P R Z E P I S Y
Z Z A K R E S U P R A W A ADMINISTRACYJNEGO
Wy d a w n i c t w o p o d n a d z o r e m m i n i s t e r s t w a a d m i n i s t r a c j i p u b l i c z n e j
— --- --- ---
Zeszyt 13 W a r s z a w a 1947 r.
... ... ...
_______________ US T AWA WODNA___________ ____
TREŚĆ ZESZYTU:
Str.
1. Ustawa wodna z dnia 19 września 1922 r. 2
2. Ustawa z dnia 9 marca 1932 r. o właściwości M in istra Reform Rolnych w zakresie wykonywa.
nia m elioracji (wyciąg). ffg
3. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 maja 1932 r. w sprawie zniesienia urzę
du M n istra Robót Publicznych (wyciąg). 63
4. Dekret z dnia 11 kw ietnia 1947 r. o rozciągnięciu mocy obowiązującej ustawy wodnej na cały
obszar województwa śląskiego. 64
5. Rozporządzenie M inistra Robót Publicznych z dnia 25 kw ietnia 1923 r. w przedmiocie kształtu znaków wodnych dla zakładów wodnych i urządzeń piętrzących wodę oraz sposobu ich usta.
wienia. 65
6. Rozporządzenie M inistra Robót Publicznych z dnia 25 kw ietnia 1923 r. w przedmiocie ozna
czenia stanu zwyczajnego (średniego) wody i lin ii brzegu. 67
7. Rozporządzenie Ministra Robót Pubłicznycn z dnia 6 marca 1924 r. w przedmiocie pobierania opłat za wydobywanie piasku, żwiru, kamieni : lodu z łożysk wód publicznych śródlądowych. 68 8. Rozporządzenie Ministra Robót Publcznych z dnia 7 maja 1924 r. w przedmiocie urządzenia
i prowadzenia ksiąg wodnych wraz ze zbiorami map wodnych i dokumentów. 69 9. Rozporządzenie M inistra Robót P ubl cznych z dnia 14 lutego 1925 r. w sprawie zakładania,
utrzymywania, uży.kowania i spuszczania stawów, które n.e są w połączeniu z zakładami
o sile wodnej. 74
10. Rozporządzenie M in s tra Robót Publicznych z dnia 17 lutego 1928 r. o katastrze s ił wodnych, 76 11. Rozporządzenie M.nrstra Robót Publicznych z dnia 2 września 1929 r. o wojewódzkich radach
wodnych. 77
12. Rozporządzenie M inistra Robót Publcznych z dnia 23 maja 1931 r., ustalające zasady sporzą
dzania projektów technicznych, wymaganych do uzyskania pozwoleń w sprawach wodnych. 78 13. Rozporządzenie M inistra Kom unikacji z dnia 21 lipca 1935 r. o spuście drzewa luzem na wo.
dach publicznych śródlądowych. 9 3
; 14. Pismo Ministerstwa Kom unikacji z dnia 13 listopada 1934 r. Nr. P.5.175.3/34 w sprawie podzia
łu spraw wodnych m-fdzy resorty ministerialne. 95
O B J A Ś N I E N I A :
W zeszycie niniejszym zamieszczono przepisy ustawy wodnej z dnia 19 września 1922 r., rozperzą.
dzeń, wydanych na zasadzie tej ustawy oraz aktów ustawodawczych, dotyczących zm any kompetencji
■Władz, powo anych do je j wykonywania. Inne przepisy, normujące częśc.owo zagadnienia z dz edziny Prawa wodnego, zos aną uwzględnione w dalszych zeszytach. Przep sy uchylone wyraźnym i postanowie
niami późniejszych norm pom nięto, natomiast w przypadkach, gdy przepis n e został wyraźnie uchy.
Inny, ani zmieniony, lecz stał się n eaktualny bądź też sam przedmiot zos ał następnie uregulowany ina
czej późniejszymi normami — podano tekst przepisu odm ennym drukiem.
Przep s j zamieszczone w zeszycie podan0 z uwzględnieniem zmian wprowadzonych d0 dnia 30 li.
stopada 1947 r.
Najczęściej używane skróty:
2b. W. — Zbiór W yroków Najwyższego Trybunału Adm inistracyjnego.
£b. Orz. I. C. (I. K.) S. N. — Zbiór Orzeczeń Izby C yw iln e j (Izby K arnej) Sadu Najwyższego v, s. P. — Orzecznictwo Sądów Pobsk ch.
Innych skrótów, jako powszechnie zrozumiałych, nie objaśnia się
Pr z e p is y z z a k r e s u p r a w a a d m in is t r a c y j n e g o N r 13
1.
R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M IN IS T R A ROBÓT P U B L IC Z N Y C H
Załącznik do rozp. Min. R»^- Publ. z dnia 13 kwietnia 192» r-
(poz. 574).
U S T A W A W O D N A z dnia 13 kw ie tn ia 1923 r. z dnia 19 września 1922 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy wodnej.
(Dz. U. R. P. z dnia 19 czerwca 1928 r. N r 62, poz. 574) w tekście ustawy wodnej uwzględn.ono zorany w pro
wadzone rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospoli
tej z d n a 28 grudn a 1934 r . o unormowaniu właści
wości władz i trybu postępowania w niektórych dzia
łach administracji państwowej (Dz. U. R. P. N r 110, poz. 976).
Na podstawie art. 5 rozporządzenia Prezy
denta Rzeczypospolitej z dnia 24 lutego 1928 r.
zmieniającego i uzupełniającego przepisy usta
w y wodnej z dnia 19 września 1922 r. (Dz. U.
R. P. N r 24, poz. 205) ogłaszam jednol-ty tekst ustawy wodnej z dnia 19 wr ześnia 1922 r. (Dz.
U. R. P. N r 102, poz. 936) w brzmieniu obecnie obowiązującym z uwzględnieniem zmian, w y
nikających z rozporządzenia Prezydenta Rze
czypospolitej z dnia 24 lutego 1928 r. (Dz. U. R.
P. N r 24, poz. 205), oraz z uwzględnieniem:
zmian wprowadzonych rozporządzeniami Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 wrześma 1927 r. (Dz. U. R. P. N r 85, poz. 761) i z dnia 9 listopada 1927 r. (Dz. U. R. P. N r 102, poz. 882),
przepisów ustawy z dnia 1 sierpnia 1923 r. w sprawie ś odkow prawnych od orzeczeń władz administracyjnych (Dz. U. R. P. N r 91, poz.
712), ustawy z dnia 22 grudnia 1925 r. w spra
wie utworzenia województwa wileńskiego (Dz.
U. R. P. z 1926 r. N r 6, poz. 29), ustawy z dnia 14 marca 1927 r. o zmianie rozporządzenia M i
nistra b. Dzielnicy Pruskiej z dnia 12 sierpnia 1921 r. (Dz. U. R. P. N r 33, poz. 298) i rozporzą
dzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 12 stycznia 1928 r. o organizacji i zakresie działa
nia władz administracji ogólnej (Dz. U. R. P.
N r 11, poz. 86) — o ile ustawy; te i rozporządze
nie Prezydenta Rzeczypospolitej zmieniają o- kreślenie władz i organów państwowych i sa
morządowych lub postanowenia dotyczące środków odwoławczych od orzeczeń władz ad
ministracyjnych, objęte tekstem ustawy wodnej t rozporządzenia Prezydenta Rzeczyp spolitej z dnia 24 lutego 1928 r. (Dz. U. R. P. N r 24, p‘oz.
205) — oraz
zmian wynikających z rozporządzenia Pre
zydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 stycznia 1928 r. o zniesieniu Tymczasowego W ydziału Samo
rządowego we Lwowie (Dz. U. R. P. N r 7, poz. 40).
CZĘŚĆ PIER W SZA . O prawic własności wód.
Rodzaje wód.
