Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, edukacja wczesnoszkolna
Temat: Trudne decyzje…
Treści kształcenia:
Uczeń:
1) Czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym i wyciąga z nich wnioski – edukacja polonistyczna (1.1b),
2) Wyszukuje w tekście potrzebne informacje – edukacja polonistyczna (1.1c), 4) Śpiewa w zespole piosenki ze słuchu – edukacja muzyczna (3.1a),
5) Współpracuje z innymi w zabawie, nauce szkolnej – edukacja społeczna (5.4), 6) Uczy się współodczuwać emocje innych (empatia) – treści rozszerzone.
Cele operacyjne:
Uczeń:
● Słucha uważnie i ze zrozumieniem utworów literackich,
● Wyszukuje w tekście utworu fragmenty odpowiadające na pytania,
● Wypowiada się pełnymi zdaniami na podany temat,
● Czyta uważnie i ze zrozumieniem zdania i krótkie teksty,
● Odróżnia liczby parzyste od nieparzystych,
● Potrafi określić cechy zwierząt – bohaterów utworu,
● Rozpoznaje sytuacje, w których powinien powiedzieć „nie”,
● Potrafi powiedzieć „nie” dla własnego dobra,
● Współpracuje w grupie w celu jak najlepszego wykonania zadania.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
● Uważnie słucha utworów literackich,
● Czyta ze zrozumieniem krótkie teksty,
● Wypowiada się pełnymi zdaniami na określony temat,
● Rozpoznaje sytuacje, w których powinien powiedzieć „nie”,
● Odmawia dla własnego dobra,
● Współpracuje w grupie.
Środki dydaktyczne:
● Zasoby multimedialne: nagranie bajki Ignacego Krasickiego Czapla, ryby i rak, karty pracy (Rozproszone sylaby, Opisujemy postacie, TAK czy NIE?),
● Słowniki języka polskiego (po egzemplarzu dla każdej grupy),
● Piosenka Ryby, żaby i raki do wiersza Jana Brzechwy w wykonaniu Krystyny Sienkiewicz,
● Wydruki scenariuszy scenek do odegrania,
● Komputer z głośnikami,
● Niebieskie i żółte kredki.
Metody nauczania:
● Podające: rozmowa, wyjaśnienie,
● Problemowe: aktywizujące – łamigłówka, gra dydaktyczna, inscenizacja, metoda definiowania pojęć,
● Praktyczne: metoda przewodniego tekstu,
● Programowana: z użyciem komputera.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Indywidualna zróżnicowana,
● Grupowa.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita uczniów i rozdaje im karty pracy Rozproszone sylaby. Wprowadza ich do tematu zajęć, prosząc o rozwiązanie łamigłówki matematycznej z hasłem: „Podejmujemy ważne decyzje”. Dzieci pracują w grupach. Każdy zespół ma swojego lidera – ucznia uzdolnionego matematycznie, mającego za zadanie nadzorowanie przebiegu prac. Najpierw uczniowie wybierają liczby parzyste, które kolorują na żółto, a w dalszej kolejności nieparzyste, które zaznaczają kolorem niebieskim. Następnie porządkują je rosnąco, zaczynając od liczb nieparzystych, co pozwoli na odczytanie hasła złożonego z wcześniej rozproszonych – a teraz tworzących wyrazy – sylab, przypisanych poszczególnym liczbom.
Rozwiązanie:
● etap pierwszy (kolorowanie)
51 66 61 32 57 75 48 63 84 40
PO CY MU WAŻ DEJ MY DE JE ZJE NE
● etap drugi (uporządkowane liczebniki)
51 57 61 63 75 32 40 48 66 84
PO DEJ MU JE MY WAŻ NE DE CY ZJE
2. Wysłuchanie nagrania wiersza Ignacego Krasickiego Czapla, ryby i rak.
Uczniom z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami ze skupieniem się można wręczyć wydruk z wierszem, tak aby w trakcie odtwarzania materiału mogli w razie potrzeby jednocześnie śledzić tekst.
