MOS WABRZESN
.Cło. 'i «hrrT
>~.:«diS,«sn, it Hrdakcj* i «<d
Ogłoszenia
<• r<oa«ui
ZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
k s i ę ż y c a
Piąirk Katedry św. Piotra w Rz.
bouuta Kai uta, Marjusza, Marty.
Niedziela Fabjasza i Ócbastyna.
D z iś w s r h ó d s ł o ń c a •> f r o d * . 8 1 5 t a c h . 1 5 .4 4
J u t r o • ■ 8 ,1 5 , 1 5 4 5
D z r ' „ k s i ę ij c a 1 3 ,3 2 — , 4 3 9
^ ja Ł 4 .7 2 f c « jj £ '--
przy ciastom ogta ii trzy r»’> tygnda Skrzynka poczt*
Nr. 9 Wąbrzeźno, sobota 19 stycznia 1929 r. Rok IX
W z m o ż o n a w & U a s o w ie tó w
t r e lig H i k o ś c io łe m .
Wzrost tendencji religijnych wśród mas rosyjskich.
— Niepokój prowodyrów komunistycznych. — Nawoływania do energicznych represji. — Rząd podejmuje znowu antyreligijną propagandę. — In
struktorzy i muzea przeciwreligijne. — Nowe szykany.
J e s t r z e c z ą o g ó ln ie z n a n ą , ż e je ś li k o m u ś z a c z y n a s ię ź le w ie ś ć w ż y c iu , t e n s t a r a s ię w in ę s w e g o n ie p o w o d z e n ia z n a le ź ć w k a ż d e j n a jd r o b n ie j s z e j i n a jn ie w in n ie js z e j n a w e t s p r a w ie . C h a r a k te r y s ty c z n y t e n o b ja w z a o b s e r w o w a ć m o ż n a w c h w i
li o b e c n e j w c a łe j o k a z a ło ś c i w R o s ji s o w ie c k ie j.
W ła d z c y s o w ie c c y , z n a la z łs z y s ię o s ta tn io w tr u d - n e m p o ło ż e n iu , a to z a r ó w n o n a s k u t e k k a t a s t r o f a ln e g o p o ło ż e n ia g o s p o d a r c z e g o , ja k i w s k u te k t a r ć w e w n ę tr z n y c h w ło n ie p a r t ji k o m u n is ty c z n e j, s z u k a ją w e w s z y s tk ic h o ta c z a ją c y c h ic h p r o b l e m a c h w r o g ic h s o b ie p o c z y n a ń i c a ł ą s iłę s w ą n a s t a w ia ją w ty m k ie r u n k u , b y ty c h d o s tr z e g a n y c h w s z ę d z ie w r o g ó w z g n ie ś ć i u n ie s z k o d liw ić .
I t a k o d p e w n e g o c z a s u w y c z y ta ć m o ż n a w p r a s ie s o w ie c k ie j o s tr z e ż e n ia , p o c h o d z ą c e z e s t r o n y w y b itn y c h p r z y w ó d c ó w w „ p r a w o w ie r n y m o - b o z ie k o m u n is ty c z n y m , k tó r z y z w r a c a ją u w a g ę n a to , ż e a k c ja a n ty r e lig ijn a , p r o w a d z o n a d o t ą d p r z e z r z ą d s o w ie c k i, s t r a c ił a o s ta tn io n a s ile s k u tk ie m c z e g o w s z e r o k ic h m a s a c h r o s y js k ic h z a u w a ż y ć d a - : je s ię o b e c n ie p o w ró t d o re lig ijn o ś c i i n a b o ż n o ś c i.
S ta n te n o c z y w iśc ie — z d a n ie m p ro w o d y ró w k o m u n is ty c z n y c h — je s t d la z a s a d k o m u n iz m u b a rd z o n ie b e z p ie c z n y , w y tw a rz a b o w ie m a tm o sfe rę , w k tó re j z n a jd u ją k o rz y s tn e p o d ło ż e w s z e lk ie a n ty - s o w ie c k ie te n d e n c je , o ra z w k tó re j d o jrz e w a ć m o -
; ż e tę s k n o ta z a p rz y w ró c e n ie m w R o s ji d a w n y c h (p rz e d w o je n n y c h fo rm p a ń s tw o w y c h .
N a jb a rd z ie j je d n a k n ie p o k o i p rz y w ó d c ó w k o m u n is ty c z n y c h te n fa k t, ż e p o w ró t u c z u ć re lig ij
n y c h z a u w a ż y d a je s ię w R o s ji s o w ie c k ie j w ś ró d s z e ro k ic h m a s c h ło p s tw a ro s y js k ie g o W p o s z c z ę - \ g ó ln y c h p a ra fja c h c e rk w ie i d o m y m o d lit.w o d g ry - ! w a ją d z iś z n o w u tę s a m ą ro lę , c o w c z a s a c h p rz e d - j w o je n n e g o k le ry k a liz m u , a to n ie m o ż e b y ć o c z y - ; w iś c ie d la h a s e ł k o m u n is ty c z n y c h a n i w y g o d n e , a - n i p o ż ą d a n e . M a s y c h ło p s k ie s ą b o w ie m d la re g i- m u s o w ie c k ie g o i ta k w ro g o u s p o s o b io n e , ta k ie z a - ; : te m te n d e n c je p rz y c z y n ia ją s ię — z d a n ie m k o n tro - ! le ró w s o w ie c k ic h — d o w z ro s tu o p o z y c ji c h ło p ó w ■ g w o b e c p o lity k i rz ą d u .
H J a k o n a jb a rd z ie j c h a ra k te ry s ty c z n e p o d a je je ; s d e n z g łó w n y c h o rg a n ó w s o w ie c k ic h , a to m o -
■s k ie w s k i „ K o m u n is t" d a n e s ta ty s ty c z n e , p o c h o d z ą -
|8 c e z o k rę g u g u b e rn ia ln e g o W ja tk a . O tó ż w g u b e rn i S te j, w k tó re j o k o ło 8 5 p ro c e n t lu d n o ś c i z a jm u je s ię
^ ro ln ic tw e m je s t z a le d w ie o k o ło 2 ty s ią c e z o rg a n i- W z o w a n y c h k o m u n is tó w , k tó rz y n a le ż ą d o a n ty re li- W ijn e j ą rg a n iz a c ji „ b e z b o ż n ik ó w " . C y fra ta p o n a d to
^ u s ta w ic z n ie m a le je , w z ra s ta n a to m ia s t lic z b a n a j- firo z m a itsz y c h o rg a n iz a c ji re lig ijn y c h . •
W ty m s ta n ie rz e c z y p ro w o d y rz y k o m u n isty c z W i w id z ą ty lk o je d n o w y jśc ie , a to ro z p o c z ę c ie z n o f|v u b e z w z g lę d n e j w a lk i z k o ś c io łe m i re lig ją , o ra z W s to s o w a n ie ja k n a jo s trz e js z y c h re p re s ji w o b e c •
w s z e lk ic h u g ru p o w a ń re lig ijn y c h . A la rm y te n ie p o j io s ta ją o c z y w iś c ie b e z re z u lta tu . R z ą d s o w ie tó w ’ B a s k u te k ty c h d o n ie s ie ń ro z p o c z ą ł w o sta tn ic h C z a sa c h z n o w u o ż y w io n ą a k c ję n a p o lu ro z p o w s z e
c h n ia n ia a n ty re lig ijn e j p ro p a g a n d y . I ta k w e w s z y s tk ic h w ię k s z y c h m ia s ta c h z a ło ż o n e z o s ta ły s o c ja ln e k u rs y d la in s tru k to ró w w a lk i z re lig ją i c i m is a riu s z e w y s y ła n i s ą w lic z n y c h k a d ra c h d o rs z v stk ’c h tv e h o k o lic , s k ą d k o re s n o n d e n c i ś o -
ń e c c y d o n o s z ą o w z m o ż e n iu s ię te n d e n c ji re lig ij- y -
y c h . P o n a d to w e w s z y stk ic h w ię k s z y c h m ia s ta c h , b o w ie m i w ła d z e k o ś c ie ln e to g łó w n e
B o k ju b ile u s z o w y O jc a Ś w ię te g o .
Ulgi dla pielgrzymek do Rzymu.
