiktu teologicznego w Lublinie, Nr. 9. — W sprawie kursu społecznego dla młodzieży i rocznicy koronacji Ojca św. Piusa XI, Nr. 1.
III. GIMNAZJUM BISKUPIE.
Odezwa Komitetu do braci kapłanów, Nr. 1. — Instrukcja w sprawie zbierania ofiar, Nr. 1. — Sprawozdanie z zebrania Komitetu, Nr. 1 — Wi
zytacje ks. Biskupa w związku z budową, Nr. 1. — Zezwolenie władz wo
jewódzkich na zbieranie ofiar, Nr. 1. — Z działalności komitetu budowy, Nr. 1. — Z komitetu miejskiego, NNr. 3, 4. — Sprawa budowy na konfe
rencji księży, Nr. 5. — Zapoczątkowanie robót NNr. 6, 7. — Msze św.
i komunje na intencję dobrodziejów Gimnazjum, Nr. 8. — Kilka uwag o budowie, Nr. 8. — (Wykaz ofiar we wszystkich numerach).
Pomoc rodzicom szeregowych służby czynnej, Nr. 1. — Opłata stem
plowa od wyciągów i innych świadectw z akt stanu cywilnego, NNr. 1, 3 i 7. — Nauka religji w szkołach, Nr. 2. — Zakłady teologiczne, dające pra
wo nauczania religji w szkołach publicznych, Nr. 3. — Pożyczki na budowę kościołów, Nr. 5. — Nadawanie nazwisk dzieciom nieznanych rodziców, Nr. 5. — O więzieniu i areszcie duchownych. Nr. 6. — W sprawie uczęszcze- nia młodzieży szkolnej do kinematografów, Nr. 7. — O żebractwie i włó
częgostwie, Nr. 9. — Komisja egzaminacyjna na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Lubelskiego, Nr. 9. — O nadzorze i kontroli nad działalnością instytucij opiekuńczych, Nr. 10.
V. ARTYKUŁY. MONOGRAHJE. SPRAWOZDANIA;
a. Jordan w Lublinie, Nf. 1. — Jak zaradzić biedzie dzisiejszej, Nr. 1. — Ś. p. Ks. Bp. Zdzitowiecki, Nr. 3. — Leszek Czarny a stara Fara w Lublinie, Nr. 3. Na marginesie naszych obowiązków, Nr. 4. — Co może przyczynić się do usunięcia proletarjatu wśród duchowieństwa, NNr. 4 i 7. — Kurs teologiczny, Nr. 6. — O pielgrzymkach, Nr. 7. — Uniwersytet katolicki w Lublinie, NNr. 8 i 9. — Fach czy powołanie, Nr. 8. — Kurs teologiczny niezbędny każdego roku, Nr. 8. —«Apel księży prefektów do społeczeństwa, Nr. 8. — Synody Chełmskie, Nr. 9, 10. — Z okazji święta Chrystusa Króla, Nr. 9. — Instytut Misyjny w Lublinie, Nr. 9. — Karta z mszału, Nr. 10. — Rezolucje kongresu misyjnego w Poznaniu, Nr. 10: — Czytajmy Pismo św„ Nr. 10. — Z dziejów bractw w Lublinie, Nr. 6. — Kremacja, Nr. 10.
b. Paraf ja Wilków, Nr. 1. — Włostowicę, Żyrzyn, Piotr^win, Nr. 2 i 3. — Prawno, Nr. 3. — Kazimierz, Nr. 3, 4 i 5. — Rybitwy i Józefów nad Wisłą, Nr. 5 i 6. — Opole, Puławy, Nr. 6. — Bystrzyca, Nr. 7 i 8.
c. « Sprawozdanie z walnego zebrania księży prefektów, Nr. 1. — Pokłosie z kursu homiletycznego w Poznaniu 23—27—XI. 1926, Nr. 1. Wi
zyta pasterska J. E. ks. b-pa Sufragana, Nr. 2. Pielgrzymka polska w Lour
des, Nr. 3. — Wizytacja pasterska kolonji emigrantów polskich we Fran
cji, Nr. 4. —«Zjazd dziekanów, Nr. 5. — Kurs instrukcyjny Ligi w Lubli
nie, Nr. 5. — Koronacja M. B. Ostrobramskiej, Nr. 6 i 7. — Kongres Fran
ciszkański w Lublinie, Nr. 6 i 7. ( Dziesięciolecie katolickiego Związku Po
lek, Nr. 6. — Cudowny obraz Matki Boskiej powraca do Kodnia, Nr. 7. — Konferencja diecezjalna, Nr. 10.
V b KRONIKA.
(Wymienione są tylko rzeczy ważniejsze).
Nasze pobory. — T-wo Piotra Skargi. — T-wo popierania wytwór
czości polskiej, Nr. 1. — Rocznica koronacji Papieża Piusa XI. — Liga ka
tolicka diecezji Lubelskiej. — Program kursu instrukcyjnego Ligi (2 i 3), Kółka Różańcowe, Misje w Zamościu, Ze św iata protestanckiego, Nr. 2.“—
Kurs Teologiczny, Akademja papieska w Seminarjum duchownem, Odezwa III Zakonu, Kurs dla kierowniczek ochron, Nr. 3. - • Zjazd episkopatu pol
skiego, Nr. 4. —* Święto 3 maja w Lublinie, Opieka nad grobami poległych w czasie wojny światowej, Kwestjonarjusz w sprawie czci św. Rocha Nr. 5.
Wizytacja szkół przez ks. Biskupa, Ks. bp. Sufragan u Ojca św., List Ojca
św iąt i niedziel, O zdrowie młodego pokolenia, Rekolekcje dla kapłanów, Kurs społeczno-pasterski w Liskowie, Odezwa w sprawie składek na od
nowienie kościoła na skałce w Krakowie, Nr. 6. Święto Bożego Ciała w Lu
blinie, Diecezjalny kurs teologiczny w Lublinie. Początek roku szkolnego w Semińarjum duchownem, Zjednoczenie zgromadzeń katolickich z Ligą, Wynagrodzenie duchownych za odbieranie przysięgi, Święcenia kapłańskie, Promocje doktorskie na Uniwers. Lub., Ojciec św. o stosunkach politycz
nych i społecznych świata. Szósty tydzień społeczny w Lublinie, Uwadze Wielebnych księży, posiadających gospodarstwo, Złożenie prochów Juljusza Słowackiego w Krakowie na Wawelu, Nr. 7. -h Odczyt ks. Lesnobrodzkie- go, Ze zjazdu koleżeńskiego w 25 rocznicę kapłaństwa, Zjazd delegatów S. M. P., Rekoncyljacja kościoła św. Katarzyny w Zamościu, Dom katolicki w Wirzchowiskach, Chór parafjalny w Łabuniach, List bpa Loreto do J. E.
ks. kard. Hlonda,«Ankieta T-wa Rozwoju życia narodowego w Polsce, Wal
ne zebranie polskiej Ligi przeciwalkoholowej, Państwowa Szkoła Hygjeny, Nr. 8. — Hodurowcy w Szewni, Jan Szczutko i sekta hodurowców,iZ dzia
łalności Ligi w Lublinie, Koła ministrantów, Wielkie manifestacje religij
ne w Tomaszowie, Dziesięciolecie Sióstr Urszulanek w Lublinie, Wystawa przeciwalkoholowa w Lublinie, Misje w Świeciechowie, Otwarcie Katedry w Częstochowie, Nawrócenie w Anglji, Parę cyfr z kościołów akatolickich.