Art. 1.
Wody są albo publiczne, albo prywatne.
Pierwsze stanowią własność publiczną (częse dobra publicznego), drugie są własnością P*?' watną.
Wody publiczne.
Art. 2.
(1) Wszystkie wody są publiczne, o ile z cy niniejszej ustawy (art. 4) albo wsku szczególnych tytułów prawnych nie stanów
własności prywatnej. ,
(2) Na wodach publicznych nie można n a r wać ani praw własności, ani innych P * : prywatnych, oprócz uprawnień, przewidziany
niniejszą ustawą. .. nej
(3) Woda, odprowadzona z wody pubu - . z obowiązkiem doprowadzenia jej do tej sa albo innej wody publicznej, pozostaje wodą P bllczną.
Zamiana na wody publiczne.
A rt. 3.
(1) Prywatne wody płynące i jeziora 1,1 być w drodze ustawodawczej zaliczone 0 tegorii wód publicznych w interesie p«k* cZZZ ze-
(2) Jeżeli wskutek tej zmiany zajdzie P nja ba obciążenia służebnością lub wywłaszc ^ gruntu, poszkodowany otrzyma wynagro
od Państwa. . 0dy
(3) Jeżeli dotychczasowe użytkowanie ¡e- lub łożyska przez uprawnionego zostanie ^ nione lub uszczuplone, otrzymuje on oaSii:cZyć wanie. Od tego odszkodowań a należy 0 y>
ciężary, jakie dotychczas punosił up awn Wody prywatne.
A rt. 4.
Następujące wody należą do właściciela 8? e, tu z samego prawa, o ile temu ta e stają na p szkodzie prawa, nabyte przez inne osoby-
a) woda z opadów atmosferycznych, , g 0 b) woda, zawarta w znajdujących się , ach>
gruncie jeziorach, stawach, sadza studniach i innych zbiornikach, tu z wodociągach, kanałach i rowach; g0 c) woda podziemna, znajdująca się -
gruntach, i źródła, wypływające
wierzchni jego gruntów, z wyjąl*410 ^ „po
de! mineralnych, podlegających na
U S T A W A W O D N A 3 N r 13
łowi, i wód cementowych, objętych za
strzeżeniami gó -niczymi;
d) odpływy z powyższych wód, dopóki nic spłyną na cudzy grunt albo do cudzej wo
dy prywatnej lub do wody publicznej.
1. Woda, zaw arta w rowach odpływ ow ych, odprowadzających w ody opadowe, jest, stosow
nie do określenia w art. 5 ustęp 1 w związku z art. 4 lit. b. ustaw y wodnej, płynącą wodą p ryw a tną , użytkow anie któ re j pozostawione jest w m yśl art. 36 tejże ustaw y w łaścicielow i g ru n tu nadbrzeżnego; u ż y tk o w a n e to polega m.
in. na praw ie odprowadzania w ody nadziemnie lub podziemnie (a rt. 36 ustęp 2 pow ołanej usta
w y ), jednakow oż z ograniczeniami, podanym i w art. 37 ustęp 1 ustaw y wodnej, a m. in. pod w arunkiem , aby woda płynąca nie zmieniła od
p ły w u ze szk:dą innych osób, oraz aby nie było u t.u d n :one innym należyte utrzym a nie wód płynących (z m o ty w ó w w y ro k u N. T. A. z dnia 12 I I I 1930 r. L. re j. 4792/28 Z. W. N r 216 A ).
2. Przez w yraz „k a n a ły “ , u żyty w art. 4 usta
w y wodnej, należy rozum eć „ka n a ły“ p ryw a tne przez właściciela g ru n tu urządzone, nie zaś sztuczne przez państwo zrobione rzeki, służące do przejścia pom iędzy rzekam i, względnie m o
rza m i (orzeczenie S. N. z dnia 9 V I I 1931 r.
1. II. 2K. 640/31 Zb. Orz. I. K . S. N. N r 364 1931).
Przynależność wód prywatnych.
Art. 5.
(1) O ile nic innego nie zostanie udowodnio
ne, płynące wody prywatne uważać należy za przynależne do tych gruntów, przez które, al
bo między którymi przepływają.
(2) Granicę własności prywatnych wód pły
nących określa m ędzy gruntami nadbrzeżnymi:
a) leżącymi po przeciwległych brzegach — lin a, biegnąca śrcdkicm wody przy stanie zwyczajnym (średnim);
b) p zy legły mi — lin a , idąca prostopadle od punktu przecięcia ich granicy z linią brze
gu (art. 6) do wyżej oznaczonej linii śr idkowej.
(3) Sposób oznaczenia zwyczajnego (średnie
go) stanu wody określi rozporządzenie Ministra Robót Publicznych.
(4) Na wodach granicznych s:ęga własność obywateli polskich, o ile stosunki własności nie zostały inaczej uregulowane, do granicy Pań
stwa.
(5) Powyższe postanowienia stosują się także do jezior, nie należących do wód płynących, o ile własnaść w inny sposób nie została uregu
lowana.
1. P. a) rozp. Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 21 maja 1932 r. w spraw e znie sie n i urzędu Ministra Robót Pub'icznych (poz. 3 nin ejszego zeszy u), określające m. in. władze naczelne, klóre przejęły kompetencja b. M inistra Robót Publicznych, w y n i
kające z przepisów us'awy wodnej b) art. 2 ust. (1) dekretu z dnia 24 maja 1945 r. o utworzeniu Minii, sterstwa Odbudowy (podany pod art. 2 rozp. z dnia
21 maja 1932 r . (poz. 3 mniejszego zeszytu), c) ustawę z dnia 9 marca 1932 r. o właściwość. M inisira Refoim Rolnych w zakresie wylipnywania m elioracji (poz. 2 mniejszego zeszyiu), a) p i;m 0 okólne z dnia 13 listopada 1934 r. N r P. 5.175.3 34 w sprawie pod.ialu spraw wodnych m.ędzy resor ..y m-ędzymuni- s.er alne (poz. 14 mniejszego zeszytu).
2. P. rozp. Mmis.ra Robót Publicznych z dnia 25 kw ietnia 1923 r. w przedmiocie oznaczenia stanu zwyczajnego (średniego) wody i Ln-i brzegu (poz. 6 mniejszego zeszytu).
P. pod art. 4 w y ro k u N. T. A. z dnia 12,111 1930 r. L. rej. 4792/28.
Linia brzegu.
A rt. 6.
(1) GTanicę między łożyskiem wody a przy
ległymi gruntami oznacza się, gdzie jest w y
raźna krawędź brzegu, według tej krawędzi, zresztą według granicy porostu traw, o ile zaś ta granica leży powyżej zwyczajnego (średnie
go) stanu wody — według tegoż stanu wody.
(2) L.nia brzegu może być ustalona przez władzę wodną w razie potrzeby po wysłuchaniu właścicieli gruntów nadbrzeżnych j innych osób interesowanych. Interesowani mogą zażądać ustalenia l.nii brzegu na koszt własny.
(3) W razie zmiany łożyska wody może być linia b zegu ponownie ustalona.
(4) Linię brzegu ustala władza wodna na pod
stawie postępowania, które przeprowadzi we
dług postanowień części szóstej niniejszej usta
wy. Ustalenie to nie przesądza jednak docho
dzenia prawa, opartego na tytule prywatno
prawnym, na zw ykłej drodze prawa.
Przymuliska na wodach płynących A rt. 7.
(1) Przymuliska, powstające stopniowo i nie
postrzeżenie przy gruntach nadbrzeżnych wód płynących, zarówno jak i odsypiska, jakie two
rzy woda płynąca, oddalając się niepostrzeże
nie od jednego b zegu, a przenosząc na drugi, przypadają na rzecz właścicieli nadbrzeżnych w granicach, określonych w art. 5, ust. 2, punk
cie b, z ob wiązkiem pozostawienia ścieżki lub drogi holowniczej wzdłuż rzek żeglownych i spławnych.