W e d łu g d o n ie s ie ń „ O ss e rv a to re R o m a n o '' p ie l g rz y m i, k tó rz y w ro k u ju b ile u s z o w y m O jc a ś w . u - d a d z ą s ię d o R z y m u , b ę d ą k o rz y s ta li z n a s tę p u ją c y c h u lg n a k o le ja c h w ło s k ic h : 3 0 p ro c , z n iż k i o - trz y m a ją p ie lg rz y m k i, lic z ą c e o d 2 5 d o 5 0 o s ó b ; 5 0 p ro c . — g ru p y , m a ją c e w ię c e j n iż 5 0 o s ó b ; w g ru d n iu 1 9 2 9 r. k a ż d y p ie lg rz y m o trz y m a z n iż k ę 5 0 p ro c .; 3 0 p ro c . — w c ią g u c a łe g o 1 9 2 9 ro k u (d o k ła d n y c h w ia d o m o ś c i u d z ie la s e k re ta rja t k o m ite tu ju b ile u s z o w e g o , R z y m 1 1 1 , v ia d e la S e ro fa ).
R ó w n ie ż tra m w a je rz y m sk ie z g ło s iły g o to w o ść p o c z y n ie n ia ró ż n y c h u ła tw ie ń d la p ie lg rz y m ó w , k tó rz y b ę d ą c h c ie li u d a ć s ię d o b a z y lik rz y m sk ic h k a ta k u m b i t. d . W s p o m n ia n y w y ż e j k o m ite t ju b ile u sz o w y z a m ie rz a w y d a ć s p e c ja ln e k a r ty p ie l
g rz y m ie , k tó re m a ją b y ć ro z d a w a n e d a rm o w s z y s t
0 p o m o c d la lu d n o ś c i p o g ra n ic z a p o ls k o -s o w ie c k ie g o .
A g ita c ja w ro g ic h P a ń s tw u P o ls k ie m u ż y w io łó w ' z n a k o m ic ie je s t z w a lc z a n a d ro g ą re a ln e j p r a c y d la d o b ra lu d n o ś c i w o je w ó d z tw w s c h o d n ic h . W m ia rę ro z w o ju d z ia ła ln o śc i te j, p o d ję te j p rz e z B e z - p a rfv jn y B lo k w id o c z n ie s ’ -b n ic d z ia ła ln o ś ć ż y w io łó w w y w ro to w y c h , a n a w e t p o ls k ic h s tro n n ic tw ra d y k a ln y c h i s o c ja lis ty c z n y c h , k tó re n a ty c h te re n a c h o b ra ły fa łsz y w ą d ro g ę w s p ó łz a w o d n ic tw a z k o m u n is ta m i w k ie ru n k u w y s u w a n ia ja k n a id a le j id ą c y c h a n ie z n a jd u ją c y c h u rz e c z y w is tn ie n ia h a s e ł. W p rz e c iw s ta w ie n iu d o ty c h m e to d a g ita c y j
n y c h d z ia ła c z e B . B . z a ję li s ię c o d z ie n n ą m ró w c z ą p ra c ą , k tó r a d a je re a ln y e fe k t d la lu d n o ś c i
O to n a p rz y k ła d p o s ło w ie B . B . z a ję li s ię o s ta t
n io k w e stją p o m o c y d la lu d n o ś c i, z a n u e s z k u ią c e j p o w ia ty k o ry ta rz o w e , g ra n ic z ą c e z R o s ją S o w ie c k ą w k ie ru n k u u z y s k a n ia k re d y tó w ro ln y c h n a z a k u p p a s z y . J e s t to je d n a z b a rd z o p a łą c y c n s p ra w m ie jsc o w y c h , g d y ż b ie d n a lu d n o ś ć p o w ia tó w ty c h z b ra k u p a s z y z m u s z o n a je st d o m a s o w e j w y p rz e d a ź y b y d ła . J u ż o b e c n ie o trz y m a ło z a p o m o g ę k re d y to w ą m le c z a rs tw o .
P a ro w ie c c h iń s k i z a to n a l z
L o n d y n , 1 8 . 1 . 2 9 . N a d c h o d z ą tu w ie ś c i o z a to n ię c iu c h iń s k ie g o p a ro w c a „ H s in W u h “ P a ro w ie c p ły n ą ł z S z a n g h a ju d o H o n k o n g u , z n a jd o w a ło s ię n a n im z g ó rą 4 0 0 p a s a ż e ró w , w śró d k tó ry c h n ie b y ło a n i je d n e g o E u ro p e jc z y k a . P a ro w ie c u le g ł ro z b ic iu w s k u te k g w a łto w n e j b u rz y i n ie z w y k le g ę s te j m g ły . W e d łu g d o ty c h c z a s o w y c h w ia d o m o ś c i z a le d w ie 2 6 o s ó b z d o ła ło s ię u ra to w a ć . W e d łu g
P o n u ra s ta tv s tv k a .
Blisko 70.000 młodocianych popełniło samobjóstwo. — Czterdzieści tys. młodocianych przestępców.
Z B y to m ia d o n o s z ą , ż e „ K a to lik C o d z ie n n y "
p o d a je b a rd z o c ie k a w e c y fry z u rz ę d o w e j s ta ty s ty k i n ie m ie c k ie j z a la ta 1 9 2 4 d o 2 5 . W ty m c z a sie w N ie m c z e c h 6 9 ,0 0 0 o s ó b m ło d o c ia n y c h w w ie k u 1 4 d o 1 8 la t s k a z a n o z a ró ż n e z b ro d n ie i p rz e s tę p s tw a z te g o 4 0 .0 0 0 p rz y p a d a n a k ra d z ie ż e . W ro k u 1 9 2 6
— 2 .1 5 9 m ło d z ie ń c ó w i 8 6 1 d z ie w c z ą t p o p e łn iło s a m o b ó jstw a .
z a k ła d a n e s ą s p e c ja ln e m u z e a , k tó ry c h z a d a n ie m je s t w y s z y d z a n ie w ia ry , o ra z o b n iż a n ie a u to ry te tu w ła d z k o ś c ie ln y c h .
P ra s a s o w ie c k a u w a ż a je d n a k w s z y s tk ie te z a rz ą d z e n ia je sz c z e z a n ie w y s ta rc z a ją c e . I ta k w
„ K o m u n iś c ie * ’ m o s k ie w s k im w y c z y ta ć m o ż n a b y ło o s ta tn io n a s tę p u ją c e z d a n ia : „ K le ry k a liz m to n a j
w ię k s z y w ró g u s tro ju k o m u n is ty c z n e g o . C e rk ie w : c z y n n ik i,
k im p ie lg rz y m o m i k tó ry c h o k a z a n ie u ła tw i ic h p o s ia d a c z o m z w ie d z a n ie m u z e ó w w a ty k a ń s k ic h , k a ta k u m b i t. d .
K a rty te b ę d ą u p ra w n ia ły d o u c z e s tn ic z e n ia w p u b lic z n y c h a u d je n c ja c h p a p ie s k ic h . W y d a n y r ó w n ie ż b ę d z ie s p e c ja ln y p rz e w o d n ik d la p ie lg rz y m ó w , z a w ie ra ją c y n a jn ie z b ę d n ie js z e w ia d o m o ś c i.
O p rz y s ła n ie te g o p rz e w o d n ik a n a le ż y s ię z w ra c a ć d o w s p o m n ia n e g o w y ż e j k o m ite tu .
U ła tw ie n ia te s ą w a ż n e o d 1 5 s ty c z n ia d o 3 1 g ru d n ia 1 9 2 9 r.; k a r ty u lg o w e w c ią g u 1 5 — 3 0 d n i. P ie lg rz y m i w d ro d z e d o R z y m u , lu b z p o w ro te m , m o g ą o b e jrz e ć ś w ią ty n ie w P a d w ie . L o re to , A s s y ź u , a ta k ż e w P o m p e i i o p a c tw o w M o n te c a - tin i, k tó re w b ie ż ą c y m ro k u o b c h o d z i 1 ,4 0 0 -le c ie s w e g o is tn ie n ia .
S p ra w a d a ls z y c h k re d y tó w je s t w to k u . J u ż s a m o p o s ta w ie n ie ty c h s p ra w n a p o rz ą d k u d z ie n n y m i s to p n io w e ic h re a liz o w a n ie w y w o ła ło te n e - fe k t, ż e ja k k o m u n ik u ją z p o w ia tó w g ra n ic z n y c h , e le m e n ty p rz e c iw p a ń stw o w e n ie p rz e ja w ia ją o b e c n ie ż a d n e j d z ia ła ln o ś c i, a ró w n ie ż n ie d a ją z n a k u ż y c ia W y z w o le n ie i P . P . S .
B a rd z o d o d a tn im o b ja w e m je s t, ż e n a m ie js c u ju ż d e k o n a n a z o s ta ła u n ifik a c ja T o w a rz y s tw a R o l
n ic z e g o i Z w ią z k u K ó łe k R o ln ic z y c h z in ic ja ty w y B . B . p ra c u ją ró w n ie ż w k ó łk a c h ro ln ic z y c h , K a s a c h S te fc z y k a i s p ó łd z ie ln ia c h .
