DŹWIGNIA OEG-AIT. TOWARZYSTWA POLITECHNICZNEGO WE LWOWIE. Wychodzi dnia 20. każdego miesiąca. pi'zy. -W*v---- »mir*

4

Dwa Meflale zasłngi as wystawie Lwowskiej 1877.

Jamz leryM Darowski

Wr.1818. przyjęły do budowy «macha sejmowego.

c. k. koncesyonowany i zaprzysiężony inżynier cywilny

otworzy! bióro we Lwowie

ulicy Jagiellońskiej l.

7,

na I. piętrze.

FABRYKA CIENIU

3i DŁUGOSZOWSKIEGO & STRUSZKIEWICZA

g|f Stacja drogi żelaznej arcyks. Albrechta i tele­

graficzna Dolina

poleca wyrób ten krajowy È i równający się fabrykatom J

pi'zy

» fundamentów, do narzutek na wypra­

wy w miejscach na wilgoć narażo- M nych, do wylewania f warstw izolacyjnych, do ciągnienia gzymsów, do odlewania wszelkich

i

granicznym, o 40°/, droższym,

stwierdzony licznemi pró- i

Przyjmuje wszelkie zamówienia i podej­

muje się wypracowania planów i kosztorysów, tudzież prowadzenia lub wykonania w drodze przedsiębiorstwa robót

ziacb budownictwa lądowego i wodnego, dróg i mostów, pomiarów geometrycznych,

nia i nawodniania łąk, drenowania pól, za­

kładania młynów etc., jakoteż wszelkich czyn­

ności przy sądowych oszacowaniach budyn­

ków, fabryk i całych gospodarstw, spraw­

dzania granic etc.

bamipublicznemi, potwier-#

dzony przez znakomi-J^^ i l tości fachowe pochle- i

\ bnemi świadectwami, również zaszczycony medalami za podnie-#^^

sienie przemysłu

I

wszystkich gałę-

V ozdób architektonicznych, do sporządzenia posadzek, chodników betonowych, ko­

rytarzy, stajen, do sporzą-

# dzania rur wszelkiego rodzaju,

■ ■ jTkladąc takowe na miejscu, — do , B sporządzania zbiorników na wodę, a gnojówkę etc., do wyprowadzenia B robót (rowów) betonowych schody,

■ *TV a żłoby etc. przyjmu je na powyż-

’ m gze roboty zamówienia i wykonuje

^ y Bpo umiar. cen. jak również udziela wszel-

#kich wyjaśnień i sporządza na żądanie

^wszelkie techn. oblicz., plany etc.

M Główny skład dla Lwowa u Jana Schu- pl. Marjacki I. 9.

we

krajowego.

osusza-

CEMENT mający zastoso­

wanie: j

wszel­

kich budo­

wlach wo- , dnych prz yM zakłada- B przy

W M

_i

niu

y

mana

■»mir* «**

i »

Medal zasługi na wystawie przemysłowej i rolniczej we Lwowie 1877.

PIERWSZA GALICYJSKA PAROWA FABRYKA PARKIETÓW

w Kamionce Strnmilowej. ... p

Nowo otworzona fabryk, parkietów w KaMionce Sttumilowej ma zaszeryt

bliczność, że urządziwszy swe warsztaty na stopę odpowiednią wsze . nvrei(evi fabryki w Kamionce i wykonywa wszelkie zamówienia które adresowane byc mogą a o w o wie nlica Żółkiewska Nr. 85.

Strumiłowej albo do Kantom młyna parowego Kamioneck ^g stoi jaskie według najnowszych wynalazków Fabryka parkietów zaopatrzona jest w roaszy°y p ,,w nainieknieiszYch wzorów, tak że przyjmując i konstrukcyj, w sztuczne aparaty suszarniane 1 w nader obfity y • modne wykonanie,

zamówienia gwarantować może za trwały i suchy materyał, oraz za gus - , Tifipp T ITIpniipn i OïïTl Na żądanie rozsyła fabryka parkietów ilustrowane katalogi 1 cenniki.

KäM flf. MlSf} h. lBIlIlül 1 Sylb

I l'

V

i VI«

Ir. 7.

Rocznik II. Lwów, 20. Lipca 1878.

Bedakcya i. administracya znaj­

duje się przy ulicy Krasickich 1.8.

Prenumerata z przesyłką poczto­

wą w Austryi wynosi:

rocznie

półrocznie .... 3 „ Numer pojedynczy kosztuje 6<> ct.

Członkowie Tow. będą otrzymy­

wali to pismo bezpłatnie.

Wszelkie reklamacye należy wno­

sić najdaiej do dni ]4.

DŹWIGNIA

F G złr.

Inseraty przyjmuje

w

Wiedniu, Pradze i Peszcie, eæpedycya anonsów Haasenstein & Fogler, jakoteż jej ajencje w Austryi, Niemczech i Szwajcaryi.

OEG-AIT

TOWARZYSTWA POLITECHNICZNEGO WE LWOWIE.

Wychodzi dnia 20. każdego miesiąca.

Komitet redakcyjny składają panowie: Heppe Edward, inżynier kolei Karola Ludwika, Jägermann Józef, profesor c. k. Szkoły Politechnicznej, Karol Setti, c. k. nadinżyniwr, Paweł Stwiertnia, inżynier-elew kolei Karola Ludwika, Julian Zachariewicz, rektor c. k.

Szkoły Politechnicznej i Dr. Władysław Zajączkowski, profesor c. k. Szkoły Politechnicznej. Odpowiedzialny redaktor LUDWIK RADWAŃSKI autoryzowany inżynier cywilny.

-W*v----

r

⁹ HTsilor^lsa, •»'

^S

^«0

PIECÓW KAFLOWYCH

^O

! ^:

^«

PRZEMYSŁOWE ^*

^&_© ⁹⁹

na Zwierzyńcu pod Krakowem

Stowarzyszeni©

§

zarejestrowane z nieograniczoną poręką

WE LWOWIE

nlica Kopernika liczba 9.

wykonywa pod gwarancyą, na podstawie tak własnych jak i cudzych projektów, wszelkiego rodzaju roboty budownicze, wodne, irrygacyjne

i miernicze.

m

przyjmuje zamówienia na

i PIECE KAFLOWE

zwykle lub OZDOBNE z KOMINKAMI i

Ozdoby arehitektonieziie §

z Terrakoty

podług danych rysunków.

Cenniki pieców przesyłają się na żądanie franco. $

Aires lia listów Kralów, rpet, dom Nagła.

'jaw 9®

\ \&9®®®@9&&®®91&®®®9999®&®99&99i«*99‘999®@f 9®9®&

9

i

9 9

I I

i «

1

^mm

i

9 «

L_

l@Bil@i@l6i9M90I«^©10IiMi@eaSflW ^{9© ©9©}

St_ ‘W"a, 37 *d.oT 77 -icz

Lwów nlica HaMa l. 7. Kowsze dzieła techniczne

znajdujące się na składzie w księgarni GUBEYIOWICZA i SCHMIDTA poleca swój

i

■we Lwo-wie.

Dąbrowski, Przewodnik dla ślusarzy . Heurich, Przewodnik dla cieśli .

„ Przewodnik dla stolarzy . Hirszel, Przewodnik dla murarzy

Kluger, Wykład wytrzymałości materyaló

Ku charze w ski i Kluger, Wykład hydrauliki „ 13,—

Niewęgłowski, Arytmetyka . . . * 2.6

„ Kurs mechaniki rozumowej 2 tomy . „ 16.2 Pietraszek, Przewodnik dla maszynistów . * 3.7 Rylski, Podręcznik mechaniki rolniczej

Sągajło, Algebra wyższa

Zajączkowski, Wykład nauki o równaniach różniczkowych, 6 zeszytów

Engelhard und Chlupp, Handbuch des Eisen­

bahn-Transportdienstes, 2 tomy . Hermann, Mechanik der Zwischen- u. Arbeits-

maschiueu, 3 części

Heusiuger von Waldegg, Handbuch für specielle Eisen­

bahn-Technik: I. Band, Eisenbahubau złr. 16.60.

II. Der Eisenbahii-Wagenbau zlr. 18.20. III. Der Loeomotivbau złr. 23.40. IV. Technik des Eisen­

bahnbetriebes złr. 19.50. V. Bau und Betrieb der Secundär- und Tertiärbahnen.

Klassen, Handbuch der Hochbau-Construc- tiouen .

