www.ecosystemprojekt.pl
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części gruntów wsi Włodary, Rynarcice, Kurpas i
Myszowice
Wykonawca:
dr Krzysztof Badora
Opole 08. 2016
Spis treści
1. Podstawa prawna 2. Zakres opracowania
3. Zawartość i główne cechy projektowanego planu oraz powiązania z innymi dokumentami 4. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy
5. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania
6. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
7. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji dokumentu
7.1. Ogólna ocena stanu
7.2. Wykaz gatunków roślin, grzybów i zwierząt oraz siedlisk przyrodniczych i typów krajobrazu naturalnego oraz form przyrody nieożywionej
7.3. Wykaz form ochrony przyrody
8. Istniejący sposób zagospodarowania oraz jego skutki dla środowiska 9. Potencjalne zmiany w środowisku przy braku realizacji ustaleń planu
10. Prognozowany sposób zagospodarowania obszarów objętych postanowieniami planu oraz skutki dla środowiska przyrodniczego
10.1. Prognozowany sposób zagospodarowania
10.2. Analiza skutków prognozowanego zagospodarowania z uwzględnieniem przewidywanych znaczących oddziaływań, w tym bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, stałych i chwilowych oraz pozytywnych i negatywnych, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko
10.2.1. Podstawowe zagrożenia
10.2.2. Ocena skutków dla istniejących form ochrony przyrody, w tym Natura 2000 10.2.3. Ocena wpływu na różnorodność biologiczną, w tym zwierzęta i rośliny
10.2.4. Ocena wpływu na warunki wodne 10.2.5. Ocena wpływu na powietrze
10.2.6. Ocena wpływu na powierzchnię terenu 10.2.7. Ocena wpływu na krajobraz
10.2.8. Ocena wpływu na klimat
10.2.9. Ocena wpływu na zasoby naturalne 10.2.10. Ocena wpływu na zabytki
10.2.11. Ocena wpływu na dobra materialne 10.2.12. Ryzyko wystąpienia poważnych awarii 10.2.13. Ocena zagrożeń dla ludzi
11. Stan środowiska na obszarze objętym przewidywanym znaczącym oddziaływaniem ustaleń planu
12. Rozwiązania eliminujące lub ograniczające znaczące negatywne oddziaływanie projektu planu na środowisko przyrodnicze
12.1. Przyjęte zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego 12.2. Rozwiązania eliminujące i ograniczające w poszczególnych strefach planu
13. Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody
13.1. Ocena stopnia zgodności ustaleń planu z zapisami ustawy o ochronie przyrody w części dotyczącej zasad gospodarowania zasobami przyrody
13.2. Ocena stopnia zgodności ustaleń planu z aktami prawnymi dotyczącymi form ochrony przyrody
13.3. Ocena stopnia uwzględnienia stanowiska WROP Opole w sprawie ochrony krajobrazu w procesach lokalizacji elektrowni wiatrowych.
14. Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu krajowym, międzynarodowym istotne z punktu widzenia realizowanego dokumentu
15. Przewidywane znaczące oddziaływania na obszary Natura 2000 oraz spójność przestrzenną sieci, a także rozwiązania zapobiegające, ograniczające, kompensujące i rozwiązania alternatywne
16. Wnioski do projektu planu
LITERATURA I MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym
Część kartograficzna - załączniki (w wersji elektronicznej) :
− ZAŁ. NR 1 - Mapa istniejącego stanu środowiska (jednocześnie załącznik 1 do opracowania ekofizjograficznego problemowego);
− ZAŁ. NR 2 – Mapa ukształtowania terenu (z opracowania ekofizjograficznego
− problemowego);
− ZAŁ. NR 3 – Analiza krajobrazu (z opracowania ekofizjograficznego problemowego);
− ZAŁ. NR 4 i 5 - Mapa docelowego stanu środowiska – (rysunek planu – plansza 1 i 2).
1. Podstawa prawna
Podstawę prawną do wykonania niniejszej prognozy oddziaływania na środowisko stanowią:
− Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.Dz.U.2013.1235 ze zmianami),
− Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j.Dz.U.2015.199 ze zmianami),
− uzgodnienia zakresu prognozy z RDOŚ Opole i Państwowym Powiatowym Inspektorem Sanitarnym w Nysie, z których wynika, że prognozę należy opracować w zakresie pełnym określonym w art. 51 ust. 2. Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.Dz.U.2013.1235 ze zmianami), a także z uwzględnieniem stanowiska WROP Opole i ustaleń planu zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego w odniesieniu do przedsięwzięć energetyki wiatrowej.
2. Zakres opracowania
Zakres opracowanej prognozy oddziaływania na środowisko wypełnia ustalenia art. 51 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (t.j.Dz.U.2013.1235 ze zmianami). Prognozę wykonywano równolegle do sporządzania projektu planu.
Zakres przestrzenny prognozy obejmuje obszary znajdujące się w granicach planu oraz obszary przyległe w strefie potencjalnych oddziaływań ustaleń planu. Ze względu na charakter planowanych funkcji oraz ich intensywność, zasięg przestrzenny znaczącego oddziaływania ustaleń planu pokrywa się z zasięgiem przestrzennym obszarów objętych planem i obejmuje strefę potencjalnego oddziaływania elektrowni wiatrowych wyznaczoną na podstawie przepisów planowania i zagospodarowania przestrzennego.
Uchwała o przystąpieniu do sporządzenia planu obejmowała teren lokalizacji turbin oraz tereny przyległe usytuowane w odległości do 500 m od najbliższych planowanych turbin.
Zgodnie z nowelizacją ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wprowadzoną po dniu podjęcia uchwały o przystąpieniu do jego sporządzenia, w planie wyznacza się tereny dla rozwoju OZE wraz ze strefą ich potencjalnego znaczącego oddziaływania. W planie wyznaczono taką strefę i w jej obrębie zakazano sytuowania zabudowy przeznaczonej na stały pobyt ludzi. Na jej granicy nakazano dotrzymanie standardów akustycznych jak dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, co chroni przed oddziaływaniem z obszarów objętych planem tereny sąsiednie.
W zakresie oddziaływania na walory widokowe krajobrazu oddziaływanie wykracza poza obszary objęte planem, co było analizowane w opracowaniu krajobrazowym.
W prognozie wykorzystano informacje zawarte w aktualnym opracowaniu ekofizjograficznym gminy Korfantów, opracowaniu ekofizjograficznym problemowym poświęconym obszarom objętym planem miejscowym i obejmującym studium krajobrazowe tego terenu, uchwalonym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, inwentaryzacji przyrodniczej gminy, terenowej inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych chronionych i innych walorów przyrodniczych wykonanej w 2013 i 2014 r., istniejących prognozach oddziaływań na środowisko ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz opracowań ekofizjograficznych do tych planów, dokumentacji istniejących i projektowanych ostoi Natura 2000 województwa opolskiego, zamieszczonych na stronach internetowych GDOŚ, a także wynikach prac WZS Opole, programie ochrony środowiska gminy Korfantów, powiatu nyskiego i województwa opolskiego, planie zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego, strategicznych opracowaniach ochrony georóżnorodności i różnorodności krajobrazowej województwa opolskiego, dokumentacji docelowego systemu obszarowej ochrony przyrody na terenie województwa opolskiego, materiałach zebranych do sporządzenia zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa, w tym szczególnie zawartymi w raporcie o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego, strategii rozwoju województwa opolskiego na lata 2000-2015 oraz regionalnym programie operacyjnym województwa opolskiego na lata 2013-2017.
Obszary objęte planem nie są powiązane z dokumentami planistycznymi o zasięgu wspólnotowym i międzynarodowym, a także krajowym. Nie zostały one zatem przedstawione w części kartograficznej. Sposób wypełniania przez plan miejscowy celów ochrony środowiska na szczeblu międzynarodowym oraz krajowym przedstawia jeden z osobnych rozdziałów na końcu prognozy.