J e d n e m z z a d a ń n a jb liż sz y c h je s t ró w n ie ż u - s p ra w n ie n ie u rz ę d ó w s k a rb o w y c h , k tó re n ie z a w s z e s to ją n a w y s o k o ś c i z a d a n ia w s to s u n k u d c , rz e c z z ro z u m ia ła , b a rd z o w ra ż liw e j n a s p ra w y p o d a tk o w e lu d n o ś c i ro ln ic z e j, s z c z e g ó ln ie m a ło ro ln e j T a k p o jm o w a n a p ra c a je st n a jle p s z ą o d p o w ie d z ią n a a g ita c ję w y w ro to w ą c z ę s to k ro ć w s p ie ra n ą p rz e z w ro g ie n a m c z y n n ik i z e w n ę trz n e .
— o —
3 7 0 lu d ź m i w s k u te k b u r y .
w s z e lk ie g o p ra w d o p o d o b ie ń s tw a c o n a jm n ie j 3 7 0 o s ó b u to n ę ło ,,H s in W u h “ b y ł p rz e d p a ru lity n a p a d n ię ty p rz e z p ira tó w c h iń s k ic h . P a ro w ie c p o s ia d a ł s ta c ję ra d jo w ą , a le w ś ró d c z ło n k ó w z a ło g i n ic b y ło ra d jo te le g ra fis ty . K ilk a o k rę tó w z n a jd o w a ło s ię w p o b liż u m ie js c a k a ta s tro fy , je d n a k ż e w s k u te k n ie p o g o d y w s z e lk a a k c ja ra to w n ic z a b y ła d a re m n a .
P o p o le g ły c h p o d c z a s w o jn y ż y je d o ty c h c z a s 3 6 0 .0 0 0 w d ó w , 5 7 .0 0 0 s ie ro t, 7 5 2 .0 0 0 p ó łs ie ro t i 1 4 8 .0 0 0 o jc ó w w z g lę d n ie m a te k , 7 4 .0 0 0 ro d z ic ó w o trz y m u je w s p a rc ie p o p o le g ły c h m ę ż a c h , o jc a c h lu b s y n a c h . R e n ty w o je n n e w y n o s z ą ro c z n ie o k o ło m ilia rd m a re k .
= O —
n a s tro je w ro g ie id e o m k o m u n is ty c z n y m , p rz y p o m in a ją b o w ie m d a w n e , b u rz u a ż y jn e fo rm y R o s ji.
W a lk a z re lig ją je s t z a te m w a lk ą o o c h ro n ę i b y t k o m u n iz m u " ...
W o b e c ta k ic h h a s e ł — w ła d c y k o m u n is ty c z n i m y ś lą o je s z c z e s iln ie js z e m ro z o ę ta n iu a k c ji a n ty - re litfiin e j, p rz y c z e m o s ta tn ie d n i n rz v n o s z a c o ra z s iln ie js z e re p re sje w o b e c o rg a n iz a c ji re lig ijn y c h .
— o —
W I A D O M O Ś C I Z K R A J U I Z E Ś W I A T A .
W W a r s z a w i e z m a r ł b . m i n i s t e r a p r o w i z a c j i , ś p . S t a n i s ł a w Ś l i w i ń s k i , k t ó r ą t o t e k ę p i a s t o w a ł k o l e j n o w g a b i n e t a c h S k u l s k i e g o , W . G r a b s k i e g o i W i t o s a . P o z ł o ż e n i u t e k i ś p . S t a n i s ł a w Ś l i w i ń s k i b y ł p r z e z p e w i e n c z a s d y r e k t o r e m . . K o o p r o l n e j " , a z a r a z e m w i c e p r e z e s e m r a d y B a n k u H a n d l o w e g o w W a r s z a w i e .
N a j b l i ż s z e a w a n s y w a r m j i b ę d ą o g ł o s z o n e 1 0 m a r c a r b . A w a n s e w i o s e n n e o b e j m ą m ł o d s z y c h o f i c e r ó w d o m a j o r ó w w ł ą c z n i e .
W a r s z a w i e o d b y ł o s i ę o r g a n i z a c y j n e p o s i e d z e n i e M o r s k i e g o I n s t y t u t u R y b a c k i e g o , k t ó r y s t a w i a j a k o s w ó j c e l , p o p i e r a n i e r o z w o j u n a s z e g o r y b o ł ó s t w a m o r s k i e g o p r z y b r z e ż n e g o i d a l e k o m o r s k i e g o . J a k o p i e r w s z e z a d a n i e I n s t y t u t p o s t a n o w i ł z o r g a n i z o w a n i e d a l s z y c h p o ł o w ó w n a B a ł t y k u . W t y m c e l u z o s t a n ą n a b y t e 4 w i ę k s z e k u t r y r y b a c k i e , z k t ó r y c h 3 b ę d ą z a s t o s o w a n e d o p o ł o w ó w h a n d ł o - v y c h 4 - t y z a ś d l a p o ł o w ó w i b a d a ń n a u k o w y c h .
D n i a 1 9 b m . o d b ę d z i e s i ę w G d y n i p o s i e d z e n i e S t a ł e j K o m i s j i M i ę d z y m i n i s t e r i a l n e j d l a s p r a w r o z w o j u p o r t u i m i a s t a G d y n i , n a k t ó r e m D y r e k t o r I z b y P r z e m y s ł o w o - H a n d l o w e j G r u d z i ą d z u p . H . K r u p s k i w y g ł o s i r e f e r a t o s t r e f i e w o l n o - c ł o w e j i t e c l m i c z n v c h m o ż l i w o ś c i a c h u r z ą d z ę n i a j e j w p o r c i e g d a ń s k i m .
D o w o j s k o w y c h w y d z i a ł ó w p r z y u r z ę d a c h w o j e w ó d z k i c h p r z y d z i e l e n i z o s t a n ą w k r ó t c e o f i c e r o w i e c z y n n e j s ł u ż b y . O f i c e r o w i e c i o b e j m ą w t y c h w y d z i a ł a c h k i e r o w n i c t w o k t ó r e s p r a w o w a l i d o t y c h c z a s u r z ę d n i c y c y w i l n i .
- W d n i u 1 3 b m . o d b y ł y s i ę o b r a d y z a r z ą d u Z w i ą z k u S y n d y k a t ó w D z i e n n i k a r z y P o l s k i c h . O m a w i a n o m i ę d z y i n - n e m i s p r a w ę i s t n i e n i a d w ó c h o r g a n i z a c j i n a P o m o r z u . W s p r a w i e t e j p o w z i ę t o d ł u ż s z ą r e z o l u c j ę , k t ó r a s t w i e r d z a , ż e s y n d y k a t p o m o r s k i z s i e d z i b ą w G r u d z i ą d z u b y ł o d p o c z ą t k u i s t n i e n i a z w i ą z k u s y n d y k a t ó w j e g o c z ł o n k i e m , p r a w c z ł o n k a n i e u t r a c i ł , a p p . B a z y l e w s k i e m u i K o r d y s o w i p o w i e r z o n o a r b i t r a ż v c e l u z l i k w i d o w a n i a z a t a r g u n a P o m o r z u . N a d m i e n i ć n a l e ż y , ż e p r z e d s t a w i c i e l e o b u o r g a n i z a c j i w y r a z i l i g o t o w o ś ć p o d d a n i a s i ę t e m u a r b i t r a ż o w i b e z z a s t r z e ż e ń . W Z a g ł ę b i u D ą b r o w s k i e m w y k r y t o w i e l k ą o r g a n i z a c j ę k o m u n i s t y c z n ą . W ś r ó d p r z e s z ł o 1 0 0 a r e s z t o w a n y c h z n a j d u j e s i ę k i l k u n a s t u n a ż o ł d z i e b o l s z e w i c k i m , t r z e c h z a ś p o d e j r z e w a s i ę o s z p i e g o s t w o .
_ _ J a k d o n o s z ą z K o w n a w o b o z i e k o n c e n t r a c y j n y m d l a w i ę ź n i ó w p o l i t y c z n y c h w W o r n i a c h n a s k u t e k o k r o p n y c h w a r u n k ó w h y g j e n i c z n y c h i s a n i t a r n y c h w y b u c h ł a m a s o w a e p i d e m j a t y f u s u p l a m i s t e g o .