Rohr, Handbuch des practisehen Eisenbahn­

dienstes, 2 tomy

Winkler, Vorträge über Eisenbahubau : I. Eisenbahn- Oberbau złr. 4.—. II. Weichen und Kreuzungen złr. 3.20. III. Schiebebühnen und Drehscheiben zlr. 3.20. V. Unterbau złr. 3.60. XI. Signalwesen.

Winkler, Vorträge über Brückenbau : Eiserne Brücken:

Gitterträger und Lager gerader Träger zlr. 5.20, Theorie der Brücken: Aeussere Kräfte gerader Träger złr. 5. Innere Kräfte gerader Träger zlr.

4.80.

Księgarnia utrzymuje zarrsze znaczniejszy skład różnych planów ar­

chitektonicznych, wzorów budowli i przyjmuje «umówienia na wszystkie dzieła w zakres budownictwa, mechaniki i technologii wehodzące. Kata­

logi rozsyła na żądanie.

m

i ^{M AGAZYN «} . zlr. 2.50 . „ 2.-

n

2

,—

obficie zaopatrzony

H w papiery kancelaryjne, listowe i rysunkowe, rekwi- j|

H żyta do pisania, rysowania i malowania, perfumy, mydlą, pudry francuzkie i wiedeńskie, książki do J modlenia, albumy, pugilaresy, portmonetki berlińskie ■

i inną galanter y ę,

oraz

w rozmaite przybory do robienia kwiatów,

fjj przyjmuje wszelkie zamówienia na bilety wizytowe dru-

® kowane i litografowane jakoteż najmodniejsze monogramy i kopertach w rozmaitych kolorach po najumiarkowań-

szych cenach.

i m

0 _{» 3.}

„ 3.58

na listach

1! C8St Zamówienia na prowincyę załatwiają się najakuratniej i «aj- ®

spieszniej. B I

ii ^{, 1.50}

» 7.80

O

rukarnia

%

KORIEL PILIER

Właściciel DRUKARNI, LITOGRAFII I GISERNI

^ll

we Lwowie

ulica Łyczakowska 1. 3,

poleca swój odpowiednio urządzony Zakład będący w możności współzawodniczyć z każdym zagranicznym Zakładem.

. zlr. 24.05

„ 9.75

W DRUKARNI wykonywa dzieła wszelkiej objętości, księgi tabela­ :

ryczne, raporta, rejestra, jnksta i kwity gospodarskie, lasowe i ban­

kowe, adresy, rachunki, obiatorja, frachty i afisze różnej wielkości, jako

«też i hilety wizytowe a la minutę w różnych kolorach.

W LITOGRAFII portrety kredowe i ryte, listy zastawne, kwity udzia­

łowe, kupony i wszelkie druki manipulacyjne, bankowe, weksle, dy­

plomy ekonomiczne i wypisowe dla rzemieślników, nuty muzyczne litografowane, pisane na kamieniu lub autografowane wraz z tytularni, sygnatury aptekarskie, etykiety kupieckie, adresy, hilety wizytowe, noworoczne, zaproszenia, listy lub hilety ślubne, jakoteż wszystkie roboty

autograficzne w różnych kolorach.

W GISERNI odlewa czcionki, justunki, linje, sztegi i interlinje, przyj­

muje linje mosiężne do przecinania podług systemu.

Ceny bardzo umiarkowane.

I;

L.

Rok założenia 1773.

_s-*

ot

o O

iOÆilOc—

"STIISE-aaCSISHD

L IT O C h R A F IA Ś M »

Prenumerata z przesyłką poczto­

wą w Austryi wynosi:

rocznie . . . półrocznie . .

Turner pojedynczy kosztuje 60ct.

złr.

Redakcya i administracya znaj­

duje się przy ulicy Krasickich 1.8.

DŹWIGNIA r

Zużytkowane artykuły będą według umowy honorowane.

Bękopisma nie użyte zwraca Bedakcya na żądanie.

ORGAN Członkowie Tow. tiędą otrzymywali to

pismo bezpłatnie.

TOWARZYSTWA POLITECHNICZNEGO WE LWOWIE.

Wychodzi dnia 20. każdego miesiąca.

Komitet redakcyjny składają panowie: Edward Heppe, inżynier kolei Karola-Ludwika, Józef Jägermann, profesor c. k. Szkoły Politechnicznej, Karol Setti c. k. nadinżynier, Paweł Stwiertnia, inżynier - elew kolei Karola-Ludwika, Julian Zachariewicz, rektor c. k. Szkoły Politechnicznej i Dr. Władysław Zajączkowski, profesor c. k. Szkoły Politechnicznej. Odpowiedzialny redaktor: LUDWIK

RADWAŃSKI, autoryzowany inżynier cywilny.

Sprawy Towarzystwa. sprawę z czynności komisy i wydelegowanej z łona Zarządu do nowego dyrektora ruchu kolei Karola Ludwika, p. Sladkowskiego, w sprawie umieszczenia członków Towarzystwa przy tejże kolei. P. dyrektor ruchu przyobiecał osobiście według możności popierać cele Towarzystwa.

Wysokie c. k. .Namiestnictwo zatwierdziło reskryptem z dnia ; Sprawozdanie to przyjmuje Zarząd do zadawalającej wiadomości. Celem 22. czerwca b. r. 1. 31720 statut Towarzystwa, uchwalony na walnem j wywiedzenia się o koszta, jakie wymagać będzie nakład autografij zgromadzeniu odbytem na dniu 27. stycznia b. r. Na mocy tego za-! projektu kościoła wykonanego przez p. rektora Zacharjewicza, a ofia- twierdzenia przyjmuje Towarzystwo z dniem dzisiejszym nazwę ; rowanego przez Niego do użytku redakcyi .Dźwigni“, wybiera Zarząd

„Towarzystwo Politechniczne we Lwoioieo cżem się Szanownych j komisyę złożoną z pp. Janowskiego i Slapy. Komisya ta członków uwiadamia.

L. 257.

Ogłoszenie.

zarazem wyda orzeczenie, czy wszystkie szczegóły mają być autografowane.

Wysokie c. k. Namiestnictwo nie potwierdziło statutu uchwalonego wałnem zgromadzeniu ze względów formalnych, gdyż zamiast 5 egzem­

plarzy odpisu wniesiono jako załącznik do podania tylko 3 egzempla­

rze. Zarząd poleca prezydyum, aby formalności tych dopełniono, i prośba o potwierdzenie statutu jak najspieszniej po raz wtóry wniesioną została. P. Stwiertnia oznajmia, iż p. Radwański powrócił z podróży naukowej, i objął redakcyę „Dźwigni“. Na tern zamyka p. przewodni­

czący posiedzenie.

Lwów, 15. lipca 1878. Zarząd Towarzystwa. na

Sprawozdanie

z posiedzenia Zarządu odbytego na dniu 3. czerwca 1878 r.

Przewodniczący p. Niedzielski.

Obecni pp. Goltental, Janowski, Jägermann, Kakowski, Racibor ski, Slapa, Stwiertnia.

Zatwierdzono protokół z posiedzenia Zarządu odbytego na dni 20. maja b. r. Przyjęto kilku nowych członków. Powzięto do zadawa łającej wiadomości list p. Richnowskiego, w którym tenże oznajmia iż przygotowuje do „Dźwigni“ odpowiedni artykuł o piecu swego pomysłu. Na pismo wystosowane od Zarządu do Wysokiego Wydziału krajowego w sprawie umieszczenia członków Towarzystwa na posadacl technicznych przy Wysokim Wydziale krajowym, otrzymał Zarząd

odpowiedź, iż obecnie nie zachodzi potrzeba przyjmowania techników i wego, uwiadamia sekretarz zgromadzenie, iż Zarząd powziął uchwałę do służby Wydziału krajowego; jeżeli zaś potrzeba taka nastąpi, to i c0 d° urządzenia wycieczki naukowej do Wełdzirza przez Towarzystwo Wydział krajowy nie omieszka uwiadomić o tern Zarządu. Zarazem : podczas Zielonych świąt t. j. dnia 9. i 10. czerwca b. r. Zarząd wybrał oznajmia w tej odpowiedzi Wysoki Wydział krajowy, iż ogłoszenia ; 'V tym celu osobny komitet, który się ma zająć wypracowaniem pro- konkursów na posady techniczne przy Wydziale krajowym, będą umie- gramu, tudzież obmyśleć środki zrealizowania powziętego zamiaru.