3. Zawartość i główne cechy projektowanego planu oraz powiązania z innymi dokumentami
Prognoza sporządzana jest dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego tereny wielkoprzestrzennych gruntów ornych, zlokalizowane na gruntach wsi Włodary, Rynarcice, Kurpas i Myszowice w centralno-południowo-zachodniej części województwa opolskiego i centralno-zachodniej części gminy Korfantów.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla części gruntów wsi Włodary, Rynarcice, Kuropas i Myszowice, obejmuje dwa obszary położone na gruntach:
1) wsi Włodary, Rynarcice, Kuropas i Myszowice - usytuowany po wschodniej stronie zabudowy wsi Włodary, ograniczony od południa drogą rolną i drogą wojewódzką
północy odcinkiem granicy administracyjnej gminy, lasem i drogami rolnymi, od wschodu drogami rolnymi, granicami geodezyjnymi nieruchomości i drogą wojewódzką DW 407;
2) wsi Włodary - usytuowany po zachodniej stronie zabudowy wsi Włodary, ograniczony od południa drogą wojewódzką DW 407, od zachodu rowem, lasem i odcinkiem granicy administracyjnej gminy, od północy odcinkiem granicy administracyjnej gminy oraz od wschodu drogą rolną i granicami geodezyjnymi nieruchomości.
` Granice obszarów objętych planem pokazano na rysunkach planu w skali 1 : 1000, przedstawionych odpowiednio na załącznikach graficznych nr 1 i nr 2 do uchwały (rysunkach planu).
Analizowany w prognozie dokument jest projektem uchwały Rady Miejskiej w Korfantowie i składa się z:
− tekstu miejscowego planu stanowiącego treść uchwały;
− rysunków planu w skali 1:1000, stanowiących załącznik nr 1 i nr 2 do uchwały;
− rozstrzygnięcia o sposobie realizacji inwestycji z zakresu infrastruktury technicznej oraz zasadach ich finansowania.
Plan miejscowy powiązany jest w szczególności z:
− Uchwałą Nr XV/107/2015 Rady Miejskiej w Korfantowie z dnia 16 grudnia 2015 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla części gruntów wsi Włodary, Rynarcice, Kuropas i Myszowice;
− Opracowaniami ekofizjograficznymi ww. terenów sporządzonymi na etapie poprzedzającym sporządzenie projektu planu, w szczególności problemowymi opracowaniami w zakresie analizy przyrodniczej i krajobrazowej oraz walorów przyrodniczych, wykonanymi w latach 2013-2014,
− Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Korfantów,
− Planem zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego,
− Programami ochrony środowiska i gospodarki odpadami dla miasta i gminy Korfantów, powiatu nyskiego i województwa opolskiego, lokalnymi dokumentami strategicznymi,
− przepisami odrębnymi z zakresu ochrony środowiska, planowania przestrzennego, ochrony gruntów rolnych i leśnych, ochrony dóbr kultury i zabytków, ochrony przyrody i innymi właściwymi w zakresie ustaleń planu przepisami odrębnymi.
Powiązanie to polega na wprowadzeniu do ustaleń planu zapisów tych dokumentów, w zakresie niezbędnym przestrzennie i rzeczowo.
W planie określa się:
1) przeznaczenie terenów;
2) zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego;
3) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu oraz zasady kształtowania
krajobrazu,
4) zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków;
5) szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości;
6) szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich użytkowaniu;
7) zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji;
8) zasady modernizacji, rozbudowy i budowy infrastruktury technicznej;
9) szczegółowe przeznaczenie oraz zasady i wskaźniki zagospodarowania terenów oraz zasady kształtowania zabudowy;
10) sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzenia i użytkowania terenów;
11) stawki procentowe od wzrostu wartości nieruchomości.
Na rysunku planu następujące oznaczenia graficzne są obowiązującymi ustaleniami planu:
1) grunty zagrożone erozją wodną w stopniu silnym;
2) naturalne siedliska przyrodnicze - objęte ochroną;
3) liniowe zadrzewienia przeciwerozyjne - objęte ochroną;
4) przydrożny szpaler drzew - objęty ochroną;
5) przydrożne szpalery drzew wymagające uzupełnienia lub przebudowy;
6) planowane przydrożne szpalery drzew;
7) granice ponadlokalnego korytarza ekologicznego dla migracji dużych ssaków;
8) stanowiska archeologiczne - objęte ochroną;
9) linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub różnych zasadach zagospodarowania;
10) symbole terenów, w którym symbol literowy określa przeznaczenie terenu, a symbol liczbowy wyróżnia tereny o różnych zasadach zagospodarowania;
11) linia zabudowa nieprzekraczalna;
12) miejsce i wymiar linii (podany w metrach);
13) strefa ochronna od farmy wiatrowej;
14) strefa ochrony sanitarnej od cmentarza;
15) grunty zagrożone lokalnymi podtopieniami;
16) strefa techniczna napowietrznej linii elektroenergetycznej E-SN.
W planie nie określa się, ze względu na brak potrzeb lub brak występowania na obszarach nim objętych, wymaganych obowiązkowo:
a) zasad ochrony krajobrazów kulturowych oraz dóbr kultury współczesnej, ze względu na brak takich terenów i obiektów na obszarach objętych planem;
b) wymagań wynikających z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych, ze względu na brak takich przestrzeni na obszarach objętych planem;
c) granic i sposobów zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie na
podstawie przepisów odrębnych, terenów górniczych, a także obszarów szczególnego zagrożenia powodzią, obszarów osuwania się mas ziemnych, krajobrazów priorytetowych określonych w audycie krajobrazowym oraz w planach zagospodarowania przestrzennego województwa ponieważ takie tereny i obiekty, obszary i krajobrazy nie występują na obszarach objętych planem;
d) granic obszarów wymagających przeprowadzenia scaleń i podziałów nieruchomości, ze względu na brak potrzeby i konieczności wyznaczania takich obszarów;
e) granic obszarów rehabilitacji istniejącej zabudowy i infrastruktury technicznej, ze względu na brak takich obszarów w granicach obszarów objętych planem;
f) granic obszarów wymagających przekształceń lub rekultywacji, ze względu na brak potrzeby wyznaczania takich obszarów;
g) granic terenów pod budowę obiektów handlowych, o których mowa w art. 10 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ze względu na brak wskazania takich terenów w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy;
h) granic terenów inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym, ze względu na brak takich inwestycji na obszarach objętych planem;
i) granic terenów inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, umieszczonych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa lub w ostatecznych decyzjach o lokalizacji drogi krajowej, wojewódzkiej lub powiatowej, linii kolejowej o znaczeniu państwowym, lotniska użytku publicznego, inwestycji w zakresie terminalu lub przedsięwzięcia Euro 2012, ze względu na brak takich inwestycji na obszarach objętych planem;
j) granic terenów rekreacyjno-wypoczynkowych oraz terenów służących organizacji imprez masowych, ze względu na brak takich terenów na obszarach objętych planem, wyznaczonych w studium;
k) granic pomników zagłady i ich stref ochronnych, ze względu na brak takich pomników i ich stref ochronnych na obszarach objętych planem;
l) granic terenów zamkniętych i granic ich stref ochronnych, ze względu na brak takich terenów na obszarach objętych planem.
Na obszarach objętych planem liniami rozgraniczającymi wydziela się tereny o następującym przeznaczeniu:
a) MU – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej;
b) RR - tereny rolnicze;
c) RZ - tereny użytków zielonych;
d) PE – tereny produkcji energii ze źródeł odnawialnych;
e) ZL – tereny lasów;
f) ZLp - tereny planowanych zalesień;
g) WS – tereny wód powierzchniowych;
h) KDG – tereny dróg publicznych głównych;
i) KDL – tereny dróg publicznych lokalnych;
j) KDW – tereny dróg wewnętrznych.
Dla terenów tych szczegółowe przeznaczenie, zasady i wskaźniki zagospodarowania kształtowania oraz kształtowania zabudowy ustala się w przepisach szczegółowych planu. Na terenach można sytuować:
1) nowe obiekty budowlane wraz z towarzyszącymi urządzeniami budowlanymi i sieciami uzbrojenia oraz dokonywać przebudowy, rozbudowy, nadbudowy, odbudowy i zmiany sposobu użytkowania obiektów istniejących lub ich części, a także wykonywać inne roboty budowlane oraz zmieniać sposób zagospodarowania terenów zgodnie z ustaleniami szczegółowymi dla danego terenu;
2) zieleń towarzyszącą i małą architekturę podnoszące walory estetyczne i użytkowe terenów, jeżeli ustalenia szczegółowe dla terenu nie stanowią inaczej;
3) sieci uzbrojenia nie związane z przeznaczeniem terenu, pod warunkiem ich sytuowania w sposób bezkolizyjny z istniejącym i planowanym jego zagospodarowaniem.
Obok ustaleń szczegółowych przyjęto ogólne zasady ochrony środowiska dla obszarów objętych planem, które również w dalszej części będą analizowane.
4. Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy
W związku z charakterem projektowanych w planie zmian przestrzennych i funkcjonalnych, w szczególności ich niskim potencjalnie poziomem zagrożenia dla środowiska przyrodniczego (poza krajobrazem i awifauną) – głównie elektrownie wiatrowe na terenach rolniczych, w odległości 700-1310 m od zabudowy chronionej przed ponadnormatywnym hałasem, a także lokalizacją na terenach o jednolitym charakterze obecnego zagospodarowania (dominujące tereny rolne gruntów ornych), zastosowano metody porównawcze, obejmujące porównanie z istniejącymi podobnymi terenami z obszaru województwa opolskiego i Polski.
Ocenę wpływu ustaleń planu oparto o stan wiedzy na temat wpływu elektrowni wiatrowych na środowisko przyrodnicze.
Dla oceny zagrożenia walorów przyrodniczych i krajobrazowych wykonano problemowe opracowania ekofizjograficzne.
Na podstawie oceny stanu zagrożenia środowiska przyrodniczego obszarów objętych planem i gminy uznano, że zasięg przestrzenny obszarów planu pokrywa się z zasięgiem przestrzennym potencjalnego znaczącego negatywnego oddziaływania ustaleń planu na środowisko przyrodnicze. Wyjątkiem są oddziaływania na walory wizualne krajobrazu wykraczające poza zasięg obszarów objętych planem. Oddziaływania ustaleń planu mają charakter przestrzenny, ale w większości lokalny, stąd ich zasięg przestrzenny jest lokalny.
objętych planem. Zakazano w niej zabudowy na stały pobyt ludzi, a na jej granicach nakazano dotrzymanie standardu zagrożenia hałasowego jak dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. W zakresie oddziaływania na walory widokowe krajobrazu oddziaływanie wykracza poza obszary objęte planem, co było analizowane w opracowaniu krajobrazowym.
Ma to związek z kartograficzną i opisową częścią opracowania, bazującą w części na rysunkach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w których zasięg oddziaływania ustaleń planu pokrywa się (poza omówionym wyżej wyjątkiem) z zasięgiem obszarów objętych planem. Dla oceny wpływu na krajobraz dokonano analizy w szerszym ujęciu przestrzennym. Przedstawiono również kartograficznie obecny stan zagospodarowania i ocenę tego stanu.
Określenie, analiza i ocena istniejącego oraz projektowanego sposobu zagospodarowania przedstawiona została na rysunkach prognozy, a także w części opisowej.
Na rysunkach osobno przedstawiono stan istniejący i docelowy, zgodny z planem. Stan istniejący obrazuje załącznik 1 do dołączonego opracowania ekofizjograficznego problemowego. Stan docelowy obrazują załączone rysunki planu, stanowiące załącznik nr 4 i 5. Dla każdego typu oznaczenia strefy funkcjonalno-przestrzennej przyporządkowano oznaczenia terenu istniejącego i projektowanego zagospodarowania, co pozwala na zaprezentowanie graficzne stanu obecnego i przyszłego, będącego wynikiem realizacji ustaleń planu. Ponadto na rysunkach planu, w części opisowej, zawarto wszystkie niezbędne oznaczenia strefowe pokazujące przestrzenne rozmieszczenie zasobów przyrodniczych. Opis ich stanu odnosi się więc do konkretnych stref przestrzennych. W tekście prognozy przedstawiono wpływ istniejącego sposobu zagospodarowania na stan środowiska, a także opis przewidywanych oddziaływań w zakresie zagrożeń przedstawionych w piśmie RDOŚ, uzgadniającym zakres prognozy.
W związku z tym, że na obszarach objętych planem oraz w zasięgu ich potencjalnych znaczących oddziaływań nie stwierdzono występowania form ochrony przyrody innych niż stanowiska chronionej fauny, nie zostały one zaznaczone w kartograficznej części opracowania, w części dotyczącej istniejącego stanu środowiska oraz docelowego stanu.
Podczas inwentaryzacji na obszarach objętych planem stwierdzono występowanie pospolitych gatunków zwierząt chronionych, w tym ropuchy szarej, zwinki, zaskrońca, żmiji zygzakowatej, padalca, żaby trawnej i kreta. Są to gatunki pospolite dla krajobrazy rolnego z zadrzewieniami i małymi kompleksami leśnymi. Najważniejszymi miejscami ich występowania są lasy i dolinki rzeczne z zadrzewieniami. Podczas inwentaryzacji wykonywanej w ramach opracowania ekofizjograficznego problemowego nie wykonano inwentaryzacji ptaków i nietoperzy, ponieważ wykonanie tych inwentaryzacji planowane było w ramach monitoringu przedrealizacyjnego.
Badania terenowe na obszarach objętych planem przeprowadzono w sezonie wegetacyjnym 2013-2014 r., podczas sporządzania opracowania ekofizjograficznego problemowego. W efekcie badań na obszarach lokalizacji turbin oraz niezbędnej infrastruktury nie stwierdzono występowania istotnych walorów przyrodniczych.
Dla analizowanych obszarów nie wykonano monitoringów przedrealizacyjnych ptaków i nietoperzy.
Wykaz literatury przedmiotu wykorzystanej przy sporządzeniu prognozy przedstawiono na końcu opracowania.
5. Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania
Dla oceny skutków realizacji miejscowego planu proponuje się dokonanie oceny porealizacyjnej zgodności nowych form zagospodarowania z ustaleniami tego planu (każdorazowo po zrealizowaniu przedsięwzięcia). Bieżąco należy również monitorować stan środowiska w zakresie:
• hałasu, w strefie potencjalnego oddziaływania turbin – monitoring powykonawczy w okresie jednego roku, oraz w ramach pomiarów monitoringu WIOŚ, zgodnie z metodykami określonymi w przepisach szczególnych i instrukcjach, w częstotliwości określonej przez te metodyki;
• monitoring ornitologiczny, powykonawczy, zgodnie z metodykę referencyjną opracowaną przez środowisko ornitologów – w okresie co najmniej 5 lat;
• monitoring chiropterologiczny, powykonawczy, zgodnie z metodyką referencyjną – prowadzony w okresie co najmniej 5 lat.
Szczegółowy zakres monitoringu dla elektrowni wiatrowej, będącej przedsięwzięciem mogącym potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, w przypadku jej realizacji, powinien być określony w postępowaniu OOŚ, podczas wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia.
Na terenach otwartych, gdzie obecnie nie ma przejawów dewastacji, po zrealizowaniu ustaleń planu zaleca się dokonanie oceny start przyrodniczych. Tam gdzie nastąpi przekształcenie istotnych walorów przyrodniczych, przewiduje się konieczność wykonania kompensacji przyrodniczej tych strat. W szczególności dotyczy to nasadzeń roślinnością wysoką i niską tam, gdzie zajdzie potrzeba usunięcia zadrzewień i zakrzewień. W przypadku wykonania nasadzeń w różnych obszarach planu przewidujących takie nasadzenia postuluje się wykonanie w trzech latach oceny udatności wykonanych nasadzeń i ich uzupełnienie. Na terenach wskazywanych jako siedliska przyrodnicze chronione zaleca się dokonywanie corocznej oceny stanu siedlisk przyrodniczych. W przypadku zidentyfikowania nowych siedlisk przyrodniczych chronionych (co jest bardzo mało prawdopodobne) i w przypadku ich przekształcania, należy prowadzić kompensację przyrodniczą, a następnie monitorować w okresie 5 lat skuteczność kompensacji przyjętymi metodami botanicznymi - fitosocjologicznymi. Metodyka monitoringu stanu siedlisk powinna być zgodna z metodykami referencyjnymi GDOŚ.
W przypadku realizowania rozwoju zagospodarowania przekształcającego pokrywę glebową i podłoże skalne, należy na bieżąco monitorować sposób zagospodarowania
6. Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Charakter i zakres wprowadzanych ustaleń planu miejscowego oraz lokalizacja obszarów, które podlegają tym ustaleniom nie wskazuje na wystąpienie możliwości transgranicznego oddziaływania projektu planu na środowisko. Obszary objęte planem zlokalizowane są ok. 20 km od granicy Polski. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania farmy wiatrowej, a także innych funkcji projektowanych w planie na taką odległość. Strefa 5-8 km uznawana jest za strefę znaczącego negatywnego oddziaływania wizualnego farmy, a jest to najdalej występujące istotne oddziaływanie spośród wszystkich identyfikowanych. W dostępnych danych pomiarowych i literaturowych nie stwierdzono negatywnego oddziaływania elektrowni wiatrowych w zakresie hałasu, promieniowania elektromagnetycznego, efektu cienia, rzucania lodem, infradźwięków i innych zagrożeń w tak dużej strefie. Po stronie Republiki Czeskiej i po stronie polskiej nie występują uwarunkowania ornitologiczne i nietoperzowe, które wskazywałyby na możliwość występowania oddziaływania transgranicznego na te dwie grupy zwierząt zagrożone elektrowniami. Na tej podstawie wskazuje się na brak występowania zagrożenia transgranicznego badanej farmy.
7. Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji dokumentu
7.1. Ogólna ocena stanu
Stan zagospodarowania przestrzennego i środowiska na obszarach objętych planem przedstawiają mapy załączone w wersji elektronicznej (zarówno te charakteryzujące stan środowiska i zagospodarowania, jak i mapy docelowego zagospodarowania, na których pokazane są elementy istniejącego zagospodarowania). Dominującym typem użytkowania są tu grunty orne. Zajmują one tereny wysoczyznowe. W centralnej części wysoczyzny, na wschód od Włodar, zlokalizowane są też niewielkie kompleksy leśne. W większości są to lasy młode i zalesienia. W obniżeniach dolinek występują mozaikowate zadrzewienia, obszary łąkowe, miejscami niewielkie kompleksy leśne. Przez obszary objęte planem nie przebiegają linie elektroenergetyczne wysokich napięć.
Jedyny teren w stanie istniejącym zabudowany (MU) zlokalizowany jest przy drodze wojewódzkiej koło Rynarcic.
Na obszarach objętych planem, obejmujących głównie wielkoprzestrzenne tereny gruntów rolnych, nie prowadzi się stałych, a także okresowych, ale powtarzalnych, badań stanu środowiska przyrodniczego. O stanie środowiska należy więc wnioskować na podstawie rozpoznania zagrożeń na terenach sąsiednich oraz na podstawie danych pośrednich pochodzących np. z oceny występującej roślinności.
Wyniki badań klasyfikacyjnych stan powietrza atmosferycznego na obszarach planu w 2013 i 2014 r. przedstawiono poniżej. Obszary objęte planem zostały tu zakwalifikowane do strefy opolskiej.
Stan zanieczyszczenia powietrza dla strefy opolskiej, do której należy teren planu w 2014 r. przedstawia się następująco:
Oznaczenia:
Na obszarach objętych planem nie prowadzi się badań jakości wód. Wyniki oceny stanu Jednolitych Części Wód Podziemnych i Powierzchniowych (JCWP) z 2014 r., przedstawiono poniżej (Źródło: WIOŚ Opole).
JCWP na obszarach objętych planem ma, w świetle powyższych wyników, stan dobry.
Na obszarach objętych planem występują niewielkie cieki, dla których nie wykonuje się pomiarów jakości wód. Oba obszary objęte planem zlokalizowane są w całości na obszarze wysokiej ochrony (OWO) GZWP nr 338 Subzbiornik Paczków- Niemodlin. Obszar ten nie podlega jednak ochronie prawnej.
Na terenach miasta i wsi przyległych do obszarów planu prowadzi się planową zorganizowaną gospodarkę odpadami komunalnymi. Są one selektywnie zbierane i odbierane przez firmę komunalną, a następnie deponowane na składowisku odpadów. Gospodarkę odpadami produkcyjnymi i usługowymi regulują stosowne zezwolenia. Podczas prac inwentaryzacyjnych nie stwierdzono występowania nielegalnych składowisk odpadów.
Na obszarach objętych planem nie stwierdzono występowania zagrożenia ponadnormatywnym hałasem, nie ma tu terenów chronionych w myśl przepisów szczególnych, z wyjątkiem terenu MU zlokalizowanego koło Rynarcic (rysunek planu – zał. 1 do uchwały), przy drodze wojewódzkiej DW 407. Nie występują tu źródła stałego hałasu przemysłowego.
Hałas z dróg zlokalizowanych na granicach obszarów planu jest niewielki ze względu na nieznaczne natężenie ruchu. Znaczna odległość od głównych dróg oraz większych terenów produkcyjno-usługowych nie wskazuje na możliwość występowania znacznego natężenia hałasu ze źródeł usytuowanych na terenach przyległych do obszarów objętych planem.
Na obszarach planu nie występują źródła promieniowania niejonizującego, poza zaznaczoną na mapie docelowego zagospodarowania linią średnich napięć (rysunek planu – zał. 1 do uchwały). Nie stanowią one obecnie zagrożenia dla terenów zabudowy przeznaczonej na stały i czasowy pobyt ludzi.
Na podstawie oceny roślinności, w której dominują zbiorowiska synantropijne z pospolitymi gatunkami chwastów segetalnych, należy uznać, że środowisko przyrodnicze jest w znacznym stopniu zdegradowane, ale nie występują znaczące przejawy dewastacji.
Stosunkowo niewiele jest miejsc z roślinnością ruderalną. Niewielkie enklawy z roślinnością seminaturalną i naturalną zlokalizowane są miejscami w obniżeniach dolinek, w obrębie zbiorowisk leśnych i zadrzewieniowych, a także muraw.
Na wysoczyźnie, a miejscami w dolinkach rzecznych zachowały się cenniejsze biocenozy łąk zmiennowilgotnych oraz lasów na siedliskach wilgotnych i świeżych. Część z nich zdiagnozowana została jako siedliska przyrodnicze chronione stanowiące łąki trzęślicowe, ziołorośla nadrzeczne, grądy i łęgi. Siedliska te zostały zaznaczone na mapie docelowego zagospodarowania i są chronione ustaleniami planu.
Stan walorów przyrodniczych i krajobrazowych przedstawiony został w problemowym opracowaniu ekofizjograficznym.
7.2. Wykaz gatunków roślin, grzybów i zwierząt oraz siedlisk przyrodniczych i typów krajobrazu naturalnego oraz form przyrody nieożywionej
Na obszarach objętych planem nie stwierdzono występowania gatunków chronionych roślin oraz grzybów. Stwierdzane podczas badań terenowych częściowo chronione w 2013 i 2014 r. kalina koralowa, kruszyna pospolita i kopytnik zwyczajny obecnie nie podlegają już ochronie prawnej.
Chronione i łowne gatunki zwierząt stwierdzane podczas inwentaryzacji z 2013 i 2014r.
przedstawiono w opracowaniu ekofizjograficznym problemowym. Nie obejmowały one ptaków i nietoperzy, które nie były na analizowanych obszarach badane.
Na podstawie oceny siedlisk można wnioskować, że na obszarach objętych opracowaniem planistycznym dominują następujące typy przenikających się zgrupowań faunistycznych:
1) zgrupowanie fauny terenów upraw rolnych gruntów ornych z lokalnymi zadrzewieniami – jest to dominujące zgrupowanie faunistyczne, występujące w zubożonym składzie za sprawą intensywnego użytkowania rolnego obszaru. Do gatunków stwierdzanych w tej strefie należą m.in.: skowronek Alauda arvensis, przepiórka Coturnix coturnix, kuropatwa Pedrix pedrix, bażant Phasianus colchicus, zając Lepus caeusis, ropucha szara Bufo bufo, nornik zwyczajny Microtus arvalis, mysz domowa Mus musculus, kret Talpa europaea;
2) zgrupowanie fauny terenów zurbanizowanych – występuje na terenach zabudowanych wsi (Myszowice, Kuropas, Rynarcice i Włodary), przyległych do obszarów planu (lecz położone poza obszarami planu) – jest to zgrupowanie gatunków podobnych do strefy gruntów ornych, tyle, że bardziej zsynantropizowane;
3) zgrupowanie fauny naturalnych łąkowych i zadrzewieniowych obszarów dolinnych, i leśnych na wysoczyznach, występujących głównie w postaci nieużytków – występuje w nieznacznej strefie w dolinkach rzecznych oraz na wysoczyźnie na wschód od Włodar.
Różnorodność faunistyczna tego terenu jest większa. Oprócz gatunków typowych dla terenów rolnych występują gatunki terenów zadrzewień, lasów i łąk.
Na podstawie rozpoznania ukształtowania terenu i jego pokrycia na obszarach opracowania zidentyfikowano następujące typy krajobrazu:
- Krajobrazy wysoczyzn lessowych z gruntami ornymi – są dominującymi krajobrazami, w których lokalizowane będą turbiny. Charakteryzują się one monolitycznym typem użytkowania i w większości wielkoskalowością fizjonomiczną.