N a d c h o d z i w i a d o m o ś ć , ż e N i e m c y b u d u j ą n o w y S u p e r Z e p e l i n
o
w i ę k s z y c h w y m i a r a c h o r a z m o t o r a c h o p o d w ó j n e j s ’. l e w s t o s u n k u d o s t e r o w c a . ,,H r a b i a Z e p p e l i n . N o w y s t a t e k n a p o w i e t r z n y o t r z y m a k o l e j n y n u m e r L . Z .W k o ń c u b i e ż ą c e g o n ą i e s i ą c a u r u c h o m i o n a z o s t a n i e p r z e z s z w e d z k i e t o w a r z y s t w o o k r ę t o w e „ S v e a ” s t a ł a k o m u n i k a c j a p a s a ż e r s k a n a l i n j i G d y n i a — S z t o k h o l m . D o t ą d o k r ę t y t e j l i n j i k u r s o w a ł y o d G d a ń s k a , o b e c n i e z a ś k o m u n i k a c j a o d b y w a ć s i e b ę d z i e n a t r a s i e G d y n i a — G d a ń s k - S z t o k h o l m .
— D z i e n n i k i a m e r y k a ń s k i e d o n o s z ą , ż e p o d c z a s d y s k u s j i S e n a c i e n a d r a t y f i k a c j ą p a k t u K e l l o g a , z d a r z y ł s i ę t r a g i c z n y w y p a d e k . P o d c z a s m o w y p o l e m i c z n e j s e n a t o i a R e e d a z s e n a t o r e m G r e e n e . R e e d u l e g ł p o r a ż e n i u m ó z g u , s k u t k i e m c z e g o m u s i a n o g o w n i e ś ć z s a l i o b r a d . S e n a t o r R e e d b y ł j e d n y m z p r z e c i w n i k ó w r a t y f i k a c j i p a k t u K e l l o g a , Z R z y m u d o n o s z ą : D e k r e t < o r o z w i ą z a n i u p a r l a m e n t u w ł o s k i e g o b ę d z i e t e m a t e m o b r a d r a d y m i n i s t r ó w i m o ż l i w e , ż e w p o n i e d z i a ł e k z o s t a n i e p o d p i s a n y p r z e z k r ó l a . W p o s z c z e g ó l n y c h k o r p o r a c j a c h c z y n i s i ę p r z y g o t o w a n i a d o u s t a l e n i a l i s t k a n d y d a t ó w p r z y s z ł e g o p a r l a m e n t u . L i s t a o k o ł o t y s i ą c a k a n d y d a t ó w p r z e d s t a w i o n a z o s t a n i e w i e l k i e j r a d z i e f a s z y s t o w s k i e j .
_ _ _W c z o r a j o d b y ł a s i ę w B e r l i n i e d e m o n s t r a c j a k o m u n i s t y c z n a n a d g r o b e m z a b i t y c h p o d c z a s p o w s t a n i a S p a r t a k u s a p r z e d 1 0 l a t y . D e m o n s t r a c j a m i a ł h p r z e b i e g n a o g ó ł s p o k o j n y , t y l k o w j e d n e m m i e j s c u d o s z ł o d o b ó j k i , p r z y c z c m j e d e n p o l i c j a n t z o s t a ł p o t ł u c z o n y .
- A n g i e l s k i e o b s e r w a t o r j u m s e j s m o l o g i c z n e z a n o t o w a ł o a n i e d z i e l ę g w a ł t o w n e t r z ę s i e n i e z i e m i , k t ó r e g c o ś r o d e k o ś r o d e k z n a j d u j e s i ę w p o b l i ż u w y s p y K u r y l s k i c l i .
W d r o d z e n a d w o r z e c k o l e j o w y w H o e r d e z o s t a ł y d w i e c ó r k i r o b o t n i k a G r z y s z k o w i a k a z a c z e p i o n e p r z e z p e - v n e g o m ę ż c z y z n ę . J e d n a z d z i e w c z ą t w r ó c i ł a d o d o m u p o o j c a , k t ó r y t e ż w k r ó t c e n a d s z e d ł i s t a n ą ł w o b r o n i e c ó r e k . W c z a s i e s p r z e c z k i n i e z n a n y m ę ż c z y z n a u g o d z i ł G r z e s z k o - u i a k a n o ż e m w s e r c e i z a b i ł g o w o c z a c h c ó r e k .
N a s t ę p c a t r o n u n o r w e s k i e g o , k s i ą ż ę O l a ł z a r ę c z y ł s i ę z k s i ę ż n i c z k ą M a r t ą W e s t g o t l a n d .
— A n g i e l s k a ł ó d ź p o d w o d n a „ I . 5 " , k t ó r a w p i ą t e k w y p ł y n ę ł a z P o r t s m o u t h n a ć w i c z e n i a m o r s k i e , z d e r z y ł a s i ę w p o b l i ż u w y s p y W i g h t z e s t a t k i e m p o g ł ę b i a r s k i m i d o z n a ł a u s z k o d z e n i a . Ł ó d ź t a m o g ł a j e d n a k b e z o b c e j p o m o c y d o p ł y n ą ć d o P o r t s m o u t h , g d z i e b ę d z i e w d o k u s u c h y m p o d d a n a r e p a r a c j i .
— M o r d e r c a j e n , K o w a c e w i c z a , B u ł g a r K r a l e w , z o s t a ł w c z o r a j r a n o s t r a c o n y w m i e j s c o w o ś c i S t i p .
M a r s z a ł e k F o c h z a c h o r o w a ł . S t a n j e g o b u d z i p o w a ż n e o b a w y .
— N a j m ł o d s z y l o t n i k f r a n c u s k i : 1 8 - l e i n i P a u l F i e s b a c h u l e g ł k a t a s t r o f i e l o t n i c z e j , p o n o s z ą c ś m i e r ć n a m i e j s c u . Ś w i a d k i e m k a t a s t r o f y b y ł a m . i 'n . j e g o m a t k a .
— M i l j o n e r n o w o j o r s k i H e r k n e s s o f i a r o w a ł t u t e j s z e m u u n i w e r s y t e t o w i H a r s a r d 1 0 m i l o n ó w d o l a r ó w j a k o p o d a r u n e k g w i a z d k o w y . P i e n i ą d z e t e p r z e z n a c z y ł o f i a r o d a w c a n a w e w n ę t r z n ą r e o r g a n i z a c j ę u n i w e r s y t e t u i n a b u d o w ę u n i w e r s y t e c k i c h d o m ó w m i e s z k a l n y c h d l a s t u d e n t ó w .
U i ą c i e b a n d y t ó w .
W o s t a t n i m n u m e r z e d o n o s i l i ś m y o z u c h w a ły m n a p a d z i e d o k o n a n y m n a r o l n i k u w N o w e m B ł o n o w i e ( p o w . G r u d z ią d z ) J u l j a n a T e m p l i n a .
N a t y c h m i a s t w s z c z ę t e ś l e d z t w o w y d a ł o n i e o - j c z e k i w a n e w y n i k i . P r z y p o m o c y W y d z i a ł u Ś l e d - <
c z e g o P . P . w G r u d z i ą d z u i p r z y w y d a jn e j p o m o c y j P o w . K o m e n d y P . P . w y k r y t o i p r z e j ę t o w s z y s t - I k i c h s p r a w c ó w n a p a d u i w t e n s p o s ó b z h k w i d o w a j n o n i e b e z p i e c z n ą s z a j k ę b a n d y tó w .
N a z w i s k a b a n d y t ó w b r z m i ą :
B r o c k i W ł a d y s ł a w , r o b o t n i k l a t 2 6 , b e z s t a - | ł e g o m i e j s c a z a m i e s z k a n i a — p o c h o d z ą c y z p o w i a | t u ś w ie c k i e g o L e w a n d o w s k i K a z i m i e r z , l a t 2 5 , z ’
G ł u p i c h n i e s i e j a !
S p r y t n a „ c z a r o w n i c a * * i n a i w n a d z i e w c z y n a . — C z a r a m i m i a ł a s p o w o d o w a ć n a w r ó c e n i e n i e w i e r n e g o n a r z e c z o n e g o .
P o t ę g a c i e m n o t y i z a b o b o n u j e s t j e s z c z e w i e l k a . A p o - i s t o ł o w i e j e j , o s z u ś c i w y d r w i g r o s z e i s z a r l a t a n i , ż e r u j ą n a n a - ) i w n o ś c i l u d z k i e j i ., r o b i ą ś w i e t n e i n t e r e s y , w y c i s k a j ą c c i ę ż - I k o z a p r a c o w a n e g r o s z e o d s w y c h o f i a r . K l a s y c z n y m p r z y - • k ł a d e m t e g o j e s t o s ł a w i o n a s p r a w a M i c h a ł k a . B r e d n i e p r o - j s t e g o c h ł o p c a k o w a l s k i e g o i o s z u k a ń c z e m a n i p u l a c j e e l e - ! k t r y c z n e m i l a t a r k a m i , z a p o m o c ą k t ó r y c h f a b r y k o w a n o k u j z d u m i e n i u p r o s t a c z k ó w „ c u d o w n e " s ł u p y o g n i s t e , o w ą „ ś w i ę . t ą " j a s n o ś ć b i j ą c ą z e s t r z e c h y c h a t y „ p r o r o k a * , p r z y s p o - ‘ r z y ł y a r a n ż e r o m t e j s m u t n e j a f e r y w i e l e g o t ó w k i . P o d o b n e <
w y p a d k i , o c z y w i ś c i e w m i n i a t u r z e s ą n i e m a l n a p o r z ą d k u >
d z i e n n y m . O t o j e d e n z n i c h .