inseratach „Dźwigni“. Zarząd przyjmuje tę odpowiedź i Zarząd zaprasza przeto wszystkich członków, aby się jak najliczniej z uznaniem do wiadomości. List p. Miszke , c. k. zarządcy salin w j »a przedłożonej liści zapisywać zechcieli. W skład komitetu mającego Wieliczce, w którym piszący z wszelką gotowością deklaruje się przyjąć i się zająć urządzeniem tej wycieczki zostali wybrani: pp. Bieńkowski, mandat na reprezentanta Towarzystwa w Wieliczce, przyjmuje Zarząd j Bykowski, Darowski Bolesław, Fechter, Górecki, Grzymalski, Jäger- z zadowoleniom do wiadomości. Zarząd uchwala jednogłośnie wyrazić

i

mann asystent, Kowats, Kakowski, Rudkowski, Walter, Wierzbowski, serdeczne podziękowanie p. Prokopowiczowi, inspektorowi urzędu budo-

j

Następnie odczytuje sekretarz następujące ogłoszenie: „Celem utrzy- wniczego we Lwowie, za bogaty zbiór dziel technicznych, ofiarowany imania ciągłej łączności członków powziął Zarząd na swem posiedzeniu przez Niego bibliotece Towarzystwa. Zgromadzenie tygodniowe odbyte

i

odbytem na dniu 20. maja b. r. uchwałę, iż w porze letniej zamiast na dniu 25. maja b. r. uchwaliło jednogłośnie, aby Towarzystwo j zgromadzeń tygodniowych będą urządzane wycieczki w każdą sobotę, wniosło po raz trzeci petycyę do Wysokiego sejmu w sprawie zapro-

i

bądź to w okolice Lwowa, bądź też w odleglejsze miejscowości. Głó- wadzenia języka polskiego przy galicyjskich kolejach, tudzież w sprawie i wnem zadaniem tych wycieczek będzie zwiedzanie zakładów przemy- bytu i stanowiska techników. Wypracowaniem tej petycyi ma

osobna komisya do której przez zgromadzenie tygodniowe zostali wy- ; się o bliższe szczegóły zgłosić u zastępcy sekretarza (Biuro Towarzy- brani następujący pp.: Aleksandrowicz, inżynier urzędu budowniczego i stwa w godzinach urzędowych). Następnie udziela p. przewodniczący miejskiego; Bieńkowski, inżynier Wydziału krajowego; Bykowski, pro-j głosu p. Horoszkiewiczowi, który mówi o budowie kolei w Andach, fesor c. k. szkoły politechnicznej; Darowski Bolesław, inżynier kolei j Wykład został objaśniony przez mapy i rysunki, i wzbudził wielki Albrechta; Maszkowski, profesor c. k. szkoły politechnicznej; Ross, j interes w wszystkich obecnych dla tej sztucznej budowli. Zgromadze- inżynier kolei Albrechta ; Reutt, inżynier Wydziału krajowego. Zarząd ; nie przyjęło starannie opracowany wykład z wielkiem uznaniem. Na przychyla się najzupełniej do tej uchwały i deleguje do tej komisyi ; wniosek p. prof. Jägermanna uchwaliło zgromadzenie uprosić p. pre- pp. Gajewskiego, inżyniera-elewa kolei Karola Ludwika; Janowskiego,

j

legenta, aby wykład swój w formie artykułu zechciał przygotować dla architektę; Jägermanna, profesora c. k. szkoły politechnicznej i Ra- : „Dźwigni“. P. prelegent przychyla się z wszelką gotowością do tego dwańskiego, autoryzowanego inżyniera cywilnego. Zarząd uchwala ; wniosku. Z porządku dziennego udziela p. przewodniczący głosu p.

jednogłośnie zaprosić p. Bronisława Komorowskiego, literata we ; Aleksandrowiczowi, który w dłuższej przemowie wykazuje wielką Lwowie, na członka korespondenta. Wniosek bibliotekarza o zakupno ; krzywdę , jaką ponosi cały kraj przez to, że pomimo zaprowadzenia inwentarza dla biblioteki Towarzystwa odroczono, celem dokładne | języka polskiego we wszystkich szkołach i urzędach, koleje żelazne go wywiedzenia się o koszta zakupna takiego. P. Jägermann zdaje istanowią w tym względzie niczem nie usprawiedliwiony wyjątek. Mówca

Sprawozdania ze zgromadzeń tygodniowych.

Zgromadzenie tygodniowe odbyte na dniu 25. maja 1878 r.

Przewodniczący p. Gostkowski.

Obecnych 58 członków.

Po odczytaniu protokołu z ostatniego zgromadzenia tygodnio-

szczane w

się zająć i słowych. Członkowie chcący brać udział w tych wycieczkach, zechcą

Rocznik II. Lwów, 20. Lipca 1878. Ir. 7.

W«i

wywodzi dalej, iż przez tę anomalię cierpią najwięcej technicy, ktb*l» lytej dokonał w roku 1582 astronom

Liii

, a ponieważ się to nabywali naukę w ojczystym języku a porzucać go muszą, jeżeli wstę- ; dzieło za inicjatywa papieża Grzegorza VIII., nazwailO ÜOWV TO do służby kolejowej, jako też że technicy którzy w-kraju pokoń-1 taIendarz

kalendarzem GregoryańsMm.

czyli studya, pozbawieni są wszelkiej przyszłości tak dalece, iż nie : _ , . , , . , . . .

mogąc otrzymać żadnego zajęcia w zawodzie, dla którego kapitał i i Podłllg kalendarza tego, obliczamy ZISiaj czas w spo- pracę poświęcili, skazani są na poniewierkę. Nadto wykazuje mówca, i SÓb następujący: Zwykły l*ok zawiera ,365, przestępny zaś iż najwyższe posady techniczne przy kolejach galicyjskich są obsa- j366 dni, a każdy czwarty rok jest rokiem przestępnym z dzone po największej części przez ludzi, którzy nawet nie władają ; tym jednak wyjątkiem, że każdy rok, którego cyfra zawiera zykiem krajowym. Po tych wywodach czyni mówca następujący wnio- 1

sek: „Poleca sie Zarządowi, aby na najbliższej kadencyi sejmowej wniósł , _ .

imieniem Towarzystwa petvcye do Wys. sejmu w sprawie zaprowadzę- i rokiem przestępnym. Lata takie , ponieważ liczba ich po- nia języka polskiego przy kolejach galicyjskich“. P. Stwiertnia j dzielną jest przez 4, powinno być latami przestępnemi. Podług wykazuje konieczność, aby wtej petycyi podniesioną została anomalia » j dzisiejszej rachuby czasu zaliczamy je jednak do lat zwy- która przez to powstała, iż szkoły techniczne zostały zorganizowane ; ^^ nazywając je latami setkowemi czyli sekularnemi,

podczas gdy organizacya urzędów budowniczych w taki sam sposób i

nie została przeprowadzoną. I tak ukończeni słuchacze szkoły archite- ; ... .

ktury, nie mogą być przyjęci do służby rządowej budowniczej, gdyż i larnemi i zaliczają się jako takie do lat zwykłych pomimo, nie mogą się wykazać świadectwami z przedmiotów szkoły inżynieryi, i Że liczba ich podziellią jest przez 4. Lecz i ten wyjątek jak tego obowiązująca ustawa wymaga. Mówca ozyni następnie wnio- i z ogólnego prawidła ma znów swój wyjątek, polegający na sek, aby zgromadzenie wybrało do wypracowania tej petycyi osobną ; £0 WyklllCZyĆ trzeba Z szeregu lat seklllamych te lata;

kornisyę i proponuje następujących kandydatów: pp. Aleksandrowicza. ;

charakterusfuczna

nod/ielna iest nrzez 4.

Bieńkowskiego, Bykowskiego, Darowskiego Bolesława, Maszkowskiego. I

J J

1 J 3 J 1

Bossa i Reutta, W dyskusyi nad tym wnioskiem zabierają glos pp, i Lata więc, których

71

ma wartość 4

171,

gdzie

771

OZiiacza Gajewski. Obydwa powyższe wnioski przyjmuje j liczbę całą, zaliczyć trzeba już nie do lat sekularnych mają-

j cych po 365 dni, lecz do szeregu lat przestępnych. I tak

S3Ä Ä

^»

*£££33 £+ P.

w cyfrach: 1000, UOO, 1200, 1300, 1400, 1500, 1600 madzeń tygodniowych. Dalej konstatuje p. przewodniczący w serdecznej : • • •

71.