Konsekracja pierwszego biskupa japońskiego, Kursy filozofji scholastycznej w Krakowie, Kurs duszpasterski w Poznaniu, O beatyfikację kard. Mercier, Katolickie organizacje młodzieży w Niemczech, Nr. 9. — Czynności ks.
Biskupa, Rocznica konsekracji, Instytut Misyjny a ks. kan. Songajło, Ado
racja kapłańska, Parafja Orłów, Święty Stanisław Kostka, Akademja w Kon
wikcie, Patronat, Poświęcenie kościoła w Klementowicach, parafja Ser
niki, Nr. 10.
VII. B IBLJO G R A FJA
(we wszystkich numerach).
UWAGA! Miejsce rzeczy wskazane jest przez numer (Nr.), a nie przez stro n icę.,
Z«Kł. e U F . i. PIETRZYKOWSKI, LUBLIN
L U B E L S K I E Z Kurii Biskupiej.
O d e z w a do w ie le b n e g o d u c h o w i e ń s t w a d i e c e z j i l u b e l s k i e j .
Rok mija od czasu, gdy zwróciłem się do Was, Wielebni Bracia, byście własnym groszem i pracą wśród parafjan nad gromadzeniem funduszu przyczynili się do urzeczywistnienia drogiej Nam idei — bu
dowy gimnazjum biskupiego.
Z radością stwierdzam, żę, ogólnie biorąc, zawodu nie doznałem.
Duchowieństwo w zrozumieniu potrzeby przygotowania zastępów do
brych katolików i zacnych obywateli kraju, którzyby w przyszłości mogli stanąć na straży najświętszych ideałów, przyłożyło rękę do zbo
żnego dzieła, za co składam mu gorące podziękowanie.
Dzięki temu mogliśmy przystąpić do pracy, której rezultatem jest wyciągnięcie murów do trzeciego piętra.
Do końca jednak jeszcze daleko, a zapasy pieniężne wyczerpane.
Na tem, co dotychczas zrobiliśmy, poprzestać nie wolno. Musi
my znowu i własnego grosza nie poskąpić i wyciągnąć rękę do wier
nych bez obawy nadużywania ich ofiarności, boć przecież sumy przez nich na ten cel złożone są nieznaczne.
Diecezja, która liczy około miljona wiernych, pod względem za
możności nie stojących źle, może i powinna wznieść omawiany gmach szkolny. Przykładem mogą być tu katolicy francuscy, którzy składają na szkoły katolickie 600 miljonów franków rocznie, niezależnie od składek na inne cele i podatków na szkoły państwowe, z których w większości wypadków nie korzystają.
diecezja może i powinna wznieść gmach, i wzniesie, jeśli tylko rozbudzicie sumienia wiernych, jeśli, uważając tę sprawę jakby za swoją osobistą, weźmiecie jej ciężar za swoje zadanie.
Dotychczasowa kwesta po parafjach dała zaledwie 92.000 zł.
czyli przeciętnie przypadło na osobę 9 groszy. Dałby Bóg, ażeby tym razem parafje poszły śladami Hrubieszowa, Rachań, Dzierążni, Niemiec, Abramowa i t. p., w których przeciętna ofiara albo przekracza, albo dosięga 50 gr. od osoby. Mogły te i owe parafje, mogą i inne, znaj
dujące się zresztą nie w gorszych warunkach.
Pobudźmy, ukochani Bracia, do ofiarności i mężczyzn i kobiety, i starych i młodych, i dzieci nawet.
Zwróćmy się w szczególniejszy sposób z listami ofiar do stowa
rzyszeń i bractw, jak np. tercjarzy, żywego różańca, stowarzyszeń mło
dzieży. Niech oni złożą dowód zainteresowania się dobrem Kościoła.
Pragniemy wiedzieć o rezultatach kwesty przed dn. 1 marca, gdyż wówczas tylko będziemy mogli nakreślić na czas wiosenny i letni plan i projekty dalszych prac przy budowie.
Polecając jeszcze raz sprawę Waszemu sercu, oddajemy Was Sercu Jezusowemu i opiece Matki Najświętszej.
Lublin, dnia 8 grudnia 1927 r. f Marjan Leon, Bp. Lub.
W e z w a n ie do w i e r n y c h
w s p r a w i e b u d o w y g im n a z ju m b is k u p ie g o .
Najmilsi w Chrystusie Diecezjanie Moi!
Gdy przed rokiem zwracałem się do Was w liście pasterskim z wezwaniem i prośbą o złożenie grosza na budowę gimnazjum bisku
piego w Lublinie, powiedziałem, że chociaż nie posiadamy żadnych funduszów, liczymy na Opatrzność Bożą i na przywiązanie do Kościoła katolickiego mieszkańców diecezji Naszej.
Nadzieje Nasze nie okazały się całkowicie płonne. Diecezjanie moi, choć nie wszyscy w jednakowym stopniu, na czele z duchowień
stwem pośpieszyli z datkami na wspomniany cel.
W imieniu własnem, w imieniu samej sprawy i przyszłych poko
leń, które korzystać będą z rezultatów Waszych ofiar, gorąco Warti dziękuję. A chcąc okazać wdzięczność, sam modlę się często za wszystkich ofiarodawców i poleciłem na intencję tych, co już zeszli z tego świata, jak i tych, co jeszcze odbywają na ziemi pielgrzymkę doczesną, odprawić Msze św., a uczniom gimnazjum biskupiego przyj
mować przez cały listopad w tej samej intencji Komunję św.
Przystąpiliśmy w początkach lipca do budowy i dzisiaj bezmała mury przykryte są dachem. Chociaż napozór wiele zrobiliśmy, to za
ledwie jedna trzecia część tego, co potrzebne do wykończenia budyn
ku, została wykonana.
Rozpoczęte dzieło musimy skończyć, a skończymy je wówczas, jeśli Wy, Diecezjanie moi, zrozumiawszy potrzebę i ważność tej instytucji, odmówicie sobie bodajby raz jeden zbytecznych wydatków, a natomiast większą jeszcze, niż dotychczas ofiarnością poprzecie wzniosły cel.