P a n n a S t a n i s ł a w a H a l s k a 1 8 - l e t n i a m i e s z k a n k a C z ę s t o - ! c h o w y p r z e ż y w a ł a c h w i l e r o z p a c z y , S p o t k a ł j ą z a w ó d m i - , ł o s n y . N a r z e c z o n y n a d u ż y ł j e j z a u f a n i a , a p o t e m p o r z u c i ł ‘ j ą . P e w n e g o d u i a , t o n ą c w e ł z a c h , p a n n a H a l s k a m i m o t ę - ; g i e g o m r o z u s i e d z i a ł a s a m o t n i e n a ł a w c e w A l e j i w C z ę - ’ S t o c h o w i e i o p ł a k i w a ł a s w ó j l o s . N a g l e u c z u ł a ż e k t o ś p o ł o ż y ł j e j k o ś c i s t ą r ę k ę n a r a m i e n i u . O b e j r z a ł a s i ę t r w o ż n i e j
— p r z e d n i ą s t a ł a s i w a , z g a r b i o n a s t a r u s z k a . P a n n a H a l s k a ; o p o w i e d z i a ł a n i e z n a j o m e j o s w y c h s m u t n y c h p r z e j ś c i a c h ź y - , c i o w y c h .
O d p o w i e d ź , k t ó r ą , u s ł y s z a ł a , p o d z i a ł a ł a n a n i ą p i ó r u - ! n u j ą c o . S t a r u s z k a w y p r o s t o w a ł a s i ę b o w i e m n a g l e i p r z y - >
c i s z o n y m , a l e p r z e j m u j ą c y m g ł o s e m r z e k ł a : J e s t e m c z a r ó w - ;
J a k w y g l a d a k r l e n d a r z . . G l o s a W ą b r z e s k i e g o ”
W ś r ó d n a s z y c h C z y t e l n i k ó w w i e l k i e z a i n t e r e - ’ s o w a n i e w z b u d z i ł k a l e n d a r z k s i ą ż k o w y , j a k i d o - d a n y b ę d z i e w p r z y s z ły c h d n i a c h d o „ G ł o s u W ą - l b r z e s k ie g o * * .
D o R e d a k c j i n a d c h o d z ą s t a ł e l i s t y z z a p y t a n i a - * m i , j a k k a l e n d a r z b ę d z i e w y g l ą d a ł , j a k i b ę d z i e d u - , ż y , ł u b w i e l e b ę d z i e m i a ł s t r o n o b j ę t o ś c i . L i s t ó w t a k i c h l u b p o d o b n y c h p r z y c h o d z i d o n a s z e j r e d a k c j i , b a r d z o w i e l e . N ie m o ż e m y i c h j e d n a k o w o ż u m i e s z c z a ć , b o w i e m z a b r a ł o b y d u ż o m i e j s c a . Z a m ie s z - ; c z a r n y w y j ą t e k z j e d n e g o n a d e s ł a n y c h n a m l i s t ó w P a n G . L . p i s z e : . . . . i o s t a t n i o z a u w a ż y ł e m , ź e „ G ł o s
W ą b r z e s k i " c o r a z w i ę c e j s i ę u l e p s z a , z a m i e s z c z a j ą c t o k r o n i k ę r z e c z y c i e k a w y c h , t o z n o w u w i a - j d o m o ś c i z k r a j u i z e ś w i a t a " , o s t a t n i e , m n i e b a r d z o z a i n t e r e s o w a ł y i m y ś l ę , ż e S z a n o w n a R e d a k c j a d o b r z e z r o b i ł a w p r o w a d z a j ą c t e n n o w y d z i a ł, g d y ż z n a l e ź ć t a m m o ż n a n a j r ó ż n o r o d n i e j s z e c i e k a w e w i a d o m o ś c i , a c o l e p s z e w b a r d z o z w i ę z ł y c h s ł o - : w a c h . . .
W c a ł e j o k o li c y , g d z i e m i e s z k a m , z a i n t e r e s o w a n i e s i ę „ G ło s e m W ą b r z e s k i m " z d n i a n a d z i e ń w z r a s t a .
C b c i a ł b y m s i ę j e s z c z e z a p y t a ć S z a n o w n ą | R e d a k c j ę , j a k t e n K a l e n d a r z „ P o m o r z a n in * * b ę d z i e «
w y g l ą d a ł ? j
N a z a k o ń c z e n i e , ż y c z ę S z a n o w n e j R e d a k c j i , .
by „Głos Wąbrzeski" jaknaiwięcaej zyskał sobie | czytelników i sympatyków. ( T u n a s t ę p u j e p o d p i s ) , ć W s z y s t k i c h u z n a ń i ż y c z e ń n a m n a d e s ł a n y c h ' n i e m o ż e m y u m i e ś c i ć — j e d n a k ż e w s z y s t k i m t y m ,
Zar?ftd?eni0 o. Wdewfdy w sprawie wyborów da I bv R era'eśniciej.
h. ZARZĄDZENIE.
w przedmiocie ustanowienia głównej komisji wyborczej dla f przeprowadzenia wyborów do Izby Rzemieślniczej
w Grudziądza.
D l a p r z e p r o w a d z e n i a w y b o r ó w d o I z b y R z e m i e ś l n i c z e j j w G r u d z i ą d z u u s t a n a w i a s i ę n a p o d s t a w i e § 1 2 r e g w y b o r c z . § n a c a ł y o k r ę g I z b y ( W o j e w ó d z t w o P o m o r s k i e ) g ł ó w n ą k o - m i s j ę w y b o r c z ą z s i e d z i b ą w G r u d z i ą d z u ( l o k a l I z b y R z e m i e ś l n i c z e j , u l , G r o b l o w a n r , 2 7 / 2 9 ) , k t ó r a p o m y ś l i § 1 4 r e g u ł , w y b o r c z e g o s k ł a d a ć s i ę b ę d z i e z p r z e w o d n i c z ą c e g o l u b j e g o z a s t ę p c y o r a z z 8 - u c z ł o n k ó w i 8 - u i c h z a s t ę p c ó w , | p r z e d s t a w i o n y c h m i p r z e z 8 n a j l i c z n i e j s z y c h w o k r ę g u I z b y ' z a w o d ó w r z e m i e ś l n i c z y c h . N a p o d s t a w i e s t a t y s t y k i r z e m i e - , s i n i k ó w , p o s i a d a j ą c y c h k a r t y r z e m i e ś l n i c z e w e w s z y t s k i c h | z a w o d a c h r z e m i e ś l n i c z y c h , w y k o n y w a n y c h w o k r ę g u I z b y , ■ n a l e ż ą d o n i c h n a s t ę p u j ą c e z a w o d y r z e m i e ś l n i c z e
1 . S z e w s k i , 2 . k o w a l s k i , 3 . k r a w i e c k i , 4 . s t o l a r s k i , 5 . j r z e ź n i c k i , 6 . k o ł o d z i e j s k i , 7 . p i e k a r s k i , 8 . m u r a r s k i ,
Z a w o d y t e p o m y ś l i § 1 4 r e g u l a m i n u w y b o r c z e g o ż a k o - | m u n i k u j ą m i n a j p ó ź n i e j w p r z e c i ą g u 1 6 d n i o d d n i a o g ł o s z ę - i n i a w y b o r ó w , a w i ę c d o d n i a 2 7 b m . : i m i ę , n a z w i s k o , z a w ó d I i d o k ł a d n y a d r e s k a ż d e g o z w y d e l e g o w a n y c h c z ł o n k ó w g ł ó - J w n e j k o m i s j i w y b o r c z e j i i c h z a s t ę p c ó w .
C z ł o n k i e m g ł ó w n e j k o m i s j i w y b o r c z e j m o ż e b y ć t y l k o | o s o b a , p o s i a d a j ą c a p r a w o w y b i e r a n i a o r a z u m i e j ą c a c z y t a ć | i p i s a ć p o p o l s k u . K a n d y d a t n a c z ł o n k a I z b y l u b j e g o z a -
z a w o d u k o w a l , r o d e m z p o z n a ń s k i e g o . o b e c n i e b e z s t a ł e g o m i e j s c a z a m i e s z k a n i a , i S k r z y p k o w s k i A n t o n i , r o b o t n i k l a t 2 4 , p o c h o d z ą c y z C i e c h a n o w a ( b K o n g r e s ó w k a . )
P r z y j e d n y m z b a n d y t ó w , a m i a n o w i c i e p r z y B r o c k i m , z n a l e z i o n o j e d n o z s k r a d z i o n y c h u p . T e m p l i n a u b r a ń .