3. Nauczyciel prosi o wyjaśnienie znaczenia wyrazów archaicznych, takich jak „koncept” czy
„więcierz”. Dzieci pracują w grupach i sprawdzają objaśnienia wyrazów w słowniku języka polskiego.
4. Rozmowa na temat utworu.
Wszyscy uczniowie otrzymują wydruki tekstu wiersza i odpowiadają na pytania zadawane przez nauczyciela:
● Na jaki pomysł wpadła czapla?
● Dlaczego czapla wymyśliła historię ze spuszczeniem wody w stawie?
● Jak zachowała się czapla?
● Jak zachowały się ryby?
● Dlaczego ryby nie podejrzewały podstępu?
● Co zgubiło czaplę?
● Jaki jest morał z tej bajki?
● Jak myślicie, czy historyjka opisana przez Ignacego Krasickiego mogła wydarzyć się naprawdę?
● Jaką myśl chciał przekazać czytelnikom poeta?
Każdą odpowiedź dzieci opatrują odpowiednimi fragmentami z tekstu.
5. Uczniowie wyszukują w słowniku języka polskiego objaśnienie terminu „bajka”. Nauczyciel dodatkowo wyjaśnia, że jest to utwór pisany prozą lub wierszem, którego bohaterami są najczęściej zwierzęta, ludzie bądź przedmioty. Zwraca uwagę na częsty w bajkach zabieg uosobienia i jego funkcję (m.in. wskazywanie ludzkich przywar i poddawanie ich krytyce).
6. Praca z tekstem.
Dzieci mają za zadanie znalezienie w tekście bajki fragmentów (wyrazów i wyrażeń) opisujących wygląd i zachowanie zwierząt – bohaterów bajki.
7. Karta pracy Opisujemy postacie.
Karta ma dwie wersje o zróżnicowanym poziomie trudności wykonywanych ćwiczeń.
W obu wersjach poleceniem głównym jest dopasowanie do bohaterów wiersza Ignacego Krasickiego właściwych im cech. Wersje różnią się od siebie zadaniem drugim. W wersji 1, przeznaczonej dla uczniów uzdolnionych językowo, polega ono na ułożeniu trzech zdań o postaciach utworu. W wersji 2 dzieci mają uzupełnić gotowe już zdania. Na koniec następuje sprawdzenie pracy poprzez głośne odczytanie wykonanych zadań.
8. Uczniowie słuchają piosenki Ryby, żaby i raki do wiersza Jana Brzechwy w wykonaniu Krystyny Sienkiewicz. Głośno śpiewają refren.
9. Praca w grupach – ćwiczenia dramowe na temat „Mówię NIE!”.
W ramach przygotowania do inscenizacji prowadzący zajęcia pyta dzieci o ich doświadczenia w sytuacjach, w których ktoś namawiał je do zrobienia czegoś, czego nie chciały zrobić. Uczniowie podają przykłady takich doświadczeń. Nauczyciel pyta, jak zachowywały się w takich sytuacjach i czy łatwo było im się zdobyć wtedy na odmowę.
Następnie każda grupa losuje scenariusz jednej scenki:
1) Kolega namawia cię, żebyście zaraz po lekcjach poszli do parku. Obiecałeś mamie, że po szkole odbierzesz z przedszkola braciszka…
2) Kolega namawia cię w szatni do schowania butów innego kolegi…
3) Kolega namawia cię do zabrania kilku cukierków koleżance. Koleżanka wyszła na przerwę, zostawiła na ławce otwartą torebkę słodyczy…
4) Nieznajomy pan częstuje cię cukierkami…
5) Kolega namawia cię, żebyś przezywał razem z nim chłopca z innej klasy, bo wszyscy go przezywają…
Dzieci naradzają się w grupach, jak odegrać scenki, dyskutują, wybierają najlepsze propozycje, ustalają, kto odegra wylosowaną scenkę. Prowadzący zajęcia powinien czuwać nad odpowiednim dopasowaniem rodzaju prac do indywidualnych umiejętności dzieci – osoby uzdolnione aktorsko odgrywają większe role, uczniowie odznaczający się zdolnościami literackimi piszą dialogi, dzieci mające cechy przywódcze – zawiadują działaniami grupy.