Rozumiemy, że wielu z Was nie było stać na to, ażeby odrazu dać większą sumę, dlatego i w tym roku znowu zwracam się do Was z gorącem wezwaniem do złożenia ofiary na ręce księży proboszczów lub przesłania wprost do Naszej Kurji Biskupiej w Lublinie.
Bóg umie sowicie wynagradzać tych, co hojni być potrafią, gdy chodzi o Jego chwałę, co nie wymawiają się ciągle „ciężkiemi czasa
mi “> rQkę się do nich wyciąga o pomoc materjalną.
Niechaj nie zbraknie nikogo na listach ofiar, z jakiemi się zwró
cą do Was pasterze Wasi: ani starców, ani mężczyzn, ani kobiet, ani nawet dzieci. A przedewszystkiem niechaj tam na pierwszem miej
scu widnieją nazwiska stowarzyszonych: czy to członków żywego ró
żańca, czy braci i sióstr Trzeciego Zakonu, czy też chłopców i dziew
cząt, należących do Stowarzyszeń Młodzieży.
Oby przyszłe pokolenia, Wasze dzieci i wnukowie Wasi, przeglą
dając kiedyś nazwiska ofiarodawców, które przechowywane będą w księ
gach, ze czcią, uwielbieniem i chlubą wspominali swoich ojców, dzia
dów i pradziadów, co umieli myśleć nietylko o osobistych sprawach i doraźnych korzyściach, lecz i o przyszłości Kościoła i naszej Ojczyzny.
Dziękując Wam obecnie za ofiary dotąd złożone, błogosławię Wam i rodzinom Waszym, oddaję pod opiekę Bożą i życzę radości i pomyślności z łaski Pana Naszego Jezusa Chrystusa.
Lublin, dnia 8 grudnia 1927 r. f Marjan Leon, Bp. Lub.
Zechcą Wielebni Księża Proboszczowie i Rektorowie kościołów odczytać ludowi powyższe wezwanie w niedzielę IV-ą adwentu i I-ą niedzielę po 3 Królach i gorąco zachęcić do ofiarności.
Odezwa Biskupa Lubelskiego do m łodzieży.
Młodzieży Kochana! Doroczna uroczystość waszego Patrona ś. Stanisława Kostki myśl i serce nasze zwraca w stronę waszych promiennych radością życia zastępów i wyrywa z duszy gorące i korne prośby do Pana Zastępów, aby wam błogosławił i prowadził po dro
dze pewnej ku szczęściu, ku pomyślności waszej i Ojczyzny.
Czas młodości to czas siewu, a siew ten prowadzi nietylko go
spodarz dobry, ale, niestety, i nieprzyjaciel. Gdy pierwszy sieje ziarno, jak mówi Ewangielja, to drugi rzuca kąkol.
Ziarno to symbol prawdy, cnoty, zdrowia duszy i ciała. Kąkol to symbol kłamstwa, nieprawości, chorób duszy i ciała. Pierwsze sprowadza pomyślność i szczęście doczesne i wieczne, a drugie rodzi występek i zgubę wszelaką.
Już w czasie twej młodości, dziecko kochane, musisz się dowie
dzieć, co jest dla człowieka ziarnem, a co kąkolem, kto jest dla ciebie owym gospodarzem dobrym, co ziarno Boże ci daje, a kto nieprzyja
cielem, co kąkolem niwę twojej duszy znieprawia.
Młodzieży droga, przyjmij ochoczo to ziarno Boże, które rodzice kapłani i nauczyciele katoliccy do młodocianej twej duszy dzisiaj sieją Niechaj od opancerzonej wiarą świętą duszy waszej odbija się kąkol, co z wiatrem zepsutego świata wpada czasem do serc waszych ku znieprawieniu i zepsuciu i złamaniu waszego życia.
Nam co cię, kochana młodzieży, prowadzimy chodzi przedewszyst- kiem o to:
1) abyś ty, młodzieży, była czystą w swych obyczajach i niewinną bez brudu moralnego, albowiem, jak powiedział Chrystus, bło
gosławieni czystego serca i oni Boga oglądają,
2) abyś ty, młodzieży, była pobożną, miała głęboką wiarę w Boga i święte jego prawdy, a pamiętała, że Bóg wszędzie obecny, wszystkiem rządzi i opiekuje się i że jest sędzią żywych
i umarłych,
3) abyś ty, młodzieży, miała prawdziwie charakter polski i kato
licki, wyrobiony, nieskazitelny, niezłomny i w dobrem zapra
wiony, niesprzymierźający się ze zdradą Kościoła swego i Oj
czyzny swojej, a taki charakter musisz zamłodu w sobie wy
robić w szkole Chrystusowej,
4) abyś ty, młodzieży, była światłą i mądrą w rzeczach. twego powołania i zawodu, w rzeczach, ,co dotyczą twej wiary i twej Ojczyzny, abyś umiała żyć cnotliwie, pracować mocno, a w razie potrzeby publicznej była gotowa nieść nawet swe życie w ofierze,
5) abyś wreszcie gorącością swego młodocianego serca kochała swych rodziców, swych kapłanów i przewodników, wszystkim zawsze i wszędzie czyniła dobrze, pamiętając na Boga, który nakazał kochać bliźniego, jak siebie samego.
Oto są nasze plany, którymi się kierujemy, gdz młodzież wycho
wujemy.
Na to święte zadanie, oby nam Pan Bóg moc swoją dawał! Ale w dzień św. Patrona młodzieży gorąco nadto Boga błagamy, aby pol
skiej dziatwie dawał obfitość swych łask.
Dzieci nasze polskie, żyjcie pobożnie, niewinnie, zdrowo i rado
śnie! Niech wami się opiekuje nasza Najśw. Królowa Matka Boża i Święci Rodacy, co już są w wieczności u Boga!
Jako wasz pasterz duchowy błogosławię wam całem sercem!
Lublin, 13 listopada 1927 r. f Marjan Leon, Bp. Lub.
Budowa Gimnazjum Biskupiego.
Zakończyliśmy pierwszy etap akcji, związanej z budową gimna
zjum biskupiego, zapoczątkowanej, ożywianej i podsycanej niezmordo
wanie przez cały czas przez Najdostojniejszego Pasterza Diecezji, który przy każdej sposobności akcentuje, jak bardzo sprawa leży Mu na sercu. Nie od rzeczy zatem będzie rzucić wzrokiem wstecz i zrobić rachunek sumienia z dotychczasowego jej przebiegu.
, Rok ubiegły zadał w każdymbądź razie kłam zdeklarowanym pesymistom, którzy odrazu stawili krzyż na grobie przedsięwzięcia.
Czegoś pomimo wszystko dokonaliśmy, choć nie w tym stopniu, jak można było przypusżczać.
Zebraliśmy wspólnym wysiłkiem z rozmaitych źródeł fundusz, który pozwolił na rozpoczęcie budowy i na doprowadzenie murów do trzeciego piętra. Wydano z kasy, mówiąc nawiasem, ostatni grosz.