B a n d y c i p r z y p a r c i d o m u r u , p r z y z n a l i s i ę d o p o p e ł n i o n e g o c z y n u .
W d n i u w c z o r a j s z y m , p o d s i l n ą e s k o r t ą , o d s t a w i o n o a r e s z t o w a n y c h d o w i ę z i e n i a s ą d o w e g o , g d z i e o d p o w i a d a ć b ę d ą z a s w ó j c z y n p r z e d I z b ą K a r n ą .
n i c ą ! W r ó c ę c i z ł a t w o ś c i ą n a r z e c z o n e g o , a l e d a j m i z a t o . . . k i l k a z ł o t y c h .
T r u d n o u w i e r z y ć , a l e j e s t f a k t e m p o l i c y j n i e s t w i e r d z o n y m , ż e p a n n a H a l s k a p r z y j ę ł a p o w a ż n i e m a j a c z e n i a s t a r e j o s z u s t k i . P i e n i ę d z y c o p r a w d a n i e m i a ł a , a l e z e b r a ł a w s z y s t k ą s w ą g a r d e r o b ę i b i e l i z n ę z d o m u i o d d a ł a „ c z a r o w n i c y " .
T y m c z a s e m s p r y t n a s t a r u s z k a z a p r o w a d z i ł a j ą d o s w e g o m i e s z k a n i a i u k r y w s z y n a s a m p r z ó d w s z y s t k o , c o o t r z y m a ł a o d n a i w n e j d z i e w c z y n y , z a c z ę ł a o d p r a w i a ć „ c z a r y " . S p a l i ł a j a k i e ś k a d z i d ł a p r z e d l u s t r e m , s z e p c ą c z a k l ę c i a , k t ó r e g r o z ą p r z e j m o w a ł y d z i e w c z y n ę , w r e s z c i e w p a d ł a w j a k i ś t r a n s i z a c z ę ł a w o ł a ć „ W r ó ć ! w r ó ć ! r o z k a z u j ę c i , w r ó ć ! N a s t ę p n i e z n i e z a c h w i a n ą p o w a g ą o ś w i a d c z y ł a t r z ę s ą c e j s i ę z e s t r a c h u d z i e w c z y n i e , ż e n a r z e c z o n y p o w r ó c i w c i ą g u 1 8 d n i i p a d n i e p r z e d n i ą n a k o l a n a , b ł a g a j ą c o p r z e b a c z e n i e i m i ł o ś ć .
D z i e w c z y n a u s z c z ę ś l i w i o n a ’ o d e s z ł a ; m i n ę ł o j e d n a k 1 8 d n i , a n a r z e c z o n y n i e w r ó c i ł W ó w c z a s r o z c z a r o w a n a p a n n a u d a ł a s i ę o p o m o c d o p o l i c j i , s ł u s z n i e s ą d z ą c , ź e c z a r o w n i c a n i e z d o ł a ł a j e j p o w r ó c i ć n a r z e c z o n e g o , a l e p o l i c j a n a - p e w n o p o w r ó c i j e j g a r d e r o b ę .
P o l i c j a s z y b k o s p r a w ę z a ł a t w i ł a . O s z u s t k ę , R o z a l j ę K o s t u c h . k t ó r a l i c z y 9 7 l a t , p r z e k a z a ł a w ł a d z o m s ą d o w y m , a g a r d e r o b ę p a n n i e H a l s k i e j .
k t ó r z y p a m i ę t a j ą o n a s , ż y c z ą c n a m v z s z y s t k ie g o j a k n a j l e p s z e g o , z a s y ł a m y t ą d r o g ą s t a r o p o l s k i e
„Bóg zapłać!"
C h c ą c z a d o ś ć u c z y n ić p r o ś b i e n i e k t ó r y c h n a s z y c h C z y t e l n ik ó w , p o d z i e l a m y s i ę z w i a d o m o ś c i ą j a k K A L E N D A R Z b ę d z i e s i ę r e p r e z e n t o w a ł . C a ł y K a l e n d a r z b ę d z i e m i a ł o k o ł o
100 s l r o n druku, w t e m w i e l e b a r d z o ł a d n y c h i łu - s t r a c y j ( o b r a z k ó w ) . F o r m a t k a l e n d a r z a , j a k j u ż p o d a w a l i ś m y b ę d z i e t a k i j a k k a l e n d a r z M a z i '. :
Z p o ś r ó d w i e l u , b a r d z o w i e l u r o z m a i t y c h c i e k a w y c h a r t y k u ł ó w w y m i e n i m y k i l k a : Bitwa pod
G r u n w a l d e m , P o w s t a n i e l i s t o p a d o w e , — G r o b o w i e c d w ó c h k r ó l ó w p o l s k i c h , — O P r e z y d e n c i e M o ś c i c k i m — J a k p o w s t a ł y l e g j o n y , — M u z e u m N a r o d o w e w R a p e r s w i l l u , — R ó d M o ś c ic k i c h , — Z e s z ł o r o c z n e c u d o w n e u l e c z e n i e n a J a s n e j G ó r z e ,
— P r o c e s M a r j a w i t ó w , — C o n a m p r z y n i ó s ł r o k u b i e g ł y ? — ( N a jw a ż n i e js z e w y d a r z e n i a ) — N o c w i g i l ij n a w B r a z y l j i . — P o t e m — D z i a ł R o l n i c z y .
Wiadomości praktyczne oraz dział wiadomości
r z e c z y ciekawych z e świata, n a z a k o ń c z e n i e c a ł o ś c i k a l e n d a r z a z n a jd u j e s i e s p i s j a r m a r k ó w w r o k u 1 9 2 8 .
W c h w il i , k i e d y t o p i s z e m y , m a s z y n a s p i n a ( z e s z y w a ) z a d r u k o w a n e a r k u s z e K a l e n d a r z a . K a l e n d a r z w i ę c j e s t j u ż g o t ó w i 'd o d a n v z o s t a n i e d o
„ G ło s u W ą b r z e s k i e g o " w n a j b li ż s z y c h d n i a c h . Z a z n a c z a m y , ż e nowi abonenci (na luty) n a s z k a l e n d a r z o t r z y m a j ą g o RÓWNIEŻ ZA DARMO.
— o —
s t ę p c y n i e m o ż e b r a ć u ć L ć a ł u w p r a c a c h g ł ó w n e j k o m i s j i w y b o r c z e j .
G o d n n o ś ć c z ł o n k ó w g ł ó w n e j k o m i s j i w y b o r c z e j j e s t h o n o r o w a , o d j e j p r z y j ę c i a n i k t n i e m o ż e s i ę u c h y l i ć b e z U s p r a w i e d l i w i o n y c h p r z y c z y n ( § 2 3 r e g u ł , w y b . ) .
T o r u ń , d n i a 1 1 s t y c z n i a 1 9 2 9 r .
Wojewoda! p. o. Lamot.
S P R A W Y KOŚCIELNE
— K r o n i k a k o ś c i e l n a . D i e c e z j a c h e ł m i ń s k a . D n i a 1 5 b m . o d b y ł a s i ę k a n o n i c z n a i n s t y t u c j a : k s . p r o b , K , Ł a t o s a z S a r n o w a n a d z i e k a n a d e k . c h e ł m i ń s k i e g o , k s . p r a ł . J . S z y d z i k a z C h e ł m ż y n a d z i e k a n a d e k . c h e ł m ź y ń s k i e g o .
R a d c a m i h o n . m i a n o w a ł N a p r z e w . B i s k u p S t a n i s ł a w W o j c i e c h : k s . p r ó b . L a f f o n t a z Ż u k o w a , k s . p r ó b . L e o n a r d a M a r c h l e w s k i e g o z G r z y b n a , ^ k t ó r y z r e z y g n o w a ł z u r z ę d u d z i e k a n a p o 2 5 - l e t n i e j p r a c y h a t e m s t a n o w i s k u , k s . p r ó b W i l k a n s a z W . C z y s t e g o , k t ó r y z r e z y g n o w a ł z u r z ę d u d z i e k a n a , k s . p r ó b . Z a k r y s i a , z P o g ó d e k .
