1. 2. Cudzysłów – dobrze się znamy, więc się „zbratamy”

1.

2. Cudzysłów – dobrze się znamy, więc się „zbratamy”

a. 1. Cele lekcji

i. a) Wiadomości Uczeń:

• rozumie użycie cudzysłowu,

• rozumie konieczność przestrzegania zasad interpunkcyjnych.

ii. b) Umiejętności Uczeń:

• potrafi wykonać polecenia na podstawie tekstu źródłowego,

• potrafi napisać apel o przestrzeganiu zasad interpunkcyjnych,

• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,

• potrafi wcielać się w rolę.

b. 2. Metoda i forma pracy

Praca indywidualna, symulacja.

c. 3. Środki dydaktyczne

Karta pracy

d. 4. Przebieg lekcji

i. a) Faza przygotowawcza

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć.

ii. b) Faza realizacyjna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom karty do pracy i polecenia do wykonania, służy pomocą

i ewentualną radą. Po wykonaniu zadań wybrani uczniowie prezentują wyniki na forum klasy (załącznik 1)

iii. c) Faza podsumowująca

1. Uczniowie mają za zadanie wcielić się w role osoby, która musi się nauczyć zasad interpunkcji.

Swoje wypowiedzi układają jako optymista, pesymista, uczeń o bujnej wyobraźni, pełen

nowatorskich pomysłów oraz jako uczeń podchodzący do tego problemu z wielkimi emocjami.

Zbierają wspólnie słownictwo i układają wypowiedzi.

e. 5. Bibliografia

1. Brudnik E., Moszyńska A., Owczarska B, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, SFS, Kielce 2000.

2. Mech L., Kolega Jagusi, w: Nagajowa M., Słowo za słowem. Podręcznik do kształcenia literackiego, kulturowego i językowego dla klasy czwartej szkoły podstawowej, WSiP, Warszawa 2000.

3. Drabik L., Sobol E., Słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warszawa 2000

f. 6. Załączniki

g. a) Karta pracy ucznia

załącznik 1.

1. Cudzysłów, podobnie jak nawias, ma charakter wyodrębniający i składa się z dwu znaków — otwierającego i zamykającego. Stosowany jest przede wszystkim do wydzielania słów

cytowanych i oznaczania specyficznych użyć wyrazów i wyrażeń, bywa on więc określany również jako znak redakcyjny. W druku i w rękopisach używa się najczęściej cudzysłowu o postaci: „ ” . W specyficznych zastosowaniach pojawia się też cudzysłów ostrokątny: » « lub «

». Cudzysłów o ostrzach skierowanych do środka jest używany do specjalnych wyróżnień w tekście i w przypadku, gdy występuje cudzysłów w cudzysłowie. Cudzysłów « » służy głównie do wyodrębniania znaczeń (w pracach naukowych i w słownikach), a także do wyodrębniania partii dialogowych i przytoczeń, zwłaszcza w utworach poetyckich.

2. W cudzysłów ujmujemy wszelkie przytoczenia, np. Autor osiemnastowiecznego poematu o malarstwie, du Fresnoy, pisał: „Niech poezja będzie jak malarstwo, a malarstwo niech będzie podobne do poezji", Sławny artykuł „Wasz prezydent — nasz premier" ukazał się w „Gazecie Wyborczej".

3. W cudzysłów ujmujemy tytuły utworów i fragmenty przytoczonych tekstów.

4. Cudzysłów może wyodrębniać wyrazy użyte ironicznie: Ojcowie miasta zabrali się wreszcie do zrobienia porządku z tym szpecącym miasto „zabytkiem".

5. Cudzysłów wyodrębnia też wprowadzony do tekstu wyraz obcy stylistycznie. Dotyczy to przede wszystkim użycia wyrazów i wyrażeń potocznych w stylu naukowym .Niektóre dzieci dość długo mają skłonność do kaleczenia wyrazów przez „połykanie" całych zgłosek. UWAGA: Nie

należy ujmować w cudzysłów wyrazów użytych przenośnie, w znaczeniu wtórnym, oraz

związków frazeologicznych w wypowiedziach potocznych i artystycznych. Błędy polegające na nadużywaniu cudzysłowu są bardzo częste w pracach pisemnych uczniów i w tekstach

prasowych, np. Codziennie „wkuwam" kilkadziesiąt słówek angielskich. (Cudzysłów zbędny nawet w pracy pisemnej ucznia przedłożonej nauczycielowi). Przepraszam, że piszę „jak kura pazurem", ale mam nadzieję, że nie wpłynie to na ocenę. (Frazeologizmów nie ujmujemy w cudzysłów).