Najwięcej może wysiłku włożono w zorganizowaniu kwesty po parafjach.
Oto jak się przedstawia jej rezultat, jeśli weźmiemy pod . uwagę przeciętną wysokość ofiary, przypadającej na jedną osobę w poszcze
gólnych parafjach.
Umieszczamy w wykazie parafje podług pierwszeństwa pod względem ich ofiarności.
Do 1 listopada z kwesty przy-
PARAFIA v J Padło przecięt-nie na J- osobę
1. Hrubieszów
groszy
53,699
2. Rachanie 50,268
3. Dzierążnia 41,226
4. Niemce 38,523
5. Abramów 37,355
6. Blinów 32,943
7. Zwierzyniec 28,627
8. Urzędów 27,765
9. Komarów 26,565
10. Bełżyce 25,221
11. Popkowice 24,009
12. Matczyn 22,895
13. Dubienka 22,875
14. Szczebrzeszyn 22.536 15. Wierzchowiska 22,125
16. Kurów 21,037
17. Uchanie 20,983
18. Frampol 20,000
19. Monastyrek 20,000
20. Sawin 19,949
21. Mełgiew 19,770
22. Suchowola Zamojska 19,762
23. Łęczna 19,518
24. Tyszowce 18,676
25. Kazimierz 18.247 26. Boża Wola 17,539 27. Krasienin 17,132
28. Biłgoraj 16,933
29. Boby 16,846
30. Czwartek 16,752
31. Zaklików 15,823
3£. Zawadów 15,789
33. Kumów 15,492
34. Wilkołaz 15,149
35. Rudno 15,054
36. Kalinowszczyzna 14,881 37. Rzeczyca Ziem. 14,817
38. Kamionka 14,643
39. Świerże 14,611
40. Puławy 14,602
41. Stary Zamość 14,359 42. Niedrzwica 14,316
43. Rejowiec 14,237
44. Baranów 14,123
45. Moniatycze 13,790 46. Siedliszcze 13,610
47. Buśno 13,593
Do 1 listopada z kwesty przy-
PARAFJA S fS .T S a ? ;
g ro s z y
48. Chełm 13,524
49. Mircze 13,474
50. Wożuczyn 13,422
51. Łaszczów ,13,333
52. Łańcuchów 13,320
53. Milejów 13,281
54. Kanie 13,223
55. Wąwolnica 13,220
56. Konopnica 13,051
57. Radzięcin 12,832
58. Dzwola 12,592
59. Włostowice 12,345
60. Batorz 12,337
61. Końskowola 12,185 62. Mokrelipie 12,047
63. Borów 12,006
64. Opole 11,970
65. Dys 11,915
66. Werbkowice 11,816
67. Krynice 11,780
68. Gorzków 11,746
69. Serniki 11,467
70. Zagłoba 11,074
71. Gołąb 11,067
72. Lubartów 10,980
73. Biskupice 10,899
74. Suchowola Czemiern. 10,848
75. Tomaszów 10,595
76. Płonka 10,577
77. Bychawka 10,527
78. Wojciechów 10,373
79. Motycz 10,290
80. Tarnawatka 10,278
81. Zamość 10,111
82. Abramowice 10,019
83. Krzczonów 9,900
84. Łukowa 9,888
85. Nielisz 9,795
86. Orłów Murowany 9,629
87. Karczmiska 9,214
88. Firlej 9,189
89. Krasnobród 9,133
90. Kiełczewice 9,076 91. Czemierniki 8,939 92. Huta Krzeszowska 8,762
93. Goraj 8,689
94. Skierbieszów 8,571
Do 1 listopad*
z kwesty przy
padło przecięt
nie na 1 osobę groszy
Do i listopada z kwesty przy
padło przeciet- nie na 1 osobę
groszy
PARAFJA PARAFJA
95. Garbów 8,561 142. Księżpol 4,664
96. Zakrzówek 8,524 143. Trzęsiny 4,584
97. Piotrawin 8,510 144. Kosobudy 4,460
98. Kraśnik 8,466 145. Biszcza 4,438
99. Krasnystaw 8,446 146. Dzierzkowice 4,345
100. Józefów Biłgor. 8,421 147. Kamień 4,281
101. Kręźnica 8,334 148. Krzeszów 4,146
102. Lipsko 8,328 149. Rybitwy 4,136
103. Bończa 8,072 150. Dub 3,950
104. Oszczów 8,055 151. Majdan Stary 3,839
105. Łopiennik 8,049 152. Tamogóra 3,765
106. Czartowiec 7,857 153. Pawłów 3,613
107. Targowisko 7,707 154. Puszcza Solska 3,599
108. Wilków 7,554 155. Sól 3,551
1Ó9. Susiec 7,474 156. Modliborzyce 3,451
110. Gródek 7,449 157. Klementowice 3,323
U l. Ratoszyn 7,401 158. Obsza 3,249
112. Łosiniec 7,272 159. Brane w 3,109
113. Bychawa 7,249 160. Piaski 3,106
114. Nabroż 7,226 161. Brzeźnica Bych. 3,005
115. Łabunie 7,185 162. Majdan Sopocki 2,880
116. Częstoborowice 7,147 163. Chłaniów 2,667
117. Markuszów 7,093 164. Trzeszczany 2,439
118. Kraczewice 6,956 165. Tarnogród 1,855
119. Żyrzyn 6,867 166. Turobin 1,729
120. Horodło 6,586 167. Górecko 1,643
121. Fajsławice 6,584 168. Żółkiewka 1,221
122. Wielącza 6,556 169. Siennica Różana 1,065
123. Swieciechów 6,469 170. Wysokie 0,972
124. Lipiny 6,419 171. Annopol 0,962
125. Sahryń 6,301 172. Czernięcin 0,714
126. Czerniejów 6,230 173. Surhów 0,674
127. Sitaniec 6,181 174. Chodel 0,505
128. Horyszów 6,069 175. Ostrówek 0,502
129. Terespol 6,055 176. Gościeradów 0,261
130. Potok Wielki 6,042 177. Kawenczyn —
131. Janów 5,759 „ Czułczyce —
132. Luchów 5,541 „ Dorohusk —
133. Potok Górny 5,518 „ Olchowiec —
134. Bystrzyca 5,423 M Podgórze —
135. Zemborzyce 5,308 „ Ruda Huta —
136. Rzeplin 5,206 „ Świerszczów —
137. Żdźanne 5,202 „ Gdeszyn —
138. Kijany 4,952 ,, Grabowiec —
139. Łuszczów 4,918 „ Kryłów —
140. Wojsławice 4,887 „ Szpikołosy —
141. Cyców 4,696 „ Tuczępy —
Do 1 listopada z kw esty przy-
PARAFJA ! £ V r Ą
groszy
„ Otrocz —
„ Boiska —
' „ Księżomiesz —
„ Bochotnica —
„ Brzeźnica Książ. —
„ Leszkowice —
„ Michów —
„ Puhaczów —
Jak widać z podanego zestawienia kwesta nie była prowadzona z wybitną intensywnością. Wahanie od przypadających w pewnych parafjach 50 przeszło groszy na osobę do 1 grosza, a nawet do ze ra , nasuwa wnioski: l-o przy dobrych chęciach i naturalnie przy pewnym wysiłku można osiągnąć pomimo osławionych „ciężkich czasów" dość poważne rezultaty; 2-o nie wszyscy konfratrzy zechcieli poprzeć usiło
wania wspólne — pewna część poprzestała na przysłaniu tacy z 2 lutego, inni powstrzymali się całkowicie od złożenia jakiejkolwiek ofiary od parafjan; 3-o nie możemy się tłomaczyć, że przeprowadzona do
tychczas kwesta wyciągnęła z ludności ostatni grosz, jaki miała do dyspozycji na nasz cel.