100, są liczby charakterystyczne :

przemowie prawidłowy rozwój Towarzystwa, który zawdzięczyć można i

w znacznej części zgromadzeniom tygodniowym, na których tak wielej yy szeregU tych lic/b znajdują się tylko dwie, a inia- pięknych tematów fachowych, z korzyścią dla wielkiego zaBtępu zawo-j aowieje

n

j

16

które 8ą podsielue przez 4, gdyż mają dowców omawiano. Następnie podnosi p. przewodniczący, iż także i . ... , . . , 0 . . T„. , , , , ,OAn rozwój organu Towarzystwa „Dźwigni“ z każdym numerem dostrzedz i f°rrnć 100, gdzie J6S

m

^{- 3 1 •} 1(?c ez a a można. Piękne te objawy i rezultaty zawdzięcza Towarzystwo dobrym ; i 1600 będą latami przestępnemi.

Postępując podług opisanej a obecnie używanej metody

setkę okrągłą, lub też kilka setek całych, przestaje być

Lata 10C0, 1100, 1300 .... 11.100 są n. p. latami seku-

Aleksandrowicz i zgromadzenie jednogłośnie.

n = 10, 12, 13, 14, 15 i 16.

chęciom i czynom ogółu członków, którzy bądź to przez miewanie;

wykładów na zgromadzeniach, bądź też przez pisywanie artykułów dla

;

|jczeuja

czasu, opuszczamy

CO

400 lat zawsze dni 3, zalicza-

„Dźwigni* lub też przez zachęcanie drugich do czynności organicznej, | • odlloŚQe

lata do rzedu lat zwykłych, zamiast umieszczać

przyczynili się do uprawy naszego wspólnego pola. P. przewodniczący ; . * , ; .

którZy ;je w szeregu lat przestępnych.

"J W przebiegu lat 400 znachodzimy 40%oo — 4 lata

dziękuje przeto w imieniu Zarządu wszystkim a wszystkim, bądź słowem bądź uczynkiem do pięknych dążności się przyłączyli

i żywi nadzieję, że po kilku miesiącach wypoczynku, staną Szanowni j 30kU]arne

, a mianowicie lata 100, 200, 300, 400, które jako

członkowie z nowemi siłami znewu na tern miejscu do pracy.

; lata sekularue należą do lat zwykłych , przez co pozostaje j w okresie 400 lat zamiast 100 już tylko 100—4 = 96 lat i przestępnych. Zważywszy jednak, ze pomiędzy latami seku-

! larnemi 100, 200, 300, 400, mającemi liczby charakterysty- I czne 1, 2, 3, 4, znachodzimy jednę, a mianowicie liczbę 4, i która podzielną jest przez 4, więc zaliczyć musimy znowu

! jeden rok a mianowicie rok 400 w poczet lat przestępnych.

Liczba lat przestępnych wynosi przeto w okresie 400 wiono epagomeTiy przez pierwsze trzy lata jak dawniej po5|latjuż nie 96? lecz 0 rok jedeil wiecej t.j. 96+ 1 = 97 lat.

dni, co czwarty rok zaś uwzględniano epagomeny składa-! W przebiegu czterech stuleci mamy przeto:

jące się z 6 dni. j 97 jat przestępnych po 366 dni...

Przez nadanie epagomenie wartości zmiennej zatrzymał+93 zwykłyCb po 365 dni

rok 360 dni. Rachuba taka przeszła potem do Greków. , , •

, . n, , • razem 146097 dni

Rzymianie me korzystając z poprawki Ptolomeusza, ; . . , , , .

wikłali się w rachubie czasu coraz więcej, aż doszło do|cz^^ locznie 365 97/4oo dni, u tez , o ni, o go zm, straszliwej samowoli, o której już wspomniano. Gromadzące i ^ sekund.

się coraz więcej niedokładności spowodowały w roku 97 i astronomiczny jednak określany tak zwanemi po- przed Chr. Juliusza Cezara do ujęcia sprawy podziału i rami roku, wynosi podłag dokładnych obliczeń o65 dni, i rachuby czasu w własne ręce. W tym celu sprowadza ten i 5 godzin, 48 minut i 45 sekund, kalendarz nasz dzisiejszy władca z Greeyi astronoma Sosygenesa, poruczając mu za j więc podaje rok o 27 sekund dłuższym, niż jest w rzeczy- prowadzenio kalendarza greckiego w Rzymie. : wistości. Po upływie 3200 lat gregoryańskich wzrośnie w sku- Przejście z rachuby Rzymian na system Greków wy-jt0^ tego nieznaczna nadwyżka ta do wysokości całego dnia magało przedłużenia roku powyższego o całe

90

dni. Rok

G

stanie

się

przyczyną, że obchodzić będziemy za

300

tysięcy ten na pamiątkę, że odtąd będzie koniec konfuzyom wszel- i ^ wigilię Bożego Narodzenia już nie w zimie lecz z wiosną

podczas dzisiejszych Zielonych świąt.

O rachubie czasu,

P APISAŁ ąOMAN jGrOSTKO WSKI.

(Dokończenie.)

Ułamek ten uwzględniano w ten sposób, iż pozosta-

35502 dni 110595 „

kim, nazwano rokiem konfuzyjnyTn.

Pomiar czasu Sosygenesa, czyli tak zwany kalendarz

Juliański przyjęło później całe chrześciaóstwo i poprawiło

j

doskonałym, braki jego usunąć można jednak z łatwością go tylko w 16tym wieku odliczając z niego 13 dni. Poprawki w sposób następujący:

Widzimy więc, że i nasz kalendarz nie jest jeszcze

- 51 -

Rok astronomiczny wynosi, jak wspomniano, 365 dni 5 godzin, 48 minut, 45 sekund, czyli 365 31/128 dni.

Taryfą normalną i klasą normalną dla przesyłek towa­

rowych nazwałem te, które odpowiadają transportom zwy- Ulamek powyższy poucza, że rachując rok po 365 dniikłym odbywającym się bez jakichkolwiek zastrzeżeń tak pod skrócamy każdy rok o 31/i28 dnia, rachując zaś rok po 366 : względem przestrzeni, jako też ilości przeznaczonych do doi liczymy za wiele o 1 — 3,/138 dnia. j przewozu i t. d.

Gdyby więc nie liczono lat przestępnych lecz każdy j Dla taryf zniżonych przyjąłem poddział trzech kate- rok po 365 dni, trzebaby po upływie każdych 128 lat dodać i goryj ; w rubryce 6 i 8 ma być wykazany względnie naj- 31 dni aby się zgodzić z rzeczywistością. Gdyby znów liczo- ; niższy i najwyższy rabat przyznany w przeciągu roku;

no każdy rok po 366 dni, naliezonoby w przeciągu lat 128

i

w rubryce 7 A uwidoczni się pośrednia zniżka ceny taryfo- a całe 97 dni za wiele. wej obliczona albo z całości przyznanych rabatów, albo

Pozostając zaś przy dzisiejszej rachubie t. j. licząc | z największej części tychże.

Co się tyczy

warunków,

pod któremi rabaty udzielanemi być mogą, takowe przedstawiają wiele różnic, atoli minimum W trzech po sobie następujących latach zwykłych j ton kilometrycznych transportu jest prawie zawsze wspólnym liczymy za mało o:

trzy po sobie następujące lata po 365, każdy czwarty roi zaś po 366 dni popełniamy błąd następujący :

mianownikiem, którą to ilość jako warunek przeciętny uwi­

docznia rubryka 6, 7 i 8.

Ponieważ rabat obliczany bywa jako odsetka od kosz­

tów transportu pod warunkami zwykłymi, normalnymi, konieczną jest znajomość kosztów uniwersalnych przypada­

jących za przewóz tony przez długość jednego kilometru.

3. 31/i28 = 93/

iî

8 dnia.

Licząc zaś rok po 366 dni, liczymi za wiele o

1 — 3i/128 — 97/l28 dnia.

W przeciągu lat czterech liczymy przeto za wiele o

97/l28 3/l28 --- 4/l 2 8

dni, rocznie więc za dużo o y138 dnia, a w przeciągu lat 128, i (Rubryka Nr. 9).

___ 9

Rozumie się samo przez się, że taryfy zniżone powinne o jeden dzień za wiele.

Chcąc się zgodzić z przebiegiem zjawisk na niebie, I znaleźć ugruntowanie w systemie przyjętym przez admini- trzeba przeto po upływie każdych 1.28 lat, opuścić jeden jstracyę, powinne być przystępuemi dla każdego, kto wy-

I pełni odnośne warunki ; rozumie się też samo przez się, zenie Stać się to może najwygodniej w ten sposób, że po ; ma mowj o zniżeniach taryf nadzwyczajnych będących ra- zakończeniu okresu lat 128, liczyć będziemy o jeden rok : czej faworyzowaniem pojedynczych jak interesem handlowym.

przestępny mniej, gdyż opuścimy tym sposobem co 128 lat; --- właśnie ten jeden dzień, o który dłuższy jest rok przestępny

od roku zwykłego.