(2) To samo stosuje się do powiększenia gruntów nadbrzeżnych, powstałego skutkiem naturalnego obniżenia zwierciadła w rdy.
(3) Prawo to nie dotyczy odsypisk morskich, które stanowią własność Państwa.
Przymuliska na jeziorach i stawach.
A rt. 8.
(1) W jeziorach i stawach ,które nie należą do właścic eli nadbrzeżnych, p zymuliska i po
wierzchnie przybrzeżne, osusz ne wskutek ob
niżenia zwierciadła wody, pozostają w dotych
czasowych granicach własnością właścicieli je.
PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 13
zior i stawów. Muszą oni jednak zezwolić w ła ścicielom nadbrzeżnym na dostęp do wody, o ile to jest konieczne do wykonywania zw ykłe
go użytkowania w dotychczasowym zakresie.
(2) Natomiast właściciele jezior i stawów nie nabywają żadnego prawa do gruntów nad
brzeżnych, jakie woda pokrywa podczas w y lewów.
Odsypiska i grunty, uzyskane przez regulację.
A rt. 9.
(1) Grunt, uzyskany wskutek budowli regu
lacyjnych między linią brzegu a budowlami re
gulacyjnymi, tudzież łożyska wód płynących, odcięte przekopami, przypadają tym, którzy po
noszą koszty przedsiębiorstwa.
(2) Skoro cel regulacji został osiągnięty, grunty te i odsypiska muszą być odstąpione właścicielom gruntów przyległych na ich żąda
nie za zwrotem wartości, jeżeli nie są potrzebne do żeglugi albo do umocnienia brzegów albo też do produkcji materiałów dla robót regula
cyjnych.
(3) Jeżeli względy publiczne tego wymagają, może władza wodna zobowiązać nabywców gruntów do odpowiedniego ich użytkowania.
1. W edług postanowień, zaw artych w us.ęp e 1 art. 9 u staw y wodnej, g runt, uzyskany w sku
te k b udow li re g ula cyjn ych między lin ią brzegu a budow lam i regulacyjnym i, tudzież łożyska wod płynących, odcięte przekopami, przypadają tym , k tó rz y ponoszą koszty przedsiębiorstwa. Prze
pis ten stwarza n ie w ą tp liw ie ty tu ł nabycia w ła sności. Do orzekania zaś o nabyciu własności powołane są w razie sporu sądy powszechne, o ile ustawa w yraźnie nie stanowi inaczej. Gdy zaś w ustaw ie wodnej, o k tó re j mowa, nie prze
kazano w yraźnie w ła d zy adm inistracyjnej orze
kania o nabyciu własności z ty tu łu , ustanow io
nego w art. 9, a zaskarżonym orzeczeniem, czy też zatwierdzoną n im decyzją Urzędu W oje
wódzkiego, orzeczono właśnie o przypadńięc-U spornych gruntów Skarbow i Państwa na w łas
ność, należało uchylić tę część zaskarżonego o- rzeczenia, jako w ydaną przez władzę n ie w ła ściwą (z m o ty w ó w w y ro k u N. T. A. z dnia 24. V
1932 r. L. re j. 7197/30. Zb. W. N r 546 A. 32).
2 Jeżeli w postępowaniu o odstąpienie g ra n tów uzyskanych przez regulację na zasadzie apt.
9 ust. 2 ustaw y wodnej poz. 574,1928 Dz. Ust., strona podnosi’ zarzut nabycia danego g ru n tu z ty tu łu p ry w a tr o-prawnego, w ładza nie ma obo
w iązku w strzym ania postępowania adm inistra
cyjnego (art. 198 ust. 3 ustaw y w odnej) i w y znaczenia te rm in u do wniesienia pozw u do sadu (w y ro k N. T. A. z dnia 12.I X 1935 r. L. te j.
1472/32. Zb. W. N r 1064 A ).
Oderwiska.
Art. 10.
Jeżeli przez siłę żywiołową (wodę, zapadnię
cie ziemi, usuwisko stoku górskiego) znaczna 1 łatwa do rozpoznania część gruntu zostanie oderwana ori brzegu i p zcrzucona do obcego gruntu, położonego niżej, lub na brzegu prze
ciwległym, to właściciel poprzedni może włas
ności swej dochodzić, lecz skargę o to w ciągu 2 lat wytoczyć jest obowiązany. Po upływie tego
terminu skarga jego jest niedopuszczalna, chy- baby właściciel gruntu, z którym część oderwa
na została połączona, nie objął go jeszcze w po
siadanie.
Wyspy.
Art. 11.
(1) Wyspy, tworzące się na wodach prywat
nych, należą do właścicieli nadbrzeżnych w gra
nicach, określonych w art. 5 ustępie 2.
(2) Wyspy, tworzące się na wodach publicz
nych, stanowią dobro publiczne.
Pozwani zarzucają Sądowi A pelacyjnem u o- brazę a rt...-... iA ° raz r
uśt. 2 ustaw y wodnej z dnia 19 września 1 9 ^ przez uznanie, iż powód jest właścicielem spoj- nej osady, podczas, gdy zgodnie z p rz y z n a je skargi pow odowej, osada ta stanowi wyspę rzece Wiśle, w yspy saś na wodach publicznych stanbwią własność publiczną; zarzut ten nie
słuszny; pow ołane przepisy u staw y w0 , v (D. U. 1922 poz. 935), ja k przekonyw a wyraźny tekst art. 11, dbtyczą wysp „tw orzących się . czyli pow stałych już po wejściu w życie ustaw y (z m o tyw ó w orz<ecz. S. N. z dnia l b-
1931 r . I I. C. 111/31. Zb. Orz. I. C. S. N.
93 31).
A rt. 12.
Jeżeli woda płynąca, tworząc sobie nowe mię, przecina i okrąża grunt właściciela na ' brzeżnego i czyni z tegoż gruntu wyspę, to ^ ściciel zachowuje własność swego grt,n ^ choćby nawet wyspa utworzyła się na r/e publicznej.
Opuszczone łożysko:
a) wody płynącej.
Art. 13.
(1) Jeżeli woda publiczna opuści dotychcj ^ sowę łożysko i utworzy nowe, to nowe łozy . staje się dobrem publicznym. Dotychczas właściciele gruntów, zajętych pod nowe sko, mogą żądać w drodze adm inistracyjnej^
ciągu jednego roku od zaszłej zmiany, ahy ^ odszkodowano opuszczonym łożyskiem ^ sunku do powierzchni zabranego im gruntu, jego wartością.
'Ń r ia U S T A L A W O D N A D (2) Jeżeli woda p"ywatna opuści dotychcza
sowe i utworziy nowe łożysko, woda ta staje się własnością właścic elj gruntów nadbrzeżnych.
Właściciele opuszczonego łożyska i dotychcza
sowi właściciele nowego łożyska, właściciele nadbrzeżni, poprzedni i nowi, właściciele wody, jako też wszyscy inni, którzy poprzednio nreli prawo do wody i do łożyska nowej wody p ły
nącej, są uprawnieni, a to wszyscy, lub każdy z nich do przywrócenia stanu pierwotnego w cią
gu roku.
Przepisy a r t 13 ustaw y wodnej o opuszczo
n ym łożysku rzeki rre m ają zastosowania do g ru n tó w ty lk o czasowo zalewanych p rzy w ie l
kie j wodzie (orzeczen:e S N. z 12 TV 1938 1. C.
11.2683 37 O.S P. N r 567/38).
b) jeziora.
A rt. 14.
(1) Łożysko opuszczonego jeziora należy do właścicieli jeziora w stosunku do przysługują
cego każdemu prawa własności.