Jeżeli znowu chodzi o ofiary osobiste duchowieństwa, sprawa przedstawia się na ogół lepiej. W imię słuszności jednak trzeba zaznaczyć, że w rubryce ofiarodawców rzuca się w oczy brak młodszej i najmłodszej generacji księży. Tak było dotychczas. Ostatecznych wniosków' wyciągać nam jeszcze nie wolno, bo akcja nie zakończona.
Wydaniem odezw do duchowieństwa i wiernych rozpoczyna J. E.
Najdostojniejszy Pasterz drugi okres historji budowy gimnazjum biskupiego.
I obecnie możnaby powtórzyć słowa wypowiedziane przez J. E.
w zeszłorocznym liście do duchowieństwa. „Dalsze losy tego dzieła składamy w Wasze ręce, Wielebni Bracia, w tem przekonaniu, że odpawiedniemi przemówieniami przy rozmaitych okazjach, a szczególniej w dni na to przeznaczone, zdołacie przekonać swoich parafjan o do
niosłości sprawy i swemi wpływami skłonicie do złożenia ofiarnogo grosza*.
Od nas i jedynie od nas księży zależeć będzie, czy tym razem będzie więcej Hrubieszowów, Rachań, Dierąźeń, Niemiec, Abramowów i t. p. czy też...
Nie uważajmy obecnej akcji za uzupełnienie jedynie po
przedniej, lecz za nowy i w dodatku decydujący, oparty na dotychczasowem doświadczeniu szturm do serc i ofiarności parafjan.
Z ło t a k s i ę g a p a r a f i j. Za zgodą J. E. ks. Biskupa utwo
rzona została księga parafij, do której wpisywane będą parafje, skła
dające ofiarę w wysokości 50 groszy przeciętnie od osoby. Dały początek parafje: Hrubieszów i Rachanie.
Oo 1 listopada z kw esty przy-
PARAFJA
groszy
„ Rogóźno —
„ Kluczkowice —
„ Prawno —
„ Chodywańce —
„ Podhorce —
„ Perespa —
Klesztów —
Paraf je, które w rezultacie dadzą po groszu od osoby, zaliczone zostaną do fundatorów honorowych gimnazjum biskupiego.
L is ty o f i a r o d a w c ó w . W tym roku zamiast kwitarjuszy przesyłamy listy ofiarodawców, które będą po wypełnieniu oprawione.
Gdyby który z Szanownych księży pragnął zamiast list czy też nie
zależnie od nich posiadać kwitarjusze, uprasza się o zawiadomienie z wymienieniem ilości.
P la k a ty . Załączamy do niniejszego numeru „Wiadomości"
plakaty, nawołujące do ofiar, z prośbą o rozklejenie na drzwiach kościelnych, na parkanie cmentarnym, w kancelarji parafjalnej, a nawet może i po wsiach większych. Zbywające prosimy zatrzymać na zapas, na wypadek zniszczenia czy też uszkodzenia poprzednich.
O dezw y J. E. do w i e r n y c h . Pragnąc bardziej spopula
ryzować omawianą akcję i ułatwić przez to pracę Szan. Konfratrom przygotowaliśmy większą ilość odezw J. E. ks. Biskupa celem rozrzu
cenia ich pomiędzy wiernych. Najgoręcej upraszamy Szan. Księży o łaskawe zakrzątnięcie się, ażeby odezwa dostała się do każdego domu. Niechaj niezależnie od usłyszenia jej treści w kościele odczy
tają ją sobie ludzie w spokoju po domach i nad nią się zastanowią.
Dopiero po tem, gdy przy pomocy odezw rozrzuconych po domach parafjan przygotujemy grunt, rozpocznijmy kwestę.
Róbmy, co możemy i jak tylko potrafimy, ażebyśmy z czystem sumieniem powiedzieć sobie mogli: „omnia quaecumque potuimus fecimus".
W razie większego zapotrzebowania odezw prosimy zwrócić się do Zarządu Gimnazjum Biskupiego.
U w aga. Jeden z uczestników konferencji księży Dziekanów zaznaczył, że pożądaną byłoby rzeczą w wielu wypadkach zapraszać na kazania, zachęcające do ofiar, sąsiadów lub wogóle obcych księży.
W związku z tem komunikujemy, że ks. Dąbrowski Jan, prof. Semin.
Duch. wyraził gotowość okazywania w miarę możności pomocy w wy
głaszaniu kazań na temat potrzeby ofiarności na gimnazjum biskupie.
Ofiary na budowę gimnazjum biskupiego.
(Dalszy ciąg).
Kolegjum pp. Organistów .
Profesorowie i urzędnicy Uniwersytetu Lubelskiego P. Krajewska z Lublina
P. Pardyka Józef z Warszawy
Ks. Biały Feliks z Biskupic (reszta udziału) . P. Frąckiewicz Józef, organista z Dysa
Ks. kan. Feręzewicz z Końskowoli V rata Ks. Kamieński Stan. IV rata
Ks. Poboży Ant. V rata
Ks. kan. Goliński Walenty z Łabuń X rata Ks. Adamski Stan. z Krężnicy (d. c.)
Ks. Dubiszewski Henryk z Markuszowa (d. c.) Komitet Lubelski
Kwesta w parafji Cyców
1000— zł.
522.— „ 200 — „ 1 5 0 ,- „ 1 0 7.- „ 104.22 „ 100 .- „ 1 0 0 .- „ 10 0 .- „ 100.— „ 50.— „ 50— „ 760.— „ 1 0 0 .- „
Kwesta w parafji Karczmiska (d. c.) 50.— zł.