Po odegraniu scenek następuje podsumowanie. Uczniowie dzielą się odczuciami i spostrzeżeniami poczynionymi w trakcie ćwiczeń.
10. Karta pracy TAK czy NIE?. Praca indywidualna.
Dzieci uważnie odczytują listę zdań w tabeli, odnoszących się do sytuacji, w których mogą się kiedyś znaleźć. Dotyczą one momentów składania im rozmaitych propozycji. Uczniowie podejmują próbę rozsądnych wyborów – muszą się zdecydować, czy daną propozycję warto przyjąć (powiedzieć TAK), czy też lepiej ją odrzucić, odmówić (postawić twarde NIE). Trafne, tzn. służące dobru ucznia wybory są premiowane: dzięki nim można ułożyć hasło o ważkiej wymowie: „Zawsze masz prawo powiedzieć NIE, jeśli tak zdecydujesz!”.
Na zakończenie ćwiczenia nauczyciel omawia z klasą zasadność kolejnych wyborów.
11. Podsumowanie zajęć.
Pytania do uczniów:
● Czego nauczyliście się dziś na zajęciach?
● Czy łatwo jest powiedzieć NIE?
● Dlaczego musimy się tego uczyć?
Niezmiernie istotne jest podkreślenie przez nauczyciela w puentującej zajęcia rozmowie wagi asertywności dla własnego bezpieczeństwa.
Uwagi:
● Tekst wiersza wykorzystanego w czasie zajęć, do wydrukowania dla uczniów z trudnościami słuchowymi (obniżona percepcja słuchowa, niedosłuch) lub z problemami z koncentracją:
Ignacy Krasicki Czapla, ryby i rak Czapla stara, jak to bywa,
Trochę ślepa, trochę krzywa, Gdy już ryb łowić nie mogła, Na taki się koncept wzmogła.
Rzekła rybom: „Wy nie wiecie, A tu o was idzie przecie”.
Więc wiedzieć chciały, Czego się obawiać miały.
„Wczora Z wieczora
Wysłuchałam, jak rybacy Rozmawiali: wiele pracy Łowić wędką lub więcierzem;
Spuśćmy staw, wszystkie zabierzem.
Nie będę mieć otuchy, Skoro staw będzie suchy”.
Ryby w płacz, a czapla na to:
„Boleję nad waszą stratą;
Lecz można złemu zaradzić I gdzie indziej was osadzić.
Jest tu drugi staw blisko, Tam obierzcie siedlisko.
Chociaż pierwszy wysuszą.
Z drugiego was nie ruszą”.
„Więc nas przenieś” – rzekły ryby.
Wzdrygała się czapla niby;
Dała się na koniec użyć, Zaczęła służyć.
Brała jedną po drugiej w pysk, niby nieść mając I tak pomału zjadając;
Zachciało się na koniec, skosztować i raki.
Jeden z nich widząc, iż go czapla niesie w krzaki, Postrzegł zdradę, o zemstę zaraz się pokusił.
Tak dobrze za kark ujął, iż czaplę udusił.
Padła nieżywa:
Tak zdrajcom bywa.
● Scenariusze do scenek:
1) Kolega namawia cię, żebyście zaraz po lekcjach poszli do parku. Obiecałeś mamie, że po szkole odbierzesz z przedszkola braciszka…
2) Kolega namawia cię w szatni do schowania butów innego kolegi…
3) Kolega namawia cię do zabrania kilku cukierków koleżance. Koleżanka wyszła na przerwę, zostawiła na ławce otwartą torebkę słodyczy…
4) Nieznajomy pan częstuje cię cukierkami…
5) Kolega namawia cię, żebyś przezywał razem z nim chłopca z innej klasy, bo wszyscy go przezywają…