Nie mają dużych walorów przyrodniczych. Ekspozycje w tych krajobrazach w kierunkach północnym, zachodnim i wschodnim mają najczęściej niewielkie walory
fizjonomiczne. Ekspozycje występujące w kierunku południowym, za sprawą występowania na końcu panoram gór, mają wysokie walory widokowe.
- Krajobrazy wysoczyzn lessowych i glin zwałowych leśne wielkoprzestrzenne – występują na jednym zwartym obszarze na wschód od Włodar, poza strefą lokalizacji turbin. Mają bardzo wysokie walory przyrodnicze i fizjonomiczne. Są bardzo rzadkim typem krajobrazu na całym Wale Niemodlińskim i Płaskowyżu Głubczyckim.
- Krajobrazy wysoczyzn lessowych i glin zwałowych leśne drobnoprzestrzenne i zadrzewień – występują na kilku obszarach głównie w centralnej części wschodniego obszaru badań. Tego typu wyspy o podwyższonych walorach przyrodniczych na rolniczym Płaskowyżu Głubczyckim mają duże znaczenie przyrodnicze i kompozycyjne krajobrazu.
- Krajobrazy wysoczyzn lessowych i glin zwałowych zdewastowane z roślinnością ruderalną – występują na kilku niewielkich terenach, będących efektem lokalizacji dróg, wyrobisk eksploatacyjnych, zaniechanej eksploatacji oraz zabudowy związanej z funkcją rolniczą. Mają bardzo niskie walory przyrodnicze i niewielkie walory fizjonomiczne.
- Krajobrazy zboczy rozcięć erozyjnych z gruntami ornymi – są drugim co do udziału powierzchniowego typem krajobrazu. Mają podobną charakterystykę, co krajobrazy gruntów ornych na wysoczyźnie lessowej. Krajobrazy te nie charakteryzują się wysokimi walorami przyrodniczymi, ani fizjonomicznymi. Ich walory fizjonomiczne są zazwyczaj niższe niż na wysoczyznach lessowych. Miejscami występuje większa mozaikowatość tych krajobrazów z zadrzewieniami, murawami.
- Krajobrazy zboczy rozcięć erozyjnych z drobnopowierzchniowymi lasami i zadrzewieniami – występują w kilku niewielkich strefach stromych dolinek rzecznych.
Najlepiej wykształcone są na terenach zachodniej części terenu opracowania – wzdłuż obniżenia. Są to bardzo cenne przyrodniczo i widokowo krajobrazy, stanowią często lokalne ostoje flory i fauny oraz korytarze ekologiczne. Są po wielkopowierzchniowych krajobrazach leśnych najważniejszymi krajobrazami dla podtrzymania walorów przyrodniczych tej części Opolszczyzny. Żyzne tereny rolne na przyległych wysoczyznach i w obniżeniach spowodowały zniszczenie innych typów ekosystemów, o wyższych niż grunty orne walorach. Pozostałości tych cenniejszych dawnych ekosystemów obecnie występują w mozaikowatych układach w dolinach rzecznych.
Charakterystyczną cechą jest występowanie biocenoz siedlisk grądowych na zboczach i wilgotnych przy dnach dolinek, co zwiększa bioróżnorodność. Wszystkie rozcięcia erozyjne z tym typem użytkowania charakteryzują się bardzo wysokimi walorami fizjonomicznymi, niejednokrotnie nie ustępującymi panoramom z Górami Opawskimi.
Największe walory mają krajobrazy mozaikowate rozcięć większych rzek tzn. Młynówki Bielickiej (na zachód od Włodar), dopływu Włodarki (na wschód od Włodar) oraz dopływu Dobrzynki (na zachód od Myszowic).
- Krajobrazy zboczy rozcięć erozyjnych z łąkami IID i murawami oraz nieużytkami – występują w tych samych położeniach co krajobrazy z zadrzewieniami i lasami. Są efektem stabilizacji przeciwerozyjnej zboczy dolinek rzecznych. Mają wysokie walory przyrodnicze i fizjonomiczne.
- Krajobrazy zboczy rozcięć erozyjnych zdewastowane z roślinnością ruderalną – występują na kilku niewielkich terenach, gdzie zbocza dolin są porozcinane drogami, a także na nieużytkach. Mają niskie walory przyrodnicze i fizjonomiczne.
- Krajobrazy den dolin rzecznych leśne drobnopowierzchniowe i zadrzewieniowe – obejmują część większych kompleksów leśnych zlokalizowanych na skarpach dolin. Są to najczęściej lasy i zadrzewienia łęgowe lub grądy o bardzo wysokich walorach przyrodniczych i fizjonomiczno-krajobrazowych. Są one podstawowymi elementami korytarzy ekologicznych rzek o znaczeniu regionalnym,
- Krajobrazy den dolin rzecznych z gruntami ornymi – w obrębie den dolin rzecznych są to najważniejsze krajobrazy pod względem udziału powierzchniowego. Intensyfikacja produkcji rolnej spowodowała zamianę typowych dla dolin łąk i muraw na grunty orne.
Obecnie użytkowanie orne obejmuje strefę bezpośrednio przyległą do cieków. Grunty orne ograniczają funkcjonalność dolinnych korytarzy ekologicznych i zmniejszają ich walory przyrodnicze oraz fizjonomiczne.
- Krajobrazy den dolin rzecznych z łąkami zmiennowilgotnymi, murawami i nieużytkami – występują obecnie na bardzo niewielkich terenach w północnej części wschodniej strefy terenu opracowania. Są typowymi ekosystemami dla dolin rzecznych, ale zostały w większości zaorane. W miejscach gdzie występują mają wysokie walory przyrodnicze i fizjonomiczne.
Szczegółowy opis typów krajobrazu, identyfikowanych na podstawie badań, oraz ich przestrzenne rozmieszczenie przedstawiono w załączonej analizie problemowej.
Na obszarach planu stwierdzono występowanie kilu płatów siedlisk przyrodniczych chronionych, zidentyfikowanych jako kwalifikujące się do Dyrektywy Siedliskowej (DS) lub też potencjalnie kwalifikujące się po poprawie struktury i zmniejszeniu przejawów degradacji, ale pozostających poza siecią Natura 2000:
9170 grąd środkowoeuropejski Galio-Carpinetum, który zlokalizowany jest w kilku płatach na wschód od Włodar, gdzie występuje w postaci generalnie zdegradowanej.
Bardzo zdegradowane płaty tego siedliska stwierdzono w miejscach najmniejszych kompleksów leśnych. Korzystniej sytuacja przedstawia się w kompleksach większych. W wielu lokalizacjach, w szczególności nowych nasadzeń leśnych stopień wykształcenia się zbiorowisk grądowych nie pozwala na ich zaklasyfikowanie do klasycznych postaci siedliska chronionego. Grądy w niższych położeniach zboczy mają postać grądów niskich, przy krawędziach erozyjnych oraz na wysoczyznach są grądami wysokimi;
91E0 – nadrzeczne łęgi topolowe, wierzbowe, olszowe i jesionowe – słabo kwalifikujące się do DS ze względu na kadłubowe wykształcenie lub silną degradację – reprezentowane
przez łęgi wierzbowe 91E0-1 łęg wiklinowy Salicetum triandro-viminalis, wykształcony w formie kadłubowej w kilku miejscach wzdłuż cieków, na wschód od Włodar, a także jako 91E0 w ogólności występujące przy zachodniej granicy zachodniego terenu opracowania i na wschód od Włodar;
6430 – ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne – reprezentowane przez niżowe, nadrzeczne zbiorowiska okrajkowe, występujące w kadłubowych postaciach, w bardzo niewielkich płatach (od kilku do kilkunastu metrów kwadratowych). Stwierdzono występowanie jednego zbiorowiska tego siedliska: pokrzywy i kielisznika zaroślowego Utrico-Calystegio sepium – na terenie dolinki cieku na wschód od Włodar. Generalnie ziołorośla z kielisznikiem zaroślowym nie są na terenie dolin rzecznych terenu opracowania rzadkie, ale ich wykształcenie i współwystępowanie z roślinnością ruderalną sprawia znaczne problemy kwalifikacyjne;
6410 – łąki trzęślicowe Molinion – potencjalnie kwalifikujące się po poprawie struktury i zmniejszeniu przejawów degradacji – reprezentowane są przez kilka płatów łąk położonych przy granicy terenu opracowania na wschód od Włodar.
Opis podstawowych elementów przyrody nieożywionej przedstawiono w załączonej analizie przyrodniczej i krajobrazowej. Na obszarach objętych planem nie występują osobliwości przyrody nieożywionej godne ochrony na podstawie przepisów o ochronie przyrody.