» n Biskupice 751.75 ,
» » Dys (d. c.) 1 0 0 .- „
w » Hrubieszów (d. c.) 1 0 0 .- „
w n Łosiniec . 114.40 ff
n » Skierbieszów 600.— „
» » Pawłów . 150:— „
» w Bystrzyca (d. c.) 7 1 . - ,
» n Borów (d. c.) . 98.50 w
ROZPORZĄDZENIA PRAWNO-PAŃSTWOWE
O nadzorze i kontroli nad działalnością instutucij opiekuńczych.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22-go kwietnia 1927 roku
Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 2 sierpnia 1927 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr. 78, poz. 443) posta
nawiam co następuje:
Art. 1. Nadzorowi kontroli według przepisów rozporządzenia niniejszego podlegają stowarzyszenia i związki, oraz instytucje i zakłady, których cele należą do zakresu opieki społecznej w myśl art. 2 ustawy z dnia 16 sierpnia 1923 r. o opiece społecznej (Dz. U. R. P. Nr. 92, poz. 726), niezależnie od formy, w jakiej powstały i niezależnie od nazwy, z wyjątkiem związków publiczno-prawnych i wyznaniowych.
Art. 2. Władzami nadzoru, powołanemi do działania w myśl postanowień rozporządzenia niniejszego, są: w pierwszej instancji — starostowie, ponadto na obszarze b. zaboru rosyjskiego komisarze rządu, b. zaboru austryjackiego magistraty miast o własnym statucie, wreszcie byłego zaboru pruskiego prezydenci miast wydzielonych z powiatów, w drugiej instancji — wojewodowie.
Do wykonania nadzoru w myśl przepisów rozporządzenia niniej
szego nad zakładami opiekuńczemi związków samorządowych powołane są właściwe władze nadzorcze tych związków.
O ile chodzi o miasto stołeczne Warszawę, nadzór ten wykonywa Minister Pracy i Opieki Społecznej w porozumieniu z Ministrem Spraw
Wewnętrznych.
Art. 3. Stowarzyszenia i Związki oraz instytucje i zakłady, po
dlegające przepisom rozporządzenia niniejszego, obowiązane są prze
syłać właściwej w myśl art. 2, władzy nadzorczej sprawozdania z dzia
łalności swej za każdy rok ubiegły.
Minister Pracy i Opieki Społecznej wyda w drodze rozporządze
nia przepisy dotyczące rachunkowości stowarzyszeń i związków, insty
tucji i zakładów wskazanych w ustępie pierwszym, oraz warunków, jakim odpowiadać winny ich roczne sprawozdania.
Art. 4. Władzom nadzorczym, (art. 2) służy prawo żądania wszelkich wyjaśnień i dokumentów, dotyczących instytucji i zakładów opiekuńczych oraz przeprowadzenia rewizji ich działalności.
Art. 5. Zakłady opiekuńcze powinny posiadać regulaminy, okre
ślające przedewszystkiem: przeznaczenie zakładu, maksymalną ilość miejsc w zakładzie, warunki przyjmowania i usuwania pensjonariuszy oraz ogólny rozkład dnia zakładowego.
Jeżeli zakład przewiduje możność pobierania opłat od pensjonar
iuszy, lub jeżeli czerpie lub zamierza czerpać na utrzymanie zakładu z zysków osiąganych z pracy pensjonariuszy, powinien w regulaminie przewidzieć wysokość tych opłat oraz określić warunki pracy pensjo
nariuszy.
Regulaminy zakładów powinny odpowiadać przepisom, które wyda Minister Pracy i Opieki Społecznej w drodze rozporządzenia,
Art. 6. Zakłady opiekuńcze obowiązane są prowadzić wykaz pensjonariuszy.
Art. 7. Każdy zakład opiekuńczy obowiązany jest posiadać sta
łego kierownika, odpowiedzialnego za prowadzenie zakładu.
Kwalifikacje dla kierowników poszczególnych kategorii zakładów opiekuńczych określi rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej.
Art. 8. Władzom nadzorczym przysługuje prawo dokonywania inspekcji zakładów opiekuńczych.
Kierownictwo zakładu ma obowiązek dopuszczania urzędników inspekcji do wizytowania pomieszczeń zakładu.
Art. 9. Działalność stowarzyszeń, związków, instytucji i zakładów podlega kontroli władz nadzorczych jedynie pod względem zgodności z obowiązującemi przepisami.
Art. 10. Od zarządzeń władz nadzorczych, wydanych na podsta
wie przepisów rozporządzenia niniejszego służy prawo odwołania.
Odwołanie wstrzymuje wykonanie zarządzenia z wyjątkiem za
rządzeń w zakresie sanitarno-hygienicznych warunków zakładu.
Art. 11. W wypadkach niestosowania się przez stowarzyszenia, związki, instytucie lub zakłady, podlegaiące rozporządzeniu niniejszemu, do postanowień tego rozporządzenia lub rozporządzeń na jego pod
stawie wydanych, oraz zarządzeń władz nadzorczych tym ostatnim służy:
1) prawo upomnienia na piśmie zarządu stowarzyszenia lub związki, albo kierownictwa instytucii lub zakładu,
2) w razie bezskutecznych kilkakrotnych upomnień prawo zażą
dania usunięcia kierownika zakładu,
3) w razie szczególnie poważnych lub powtarzających się wykro
czeń prawo wprowadzenia przymusowego zarządu stowarzyszenia, związku, instytucji lub zakładu na czas niezbędny dla usunięcia wadliwości.
Art. 12. Wprowadzenia przymusowego zarządu w myśl punktu 3) artykułu 11 zarządza Minister Pracy i Opieki Społecznej*.
Jeżeli do wykonania przymusowego zarządu zostanie- powołany związek samorządowy, nie może on uchylić się od obowiązku przyięcia zarządu.
Art. 13. Minister Pracy i Opieki Społecznej" może w drodze roz
porządzenia nadawać poszczególnym stowarzyszeniom, związkom insty
tucjom i zakładom prawo żądania, na równi ze związkami samorządo-
wemi, zwrotu wydatków poniesionych na sprawowanie opieki, od związków samorządowych, zobowiązanych do wykonania opieki trwałej i w granicach tych obowiązań—jak również od innych osob prawnych oraz od osób fizycznych, obowiązanych do wykonywania opieki.
Art. 14. Rozporządzenie niniejsze nie narusza ustawowych kom
petencji innych władz naczelnych.
Art. 15. Wykonanie rozporządzenia niniejszego powierza się Ministrowi Pracy i Opieki Społecznej.
Art. 16. Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie w miesiąc po ogłoszeniu i obowiązuje na całym obszarze Rzeczypospolitej z wy
jątkiem województwa śląskiego.
Prezydent Rzeczypospolitej (—) I. Mościcki Prezes Rady Min. i Min. Spraw Wojskowych (—) J. Piłsudski.
Synody Chełmskie.
(Ciąg dalszy).
Konstytucje tych synodów zastosowują kanony soboru Trydenckiego do życia religijnego diecezji, tu przytaczać się będzie, przy ogólnych tytułach, tylko więcej oryginalne postanowienia.