Zamiast więc wykluczać lata sekularne z rzędu lat

przestępnych, a z tych znów wyłączać lata, których liczba i budowy dróg żelaznych.

charakterystyczna podzielną jest przez 4, musiałaby być

j

Nie można żądać od statystyki powszechnej tej niezli- zaprowadzona rachuba, której każdy czwarty rok byłby ro- i czonej ilości szczegółów, któremi zapełnione są rubryki sta- kiem przestępnym z tym jedynym wyjątkiem, że każdy rok

i

ty styki szczegółowej.

128 byłby zaliczony w szereg lat zwykłych.

Propozycyę powyższą zrobił zmarły przed kilku mie-

i

obrazu o warunkach charakterystycznych, pod jakiemi zbu- siącami astronom Maedler. Myśl jego jednak, nie trafiając| dowaną została pewna linia kolejowa; reszta należy albo do

chwilę stosowną, została głosem wołającego na

puszczy, i

statystyki szczegółowej albo monografii.

Maedler uczynił bowiem poprawkę swą w chwili, kiedy za- mierzonem było rozstrzygnięcie jednej z drażliwych kwestyj spokoju Europy; był to bowiem pamiętny dla nas rok 1863.

dzień.

Tablica Nr. VII.

Ta tablica zawiera wskazówki najważniejsze, dotyczące

Daty tablicy Nr. VII. wystarczają dla utworzenia sobie

na

Tablica Nr. VIII.

Dane tego wzoru wykazują pod jakiemi warunkami właściwy ruch się odbywa. Takiemi warunkami są-, poddział inii kolejowej pod względem służby publicznej, to znaczy : stacye, dworce towarowe etc.; szybkość lokomotyw, zesta-

vienie i wyzyskanie pociągów, wskazówki pod względem

—---

Wzory tablic (tableaux)

statystyki międzynarodowej i powszechnej kolei żelanycb

opracowane i wydane przez

JAROSŁAWCA MICHAŁOWSKIEGO

inżyniera, naczelnika biura statystycznego towarzystwa kolei Karola Ludwika, i

Środków mających bezpieczeństwo ruchu na względzie.

Odnośne wyjaśnienia przedstawione być mają ogółowo,

Przedstawione IX. kongresowi statystycznemu międzynarodowemu w Bu- i

z pominięciem wszelkich szczegółów o ważności drugorzędnej.

da-Peszcie, w sekcyi VI., i zalecone przez walne zebranie kongresu byłego komisarza c. k. generalnej inspekcyi kolei austryackich.

Na tern miejscu moźnaby jeszcze dorzucić kilka uwag

z dnia 7. września 1876 komisyi specyalnej, utworzonej dla sprawy

; Q

SySt0mi0

sygnałów użytych wzdłuż linii kolejowej, a to :

międzynarodowej statystyki kolei żelaznych, a wniesione na posiedze­

niu komisyi zwołanej w Ezymie dnia 8. września 1877.

telegrafie optycznym, elektrycznym, dzwonkowym lub in­

nym? o semaforach? o systemie blokowym?

(Ciąg dalszy).

Objaśnienia do tablic.

Tablica Nr. IX.

Tablica Nr. VI.

Tabor kolejowy jako środek transportu zajmuje pod Kwestya taryf jest jak powszechnie wiadomo, jedną

z najtrudniejszych i najzawilszych ; atoli dla celów statystyki j względem ważności jedno z pierwszorzędnych miejsc, wzią- powszechnej, nie może być mowy jak tylko o porównaniach

i

wszy pod uwagę ogromne koszta zakładowe, których wymaga, w przybliżeniu dwóch przeciwieństw i pośredniej tychże dla j i wpływ który ilość jego na całość ruchu sieci kolejowej

wywiera.

zwyczajnych kategoryj transportowych.

o torze zwężonym

Taryfy zniżo

najwyższe1 średnie najniższe Taryfa minimalna

za 10 kil. jazdy uwzględniając wszelkie w takim razie nałożone warunki (tran­

sport w masach, tam i napowrót, czas ogra­

niczony etc ) Taryfa normalna

— za 10 kilometrów przejazdu

O

fi

cö

„ naJ-

wyższa naj­

wyższa naj­

niższa średnia najniższa

średnia ^cS

O N

rodzaj pociągów O rodzaj pociągów

p.

O M

pa fi

fi M hH

O

fi

rsa

CÖ

o

klasa k 1 a s a

P

h

c3 e O

tSJ

F r a n Tc i

Franki Franki

w kilometrach kilometrów

b c

b c d 2 , a b c 3 d j e

f

1

a a

Franki

Całość Unii składa sie z części leżących w Rozciągłość Unii

CDEFGH1K 2 |A B C DjE FGHIKLM3 4 A5AB C 6 A

1 A B 7 A 8 A 9 10

gtatystyka międzynarodowa kolei żelaznych.

Tablice proponowane przez J. Michałowskiego.

Ta/blica, USTr. VIL

Rozciągłość i konstrukcya linii kolejowej.

Zajmującą i pożyteczną jest bezsprzecznie znajomość

ilości lokomotyw i wozów wykazanej pod względem głównych jróżnią się wagony znacznie co do rozmiarów, objętości, kategoryj, nie wchodząc w szczegóły konstrukcyj ; jest to i ilości osi; te różnice zbliżają się atoli znacznie pod względem tern więcej wygodnem, o ile tablica nie przedstawia ani i objętości odnośnie do jednej osi, otóż uznałem za stosowne wielkiej ilości rubryk, lub też innego rodzaju trudności. | wymienić liczby tychże, sprzeciwiając się tym sposobem Każda administracya kolejowa prowadzi dla swego taboru

j

zdaniu p. R. Giffen, który dla uproszczenia tablic statysty- detailiczne zapiski, które są zanadto szczegółowe dla

j

cznych wykazuje tylko ilość lokomotyw i wozów, bez wzglę-

! du na kategorye i osie.

Pod względem jednostek lub pod względem kategoryj

naszych celów.

Statystyka międzynarodowa kolei żelaznych.

Tablice proponowane przez J. Michałowskiego.

Tablica, ItSTr. T71.

Tary f a.

Ruch osobowy Ruch towarowy

torpotrójny

torpodwójny

torpojedynczy wiaduktachigaleryacli

tu n el ac h o tw ar to lu k ac h

p o zi o m ie

s

p ad k ac h p ro st y ch

całośćwszystkichszerokości ważneprzynadaniuilości minimalnej rahatwstosunkudokosztów transportunormalnego ważneprzynadaniuilości minimalnej rahatwstosunkudokosztów transportunormalnego%_to^ry

kilom.

%kilom.tory

Eabatwstosukudokosztów trasportunormalnego% ważneprzynadaniu ilościminimalnejtony kilom.

53wi;o.®

k la si e

normalnejbez zastrzeżeńpod względemilości, kierunkuetc.w-ceOfi■3« naj­ niższa

®aN Si-*

Sd£

ś

a5o

h

średnia

J-* H

rf

g»wyższa

Przesyłkipospieszne

Pakunkice

s

iwcałości 3S'S*-2 torpoczwórny

Jo

fiw torpotrójny

P?H- SBtorpodwójny

torpojedynczyO

U w a g i

Najniższacenazaktórąprzewieść możnatonęnaodległość10.kilom, włączniewszystkichrabatówiwszel­ kichzastrzeżeń

<Dss

Uwagi.Systemnawierzchniejbudowy. Progipoprzecznelubpodłużne;budowa nawierzchniacalażelazna. Systemimateryałszyn;przeważny systemmostów ;mostyżelazne,murowane, drewniane. Uderzająceznamionaważniejszychczę­ ściliniiwstosunkudokonfiguracyi terenu.

o

me­ trów

Częśćsiecinaktórychruch niebywawykonywany,zapo­ mocąlokomotyw,szynetc. jakoto:kolejelinwowe, statki,promyrozciągłośćCS

05Nr.Ilość Profilotwartymi­ nimalnyszerok.L

__ )

me­ trów

wysokIICO

największa rozpiętość

me­ trówO“*

Mostyiprzepustyo konstrukcyachprzeno- !szących10metrów otworu

długość całkowitacC

Il o ść

.Nr.-o kierunku p rzeciwnym»me

­

trówSumawzniesieńw kierunku jednym

COdługośćrozwiniętakilm.