7.3. Wykaz form ochrony przyrody
Poza opisanymi w załączniku inwentaryzacji przyrodniczej stanowiskami chronionych gatunków fauny, na obszarach objętych planem nie występują formy ochrony przyrody.
Lokalizację najważniejszych form obszarowych istniejących i projektowanych, zlokalizowanych w pobliżu obszarów planu przedstawiono w formie opisowej i kartograficznej w załączonej analizie krajobrazowej. Poniżej przedstawiono również ich lokalizację.
Obszary objęte planem zlokalizowane są w znacznych odległościach od istniejących form ochrony przyrody i krajobrazu. Na ich terenie oraz w strefie oddziaływania ekologicznego 0,5 km nie ma obszarowych form ochrony przyrody.
Najbliżej zlokalizowane formy ochrony krajobrazu utworzone na podstawie ustawy o ochronie przyrody to:
- OChK Bory Niemodlińskie – zlokalizowany w odległości ok. 7 km na północny wschód od granicy najbliższego punktu obszaru planu,
- PK Góry Opawskie – zlokalizowany ok. 16 km od najbliższego punktu obszaru planu, - OZW Natura 2000 Bory Niemodlińskie – zlokalizowany ok. 11 km od najbliższego
punktu obszaru planu.
Poniżej przedstawiono projektowane formy ochrony przyrody i krajobrazu zlokalizowane najbliżej terenów planowanej farmy wiatrowej.
Ryc. 1. Lokalizacja obszaru planowanej farmy na tle istniejących i projektowanych krajowych form ochrony przyrody i krajobrazu.
W strefie kilku kilometrów od obszarów objętych rozpatrywanym projektem planu występuje jeden obszar planowany do ochrony mający znaczenie regionalne – OChK Dolina Ścinawy Niemodlińskiej. Granice planowanej ochrony zlokalizowane są poza granicami obszarów opracowania.
8. Istniejący sposób zagospodarowania oraz jego skutki dla środowiska
Istniejący sposób zagospodarowania przestawiono na mapach w załączniku.
Na analizowanych obszarach głównym typem zagospodarowania jest typ rolniczy, w którym zagospodarowanie odbywa się w większości na wielkopowierzchniowych gruntach ornych. Na wschód od Włodar występują większe kompleksy młodych lasów. W dnie dolinek rzecznych (głównie Młynówki Bielickiej, dopływu Włodarki i Dobrzynki) występują
niewielkie tereny z łąkami, nieużytkami i zadrzewieniami. Miejscami występują większe kompleksy zadrzewień i niewielkich lasków. Nie występują lasy wykształcające warunki ekologiczne wnętrza leśnego poza niewielką strefą leśną zlokalizowaną na wschód od Włodar.
Ponadto na granicach obszarów objętych planem, wzdłuż niektórych dróg, występują zadrzewienia alejowe, w tym pozostałości po dawnych pasach wiatrochronnych. Drogi w obrębie obszarów objętych planem mają głównie charakter rolniczy. Przez obszar planu nie przebiegają linie elektroenergetyczne wysokich napięć. Koło Rynarcic występuje jedyny obszar zabudowany mieszkalno-usługowy.
Uwzględniając zależności między poszczególnymi elementami środowiska przyrodniczego i zależności między poszczególnymi oddziaływaniami, skutki wpływu istniejącego sposobu zagospodarowania na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego przedstawiają się następująco:
- różnorodność biologiczna – następuje uproszczenie składów gatunkowych roślin dostosowanych do monokultur upraw rolniczych (chwasty segetalne) i silna synantropizacja fauny, seminaturalne biocenozy występują tylko na niewielkim areale, w dolinkach rzecznych oraz kompleksach leśnych i zadrzewieniowych. Występuję niewielkie płaty siedlisk przyrodniczych chronionych, w większości z przejawami degeneracji;
- ludzie – nie występują istotne zagrożenia dla ludności;
- zwierzęta i rośliny – flora i fauna zostały bardzo silnie zsynantropizowane. Jedyne bardziej naturalne siedliska występują w lasach na wschód od Włodar oraz w dolinkach rzecznych;
- woda – występuje zanieczyszczenie niewielkich cieków i rowów ze strony stosowanych nawozów i środków ochrony roślin, migrujących w wodach gruntowych lub w spływach powierzchniowych do den dolinek. Następuje również pogorszenie jakości wód gruntowych;
- powietrze – zanieczyszczone jest głównie emisjami niskimi z lokalnych kotłowni z terenów przyległych wsi (Włodary, Kuropas, Rynarcice i Myszowice), znaczne może być okresowe pylenia z terenów rolniczych, słabo zabezpieczonych przed erozją wietrzną;
- powierzchnia ziemi – nie podlega intensywnej degradacji, intensywne użytkowanie rolnicze powoduje występowanie zwiększonej erozji wietrznej, a lokalnie wodnej i te zagrożenia należy uznać za wiodące;
- krajobraz – występuje historycznie ukształtowany, typowy krajobraz rolniczy z rozległymi planami gruntów ornych i schowanymi w dnach obniżeń zwartymi układami ruralistycznymi wsi, nie jest w istotny sposób zagrożony, urozmaicenie dają zadrzewienia i lasy, w szczególności na wschód od Włodar;
- klimat – nie występują większe zmiany klimatyczne, topoklimat jest ustabilizowany w okresie ostatnich wieków i typowy dla obszarów rolniczych, pozbawionych większych wód powierzchniowych i lasów;
- zasoby naturalne – nie są w istotny sposób zagrożone, nie występują złoża surowców mineralnych, gleby utrzymywane są w wysokiej produktywności rolniczej, największe potencjalne zagrożenie związane jest z erozją wietrzną i lokalnie wodną, które degradują
- zabytki – istniejący sposób zagospodarowania nie stanowi istotnego zagrożenia dla zabytków;
- dobra materialne – nie stwierdzono istotnego wpływu istniejącego sposobu zagospodarowania na dobra materialne.
9. Potencjalne zmiany w środowisku przy braku realizacji ustaleń planu
Przy założeniu pozostawienia obecnej struktury środowiska przyrodniczego obszarów planu funkcjonowanie środowiska nie ulegnie większym zmianom lub nieznacznie się pogorszy, jeżeli wzrośnie intensywność użytkowania gruntów rolnych. Na wielkopowierzchniowych terenach rolnych biocenozy będą miały charakter monokultur upraw roślin zbożowych i okopowych, ze zmieniającymi się sezonowo zespołami segetalnych chwastów i pospolitych dla agroekosystemów gatunków zwierząt. Kierunki i intensywność degradacji środowiska będą zależne od intensywności nawożenia oraz stosowania środków ochrony roślin. Degradacja nastąpi w wyniku zastosowania dawek przekraczających próg odporności biocenoz. Przy zachowaniu obecnych tendencji może nastąpić dalsza komasacja gruntów i zanik miedz oraz zniszczenie resztek zadrzewień przydrożnych.
Na kilku niewielkich terenach z roślinnością łąkową, nieużytkami i zadrzewieniami oraz niewielkimi lasami na różnych terenach planu, może następować dalsze zubożenie florystyczne i faunistyczne, na skutek dalszego przekształcania w grunty orne i regulacji cieków wodnych.
Na całym obszarze będzie postępować zagrożenie erozją wietrzną, a na bardziej nachylonych zboczach – wodną.
Może zachodzić również dalsza koncentracja zanieczyszczeń w glebach, pogorszenie stanu czystości wód podziemnych I-ego poziomu wodonośnego, dalsze zmniejszanie walorów przyrodniczych, w tym naturalnej różnorodności florystycznej i faunistycznej. Zdegradowane siedliska przyrodnicze w dolinkach rzecznych będą podlegać dalszej degradacji na skutek zaniechania użytkowania, lub na skutek użytkowania bardzo intensywnego. Na terenach wsi nie stosuje się już zasad gospodarowania niezbędnych dla wykształcenia się łąk trzęślicowych (późne koszenie na ściółkę), a łąki świeże, jeżeli są użytkowane, to bardzo intensywnie, z nawożeniem nawozami rolniczymi.
Nie przewiduje się innych ponadnormatywnych oddziaływań powyżej zakresie np.
hałasu i zanieczyszczenia powietrza. Ochronie będą podlegać wody GZWP nr 338 Subniecka Paczków - Niemodlin. Ochronie będzie podlegać teren w granicach strefy ochrony sanitarnej od cmentarza.