1. De fidei professione et doctrina Christiana. Wszyscy kapłani przed objęciem posady mają uczynić wyznanie wiary, klęcząc i prawą ręką dotykając Ewangielji (syn. 1), przytem mają przysiądz, że żadnych nielegalnych starań nie uczynili, by otrzymać beneficium (syn. 2), aby lud to wyznanie wiary rozumiał, należy co niedzielę przed sumą wy
kładać katechizm wedle kard. Bellarmina lub innego autora (2, 4, 5), to wyznanie ma też każda rodzina czynić co rano odmawiając „Ojcze nasz, Zdrowaś i Wierzę", Dzieła religijne mają być aprobowane, książek zakazanych nie wolno czytać (syn. 5). Na synodzie wszyscy mają przyjąć bullę Klemensa XI „Unigenitus" (syn. 5).
2. De vita et officio praelatorum et canonicorum. Kapituła pilnować powinna wszystkie przywileje, donacje i dokumenty i je chować starannie. Do chóru katedralnego bez komży i mucetu, do innych chórów bez komży kanonikom wchodzić nie wolno pod karą, (syn. 1), z powodu, że kanonicy chełmscy bardzo małe mają beneficia, toleruje się zwyczaj, z pozwolenia Stolicy Apostolskiej, dawania im probostw (syn. 2, 3, 4), mimo to kanonicy powinni być w katedrze na swój dyżur, na większe święta i jak biskup celebruje, sami powinni odprawiać sumę i śpiewane Msze św., za co od każdej śpiewanej Mszy św. będą otrzymywać po dwa złote z dochodów probostwa Grabo- wieckiego, które król, jako patron kościoła, pozwolił połączyć z katedrą (syn. 2, 3, 5).
3. De rectoribus ecclesiae et eorum officio. Proboszczowie mają mawiać kazania co niedzielę i święto, w adwencie i poście i w tygo
dniu, cały wykład wiary ma być podzielony na tygodnie (syn. 1) śpiewy liturgiczne mają być dobrze prowadzone (syn. 1, 3, 4), spo-’
wiadać mają sami proboszczowie, a jeśli mają trudności niech do książki zaglądają (syn. 1), wikarjusze niech nie udają proboszczów, proboszczowie kanoników, kanonicy biskupa (syn. 1), proboszczowie mają objeżdżać swą parafję, by poznać lud, nauczać go i gdzie trzeba do porządku doprowadzić (syn. 2), prob. mają siedzieć w parafji i kościoła pilnować (syn. 2), pateny nie dawać do całowania wiernym (syn. 3), nie pozwalać księżom uniekim błogosławić małżeństw łaciń
skich (syn. 3, 4), nie pozwalać księżom łacińskim w cerkwi, a unickim w kościele celebrować, a to sub poena suspensionis ab ordine (syn.
4), kler powinien iść za wskazówkami listu pasterskiego kardynała Maciejowskiego (list ten cały pomieszczony po konstytucjach syn. 5).
Kler powinien się ubierać w czarne rewerendy do kostek, fioletowych, czerwonych, pasiastych, z kolorowemi wypustkami nie wolno używać, do pierścieni mają tylko prawo kanonicy i doktorowie, mantolety czarne pozwolone są tylko kanonikom, inni księża mogą nosić pasy, czapki powinny być okrągłę z sobolów lub bobrów, z wilków używać czapek nie wolno, długich włosów też nosić nie wolno pod karą 10 marek, włosy powinny dochodzić do uszów (syn. 4).
4. De vicariis et coeteris presbyteris. Księża z innej diecezji przed otrzymaniem aprobaty mają zdać egzamin przed biskupem lub wikarjuszem generalnym, przytem nie mają prawa słuchać spowiedzi i mówić kazań (syn. 1, 2, 3), wikarjusze z sobą nie mogą mieć żad
nych niewiast, nawet krewnych (syn. 1), mają być ubrani czarno (syn.
1, 3), mają odprawiać Mszę św. w niedzielę i święto (syn. 1), ubrani w komże mają śpiewać w chórze officium dzienne i nocne (syn. 1), gdy prałaci lub kanonicy celebrują mają wszyscy asystować (syn. 1), mają jsię spowiadać co tydzień (syn. 1, 2),. Przy katedrze ma być 12 wikarjuszów, lecz teraz dla drożyzny i zmiejszenia intrat będzie tylko 6-ciu, to samo i w kolegjacie zamojskiej (syn. 2). Wikarjusz generalny ma wikarjuszom wykładać teologję moralną (syn. 4), pilnować, by dobrze śpiewali, wreszcie surowo karać za przewinienia, (syn. 1,2,4).
Wikarjusze tak katedralni, jak kolegjaccy nie mają reguły wspólnego życia, porucza się trzem kanonikom chełmskim i trzem zamojskim, by taką regułę ułożyli (syn. 2). Wikarjusze mają składać egzamin co kwartał przed wikarjuszem generalnym, słuchać ich będą Jezuici (syn.
4), pensje wypłacać regularnie co kwartał, by nie potrzebowali żebrać (syn. 5).
5. De capellanis et capellis. Nie wolno żadnemu kapłanowi czy to świeckiemu, czy zakonnemu bez pozwolenia biskupa odprawiać Mszę św. w domu prywatnym lub w kaplicy prywatnej (syn. 1, 2, 3). Ci co mają własną kaplicę i kapelana w wielkie święta mają być w koś
ciele parafjalnym (syn. 2).
6. De praepositis ecclesiarum hospitalium. Rektorzy mają po
magać proboszczom w spowiedziach w adwencie, poście i na wielkie święta (syn. 1, 2), w niedzielę i święto w nabożeństwach (syn. 2).
7. De regularibus. Zakonnicy bez pozwolenia biskupa nie mogą spowiadać, ani kazań mówić, bez pozwolenia proboszczów udzielać sakramentów, odprawiać pogrzebów (syn. 1, 2, 3), podczas spowiedzi wielkanocnej bez pozwolenia proboszcza spowiadać parafjan (syn. 2), z pogrzebów 4-tą część parafji oddawać (syn. 2).
8. De ordinandis et eorum examinatoribus. Ordinandi mają mieć brewjarz i katechizm, będą egzaminowani przez trzech kanoników, gdy asystują jako subdjakoni i djakoni przy Mszy św. mają przy
stąpić do komunji św. z celebransem (syn. i, 5), djakonat można przy
jąć po roku sybdjakonatu, przed święceniem mają pięć miesięcy prze
być przy katedrze lub kolegjacie, by nauczyć się ceremonji, po wyświęceniu ma kapłan odprawić 7-dniowe rekolekcje (syn. 4), przed pierwszą Mszą św., a tydzień przed presbyteratem (syn. 5).