(2) Jeżeli udziały własności nie były oznaczo
ne, łożysko opuszczonego jęzora ma być roz
dzielone między właścicieli b rzegów, według za
sad, przepisanych w art. 5 ust. 2.
Ochrona brzegu.
Art. 15.
Każdy właściciel gruntu ma prawo zabezpie
czać swój brzeg przed podmywaniem wody pły
nącej. Nikomu atoli nie wolno zakładać takich budowli i plantacji, któreby mogły zmienić bieg wody, albo szkodzić żegludze, zakładom wod
nym lub innym cudzym prawom.
Usuwanie przymulisk i wysp.
A rt. 16.
(1) Dla ułatwienia żeglugi i spławu, tudzież dla przywrócenia zwykłego biegu wody, może władza wodna zarządzić usunięcie przymulisk i przekopanie wysp.
(2) Za usunięcie przymulisk i przekopanie wysp na wodach publicznych nie mogą właści
ciele żądać odszkodowania, chyba jeżeli po
siadali przymulisko lub wyspę dłużej niż lat trzydzieści i używali ich pod uprawę.
Ograniczenie prawa rozporządzania wodą prywatną:
a) wodą opadową i odpływem ze źródeł.
A rt. 17.
(1) Właściciel nie może zmieniać kierunku odpływu zbierającej się na jego gruncie wody opadowej, ani odpływu ze źródeł ze szkodą gruntu niżej położonego.
(2) Właścicielowi gruntu niżej położonego nie wolno wstrzymywać naturalnego odpływu ze szkodą gruntu wyżej położonego.
(3) Zakaz, przewidziany w ustęp;e 1, nie do
tyczy zmiany odpływu, spowodowanej zmianą gospodarczego użytkowania gruntu (zmianą kierunku orki, stawianiem budynków i ogro
dzeń lub innymi gospodarczymi1 zarządze
niami).
(4) Na właścicielu ciąży obowiązek usunięcia przeszkód i zmian w odpływie wody, powsta
łych na jego gruncie wskutek przypadku lub działania osób trzecich na niek'rzyść wyżej, względnie n żej leżących gruntów.
1. W łaściciel g ru n tu może zm ienić kierunek o d p ły w u w ody deszczowej, jeżeli stąd nie pow staje szkoda dla g ru n tu niżej położonego (orze
czeń 'e S. N. z dnia 87V 1928 r 1. 791 28 O S P N r 360/31. ...
2. W ładza pozwana, uzasadniając zaskarżone orzeczenie, w y wódki, że skarżący, jako w łaści
ciel g ru n tu niżej pełożonego, przez zasypanie ro w u na sw ym gruncie w s trz y m a ł n a tu ra ln y o d p ły w w ody opadowej ze szkodą g ru n tu w y żej położonego; przy ty m władza pozwana zau
waża, że bez znaczenia dla is to ty spraw y jest okol1 'cznośc, iż dany rów został sztucznie u- twonzeny, albowiem — zdaniem w ła d zy — od
p ły w a m i n a tu ra ln y m i są nie ty lk o takie ścieki, k Lore sposobem n a tu ra ln ym w y ż ło b iły wody.
lecz także wszystkie ścieki sztuczne (r o w y )’
które w danych w ypadkach stanowią jedyne o d p ły w y dla gromadzących się wód opado
wych. W ychodząc z tych założeń, władza po
zwana uzinała, że w niniejszym w ypadku ma za
stosowanie postanowienie art. 17 ust. 2 ustaw y wodnej, albowiem przedm iotow y rów jest je d y n y m n a tu ra ln y m odpływ em .
W yw od y te nie są trafne.
Pod n a tu ra ln y m odpływ em wody, o k tó ry m m owa w art. 17 ust. 2 u staw y w odnej, należy rozumieć spływ anie w ody jedynie dzięki ko n fig u ra c ji terenu, bez ja kie go ko lw ie k p rzyczy
nienia się ludizkiego do takiego spływ ania w o dy w sposób sztuczny, czy to przez wznoszenie w ałów , czy przez w ykopanie zagłębień. W n i
niejszym w vpad!lm bezsporne jest, że rów ąuaestionis jest ściekiem sztucznym, u tw o rz o nym przed la ty właśnie dla b ra k u naturalnego o d p ływ u wody. Rów ten, służąc zatem nieza
wodnie do sztucznego odprowadzania w ody opadowej, me może być uw ażany za n a tu ra ln y o d p ły w wody, a w sku te k tego też nbe można do niego stosować przepisu art. 17 ust. 2 ustaw y wodnej, ja k to słusznie podnosi strona skar
żąca. (z m o tyw ó w w y ro k u N. T. A. z dn. 15,1 1930 r. L. re j. 466/28. Zb. W. N r 178 A ).
3. W edług art. 17 L. 2 ust. wodnej nie w olno w łaścicielow i g ru n tu niżej położonego w s trz y m yw ać naturalnego o d p ływ u ze szkodą g ru n tu w yżej położonego, a o tym , czy nastąpiło n a ru szenie tego zakazu ustawy, rozstrzygać m ają władze adm inistracyjne.
W ynika to n ie w ą tp liw ie z postanowień art.
187, 247 L. 2, 249 L. 1 i 2 i 251 L. 3 ust. wodnej
PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO N r 13 (z m o tyw ó w orzeczenia S. N. z dnia 29.1 1930 r.
1. 22^30 O. S. P. N r 358 31).
4. Powód zarzuca pozwanemu naruszenie wypowiedzianego w art. 17 U6t. 1 u staw y w od
nej zakazu zmieniania kie ru nku o dp ływ u wody opadowej, zbierającej się na gruncie ze szkodą g ru n tu sąsiedniego, niżej położonego. Narusze
nie tego zakazu stanowi p rz e k ro c z e n i z art. 247 ust. 2 ustaw y wodnej, którego ukaranie należy dc w ła d zy adm inistracyjnej. Ta rów nież władza powołana jest, w m yśl art. 184 i nast. craz art.
249 cyt. ustawy, do orzekania o obowiązku usu
n ię c i samowolnie przedsięwziętej zm iany i ewent. odszkodowania, a to bez względu na przedawnienie samego przekroczenia (art. 251 L . 3 ustaw y w odnej). Zachodzi zatem w da
n y m w ypadku niedopuszczalność drogi sądo
w ej (z m o tyw ó w orzeczenia S. N. z dnia 19.11 1930 r. O. S. P. N r 359/31).
5. A rt. 17 ustaw y w odnej (poz. 574/1928 Dz.
Ust.) zobow:ązuje właściciela g ru ntu niżej po
łożonego do znoszenia naturalnego o dp ływ u w ody z g ru n tu w yże j położonego, lecz nie na
kłada na u ego, poza w ypadkam i, w ym ien io n y
m i w ust. 4, obow :ązku przeprowadzenia u_
rządzeń, m ających na celu ulepszenie tego od
p ły w u . (w y ro k N. T. A. z dn. 12 I X 1930 r. L.
re j. 5058/28. Żb. W . N r 277 A. 30).
b) wodą jezior.
A rt. 18.
(1) Właściciel jeziora, nie należącego do wo_
dy płynącej, nie jest uprawniony snuszczać go lub jego zwierciadła tak obniżać, iżby przez to stan wód gruntowych uległ zmianie ze szkodą innych, chyha, że to jest potrzebne dla zw y
kłego odwodnienia g'untów.
(2) Również nie wolno właścicielowi wpusz
czać do jeziora wody i innych cieczy, lub w rzu
cać stałych lub mulistych materii, które mogą wodę ze szkodą dla innych zanieczyścić.
' •
c) wodą podziemną A rt. 19.
(1) Właściciel gruntu nie może stale zabierać do użycia i zużycia większej ilości wody pod
ziemnej, niż to jest potrzebne do użytku do
mowego i do gospodarstwa, gdyby przez to:
1) zakład wodociągowy lub źródło, użytko
wane przez kogo innego, zostały pozba
wione wody, lub wydajność ich istotnie została zmniejszona,
2) dotychczasowe użytkowanie cudzego grun
tu zostało uszczuplone,
3) stan wody płynącej lub jeziora tak został zmieniony, iżby inni w wykonaniu swo
ich praw zostali przez to ukróceni, (2) Właściciel gruntu nie ma prawa:
I ) piętrzyć wody gruntowej doliny za pomo
cą podziemnych urządzeń
2) wprowadzać luh wpuszczać do ziemi ta
kich materii, któreby zanieczyszały wodę podziemną, .wodę płynącą lub jezioro ze szkodą dla innych.
(3) Przepis ustępu 2 punktu 2 nie ma zasto
sowania do nawożenia gruntów.
Intabulacja A rt. 20.
Łożyska wód publicznych i prawa prywatne na wodach publicznych mogą być wpisane do ksiąg hipotecznych (gruntowych) za zezwole
niem władzy wodnej I I instancji.
CZĘŚĆ DRUGA.
O użytkowaniu wód.
R o z d z i a ł I.
Użytkowanie powszechne.
Powszechne użytkowanie wód publicznych i prywatnych.
A rt. 21.
(1) Wód publicznych wolno każdemu bez osobnego pozwolenia władzy używać w sposób zwykły, nie wykluczający takiego samego użyt
k o w a n i przez innvch: do kanieli mvcia. nra- nia, pojenia i pław :en:a, jeżdżenia łodzią, ślizg3' nia się oraz czerpania wody ręcznymi naczy
niami dla gospodarstwa domowego. Z tym sa- mym ograniczeniem wolno każdemu odprowa
dzać do publicznych wód płynących wodę zwy
kłą lub zużytą, pochodzącą z gospodarstwa.
Pod to postanowienie nie podpada jednak od
prowadzenie wód, zanieczyszczonych za pomocą wspólnych urządzeń (kanalizacji). Przez P0' wyższe używanie n :e można naruszać ani bicg1*
i jakości wody oraz brzegów, ani też uwłaczać cudzemu prawu, ani wyrządzać komukolwiek szkody. Przy tym muszą być zawsze zachowane przepisy policyjne i może to się odbywać tylko w m ejscach, do tego przeznaczonych, PrZJ użyciu dozwolonych w tym celu dostępów.
(2) To samo stosuje się do naturalnych nących wód prywatnych; jednakże jazda ł° “ ‘ kami i ślizgawka o tyle są dopuszczalne, o i*e do tychczas było w użyciu.
(3) Powyższe postanowienia nie mają zasto
sowania do stawów, sztucznie utworzony4/
przez rozszerzenie łożyska wody prywatnej- Również jest wykluczone powszechne użycie prywatnych wód płynących, z w yjątko m 3 żeglugi i spławu, w miejscach, gdzie wody przepływają p- zez podwórza, ogrody i Par Wreszcie władza wodna może w każdej chwi wzbronić powszechnego używania na zbiorni
N r 13 w* U S T A W A 7 kach wodnych i takich jeziorach, z których
w ypływ ają wody prywatne.
(4) Do wydobywania roślin, pni drzewnych, mułu, ziemi, piasku, żwiru, kamieni i lodu z ło
żyska wód publicznych potrzebne jest zezwole
nie władzy wodnej z wyjątkiem specjalnych uprawnień, tudz eż wydobywania tych przed
miotów bez osobnych urządzeń dla potrzeb go
spodarczych. W wodach prywatnych jest do tego uprawniony tylko właściciel z zastrzeże
niem nabytych praw csób trzecich, o ile to mo
że się odbywać bez szkody dla innych, zwłasz
cza ze względu na głębokość łożyska i bezpie
czeństwo b zegów.
1. Prawo pobierania piasku, jako prawo u żyt
kow ania w ody płynącej może być nabvte przez zasiedzenie, (w y ro k S. N. z dn<:a 4 ^ V III 193? r.
1. II. 3K 623/32.' Zb. Orz. I. K . S. N. N r 195 32).
2. P. pod art. 45 w y ro k N. T. A. z dnia 23 'X 1929 r. 1. rej. 3371/27.
Zakaz wstrzymywania, zanieczyszczania i marnowania wody.
A rt. 22.
(1) Zabrania się rzucania do wód ziemi, p:a- sku, żużli, kamieni drzewa, stałych lub m uli- stych materii i padliny, tudzież składania takich przedmiotów na brzegach wód płynących, je żeli istn‘eje niehezpieczeńswo, że mogą być p zez wodę zebrane i wstrzymywać jej odpływ.
Zabrania się rów n;eż wpuszczania do wód ta
kich rzeczy i wrzucania tak:ch przedmiotów i materii które, choćby nie wstrzymywały odpły
wu wody, mogłyby spowodować jej szkodliwe zanieczyszczenie. Na w yjątki od tego zakazu może zezwol ć władza wodna, jeżeli skutkiem tego nie powstanie szkodliwe wstrzymanie od
pływu lub zanieczyszczenie wody.
(2) Zabrania się takiego używania istnieją
cych urządzeń do piętrzenia, doprowadzania i odprowadzania wody, którehy powodowało marnowanie lub bezużyteczne piętrzenie wody ze szkodą dla innych.
(3) Przepis ustępu 1 nie dotyczy podawania pokarmu dla ryb oraz nawożenia sztucznych stawów na wodach płynących, jeśli stawy te służą do hodowli i p zechowania ryb. Władza Wodna może jednak tego zabroń'ć, jeżeliby to lirngło spowodować szkodliwe dla innych za
nieczyszczenie wody.
(4) Ustalenie faktu szkodliwego zanieczysz
czenia wody należy do władzy wodnej. Może ona zezwól ć na w yjątki od powyższych zaka
zów. Gdyby jednak przez takie zezwolenie m ia
ło być utrudnione utrzymanie wód płynących, można w tym wypadku udzielić go jedynie Za zgodą obowiązanych do utrzymania. Władza Wodna może wyjątkowo, aż do odwołania, u- dziclić zezwolenia na moczenie lnu i konopi w Wodach płynących tam, gdzie na urządzenie o- i Sobnycb dołów do moczenia miejscowe w arun
W O D JM A
ki nie pozwalają. Zezwolenie władzy wodnej pozostaje bez w pływ u na odpowiedzialność tych, którym zostało udzielone, za szkody, w y - nikłe a dozwolonego użytkowania.
Ograniczenie i zakaz używania wód płynących.
A rt. 23.
Władza wodna jest uprawniona ograniczyć lub zakazać używania wody płynącej, gdy uży
wanie nie jest oparte na specjalnym prawie al
bo na przepisach o użytkowaniu powszechnym.
Takie zarządzenia winny być uzasadnione.
Zezwolenie władzy.
A rt. 24.
(1) Wznoszenie nowych lub istotna zmiana istniejących budowli w wodach płynących w y maga pozwolenia władzy wodnej (art. 45).
(2) Celem utrzymania wclnegi odpływu mo
że władza wodna postanów ć, aby na wodach naturalnych płynących stawiane były urządze
nia w pewnym odstępie od linii b zegu tylko za jej zezwoleniem.
Wpuszczanie cieczy do wód płynących.
Art. 25.
(1) Kto chce wodę łub inne ciecze ponad m ;a_
rę powszechnego użytkowania do wód odpro wadzać, musi o tym uprzednio zawiadomić władzę wodną. Gdy władza ta jest zdania, że projektowanemu odprowadzeniu sprzeciwiają s ę względy policyjne, lub ograniczenia, prze
widziane niniejszą ustawą, ma zabronić odpro
wadzenia z podaniem powodów. W przeciwnym razie w n n a władza oznajmić donoszącemu, że z je j strony n:e ma przeszkód do odprowadze
nia. Władza wodna może również wskazać środki zaradcze, po których zastosowaniu cofnie swój zakaz.
(2) Przed o t ‘zymaniem oznajmienia (ust. 1) oraz przed zastosowaniem wskazanych przez władzę wodną środków zaradczych, odprowa
dzenie wody lub innych cieczy jest wzbronione.
(3) Przepisy te nie mają zastosowan a, gdy prawo na odprowadzenie wody uzyskane zo
stało na podstawie zezwolenia właściwej w ła
dzy, lub gdy istniało w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, a nie zostało przez nią u- chylone.
Odpowiedzialność za zanieczyszczanie wody.
A rt. 26.
(1) Za szkody, które powstają skutkiem nie
dozwolonego zanieczyszczenia wód, odpowiada przedsięb orca zakładu, z którego pochodzi za
nieczyszczenie. Przedsiębiorca nie ponosi odpo-
/
8 PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO N r 13 wiedziaLności, jeżeli dla zapobieżenia zanie
czyszczeniu zastosował należyte środki ostroż
ności.
(2) Gdy zanieczyszczenie pochodzi z kilku za
kładów, przedsiębiorcy odpowiadają solidarnie.
(3) W stosunku wzajemnym odpowiadają przedsiębiorcy stosownie do udziału w zanie
czyszczeniu, a w razie wątpliwości — w ró w nych częściach.
(4) Przepisy, według których także trzecie osoby są odpowiedzialne za szkody, pozostają nienaruszone.
Żegluga, spław tratew, spust drzewa, przewozy.
Art. 27.
(1) Wody publiczne i państwowe kanały że
glowne mogą być przez każdego używane do komunikacji publicznej, a w szczególności do żeglugi i do spławu drzewa w stanie wiązanym, przy czym mają być przestrzegane^ przepisy traktatów państwowych, regulaminów, wyda
nych dla żeglugi, spławu, policji rzecznej i ka
nałowej oraz specjalnych ustaw i rozporządzeń.
(2) Spust drzewa luźnego na wodach pu
blicznych może być dopuszczony w wypadkach i pod warunkami, które określi rozporządze
nie Ministra Robót Publicznych.
(3) Założenie łańcucha lub podobnego urzą
dzenia w wodzie publicznej dla ułatwienia że
glugi, wymaga zezwolenia władzy wodnej.
(4) Urządzenie stałego przewozu na wodach publicznych zależy od zezwolenia władzy wod nej. Na wodach prywatnych pozwolenie jest wymagane, jeżeli przewóz ma być urządzony w celach zarobkowych.
(5) Pozwolenie nie jest potrzebne na prze
wozy urządzone czasowo dla transportu robot
ników lub materiałów.
P. rozp. M inistra Kom unikacji z dnia 21 Lipca 1935 r.
o spuście drzewa luzem na wodach publicznych śród.
lądowych (poz. 13 niniejszego zeszytu).
(3) Władza wodna może zamknąć drogi * ścieżki holownicze wzdłuż publicznych wód płynących na pewnych przestrzeniach.
(4) Władza wodna upoważniona jest do w y
dawania rozporządzeń, bliżej określających wyżej wymienione obowiązki.
Lądowanie i wyładowywanie statków i tratew.
Art. 29.
(1) Właściciele i użytkownicy gruntów przy
legających do wód żeglownych i spławnych winni pozwalać na przybijanie i przymocowy
wanie do brzegu statków i tratew, o ile poszcze
gólne odcinki gruntów nadbrzeżnych na wnio
sek ich właścicieli, względnie użytkowników nie zostały od tego obowiązku zwolnione Prze*
właściwą władzę wodną. Ten sam obowiązek ciąży w nagłych wypadkach na prywatnych przystaniach i ładowniach.
(2) W nagłych wypadkach właściciele i u żytkownicy gruntów nadbrzeżnych nie mog4 sprzeciwiać się również przejściowemu umiesz
czeniu na brzegu ładunku, statku lub tratwy- (3) Właściwa władza wodna może wydać rozporządzenie określające bliżej te obowiąz *•
Odpowiedzialność właścicieli statków i tratę"
za szkody.
Art. 30.
(1) Za szkody, powstałe z powodu niezgodne, go z rozporządzeniami władz używania dróg ścieżek holowniczych lub z powodu lądowania- przymocowania i wyładowania, odpowia właściciel statku lub tratw y. .
(2) Żądanie odszkodowania w drodze adm nistracyjnej przedawnia się w ciągu roku.
Żegluga, spław tratew i spust drzewa na dach prywatnych
Ścieżki i drogi holownicze.
A rt. 28.
(1) Właściciele gruntów, przylegających do wód żeglownych i spławnych, oraz w miarę po
trzeby właściciele gruntów, leżących poza ty mi gruntami, muszą pozwolić na urządzenie i utrzymanie na ich gruntach przez Państwo ścieżki lub drogi holowniczej w celu holowania statków i tratew tak przez ludzi, ja k i zwie
rzęta.
(2) Gdy prywane wody płynące zaliczcne zo
staną do wód żeglowych i spławnych, ma Pań
stwo odszkodować właścicieli za ścieżki i drogi holownicze, urządzone na ich gruntach. To samo stosuje się do publicznych wód płyną
cych, wzdłuż których nie istniały dotychczas ścieżki lub drogi holownicze,
A rt. 31.
(1) Żegluga, spław tratew i spust drzeV*^
luźnego na prywatnych wodach płynących»
dozwolone w dotychczasowym zakresie ’ gdzie przy wejściu w życie niniejszej us.^j,'e były powszechnie wykonywane lub spec) dopuszczone. Nadto w interesie publicz lub ze względu na przeważające potrzeby spodarcze mogą one być dopuszczone ln szerzone, albo też ograniczone lub żakai rozporządzeniem Ministra Robót P ubliczny ^ ^
(2) Do żeglugi i spławu tratew na Pry^^je nych wodach płynących m ają być zastoso j przepisy art. 28, 29 i 30 o używaniu sclcZ,0^vii
drogi holowniczej, o lądowaniu i pr/.yni°c ^
rsill n , m m n ło rlk n-.rlllv7PVTIVI-ll tU ltZteż Ó
niu na gruntach nadbrzeżnych,
»•¿kodowaniu
N r 13 U S T A W A W O D N A 9 Opłaty za użytkowanie wód.
Art. 32.
(1) Minister Robót P ublicznych może w po
rozumieniu z Ministrem Skarbu zarządzić po
bieranie opłat od statków, tratew i drzewa luź
nego, płynących na wodach publicznych i pry
watnych, oraz za wydobywanie roślin, pni drzewnych, mułu, ziemi, piasku, żwiru, kamieni i lodu z łożysk wód publicznych (art. 21 ust. 4), jak również za specjalne świadczenia na śród
lądowych drogach wodnych.
(2) Opłaty od żeglugi, spławu i spustu mają być użyte na pokrycie kosztów zarządu, u zą_
dzeń i odszkodowań, opłaty zaś za wydobywa
nie przedmiotów i materiałów z wód publicz
nych — na utrzymanie tych wód.
(3) Szczegółowe przepisy wydane zostaną w drodze rozporządzenia.
P. T07'p. M.nistra Robót Publicznych z dnia 6
marca 1924 r. w przedmiocie pobierania opłat za w y
dobywanie piasku, żwiru, kamień: i lodu z łożysk wód publicznych śródlądowych (poz. 7 niniejsze
go zeszytu) oraz rozp. M nistra Kom unikacji z dnia 29 marca 1933 r. o pobieraniu opłat od statków, łodzi, tratew i spustu drzewa luźn-ego oraz za spe
cjalne świadczen a na śródlądowych wodach pu
blicznych, żeglowych i spławnych (Dz. U. R P N r 37, poz. 302) (tekstu rozp. z dn a 29 /III 1933 r. nie po
dano, ponieważ ustalone w nim stawki 0płat w obec
nych warunkach gospodarczych stały się nieaktualne i ze względu na zamierzoną nowelizację tego rozp.).
Ochrona prawa użytkowania wód płynących Art. 33.
(1) Właściciel wody płynącej, jako też ten, komu przysługuje prawo użytkowania tej wo
dy przy wejściu w życie niniejszej ustawy, nie mogą utrudniać powszechnego użytkowania lub też ich uniemożliwiać. W ogóle nie wolno nikomu przeszkadzać w powszechnym użytko
waniu wód płynących.
(2) Władza wodna ma czuwać nad przestrze
ganiem tych postanowień.
Zakaz używania gruntów nadbrzeżnych.
A ri. 34.
Użytkowanie powszechne nic uprawnia do wejścia na cudze grunty nadbrzeżne ani do ich używania ani do zakładania urządzeń w wo
dzie. Przepis niniejszy nie narusza postanowień art. 28 ust. 1, 29 i 31.
Regulowania powszechnego użytkowania.
A rt. 35.
Władza wodna może powszechne użytkowa
nie regulować, ograniczać lub zakazywać. Za
rządzenia takie winny być uzasadnione,
R o z d z i a ł II.
Użytkowanie wody prywatnej przez właściciela Zakres użytkowania.
A rt. 36.
(1) Właściciel gruntu może rozporządzać wodą, znajdującą się na powierzchni lub pod powierzchnią jego gruntu, tudzież wodą płyną
cą, z og aniczenlami, przewidzianymi w art. 17 do 19, tudzież w art. 22 do 25 i art. 37!, do 39 ni
niejszej ustawy, o ile temu nie sprzeciwiają się prawa osób trzecich.
(2) W szczególności właściciel ma prawo:
1) używać i zużywać wodę oraz odprowadzać ją naziemnie lub podziemnie, bezpośrednio lub pośrednio;
2) wprowadzać do wody płynącej wodę lub inne ciecze naziemne lub podziemne, bezpo
średnio lub pośrednio;
3) obniżać lub podnosić zwierciadło wody oraz trw ale zbierać wodę przez wstrzymanie odpływu.
P. pod art. 4 w y ro k N. T. A. z dinia 12/ I I I 1930 r. L. r ej. 4792 28.“
Ograniczenie użytkowania wody płynącej.
Art. 37.
(1) Przez użytkowanie wody płynącej nie można:
1) ze szkodą innych ani zmieniać odpływu, ani wody zanieczyszczać;
2) tak zmieniać stanu wody, aby przez to inni w prawach do wody zostali ukróceni, albo obce grunty zostały na szkodę narażone;
3) utrudniać innym należytego utrzymania wód płynących i brzegów.
(2) Nieznaczne szkody nie mają być brane pod uwagę.
(3) Zmiana poziomu wody, która powoduje zmianę stanu wody gruntowej na niekorzyść in
nych, jest wówczas dozwolona, jeżeli została uskuteczniona przez wprowadzenie wody łub obniżenie zwierciadła wody w celu odwodnie
nia rowami lub drenami gruntów, dla których woda płynąca stanowi odpływ naturalny.
P. pod art. 4 w y ro k N. T. A. z dnia 12 I I I 1930 r. L. re j. 4792/28.
Obowiązek odprowadzania niezużytej wody w granicach gruntu właściciela.
A rt. 38.
(1) Woda, zabrana przez właścicieli gruntów nadbrzeżnych z ich prywatnej wody płynącej, a nie zużyta w granicach ich gruntów, które stanowią całość gospodarczą, ma być wprowa
dzona na powrót do łożyska wody płynącej
10 PRZEPISY Z ZAKRESU PRAWA ADMINISTRACYJNEGO IMr 13 przed zetknięciem się z obcymi gruntami. Je
żeli brzegi przeciwległe należą do różnych wła
ścicieli, każdy z nich ma prawo do odprowa
dzenia tylko połowy ilości wody, jaka ze wzglę
du na powszechne użytkowanie i potrzeby go
spodarcze właścicieli gruntów niżej położonych może być rozporządzalna.
(2) Właściciele gruntów nadbrzeżnych n'e są uprawnieni do takiego piętrzenia wody, któreby sięgało poza granicę ich grutnów, albo uniemo
żliwiało osuszenie cudzych gruntów dla po
trzeb rolnictwa.
Wspólne użytkowanie wód płynących.
A rt. 39.
Jeżeli właściciele kilku przyległych części wody płynącej zgodzą się na wspólne wykony
wanie przysługujących im praw użytkowania lub utworzą spółkę, wtedy ich grunty stanowią jedną całość odnośn e do dopuszczalności w y
konywania tych praw.
Użytkowanie jezior.
A rt. 40.
Władza wodna orzeka, czy i w jakim zakresie dopuszczalne jest nadal w razie potrzeby do
tychczasowe użytkowanie powszechne jeziora.
Właściciel jeziora winien być przed tym w y słuchany. Wydane zarządzenie może władza w każdym czasie odwołać.
Odszkodowanie za ograniczenie użytkowania wody podziemnej.
A rt. 41.
(1) Jeżeli właściciele wody podziemnej wskutek ograniczenia jej użytkowania do po
trzeb domowych i gospodarczych (art. 19) po
noszą szkodę, mogą żądać od przedsiębiorstwa, pobierającego wodę, wznies enia urządzeń, któ- reby szkodzie zapobiegały lub ją w yrównywa
ły, o ile urządzenia takie dadzą się pogodzić z przedsiębiorstwem i gospodarczo usprawiedli
wić. O ile nie można zapobiec szkodom lub ich wyrównać, winno być uiszczone odszkodowa
nie w wysokości istotnej straty.
(2) Na żądanie przedsiębiorcy odszkodowanie może być wymierzone w periodycznych świad
czeniach. Władza wodna może sob e zastrzec zbadanie i ponowne ustalenie odszkodowania w pewnych okresach czasu.
Użytkowanie wody prywatnej na podstawie zezwolenia.
A rt. 42.
(1) Prawo do użycia i zużycia nadwyżki wo
dy podziemnej, jaka jest do rozporządzenia po
pokryciu potrzeb domowych i gospodarczych właściciela, tudzież do piętrzenia wody pod
ziemnej dalej prawo wpuszczania do ziemi i do jez ora wody lub innych c eczy, lub wrzucania do jeziora stałych lub mulistych materii, może nabjć właściciel, a za jego zgodą kto inny. na podstawie pozwolenia władzy wodnej.
(2) N e wyklucza to możliwości wywłaszcze
nia gruntu celem uzyskania bez zgidy właści
ciela pozwolenia na pobór wody dla celów go
spodarczych lub przemysłowych (art. 124) (3) Używanie lub zużywanie wody, tudzież wprowadzanie wody lub innych cieczy przez większą liczbę up awnionych może być uregu
lowane w drodze postęp trwania wyrównaw
czego.
(4) Przy udzielaniu zezwolenia należy zasto
sować przepisy art. 46—48, tudz eż art. 51, 52, 54 i art. 56— 64. Jeżeli przy udzieleniu zezwo
lenia chodzi o nabycie prawa, nieprzysługują- go właśc cielowi w myśl art. 19, winien przed
siębiorca wykonać urządzenia, zapobiegające szkodliwemu działaniu zamierzonego użytkowa
nia wody, a gdy tak e urządzenie nic da się po
godzić z przedsiębiorstwem, lub gospodarczo u- sp awiedliwić, uiścić odszkodowanie w wyso
kości istotnej straty.
Odprowadzenie wody podziemnej za granicę własności gruntowej.
A rt. 43.
Kto chce odprowadzić wodę podziemną dla jej użycia lub zużycia poza granicę posiadłości gruntowej, stanowiącej całość gospodarczą, po
trzebuje na to zezwolenia.
Odszkodowanie za istotne straty.
Art. 44.
Właścicielowi należy się odszkodowanie za odebraną lub naruszoną możliwość użytkowania wody w wysokości istotnej straty. O ile chodzi o utracone korzyści, mają być zastosowane przepisy prawa cywilnego.
R o z d z i a ł I I I .
Użytkowanie wód na podstawie pozwolenia władcy.
Pozwolenie władzy.
Ar t. 45.
(1) Pozwolenia władzy wodnej potrzeba:
1) do używania i zużywania oraz odprowa
dzania wody nadz emnie lub podziemnie, bez
pośrednio lub pośrednio,
2) do doprowadzania wody i innych cieczy nadziemnie lub podziemnie, bezpośrednio pośrednio,
N r 13 U S T A W A W O D N A 11 3) do istotnej zmiany łożyska lub brzegów
wody płynącej,
4) do obniżania lub podnoszenia zwierciadła wody, zwłaszcza trwałego zbierania wody przez Wstrzymywanie odpływu,
5) do budowy i istotnej zmiany urządzeń, w szczególności mostów i kładek, tudzież zakłada
nia nad wodą i w wodzie przewodów rurowych i kabli,
6) do budowy pcrtów, przystani i dojazdo
wych kanałów żeglownych, o ile te ostatnie nie stanowią samoistnych dróg wodnych, albo też budowane są przez prywatne przedsiębiorstwo przy udziale, lub bez udziału Państwa w kosz
tach,
7) do urządzana zakładów kąpielowych, przeznaczonych do publicznego użytku,
8) do urządzania stałych przewozów fart. 27).
(2) Pozw lenn jest zbyteczne, gdy powyższe prawą istniały przy wejściu w życie niniejszej Ustawy i przez nią zostają utrzymane, lub gdy i Używarre wody z mocy przepisów o użytkowa
niu powszechnym, albo z mocy p zepisów o u - żyłkowaniu wody prywatnej przez właściciela jest dozwclome.
(3) Równeż zbyteczne jest pozwolenie na Wykonanie budowli wodnych i regulacyjnych przez Państwo lub związki samorządowe, Zw;ązki międzykomunalne, albo uzdrowiska, Uznane za posiadające charakter użyteczności publicznej na podstawce projektów, zatwierdzo
nych przez M nistra Robót PubUcziriych;—postę
powanie zaś wodno-prawne w sprawie takich projektów ograniczyć s:ę winno do rozprawy i orzeczenia co do zarzutów i żądań st on intere
sowanych.
(4) O dopuszczalności ujęcia wody podziem
nej zapomocą robót przedsiębranych na pod
stawie uprawnienia, uzyskanego według ustaw gónrczych, lub też uprawnienia do wydobywa
nia nriierałów żywicznych, uzyskanego według austriackich ustaw z 11 maja 1884 r. (austr.
Hz. Ust. P. N r 71) i z 9 styczn a 1907 r. (Dz.
list. P. N r 7). jak rów neż galicvjsk;ej usta
n y krajowej z 22 marca 1908 r. (Dz. Ust. K raj.
Nr 61) (k- ajowej ustawy naftowej), rozstrzy
gają władze górnicze Natomiast na urządzenie Okładów wodnych na powierzchni ziemi ma Posiadacz kopalni i uprawniony do wydobywa
nia minerałów żywicznych uzyskać pozwolenie tyładzy wodnej według postanowień niniejszej kstawy.
(5) Na skutek podania może byc pozwolenie Przywiązane do prawa własności gruntowej
1. P ustawę z dn. 28 stycznia 1932 r. o stosunkach
¡Prawnych w obszarach warownych i rejonach umoc.
Pion-ch (Dz. U. R. P. N r 19, poz. 124).
2. p. art.. 6 dekretu z dnia 5 ’ utego 1946 r. o utwo- fz^ń:u 'P a iis ‘ wowego In?tvtu*u IJydrologezno.Meteo- , tologicznego (Dz. U. R. P. N r 6, poz. 55).
1. Ustawa wodna w art. 45 p. p. 1) i1 2) posta
nawia, że pozwolenia władzy wodnej potrzeba (Jo używania i zużywania oraz odprowadzania
¥
i doprowadzania w ody i innych cieczy nadziem
nie i podziemnie, bezpośrednio lu b pośrednio.
W edług art. 21 tejże ustaw y w olno w praw dzie każdemu bez osobnego pozwolenia w ładzy u - żywać wód publicznych i płynących wód p ry w atnych w sposób z w y k ły , nie w ykluczający takiego samego użytkow ania przez innych, a także odprowadzać do wód płynących wodę zużytą, pochodzącą z gospodaistwa; pod to po
stanowienie atol; nie podpada odprowadzanie wód, zanieczyszczonych za pomocą w spólnych urządzeń (ka n a liza cji). Z tych przepisów w y nika pośrednio, lecz niedwuznacznie, że do od
prowadzania zanieczyszczonych w ód zapomo
cą 'kanalizacji do innych wód pozw olenie w ła dzy wodnej jest zasadniczo wymagane. Wszak
że, gdy chodzi o w ykonanie budow li w odnych i regulacyjnych przez Państwo lu b zw iązki sa
morządowe na podstawie p ro jektó w , (zatwier
dzonych przez M in istra Robót Publicznych, w e
dług ustępu trzeciego art. 45 zbyteczne jest po
zwolenie na w ykonanie takich b udow li, a po
stępowanie wodno-prawne w sprawie takich p ro jektó w ograniczyć się w inno do ro z p ra w y i orzeczenia co do zarzutów i żądań stron in tere sowanych. Do takich b ud o w li w odnych należą, w b re w odmiennemu zapatryw aniu skarżących, rów nież urządzeń'a kanalizacyjne, ja ko instala
cje, służące do podziemnego odprowadzania wód zanieczyszczonych, (z m o tyw ó w w y ro k u N. T. A. z dnia 23dX 1929 r. L . re j. 3371 27.
Zb. W. N r 128 A ).
2. W razie zniszczenia przez powódź śluzy, m ającej zapewnić n a tu ra ln y o d p ły w w ody w rzece, zezwolenie na odbudowę śluzy tu d z:eż zatw ierdzenie p ro je k tu b u d o w li należy do w ła dzy wodnej, orzeczenie n atenrast o obow iązku właściciela g ru n tu do odbudowy śluzy, w y n ik a ją cym z obciążenia g ru n tu ciążarem u trz y m y wania śluzy, zabezpieczonym przez wpis łrp o - teczny, oraz o odszkodowaniu za zw łokę w od
budowie śluzy należy do sądów powszechnych (orzeczenie T ry b u n a łu Kom petencyjnego z 30/X 1935 r. L. rej. 2 35. O. S. P. N r 47/36.).
3. Państwo, w zględnie związek samorządowy w przypadku, gdy w yje d nyw an ie pozwolenia na przeprowadzenie urządzeń w odnych jest zgodnie z art. 45 ust. 3 u staw y w odnej zbytecz
ne wobec zatwierdzenia przez M inisterstw o Ro
bót P ublicznych p r :je k tu tych urządzeń, nie są obowiązane wszcząć przed zajęciem g ru n tu po
stępowania, dotyczącego odszkodowania w łaści
ciela (orzeczenie S. N. z 19 V I I I 1936 r. C. I 2899/35 O. S. P. N r 126 37).
4. W art. 102 określono ty lk o , k tó rz y przedsię
bio rcy są u praw nieni do re g ula cji wód pu
blicznych w edług zasad, ustalonych w rozdz:a- le I I części trzeciej u staw y wodnej. Przedsię
biorcy, nie w ym ienieni w ty m a rty k u le , nie mogą więc nabyć praw a do re g u la c ji w edług tych zasad, z tego je d na k b yn a jm n ie j nie w y
nika, b y nie m ogli oni nabyć tego praw a w edług