największepochyłościwmm.na1.met.mm.Ominimalnypromieńłukówmetr

Oznaczenieipoddziałlinii

oiuizpoä

•I Av osozXqo

■etUBuiAz.i}'Ez zgq

■Bouzpzefgzjd

o?o^Sa{po 'BzsqètM.Ç'B^j ç^ofgojpQ

qOjCAOIB.V. 0% AoSfeiood mp unBAizn unrpg.1^

qoAAoqoso AoSfeiood B[p ■ezsCoincaCmi

qoiAOqoso ApSfetOOd T3|p BZSit&IMfefJ

ouzoiub.iS oioBąg

qgXnzor i;u;i uazobjosl gA'oms itugusmA iraBtuii; z nazoB^od gjComs

•O'M ec ö

© rÖ ö

’3>-2ł Ł

© a © 3|- o »

BI U p 91 S

«zsfeiumf«£j

■bzs>j5imCb^[

CiOBqs tuaq&jqo bz

°fl ünH fos 9;nBAozAzj}[ i igoupp

•fAum&oq oiuzobpf^

^Atoqoso eiuzDBjjC^

£aao.i«avo!J i ^Atoqoso qonw

BAilOSSJA

1 Biupgjs OSöAVOJ'BM.Oq.

nSfeiood

•BAVIOäTT^AV.

1 TIUpÖJS

imiOSR^Al

4 T2inp9IS i oSaAAOqoso i tiSfeiood

■GM.IOSTÎ{AV 4ciupais 'BAUOSBJM.

4 *BlUp9JS oSanzs^idsod nSfexood

•Bu^nuou ninniix'Bui

•Biupajs OädM.OWALO'l

iizom.

‘BZSą&IMfBlI

■Binpais

oSaA^oqoso TlZOA\.

'BZS^aiAVt'BU

-eiupsis

i(niC^oino3[oi

■Bzs^aiAvfua

'Biupejs

nSfeiood

■BzsqôtAfBn

Btnpgjs tnÜMOiBAioq

BzsqàiAfna

Binpgjp niiAvoqoso

BZSq&JAlfBU

Btnpgjg mAuzsaidsod ---

BZSą&lApBU taAA®.IBAO:j uSînood Azrd

mXAoqoso nfsfetood Xzid raAnzsaidsod uSfepod Az-td giuAzssta Azid

AaBzs&tm oaziOAAp

xioB^s fozgą -0IAlf«U At BIUBAV -0?iz.Î3( I UBIta^AV

9

§oji raui'Bin.fxBjfl

oâaAoqoso nqoni B[p AuqOSO OOZIOAp oSbaoibao}. uqom tqp Auqoso ogziOAp Anozs&m oozioAp uizpoS pg ngfeiD

-azid A BUBZOZS&ZOtt

foO&tAfBU 9Â0BJS AfBqO

-gfezid qm ApAqAzid

‘A^iosndo gioqq ‘Aoäino -od oso[i BnpBuiÄxBiq

oSaAvoqoso nqow B[p Auqoso oazio.wp

oSaAAOABAoq nqotu BXP AuqOSO 09Z.10AP

qoBiso qooAip o raiupa.içod

lüaoge^Bj

qo£q«{s BUj«ra£x«pji

qo^zsfaiu

-lI8fBU «Ul«TO£xB]fl[

isBjq foup«?

op ao^eißuaijsj

>

sH

i—I

[so ç m n g

UOXofeCo^S OSfeiJ\[

iUBZSöini OdZIOMp

X A O q o s o l UBiraiAt 9§OjI

oftuozpmi jfzo

Aaoibao* ! -11XÎJ0.IAAZ uapaf oazJOAip

BIUBAtOZiCz.Tq

oazioAp

Ai03JTUJBJ!)8 Q. auBAioJOzp^u «qsiAtoueqs

CatnrafBa qo.CuBAvoi

-ozp«u 5{SIM0Ue!JS

Cts* 9§fO[i

-slapais

■a

raOltApBU oo

oSaoT3l.iiZ8n.iod ■b^03[

iu^caXxBni naimo.ij[

AAÇO^nnmq «rang

(■o^a qoiuux u[p

‘■B^zood) qoXujôâazozsod Avçiao B[p aiuzo^jfjV^

qo^u^oads Avo^xods -ubi^ op qoiCuozoBuzazjj ^fw

“CO

qo^qi'BAüjo AioaoSnAi. Bumg o

qoĄ^.iq aaçuoSbai Binns H

iso b in n g

mçuoSbai «rang

qoBiso qoçAip q«f faoèîAv o

qoBtso qoçAvp O

AiçoinraBq «rang mi

§o «npaf «u «o\3f«p«diz.td iSnp«{ «ui«raiou «Sb^\

90 «upaf «a «ofef«p -«dizjd «lupajç «.x«x

nui[ {«izppod i aiuazoBuzo

ID 9 Z « J

BICI ^ O

qojfAioqoso MçSfeiood «^(j ~

H

iiuiT ^Bizppod i axuazoBuzo ra a z « g v«_'CO O qoBiso CaoaiAi o

H M

W

O

fa

H

Ö

ü

m

<i

to

«

fi

O

fi

«J o

fi

O

fi

<

-m

O

fi

<

CO

fi

■*><

fi

O

fi

<1

tH

Chyżosćpociągów (wkilom, na

l

godzinę

)

Słacye,dworce,przestanki, odnogi,etc.

Il o ść Il o ść

.

Il o ść

Ilość

Il o ś ć T o n M

et

r

ów

Il o ś ć

Kilom.Kilom]

Il o ść

Kilom.

Il o ść

D łu g o ść O b j ęt o ść

Ilośćosiwpociągu

Z es ta w ie n ie

io

b j et o

ść

p o ci ą g ó w o só b

Dlaprowadzeniai nadzorowania pocia.gu,potrzeba

T o n y

Met.

Il o ść

Maxymalnailośćsiedzeń czylimiejscwjednym wozie

K la sa Il o ść

S ie d ze ń

K la sy

g

I.f

!Al

ii i

!

ii

ii

Wstacji najwięcej uczęszczanej Kilom.

na

W a g a

Tony

O

n

•?

?

W'«—I.H

<T><X>PaPjPaOjPPrO>*->•

O*

T o n y

T a lD ii ca , IS T r. o g ó ln e sł u żb y ru ch u . W ar u n k i V II I.

S ta ty st y k a m ię d zy n ar o d o w a k ol ei że laz ny ch . W zo ry pr o po no w an e p rz ez J. Mich ałow skieg o. W o z y to w a ro w e W o zy o so b o w e L o k o m o ty w y b o r. T a b li ca , U S T r. T a

S ta ty st y k a m ię d zy n ar o d o w a k o le i że la zn y ch . W zo ry p ro p o n o w an e p rze z J. Michałows kiego .

coen

b13a14abb12a

b il

ac110ag8e9abb|cda7abcdefebcda6b5aab4ab3

la

bc2a

; w sztabie żelaza podczas walcowania, a na udowodnienie tego, podaje wyniki wielu doświadczeń, jakie w Ameryce

Kijka słów o belce ciągłej, *)

Wiele pisano już o belce ciągłej, Najznakomitsi teore- j P°d ^J111 względem robiono,

tycy prześcigali się w rozjaśnieniu tego zawiłego rozdziału i Z własnych wielokrotnych doświadczeń, które Bender teoretycznej mechaniki a zdobycze teoryi zastosowywali :lia tysiącach sztab z żelaza walcowanego dokonał, znalazł praktycy budując liczne mosty o belkach ciągłych. W osta- i wartość modula elastyczności w granicach od 1,100.000 do tnich czasach podniosły się jednak poważne głosy inżynierów ; 2,800.000 kilogr. na kwadratowy centymetr dla prętów, któ- europejskich i amerykańskich przeciw belce ciągłej, które i rych przekrój wynosił względnie od 6‘/a do 92»». Wedle

doświadczeń Towarzystwa Cincinaty Southern Railway zmie- rzucają nowe światło na kwestyę wartości takich belek.