9. De sacramentorum administratione. Należy zapisywać imiona, nazwiska i daty chrzczonych (syn. 1, 2), płótno, którem wyciera się Oleje św. należy spalić, by do guseł nie było brane (syn. 1), nie wolno w domach chrzcić bez pozwolenia biskupa (syn. 2, 5), nie wlewać wody użytej do chrztu do chrzcielnicy (syn. 2). Z powodu podejrze
nia o przesąd nie należy na prośby wiernych odprawiać wotywnych Mszy o „Znalezieniu Krzyża św.“ i o „Przemienieniu Pańskiem" (syn.
1). Bez pozwolenia Stolicy Apostolskiej nie wolno odprawiać Mszy św. z wystawieniem N. S. (syn. 1). Gdy kapłan jedzie do chorego, mimo odległości, powinien wrócić do kościoła, by odwieść korporał z okruchami, nie wolno mu w drodze nocować (syn. 1). Gdy kapłan niesie N. S. do chorego należy trzy razy uderzyć w średni dzwon (syn. 2). Nie wolno wchodzić do kościoła z psami, sokołami i bronią (syn. 2). Na pax kleryk znakomitszym osobom, asystującym na Mszy św. podać ma krzyż lub relikwiarz do pocałowania (syn. 5). Tylko proboszcz i kapłan aprobowany przez biskupa ma prawo spowiadać (syn. 1), spowiednicy pamiętać mają o rezerwatach (syn. 1, 2), nie wolno zapraszać do spowiedzi kapłanów rytu unickiego, który prób.
to uczyni będzie suspendowany i zapłaci 20 imperjałów (syn. 4). Py
tania przy spowiedzi różnych stanów np. wojskowych, posłów do sejmu i t. p. wydane przez 4 synod mogłyby i teraz być użyte. Do sakramentu ostatniego olejem św. namaszczenia należy ludzi namawiać (syn. 1, 2). Świeccy nie mają prawa brać Olejów św. w katedrze dla przewiezienia proboszczom (syn. 2). Sakramentu Ost. 01. Nam. nie mogą dawać zakonnicy (syn. 5). Małżeństw między katolikami i schy- zmatykami nie błogosławić (syn. 1, 2) między łacinnikami i unitami odradzać, błogosławić je może tylko proboszcz łaciński (syn. 2). Należy zapisywać imiona i nazwiska bierzmowanych i ich trzymających (syn. 2).
11. De examinatoribus instituendorum ad regimen ecclesiarum parochialium. Wszyscy kandydaci na probostwo mają składać egza
min przed kanonikami ad hoc wybranymi (syn. 1, 2), mają też skła
dać taki sam i kandydaci na wikarjuszów i kaznodziei (syn. 1, 2, 5), egzaminatorowie mają przysięgać na Ewangelję, że urząd swój dla Boga będą sprawować (syn. 1, 2), kandydaci zaś, że dla otrzymania beneficium nie popełnili symonji (syn. 5).
12. De comissanis causarum Sedis Apostolicae. Naznaczeni są sędziowie (syn. 1, 2, 4), kanonicy i prepozyci mają na prokuratora 200 zł. na święto Oczyszczenia N. M. P. (syn. 3), proboszczowie na to samo 300 zł. na św. Jana Chrzciciela (syn. 4).
13. De decanis ruralibus et eorum officio. Dekanatów ustanawia się 10: Krasnostawski, Hrubieszowski, Grabowiecki, Chełmski, Turo- bińskś, Lubomelski, Zamojski, Bełzki, Magierowski i Sokalski (syn. 1),
pieniężny. Dziekani mają towarzyszyć biskupowi przy wizytacji de
kanatu, mają składać raporty co do księży i ludu, mają pilnować, by co niedzielę wodę święcono przy kościelnych drzwiach (syn. 1, 2).
Naznacza się via cursoria w całej diecezji dla przesyłania papierów (syn. 2). Dziekani mają jeździć do Krasnegostawu po rubrycellę i Oleją (syn. 5).
14. De academia et scholis parochialibus. Akademja Zamojska ufundowana przez Jana Zamojskiego Kanclerza W. K., a zatwierdzona przez Klemensa VIII, jest seminarjum nie tylko dla świeckich, ale i dla kapłanów (syn. 1), z tej akademji lub z krakowskiej należy brać nau
czycieli do szkół parafjalnych. Pilnować by parafjanie nie dawali dzieci na naukę do heretyków, by nie dawali podręczników heretyckich.
Uczniowie mają być w niedzielę i święto na Mszy św. i nieszporach, mają wysłuchać exorty i uczyć się z katechizmu kard. Bellarmina, w uroczyste święta Pana Jezusa i Matki Boskiej przystąpić do spo
wiedzi i komunji św. uczyć się śpiewać psalmów i innych liturgicznych śpiewów. Proboszczowie winni biednych uczniów utrzymywać i da
wać im honestam sustentationem (syn. 1, 2, 3, 4). Przeznacza się 2 kanoników i 2 proboszczów, by obmyślili sposób i fundusze na otwo
rzenie seminarjum duchownego przy katedrze (syn. 2), z powodu zapisu kanonika Czulskiego na seminarjum dołącza się inne zapisy i otwiera się seminarjum w Krasnymstawie (syn. 5). Nie wolno wy
syłać księży z seminarjum zamojskiego po za diecezję chełmską pod karą ekskomuniki dla kapituły zamojskiej (syn. $), ta sama kapituła ma dalej utrzymywać seminarjum (syn. 5), profesorowie akademji powinni mieszkać w Zamościu i wykładów nie opuszczać (syn. 4).
15. De libris prohibitis. Książki u proboszczów mają być przej
rzane wedle indeksu ksiąg zakazanych i nie dobre wycofane, to samo proboszczowie u wiernych czynić winni (syn. 1).
16. De festorum celebratione. Wyliczone są wszystkie święta de praecepto, między innemi festum „Divisionis Apostolorum" jako dies Natalis dioecesis Chełmensis, święta mniejszego rytu w które tylko Msza św. obowiązuje. Pierwsze nieszpory powinny się odprawiać z turyfikacją ołtarzy, kleru i ludu (syn. I), jarmarków w dnie świąteczne
nie wolno urządzać (syn. 1, 2).
17. De observatione jejuniorum. We wszystkie dnie postne nie wolno jeść kolacji (syn. 1, 4), nawet jeśli wigilja do św. Macieja przy
padnie w zapusty post zachować (syn. 1, 4), w kazaniach tłómaczyć znaczenie postów (syn. 2).
18. De distinctione parochiarum. Z powodu niepewnych granic parafji, proboszczowie mają przesłać dokumenty erekcyjne do komisji kanonickiej, która granice parafji naznaczy (syn. 1, 3).
19. De Judaeis. Żydzi wzięli cały handel w ręce i tern samem trzymają w zależności chrześcijan, za dobre współżycie odpłacają nie
wdzięcznością, gorszą i psują chrześcijan, proboszczowie mają pilnować by chrześcijanie nie służyli, a chrześcijanki jako mamki nie były u ży
dów (syn. 1, 2, 3, 5), jednak w kazaniach, ani w szkołach nie podsycać