Korzystnym procesem zaznaczającym się na wschód od Włodar jest zwiększanie się areałów zalesień oraz konsolidacja tych zalesień w zwarte kompleksy. Ustalenia planu będą na ten proces również korzystnie wpływać.
Przedstawione powyżej skutki zmian potencjalnych, które mogą wystąpić w przypadku braku realizacji planu obejmują: gleby, roślinność i faunę, różnorodność biologiczną, wody powierzchniowe i gruntowe, a także okresowo powietrze.
10. Prognozowany sposób zagospodarowania obszarów objętych postanowieniami planu oraz skutki dla środowiska przyrodniczego
10.1. Prognozowany sposób zagospodarowania
W wyniku realizacji planu zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym obejmą:
- instalację do 8 turbin elektrowni wiatrowych o łącznej mocy do 16 MW i mocy jednostkowej do 2,0 MW, o całkowitej wysokości do 70 m, 90 m lub 120 m;
- wybudowanie niezbędnej infrastruktury dojazdowej i serwisowej związanej z turbinami;
- stworzenie w miejscach oddalonych od planowanych turbin niewielkich kompleksów leśnych na stromych zboczach dolinek rzecznych, celem ochrony przeciwerozyjnej, a także kompleksów leśnych uzupełniających istniejące kompleksy, na wschód od Włodar;
- stworzenie kompleksów trwałych użytków zielonych na mniej stromych zboczach dolinek, w podobnych położeniach, co projektowane kompleksy leśne i na północ od nich, wzdłuż dolinek cieku;
- objęcie ochroną zdegradowanych siedlisk przyrodniczych chronionych;
- w kilku miejscach, położonych w znacznej odległości od turbin, uzupełnienie zadrzewień liniowych wzdłuż dróg – przeciwerozyjnych;
- objęcie ochroną stanowisk archeologicznych;
- zachowanie niewielkiego terenu zabudowy mieszkaniowo-usługowej oraz strefy ochronnej cmentarza;
- wyznaczenie obejścia drogowego Rynarcic, którego lokalizacja będzie przedmiotem analizy wielowariantowej i odrębnego postępowania;
- wyznaczenie strefy ochronnej dla elektrowni wiatrowej w większości pokrywającej się przestrzennie z terenem z zakazem zabudowy na stały pobyt ludzi.
10.2. Analiza skutków prognozowanego zagospodarowania z uwzględnieniem przewidywanych znaczących oddziaływań, w tym bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, stałych i chwilowych oraz pozytywnych i negatywnych, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko
10.2.1. Podstawowe zagrożenia
Najważniejsze potencjalne zagrożenia wiążą się z lokalizacją elektrowni wiatrowych.
Lokalizacja elektrowni uwarunkowana jest następującymi podstawowymi zagrożeniami normowanymi:
- hałasem,
- promieniowaniem niejonizującym, oraz nie normowanymi:
- wpływem na walory krajobrazowe,
- efektami psychologicznymi związanymi z odbiorem dominant krajobrazowych (zespołu dominant) oraz obracającymi się śmigłami,
- efektem rzucania cienia, - efektem rzucania lodem.
Zasadniczą zmianą sposobu zagospodarowania obszarów, wynikającą z projektu planu, będzie umożliwienie lokalizacji na terenach rolniczych farmy elektrowni wiatrowych. Dla terenów oznaczonych na rysunkach planu symbolem 1-8PE, ustala się przeznaczenie podstawowe – obiekt produkcji energii ze źródeł odnawialnych, obiekt pomiarowy.
1. Ustala się następujące zasady i wskaźniki zagospodarowania terenu:
1) elektrownie wiatrowe i maszty pomiarowe należy zgłosić i oznakować zgodnie z wymogami §23;
2) dla każdej elektrowni wiatrowej dopuszcza się:
a) sytuowanie budynku stacji transformatorowej, funkcjonalnie związanej z elektrownią wiatrową, z wyjątkiem budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na stały pobyt ludzi,
b) budowę drogi serwisowej o szerokości pasa drogowego od 3 m do 8 m oraz placu serwisowego o wymiarach nie większych niż 40 m x 50 m;
3) teren biologicznie czynny należy obsiać mieszankami traw rodzimych;
4) nieprzekraczalna linia zabudowy – 15 m od linii rozgraniczającej pas drogowy dróg wewnętrznych;
5) intensywność zabudowy – minimalna 0,0 / maksymalna 0,3;
6) maksymalna wielkość powierzchni zabudowy w stosunku do powierzchni działki – 30%;
7) minimalny udział procentowy powierzchni biologicznie czynnej w stosunku do powierzchni działki – 5%;
8) minimalna liczba miejsc do parkowania - 1 m.p., w tym minimum 0 miejsc do parkowania pojazdów zaopatrzonych w kartę parkingową;
9) sposób realizacji miejsc do parkowania - parking naziemny.
2. Ustala się następujące zasady kształtowania zabudowy na terenie:
1) całkowita wysokość elektrowni wiatrowej sytuowanej na terenie oznaczonym symbolem:
a) 1PE, 3PE, 4PE, 5PE, 7PE – do 70 m, b) 6PE, 8PE – do 90 m,
c) 2PE – do 120 m;
2) maksymalna wysokość masztu pomiarowego – 120 m;
3) maksymalna wysokość budynków – 6 m;
4) gabaryty budynku - 1 kondygnacja nadziemna, maksymalna szerokość elewacji frontowej 4 m;
5) wysokość górnej krawędzi elewacji frontowej budynku – od 2,5 m do 3,5 m;
6) geometria dachów budynku - dach płaski, niski lub wysoki.
4. Minimalna powierzchnia nowych działek – 25 m2.
Łącznie tereny, na których dopuszcza się przeznaczanie gruntów na cele nierolnicze, związane z budową turbin, obejmuje powierzchnię (pod plac serwisowy wraz drogą dojazdową i turbiną) ok. 7,10 ha. Poszczególne elektrownie z placami serwisowymi zajmą od ok. 0,67 ha do 1,18 ha.
Projekt planu wyznacza tereny pod maksymalnie 8 turbin, jakie mogą zostać zlokalizowane na wyznaczonych terenach (1-8PE), usytuowanych na obszarze po wschodniej stronie wsi Włodary. Jest to ilość zbliżona do standardowo spotykanych farm wiatrowych w Polsce i około dwukrotnie mniejsza do znaczących farm opolskich, zrealizowanych koło Lipnik, Wilkowa i Kamiennika. W świetle obserwacji polskich farm elektrowni wiatrowych, lokalizowanych głównie na północy kraju, a także farm lokalizowanych w Niemczech, najczęściej na zwartym obszarze farmy występuje kilkanaście turbin.
W związku ze stosunkowo niewielką terenochłonnością takich inwestycji w porównaniu do całego obszaru planu, nie wystąpią istotne przekształcenia dotychczasowego użytkowania terenu. Obszar zachowa dotychczasową strukturę funkcjonalną, z dominacją użytkowania rolniczego.
Eksploatacja elektrowni wiatrowych nie powoduje emisji zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych oraz gruntu. Nie spowoduje także powstawania odpadów, poza odpadami eksploatacyjnymi, które zgodnie z ustaleniami planu i przepisami odrębnymi mają być właściwie utylizowane (zużyte oleje i smary należą do grupy odpadów niebezpiecznych). Wybrane spod fundamentów masy ziemne oraz gleby będą odpowiednio zagospodarowywane.
Ocenia się, że wpływ elektrowni wiatrowej na środowisko przyrodnicze i warunki życia ludzi jest w sensie makroskalowym (regionalnym, krajowym) oraz długookresowym będzie pozytywny, bowiem ich budowa przyczyni się do obniżenia emisji zanieczyszczeń energetycznych do atmosfery, a także do ograniczenia ilości odpadów (popioły) oraz zanieczyszczeń wód (wody chłodnicze).
Faktyczne oddziaływanie zespołu turbin wiatrowych na elementy środowiska ograniczy się głównie do:
− emisji hałasu pracujących turbin i rotorów;
− emisji pól elektromagnetycznych z turbin;
− oddziaływania na krajobraz;
− potencjalnego wpływu na faunę – ptaki i nietoperze,
− potencjalnego efektu cienia i rzucania lodem.
W fazie budowy wystąpią dodatkowo następujące oddziaływania na szatę roślinną, powierzchnię ziemi i gleby:
− trwałe wyłączenie niewielkiej powierzchni gruntów rolnych z dotychczasowego użytkowania (zajęcie części obszaru pod lokalizację turbin wiatrowych, dróg i placów
serwisowych, stacji transformatorowych) i okresowe ograniczenie użytkowania terenów w czasie przeprowadzania prac montażowych lub rozbiórkowych;
− przekształcenia szaty roślinnej, przypowierzchniowej warstwy litosfery, w tym gleby, na terenach bezpośredniego posadowienia fundamentów turbin.
Jak wykazano powyżej przekształcenia te obejmą docelowo niewielkie powierzchnie przeznaczone bezpośrednio pod fundamenty wież nośnych turbin i w praktyce będą neutralne dla stanu środowiska na terenach przyległych.
Efektem wprowadzenia elektrowni będą niewielkie emisje pól elektromagnetycznych, nie skutkujące wyznaczeniem stref oddziaływania ponadnormatywnego przy turbinach.
Odprowadzenie energii elektrycznej z turbin będzie następować kablami podziemnymi.
Będzie powstawać również hałas z turbin i rotorów. Na obszarach objętych planem, w strefie ochronnej od farmy wiatrowej, nie występują istniejące i planowane tereny zabudowy chronionej przed hałasem myśl przepisów odrębnych. W strefie tej nie zezwala się na sytuowanie zabudowy przeznaczonej na stały i czasowy pobyt ludzi.
W dalszej części prognozy ocenione zostały zidentyfikowane powyżej oddziaływania wynikające bezpośrednio z realizacji ustaleń planu, dopuszczających lokalizację turbin wiatrowych wraz z infrastrukturą towarzyszącą na przedmiotowym terenie.
10.2.2. Ocena skutków dla istniejących form ochrony przyrody, w tym Natura 2000
Ocena wpływu na obszar Natura 2000 powinna obejmować zgodnie z uwarunkowaniami prawnymi:
▪ ocenę znaczącego oddziaływania na siedliska przyrodnicze;
▪ ocenę znaczącego oddziaływania na siedliska chronionych dyrektywą gatunków roślin i zwierząt;
▪ ocenę znaczącego oddziaływania na spójność wewnętrzną ostoi i zewnętrzną sieci.
W praktyce przyjmuje się, że znaczące oddziaływania bada się dla przedmiotów ochrony kategoryzowanych w SFD ostoi jako A, B i C. Oddziaływania na przedmiot ochrony w kategorii D nie są uznawane za znacząco negatywne oddziaływania na przedmiot ochrony Natura 2000.
Inwestycja, która wskazuje na możliwość wystąpienia znaczącego oddziaływania na przedmiot ochrony Natura 2000 może być realizowana pod pewnymi warunkami określonymi w ustawie o ochronie przyrody i jedynie po wykonaniu wcześniej ustalonej w trybie tej ustawy kompensacji przyrodniczej.
Na obszarach objętych planem nie występują obszary Natura 2000. Najbliższe z obszarów zlokalizowane są w odległości:
▪ OZW Bory Niemodlińskie - ok. 10 km,
▪ OSO Zbiornik Nyski – ok. 10 km,
▪ OZW Forty Nyskie – 11 km,
▪ OZW Przyłęk nad Białą Głuchołaską – 13 km,
▪ OZW Góry Opawskie - ok. 16 km,
od najbliższej z turbin, dla których sporządzany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Najbliższe tereny ostoi siedliskowych Natura 2000 zlokalizowane są w odległości około 10 km od granic obszarów objętych planem. Nie przewiduje się występowania znaczącego negatywnego oddziaływania ustaleń planu na te ostoje. Nie będzie występować negatywne oddziaływanie na taką odległość w stosunku do chronionych siedlisk przyrodniczych oraz gatunków fauny, w tym chiropterofauny. Na obszarach objętych planem nie stwierdzono występowania chronionych w ostojach siedliskowych kilku gatunków nietoperzy. Nie stwierdzono tu również występowania korzystnych warunków do ich zimowania. Nietoperze przebywające w ostojach Natura 2000 i będące w nich przedmiotem ochrony nie wykorzystują obszarów planu jako bazy żerowiskowej. Nie ma informacji, by na analizowanych obszarach one się rozmnażały lub migrowały.
Realizacja planu nie wpłynie negatywnie na inne gatunki zwierząt chronione w ostojach, w tym na motyle i inne niż nietoperze ssaki. Populacje gatunków chronionych w najbliższych OZW zwierząt nie były stwierdzane na obszarach planu.
Również realizacja planu nie wpłynie znacząco negatywnie na przedmiot ochrony w ostoi ptasiej OSO Zbiornik Nyski. Rolniczy charakter obszarów planu, brak istotnych ekosystemów wodno-błotnych oraz występowanie pobliskich miejscowości wskazuje, że obszary planu nie tworzą korzystnych uwarunkowań do występowania chronionych w OSO populacji gatunków ptaków. Jak dotychczas nie stwierdzono masowego występowania na analizowanych obszarach populacji żerujących ptaków chronionych w ostoi. Nie stwierdzono również by obszar miał istotne znaczenie w migracjach ptaków chronionych w OSO.
Ryc. 2. Lokalizacja terenu planu w stosunku do ostoi Natura 2000.
Ostateczne rozstrzygniecie roli obszarów planu dla chronionych w ostojach siedliskowych nietoperzy, a w ostojach ptasich ptaków powinno być dokonane podczas chiropterologicznej i ornitologicznej inwentaryzacji przedrealizacyjnej terenu farmy. Powinny być one wykonane zgodnie z akceptowanymi wytycznymi. W planie nakazuje się by
ewentualna realizacja farmy wiatrowej była uzależniona od braku przeciwwskazań z tych badań.
Obejmuje się w planie ochroną naturalne siedliska przyrodnicze, wskazane na rysunkach planu:
1) 9170 – grąd środkowoeuropejski;
2) 91E0 - nadrzeczne łęgi topolowe, wierzbowe, olszowe i jesionowe (głównie łęgi wierzbowe 91E0-1 łęg wiklinowy);
3) 6430 – ziołorośla górskie i ziołorośla nadrzeczne;
4) 6410 – łąki trzęślicowe.
Dla ochrony naturalnych siedlisk przyrodniczych ustalono następujące nakazy, dopuszczenia i ograniczenia w zagospodarowaniu terenów:
1) zakazano dokonywania zmiany sposobu użytkowania siedliska oraz jego naturalnej roślinności, a także dokonywania innych zmian w obrębie środowiska abiotycznego, które mogą niekorzystnie wpłynąć na stan siedliska;
2) roboty ziemne oraz inne działania i czynności podejmowane w obrębie siedliska naturalnego nie mogą spowodować zniszczenia, uszkodzenia, przekształcenia siedliska, ani też szkodliwej zmiany warunków jego wegetacji;
3) zakazano dokonywania zmian stosunków wodnych i rzeźby terenu, jeżeli zmiany te nie służą ochronie lub przywróceniu siedliska dla właściwego stanu, w szczególności zakazano rozbudowy melioracji odwadniających dolinę cieku wodnego, mogących spowodować zniszczenie lub przekształcanie łąk trzęślicowych w zbiorowiska łąk świeżych.
Na obszarach planu nie występują chronione gatunki roślin, które są formami ochrony przyrody.
Na obszarach planu nie występują projektowane formy ochrony przyrody.
Projektowany najbliżej OCHK Dolina Ścinawy Niemodlińskiej zlokalizowany jest poza zasięgiem znaczącego negatywnego oddziaływania turbin, a także innych ustaleń planu.
10.2.3. Ocena wpływu na różnorodność biologiczną, w tym zwierzęta i rośliny
Ustalenia planu spowodują wzrost synantropizacji flory i fauny w obrębie nowych terenów zabudowy, głównie powiązanej z drogami technologicznymi, placami serwisowymi oraz turbinami. Proces będzie mieć charakter bezpośredni i pośredni, a także długookresowy.
Może mieć charakter wtórny. Na terenach budowy turbin i przy obiektach towarzyszących, a także na terenie MU, może wzrastać synantropizacja, w tym mogą pojawić się gatunki ruderalne. Ich występowanie może być odwracalne, mogą przy turbinach wiatrowych zostać wyparte przez chwasty segetalne po zakończeniu inwestycji. Przyległe tereny stanowią grunty orne, więc wpływ tych nowych gatunków na bioróżnorodność nie będzie znaczący. Nie zagrożone będą biocenozy cenniejsze, naturalne i seminaturalne zlokalizowane w dolinkach cieków wodnych oraz na wysoczyźnie.