6. Kropkę stawiamy zawsze po cudzysłowie.

7. Znak zapytania stawiamy albo przed zamykającym cudzysłowem, gdy odnosi się on do treści wyrażenia zawartego w jego obrębie, albo po nim, gdy dotyczy całego zdania.

8. Wielokropek stawiamy po cudzysłowie, jeśli cytat został urwany, np. "Ksiądz pana wini, pan księdza"... to słowa Mikołaja Reja, ale nie wszyscy o tym wiedzą. Jednak w tekstach

naukowych skracamy tylko tak (wielokropek w nawiasie kwadratowym oznacza skrócenie tekstu cytowanego): "Ksiądz pana wini, pan księdza [...]".

Pytania do tekstu.

1. Skąd został zaczerpnięty podany fragment?

………

2. Czy w podanym zdaniu dobrze został użyty cudzysłów, podaj zasadę.

W końcu stwierdził: „Mam tego dosyć”.

……….

3. Jak myślisz w jakim celu zostały sformułowane zasady użycia cudzysłowów?

………...

4. Przytocz w cudzysłowie pozdrowienia z wycieczki. Zwróć uwagę na właściwie użycie cudzysłowów i znaku kończącego przytoczony tekst.

5. Wstaw w odpowiednie miejsca cudzysłów:

Na lekcji języka polskiego w klasie czwartej miało być wypracowanie klasowe. Nauczyciel napisał temat na tablicy i w klasie zapanowała cisza.

Kolega Jagusi

Jagusia po raz drugi cichutko odczytała tytuł wypracowania: Jak powinien wyglądać kolega, by spodobał mi się od pierwszego spojrzenia?.

Oczywiście, dla chłopców to samo zadanie brzmiało: Jak powinna wyglądać koleżanka... i dalej bez zmian.

Jagusia się uśmiechnęła. Dziewczynce nawet śnił się taki wymarzony kolega i przyjaciel. Bez namysłu zaczęła pisać.

Mój kolega nie będzie słoniowaty ani niedźwiedziowaty. Na głowie wspaniała lwia grzywa zjeżonych włosów. Sokole oczy. Orli nos. W żadnym wypadku ośle uszy czy żabie usta.

Apetyt może mieć wilczy.

Tylko nie zajęcze serce. Nie znoszę podszytych tchórzem, lubię chłopca, który od czasu do czasu staje okoniem i nie pozwala dać sobie sójki w bok.

Mój kolega, zapytany przez nauczyciela, nigdy nie zbaranieje. Przy mnie nigdy nie będzie osowiały. O byle głupstwo nie zacietrzewi się i nie rozindyczy. I musi pamiętać, że nie znoszę

ślimaczenia się. Tak samo nie cierpię jeszcze jednej cechy u chłopca — gdy ma kiełbie we łbie. A poza tym nie pozwolę mu się szarogęsić.

I jeszcze jedno: niech nigdy nie zapuszcza żurawia do moich zeszytów i wystrzega się myszkowania w mojej teczce. Chłopiec, który spełni wszystkie wymienione warunki, zostanie moim kolegą.

Nauczyciel drugą godzinę miał wolną, ponieważ klasa piąta pojechała na wycieczkę do Krakowa, i dlatego od razu przeczytał wszystkie wypracowania. Zeszyt Jagusi odłożył na bok.

6. Napisz ogłoszenie o sprzedaży słownika interpunkcyjnego. Podaj niezbędne informacje.

………

………

………

i. b) Zadanie domowe

Napisz dedykację dla wybranej osoby, której chcesz podarować „Słownik poprawnej polszczyzny”.

h. 7. Czas trwania lekcji

45 minut

i. 8. Uwagi do scenariusza

brak