Od dawna już podnoszono jako ujemną stronę belki i sić moduł elastyczności żelaza z tej samej fabryki od ciągłej te okoliczność, że różnice naprężenia materyału j 1,350.000 do 2,430.000 klg. na □CłM- W najnowszych cza- w belce ciągłej są większe, niż w belce na dwóch punktach i sach przy budowie wiaduktu nad rzeką Kentucky robione podpartej, a niektóre części gurtów belki ciągłej podlegają : doświadczenia okazały, że przy największej staranności uzy- raz ściśnieniu drugi raz rozciągnieniu. Nie umiano jednakże i skania jednostajnego materyału podczas fabrykacyi przy dostatecznie ocenić wpływu tej zmiany w natężeniu, dopiero i tym samem moście z tej samej fabryki wartości tegoż od prawa wykryte przez doświadczenia Wohl era umożliwiły i 1,400.000 do 2,000.000 klg. na □«». wynosiły, wahanie zatem nam wyrazić wpływ ten cyframi. Doświadczenia te okazały, j wynosi prawie 16°/0 średniej wartości,

że przy jednakiem maximum natężenia, potrzebujemy tern; Steiner przytacza wprawdzie, że doświadczeniom ame- większego przekroju pręta, im większa jest różnica między i rykańskim nie można przypisywać zupełnej dokładności, maximum a minimum natężenia. Prawo to ujął jak wiadomo i jednak różnice są tak znaczne, że musimy uznać tę prawdę, Wöhler w formę matematyczną a w ostatnich czasach zastoso- : iż moduł elastyczności nie jest stałą liczbą dla sztab różnych wał to do belki ciągłej, obliczając według tego prawa przekroje, iprzekrojów z tego samego materyału; a tern samem upada Porównywując teraz materyał potrzebny dla belki ciągłej i przypuszczenie, na którem zbudowana jest cała dotychcza- i dla belki podpartej na dwóch punktach dostał on wyniki i sowa teorya belki ciągłej.

zupełnie różne od tych, jak je dotychczas**) podawano. | Gdybyśmy z dalszych doświadczeń poznali to prawo Otrzymał mianowicie dla ’ i zmienności, moglibyśmy obliczać naprężenia pojedyńczych rozpiętości =10, 20, 40,60,80, 100,120,140,160, metrów j prętów jak to Mohr w swej najnowszej pracy wykazał, ale oszczędności = -2, -1,+1 3, 5, 7, 10, 12, 14, procent i obrachowanie stałoby się jeszcze zawilszem. Dotychczas jest dla belki ciągłej w stosunku do belki zwykłej. Widzimy jüam jednak prawo zmienności modula elastyczności nieznane, więc, że dopiero od 60 do 80 metrów rozpiętości moglibyśmy |a zatem dokładne obrachowanie belki ciągłej niemożliwe., zaoszczędzić nieco materyału używając belki ciągłej, gdyby Następny zarzut, jaki Bender czyni belce ciągłej jest inne tu nie uwzględnione ujemne strony nie znosiły tej małej j ^a okoliczność, że nierówne ogrzanie gurtów wywiera wielki

korzyści, jaką osiągnąć możemy przy większych rozpiętościach. i wpływ aa naprężenie materyału w belce ciągłej. Nierówne Znaną- jest powszechnie rzeczą, jak wielki wpływ wy-jogrzanie może powstać z rozmaitych przyczyn, i tak n. p.

wierają nie jednakowo wysokie podpory na belkę ciągłą, j gdy pomost umocowany do gurtu dolnego ocienia takowy, Nie chcę więc tego powtarzać, zwrócę jednak uwagę, że i wt®dy temperatura tego gurtu będzie niższą niż gurtu gór- przy odpowiedniem justowaniu łożyska możemy uzyskać dokła-i ueo°* Parowanie wody i wiatry zimne mogą także wywo- dnie jednakową wysokość wszystkich podpór. i 'ywać nierówną temperaturę w gurtach. Następstwe tego

Większą trudność sprawia nam ta okoliczność, że przy- | j03fc wygięeie się belki do góry lub na dół i pod wy zenie puszczeń, jakie robimy przy obliczeniu belki ciągłej, nie i l^b zniżenie środkowej podpory, przez co powstają zmiany możemy w praktyce urzeczywistnić. Wiadomo, że zasady !w naprężeniu, które według obliczeń Steinera bardzo są statyki nie wystarczają do oznaczenia naprężeń w belce i znaczne. Różnica bowiem ciepłoty o jeden stopień Celsiusza ciągłej i musimy się uciekać do prawideł nauki o elasty- i m0^e zmienić moment na podporze środkowej o %x\i0/o mo- czności chcąc dojść do pożądanego rezultatu. Przy oblicze- i średniego.

niach przyjmujemy moduł elastyczności, jako wartość stałą i Bendet podaje, że obserwowano przy moście Victoria i niezmienną w całej belce. Że tego przypuszczenia w pra-i różnice ciepłoty gurtu górnego i dolnego do 19 stopni C.

ktyce urzeczywistnić nie możemy, oto drugi główny zarzut, i Chociaż więc i w tym względzie nie mamy dotychczas od- który uczyniono belce ciągłej. Steiner opowiada w swem j powiednich doświadczeń w Europie przedsiębranych, widzi- sprawozdaniu z wystawy filadelfijskiej, że na wystawie za-i my jednak, że wpływ nierównego ogrzewania się gurtów interesowała bardzo inżynierów rozprawa Bendera, inżyniera

i

belkę ciąg i ą jest bardzo znaczny i tern niebezpieczniejszy, amerykańskiego, o belce ciągłej, wystawiona w zbiorowej i jesteśmy w stanie przeszkodzić zupełnie nierównemu wystawie amerykańskiego towarzystwa cywilnych inżynierów, i ogrzewaniu się, chociaż próbowano wpływ ten zmniejszyć Otóż Bender przyłącza się do zdania, że współczynnik sprę- i obłożeniem gurtu górnego drzewem.

źystości jest zależny od kształtu przekroju pręta, co się

i

Daleko korzystniej przedstawia się belka ciągła syste- zresztą da wytłumaczyć nie jednostajnem ciśnieniem włókna i mu Gerbera. Wiadomo, że jest ona statycznie zupełnie ozna-

_________ i czona a zatem małe różnice w wysokości podpór nie mają

*)

Zwracamy uwagę Szanownych czytelników, interesujących j

wpływu na naprężenie materyału. Zmienność modula elasty- z

wystawy

| CZQ0§ci i nierówne ogrzanie się gurtów nie spowodują wię-

r.u. Arch. kgZyCij zmiatl

naprężenia jak w belce zwykłej. Widzimy więc, że najgłówniejsze strony ujemne belki ciągłej można usunąć przez urządzenie połączeń zawiasowych w gurtach, zostaje tylko ta okoliczność, że pewne części gurtu są wy-

ua

się tym przedmiotem, na sprawozdanie komisyi austrya powszechnej filadelfijskiej (Zeszyt XII) i Wochenschrift

V. z dnia 23. września 1878. Przyp. Red.

**) Patrz Wochenschrift des östr. Ing. u. Arch. Ver. 1878, str. 66; : 100 120 140 160 metrów.

17 20 22 24 procent-.

rozpiętość 10 20 40 60 oszczędność 8 10 13 14

sr

b

O:«£.

>-*OD OlO

1073 1178 1700 I960 2108 1082

1173 1400 1500 1457

Wzrost w procentach w peryodzie siedmioletnim 1870-77.

a) Liczba okrętów 200%

b)

Obciążenie okręt. 135%

1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876

o Id ciążenie okrętów w ton-

nach

Rok

przepływają­

cych okrętów

— 55

stawione raz na ściśnienie, drugi raz na rozciąganie. Cyfry

i stal jako materyał do konstrukcyj. Znaczne wzniesienie na lewym

podane przez Winklera na oszczędność jaką osiągnąć

możemy

i

brzegu Tamizy i wolny teren nie przedstawiają żadnych trudności

dla Używając belki ciągle], zostają’

w

przybliżeniu te same dla

! prowadzenie budowli dodatkowych. Prawy brzeg Tamizy jest jednak

J : nigjjo położony i gęsto zabudowany. Projekt mostu przedłożono do

oceny miejskiemu urzędowi budowniczemu w Londynie.

belki Gerbera; ztąd widzimy, że belka ciągła systemu tego okazuje się korzystniejszą od belki na dwóch punktach pod­

partej dopiero przy znacznej rozpiętości t. j. od 80 metrów

D. B. Z.

Euch okrętów na kanale Suezkim. Według osta­

tnich wiadomości wzmaga się z każdym rokiem liczba okrętów prze­

pływających kanał Suezki. Następujące statystyczne zestawienie najle­

piej tego dowodzi.

począwszy.