— S p r a w a p o d a t k u g r u n t o w e g o . Z a w i a d a m i a s i ę , ź e U - r z ą d s k a r b o w y z a ż ą d a ł o d s o ł t y s ó w g m i n p r z e d ł o ż e n i a L m i e n n y c h l i s t p o d a t k u g r u n t o w e g o n a r o k 1 9 2 9 ( d o d n i a 2 5 I . 2 9 r . ) S o ł t y s ó w z a w i a d o m i o n o , ź e p o t r z e b n e d r u k i p o s p o r z ą d z e n i a i m i e n n y c h l i s t p o d a t k u g r u n t o w e g o m a a a s k ł a d z i e a d m i n i s t r a c j a „ G ł o s u W ą b r z e s k i e g o " .
i!l“ !il=Kl=lll=lll=lll=l!l jihgfedcbaZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
I — Najlepiej „Głos Wąbrzeski" jest zapisać między 15 a J;. każdego miesiąca. Czas ten jbż nadszedł, dlatego nale- omyśłeć o zapisaniu sobie „Głosu Wąbrzeskiego" na niLstąc luty. Radzimy zapisać „Głos Wąbrzeski" nie na ji*4eu miesiąc, lecz odrazu na całe dwa miesiące t. j. luty i
l=!l!Hii!Zlli=l!l=ni=l!lEI!IElil=l!l
Wiadomości potoczne
WąbrzeźnO] dnia 18 stycznia 1929 r.
L. —. Inwalidom Wojennym zwraca się uwagę na ogłosze
nie : «ez Dyrekcję Kolejową w Gdańsku przetargu na dzier bidetu dworcowego w miasteczku Jamielniku z termi- atj objęcia od dnia 1 lutego 1929 r. Bliższych informacji udbit-k. Wydział Prawny wspomnianej Dyrekcji, pokój nr.
201 lodziennie prócz dni świątecznych od godz. 9 — 13.
I Licytacja psa policyjnego, W dniu 25 bm. o godzi-
■’.ię odbędzie się na placu Luksusowym przetarg pu- błizny. Sprzedawany będzie pies policyjny (wilk), tresowa
ny, Obejrzeć go można w Posterunku Policji Państw, przy uij Wołności.
Nadzwyczajne Walne Zebranie Bractwa Strzeleckie
go. W dniu 15 bm. wieczorem w Hotelu pod Białym Orłem odnylo się nadzwyczajne walne zebranie Bractwa Strzelec- kiege. Zebranie zagaił prezes, brat St, Chwiałkowski hasłem Cw-
s aBractwu, wilajac równocześnie licznie przybyłych bra
ci. Obradv toczyły się bardzo żywo, czego dowodem było załatwienie kilkanaście spraw wewnętrznych tyczących się Bractwa, Ze względu na brak meijsca, nie zamieszczamy wszystkich powziętych uchwał, streszczamy się tylko do po- dan»a najważniejszych. Bractwo Strzeleckie uchwaliło u- rzad”‘z zabawę we wtorek dnia 22 bm. w Hotelu nod Bia
łym Ortem. Sorawę dotyczącą ofert do dalszej rozbudowy Striebney. zebranie uchwaWo bv zarzad i komssfa budo
wla - sorawe ofert i oferentów załatwiła decydująco.
m — 2, Aali Sadu Grodzkiego. Na wakandzie z dnia 16 bm. wyznaczonych było razem 9 rozpraw, z których jedna kowoż musiały być odroczone, ponieważ nie stawili się bąd: to oskarżeni, bądź też świadkowie. Panu B. z Wą- brzetna, który jako świadek nie stawił się, podyktowano 20»— zl, grzywny. Inni zostaną na przyszłą rozprawę poli
cyjnie doprowadzeni.
Sądził p. sędzia grodzki Piotrowicz, Prokuraturę zastę
pował p, burmistrz Schwarz, protokółował podsekretarz p, Kwrzętk owski.
1 kwietnia 1927 r. oprócz innych mieszkańców Dę- bowJt jląli.-. otrzymał kartę pocztową na „prima aprillis"
także Stanisław Robojdek. Karta ta cprocz malowidła za
wierała ołówkiem napisaną obrażliwą treść, a po docho- dze»jacfc przypuszczeniach podejrzenie padło na Helenę GolnsiMka., (obecnie zamężną Burghardt) i jej brata Wła- dys'*awa Colusińskiego. Ponieważ atoli ani porównanie cha- alrteTu pisma ani też zeznania świadków nie wykazały winy oskarżonych, zostali oni uwolnieni, a koszta postępo- wą&r.ia poniesie skarb państwa.
’ Władysław Buczkowski, lat 26, malarz z Wąbrzeźna bronił się. że w łipcu 1927 r, skradł rower ustawiony przed oberżą w Czystochlebiu dla tego, że potrzebował pieniędzy na < trzymanie. Rower sprzedany został w Jarantowicach i następnie przechodził z rąk do rąk, zanim prawowity wła
ściciel Bernard Górski z Mazanek wszedł w ponowne jego posiadanie. Pan prokurator wniósł o 14 dni więzienia, p. Sę
dzi.. natomiast podyktował oskarżonemu jeden miesiąc, który mu jednakowoż na podstawie' ustawy amnestyjnej pcMarowano.
Kj Że kupiec Gustaw Dobryński z Książek me wykupił patentu kaiegorji II. a tylko kat. III, za to ukarany został orxez Urząd Skarbowy. D. wniósł sprzeciw, i wyrok wypadł
w&lniający.
Si| Wojciech Wojtak, lat 26, z powiatu Nisko w Małopoł- sce znalazł rzekomo część metalową od puszki do komu
nikantów (pateny) i część tę zamierzał spieniężyć u zegar- misirza p. Brzózki w Wąbrzeźnie. Jednakże Wojtak posądzony był o dokonanie świętokradztwa w Sarnowie,
j o w
Chełmiński. Doprowadzony z aresztu na ławę oskarźo-
nycl twierdził, iż patenę znalazł. Sąd jednakże nie dał mu wiary temwięcej że już kilkakrotnie ka- ran,'-.- by; za włóczęgostwo, dezercję z wojska i t, d,, p, Pro- - kurator wniósł o 6 miesięcy więzienia. Wyr okgłosił na 3 miesiące, a że czas aresztu został mu policzony, włóczęgo- skit jego życie spędzi w spokoju w tutejszem więzieniu jesicze przez około 6 tygodni.
I Za to, że w dniu 26 maja 1927 r. wówczas ośmnastolet- aigBmnon Nass z Jarantowic pobił i poranił nożycami do stwyżenia owiec równieśnika, swego Kurta PReth‘a, i to tal, że tenże chorował z powodu odniesionych na głowie ra* przez kilka tygodni, w myśl wniosku prokuratora otrzy
mać 2 miesiące więzienia i ponoszenie kosztów, j ednakowoż bej zaliczenia przecierpianego czasu podczas aresztu śled
czego, Karę także darowano na podstawie amnestji.
— K
j k o„Hotel Dwór Wąbrzeski" sprawił bywalcom ki
na lokalu miłą niespodziankę przez zaangażowanie trupy irtyslvcznej „Francesko", która w środę, dnia 16 bm. po ras pierwszy występowała w kinie i w lokalu, zyskując od syi’ ttię publiczności przez swe brawurowe i nad wy raj zręczne popisy.
i jerwszym numerem programu był występ pary gimna
styków p. Ostrowskich, która z wielką precyzyjnością wy
konała kilka bardzo trudnych popisów. Z niebywałą i do
tąd h?. niewidzianą zręcznością popisywał się dźongler p.
„Francesko" który z pewnością siebie rzucał różnemi przed miotami, jak nożami, talerzami etc.
Huragany śmiechu wywołał występ pary „Do - Dies"
■ t -■# . voim beztroskim humorem i grą na różnych instru
mentach muzycznych rozbawiła licznie zebraną publiczność.
Artyści za swoje nad wyraz udatne występy uzyskali długo niemilknące oklask?, tak że rozbawiona publiczność zmu
siła- ich do kilkakrotnego powtórzenia występów,
'Jy Mecz hokeyowy, W nadchodzącą niedzielę o godzi- nit 2.30 po poł. odbędzie się na torze hokevowym (koło p.
TŁąrdowskiego) mecz hokeyowy „Pomo-zanka" Wąbrzeźno
—- P K S, Grudziądz.
; — Czystcciileb. (Zabawa). W dniu 19 bm. (w sobotę a j me niedziela jak podano) odbędzie się zabawa Towarzystwa
Powstańców i Wojaków w sali p. Marasińskiego. Ze wzglę
du na cel zabawy uprasza się okoliczne obywatelstwo o li
czne przybycie.
— Wykazy pracowników umysłowych, inspe
ktoraty pracy wydały zarządzenie do przedsię
biorstw handlowych i zakładów przemysłowych w sprawie wykazów płac pracowników umysłowych Wykazy te winny być prowadzone w formie list płacy lub też jako księgi kontrolne.
— Brudzawki, (Włamanie). W zeszłym tygo
dniu włamali się złodzieje do posiedziciela p. Er.
Buszego zabierając na jego szkodę około 300 kg.
pszenicy, owsa i grochu a służącemu tegoż rower i rozmaite drobniejsze rzeczy.
— Tczew. (Straszny wypadek). W Brzuscach gospodarzowi Cezarowi Gołuszce młockarnia o- berwała rękę. Rannego przewieziono do Tczewa, gdzie nastąpiła amputacja ręki aż do ramienia.
— Piastoszyn, pow. tucholski. (Nieszczęśliwy wypadek.) U posiedziciela Weilanta w Piastoszynie uległ jego służący 16-Ietni chłopiec, nieszczęśliwe
mu wypadkowi przy zwożeniu stogu do stodoły.
Otóż został on przypadkowo silnie uderzony drą
giem w szyję i to tak znacznie, że natychmiast przewieziono go do szpitala do Tucholi.
RUCH TO W A R Z Y S T W.
— W sobotę 19. 1. 29. o godz. 7 wieczorem na salce I pod „Białym Orłem" odbędzie się zebranie Bezp. BI. Współ
pracy z Rządem. Ref. p. burmistrza Szwarza. O liczny udział
uprasza Za Zarząd Makowski.
— Baczność członkowie inwalidzi, wdowy i sieroty po poległych inwalidach. Legja Inwalidów Wojsk Polskich Kom panja Wąbrzeźno urządziła swoje biuro inwalidzkie przy ul.
Poniatowskiego 5 przy zakładzie krawieckim inwalidy Bro
nisława Bożego. Tam załatwia się wszelkie sprawy za za
ległe renty i zapomogi dla pozostałych po inwalidach wo
jennych. Również przeprowadza się dla członków sprawy prawno cywilne i udziela sie bezpłatnie wszelkich infor
macji. Inwalidzi wdowy i sieroty, którzy jeszcze do Legii Inwalidów Wojsk Polskich nie należą, mogą się tam dać zanisać za członków.
Za Zarząd Legii Inw. Wo;sk Polsk. komp. w Wąbrzeźnie Jan Frąckowiak, przewodniczący. Rozę, sekretarz, i
— Wąbrzeźno. Kółko Rolnicze. Nadzwyczajne walne ze
branie odbędzie się w niedzielę dnia 20 stycznia tego roku w lokalu p. Klimka o godz. 4-tej po południu. Z powodu ważnych spraw przybycie wszystkich członków jest ko
nieczne. Zarząd.
— Walne Zebranie Tow. Rzemieślników Samodzielnych w Wąbrzeźnie odbędzie się w niedzielę dnia /0 stycznia 1929 r. o godzinie 2 popol. w lokalu posiedzeń p. Klimka.
Porządek obrad: 1. Zagajenie przywitanie gości i przy
jęcie nowych członków, 2. Przeczytanie protokółu z ostat
niego zebrania i sprawozdanie zarządu za r, 1928, III. Wy
bór iowego zarządu, 4. SSprawozdanie z zebrania Rady Naczelnej Związku Rzemśl. Samodz, w Grudziądzu, 5. U- chwała dotyczy kształcenia uczni, 6. Wolne głosy i wniosk’
bez uchwał. Ze względu na ważność objętych spraw na po
rządku obrad uprasza się o liczne przybycie. Zarząd.
— Walne zebranie. Tow. Ludowego odbędzie się w niedziele 20 bm. zaraz po nieszporach w zwykłym lokalu.
Na porządku obrad: sprawozdanie zarządu, wybór nowego zarządu, zmiana statutu Kasy Pogrzebowej i sprawa obcho
du 25-lecia założenia Tow. Lud..
O liczny udział uprasza Zarząd.
Baczność! Walne zebranie Stow. Kat. Młodzieży Żeń
skiej w Wąbrzeźnie, odbędzie się dnia 20 stycznia 1929 r. o godz. 1,30 w wikarjówce. Porządek obrad jest następujący.
1. Zagajenie. 2. Odczytanie porządku obrad. 3. Wybór pre- zydjum. 4. Odczytanie protokółu z ostatniego walnego ze- b ania. 5. Sprawdzenie obecnych, 6. Sprawozdania: a) pre
zeski, b) sekretarki, c) skarbniczki, d) bibljotekarki, c) gene
ralnej zristępowej f) naczelniczki, g) gospodyni.
7.. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej, 8. Udzielenie abso
lutorium zarządowi, 9. Wybór nowego zaiządu. 10. Wybór Komisji Rewizyjnej 11. Uchwalenie składek miesięcznych i wpisowego. 12. Wolne głosy. 13 odezvtanie protokółu spo-
ądzonego na walnem zebraniu, 14. Zamknięcie obrad.
Wszystkie druhny oraz Szanowne Panie wspierające o punktualne przybycie prosi Zarząd.
Bank Polski płacił dnia 17 stycznia za:
Doi. amer. 8,85 — 8;84 funt, szterl. 43,08, fr. szwajcar
skie 170,84, fr. francuskie 34 72, marki niem. 211.11, g ild, gdańskie 172.21, szyi, austrjackie 124,80, liry włoskie 46,43, korony czeskie 26.28
NOTOWANIA MŁYNA PAROWEGO W WĄBRZEŹNIE.
w dniu 18. I. 1929 r. za 100 kilo.
Manna pszenna (kaszka)... zł 75,— i
Mąka pszenna Luksusowa... „ 66,—
Mąka pszenna Extra... 63,—
Mąka pszenna OOOO...59,—
Mąka pszenna OOO... 48,—
Mąka pszenna Pastewna... ... 32,—
Ospa pszenna... . 27,—
Ospa żytnia... ,—
Mąka żytnia I... — — Mąka żytnia II... . —
j NOTOWANIA GIEŁDY PŁODÓW ROLNICZYCH w POZNANIU.
Notow łoist oficjalne dnia 16, I. (1929.
j 100 kg. w ładunkach wagonowych parytet Poznań.
j Żyto... 33 60—34 00
! Pszenica... 42, 0 - 43.09 I Jęczmień brow... 34,00—?6,00
! Jęczmień zw... 32 00-33,00 ' Mąka żytnia 65% z work, stan... 59,50 63 .5o i Mąka pszenna 65% z w’ork... 00.60 — 00 00 j Owies... 30.25-31 25
! Otręby żytnie... 25,25-26.52 Otręby pszenne... . 22 25—26.25 1 Rzepak... 00,00-00,90
TARGOWICA MIEJSKA POZNAN.
Urzędowe stwierdzenie komisji notowania cen
z dni 16 l 1929 r
Płacono za 100 kg. żywej wagi:
Jałówki i krowy
a) pełnomięś. wytucz krowy najw. wartości rz> żurj b) pełnomies. wytucz. krowy mniej dobre młode naj.
wart, rzeźnej do lat 7. . . . 156 162
c) starsze wytucz. jałówki i krowy .... . 138 141 d) miernie odżywione krowy i jałówki ... . 120—126 e) licho odżywione krowy i jałówki... **0—IGrt
Owce
Opasy chlewne:
f) jagnięta tuczne i młodsze skopy tuczne . . 140—14<
g) starsze skopy tuczne, liche jagnięta tuczne i dobrze idźyw. młode owce... . 126—191 h) miernie odżywione skopy i owce... 100— 106
Cielęta
i) najprzedniejsze cielęta tuczne... 160—170 j) średnio tuczone cielęta i uajprzed. ssaki . 144— 150 k) mniej tuczone cielęta i dobre ssaki . . 132—140 l) liche ssaki... 124 — 1.30
Świnic
b) pełnomiesiste od 120 do 150 kg. żyw. wagi ‘.’00—2 4 c) pelnomięsiste od 100 do 120 kg. żyw. wagi 194—196 d) pelnomięsiste od 80 do 100 kg. żyw. wagi 18R—192 e) mięsiste świnie ponad 80 kg... 1'6—182 f) maciory i późne kastraty... 15''—i90
Drukiem i nakładem „Głosu Wąbrzeskiego" (B, Szczuka) Wąbrzeźno. — Redaktor odpowiedzialny Bolesław Szczuka Wąbrzeźno. — Za dział ogłoszeń redakcja nie odpowiada
KUPUJ SWOJE U SWOICH W SWOJEM MIEŚCIE.
POLECAM
WYBOROWY
I Chełmiński
| (BOCK) zwianej dobroci.
| Następnie nową wytwórczość I Browarów, Chełmińskich
I Karmel Chełmiński
HURTOW^SA PIW
H. BAUER Wąbrzeźno
Pastyryzowane piwo słodowe lecz
nicze. Specjalność dla smakoszy.
OBRAZY
religijne, narodowe i inne
poleca w wielkim wyborze, po cenach bezkonkurencyjn.
K SI Ę G A R N I A
R. W O J T E C K I
Skład materi. piśmiennych. Oprawa
j obrazów.
k