Praktyczni Amerykanie, którzy od razu poznali ujemne strony belki ciągłej, uznali jednak korzyści, jakie przynosi belka ciągła Gerbera, a jeden z największych wiaduktów na rzece Kentucky zbudowano w ostatnich czasach według tegoż systemu.

Konstrukcya zawiasu przedstawia niejakie trudności, które jednak dość szczęśliwie pokonane zostały przy budowie wyż wspomnianego wiaduktu , jak o tem świadczą rysunki zamieszczone w zajmującem sprawozdaniu Steinera z wysta­

wy filadelfijskiej.

yVL AK.SYMILIAN 'J'HULIE

dypl. inżynier. Powyżej wykazane powiększenie obciążenia przepływających

okrętów dowodzi wymownie, iż wszelkie, obawy podniesione swego czasu co do zamulenia kanału były bezpodstawne. Liczba zaś ogólna ton wykazuje, iż przedsiębiorstwo w krótkim czasie będzie mogło wykazać znaczne zyski. W roku 1876 wynosił ogólny dochód Niedostatki i braki

i

24,600.000 mark, wydatek 13,800.000 mark. Nadwyżka wynosi przeto świa- i 10,800.000 mark, czyli przeciętny procent z ogólnego kapitału przed-

Rozmaitośc i.

Egzamina państwowe techników.

w dotychczasowym sposobie odbywania egzaminów i wystawiania . , , , , ... , , dectw w wyższych szkołach technicznych, .powodowały ministerstwo i siębioratwa dochodzącego do 380,000.000 mark wypada 2-7"/.

wyznań i oświaty do zwołania w styczniu r. b. ankiety, której zada* ;

niem było przedłożenie propozycyj co do potrzeby uregulowania sto- ! Papier pergaminowy. Wyrób papom, pergaminowego sunków szkół owych pod względem rzeczonych kwestyj. W rezultacie I uskutecznia się w następujący sposob: papier utworzony z włok,en obrad tej ankiety wynikł projekt rozporządzenia, według którego i bawełnianych lub lnianych nasyca się kwasem siarkowym roz- zaprowadzone być maja dla wypróbowania stopnia wykształcenia focho-! ciedczonym wodą, następnie opierze e.ę takowy celem usunięcia jaki osiągnięty został w jednej z wyższych szkół technicznych ! kwas,,. W fabrykach używa się zwykle czysty papier bawełniany,

9—9% części angielskiego kwasu siarkowego przy 08—60°E na 1 częsc na 100 kg. surowego papieru należy brać 50) kg mieszaniny.

wego ,

w ogólności, jak niemniej dla uzupełnienia tego wykształcenia, egza­

mina państwowe, względnie na miejsce dotychczasowego sposobu i, wody; ... . . , , ., porządku egzaminowego. Zastępcy rzeczonych szkół przytem mając na i Tempe.atura, przy jak.ej się proces odbywa, me powinna przechodzić

•celu skuteczność nowej instrnkcyi w jej zastosowaniu, poparli wniosek, i 10*0. Czas oddziaływania kwasu me powinien przechodzić 3 sekundy gorąco polecany także przez ministerstwo, ażeby na przyszłość posady 'Łatwo pojąć, iż podane dozy zalezą od własności papieru surowego techniczne w służbie państwowej, tudzież przy przedsiębiorstwach | kwasu i t. d. Praktyka najlepiej wykazać może o ile stosunek pomię- przemysłowych, a więc w pierwszym rzędzie przy kolejach żelaznych ; dzy temi składnikami ściśle zachowany być może. W skutek działania w zasadzie (in der Regel) nadawane były tylko technikom, którzy się i kwasu siarkowego tworzy się na powierzchni papieru kit, który powo- wykaża świadectwami odbytych egzaminów państwowych. P. minister : duje zbliżenie się włókien, a tem samem silne połączenie takowych- handluj do którego się także udawano w tej mierze, według możności i Tym sposobem zmniejsza się także powierzchnia papieru o 5/„ 10 /o ; uczyni życzeniu temu‘zadość w zakresie swej władzy administracyjnej, i utrata ciężaru zaś wynosi co najmniej 10% Mikroskopijne i chemi- o ile zaś sprawa ta odnosi się do prywatnych przedsiębiorstw kolejo- j czne badania 6 prób wykazały iż włókna bawełniane surowca były wych, okazało sie rzeczą konieczną zasiągnąć najprzód zdania poje-j nadzwyczaj czyste. Nawet włókna pergaminu można było jeszcze ioz-

dyńczych zarządów kolejowych w tym względzie. Przed dwoma tygo-[poznać poi mikroskopom z tą tylko różnicą, iż zarysy okazały się

•dniami odbyła sie w ministerstwie handlu narada reprezentantów ; więcej spłaszczone. Przez działanie kwasu siarkowego zmniejsza * tychże zarządów pod przewodnictwem radcy sekcyjnego p. Pusswalda, ; grubość papieru o 34—37% podczas g y cię ai. ga un owy zwie sza J * co do zgodnego postępowania w obec ! się o 32 42%. Wytrzymałość 1 próby papieru zwiększyła się przez dzia­

łanie kwasu 4'55razy, 2. próby 3'44 razy, 3 próby 3-84 razy. Doswiad- żelaza p r z e z o c y n k o w a n i e. Na za- ! czenia poczynione z papierem pergaminowym zanurzonym przez krótki pytanie pewnego angielskiego uczonego u zarządów telegrafów w Eu* i czas w wodzie wykazały, iż jego wytrzymałość wynosiła 0-6 wytrzy- ropie, dotyczące wytrzymałości żelaznych drutów, odpowiadano jedno- j małości papieru suchego. Woda wsiąka daleko prędzej w papier per­

zynie, iż ze względów ekonomicznych jako najlepszy środek przeciw j gaminowy niż w papier surowy; włókna bawełniane staja się przeto rdzewieniu drutów żelaznych zaleca się ocynkowanie takowych. Nieo- j w skutek działania kwasu bardziej hygroskopijne. Wytrzyma ośc cynkowane druty żelazne funkcjonują 15 - 20 lat, ocynkowane zaś ! papieru pergaminowego jest rozmaita i zalezy od temperatury przy druty dopiero po 25 latach użycia okazują ślady zepsucia. Ponieważ j jakiej wyrobiony został. Papier pergaminowy wyrobiony przy ni z przy wszystkich żelaznych częściach konstrukcyj, używanych przy bu-; temperaturze jest daleko silniejszy, niż papiei wyia ianj Pizy y j dowlach a znajdujących się w wodzie lub w wilgotnych miejscach ,j temperaturze. Przyjęcie stałej temperatury przy fabrykacji jes baidzo okazało się ocynkowanie takowych jako bardzo praktyczne, dziwnem i utrudmonem, albowiem rozgrzanie spowodowane przez w s y się przeto wydawać musi, iż sposób łatwy do przeprowadzenia nie j przy fabrykacyi stawia przeszkodę. Doświadczeni _ y

znalazł jeszcze ogólnego zastosowania, lecz natomiast objawiają się j wydałyby pomyślnych rezultatów, gdyż dobroć papier p g g ciągle życzenia i dążności ku wynalezieniu środków przeciw szkodli-i zależy od bardzo wielu innych przypadkowych okoliczności, ktoie tylko wemu rdzewieniu żelaza. D. B. Z. j wprawne oko praktyka dostrzedz może. CnnL Ing.

Nowy most w Londynie na Tamizie. Na Tamizie; Nowy sposób układania bruków d re w n i an y^^ . być wybudowany nowy most łukowy, który co do rozmiaru rozpię- j W Wiedniu wybrukowano jednę z g ownyc u îc miris a • ^ tości ma przewyższyć wszystkie dotychczas w świecie zastosowane i Alserbachstrasse) brukiem drewnianym, który w nas ępują y po konstrukeve tnie wyłączając mostu łukowego na rzece Duero w Portu- : utworzono : _ , Z iolL“ oóć mostu tóg» ma wynofió 260». Pomost bedsie i üsypuje si, warstwą krzemienną 15«» grubą , 11-37» szeroką fawieszony na luku w wysokości 80». nad zwierciadłem wody. i ze spadem 23«». W warstwie krzemień,a układa "d f**'' j f”

W skutek Nadzwyczajnych rozmiarów mostu będzie używana wyłącznie osi drogi w odległości 2» od siebie deski 26»» giube, dla osiągnięcia porozumienia

nowych warunków.

Ochronienie

Wiener Zeitung.

ma

Oio<

0<05 C5

c: