Adres do korespondencji: prof. dr hab. med. Andrzej Kaszuba, Klinika Dermatologii i Dermatologii Dzieciêcej, Uniwersytet Medyczny,
w
w p prrz ze eb biie eg gu u p prrz ze ew wlle ek kłłe ejj n niie ew wy yd do olln no oś śc cii o
ob bw wo od do ow we eg go o k krrą ąż że en niia a ż ży ylln ne eg go o
C
Cz zę ęś ść ć IIII.. Z Za alle eż żn no oś ść ć c cz zę ęs stto oś śc cii iiz zo olla ac cjjii b ba ak ktte erry yjjn ny yc ch h o
od d w wy yb brra an ny yc ch h p pa arra am me ettrró ów w k klliin niic cz zn ny yc ch h o ow wrrz zo od dz ze eń ń
T
Th he e b ba ac ctte erriia all ffllo orra a o off c crru urra all u ullc ce erra attiio on n iin n tth he e c ca as se e o
off tth he e c ch hrro on niic c vve en no ou us s iin ns su uffffiic ciie en nc cy y ((C CV VII)) P
Pa arrtt IIII.. T Th he e d de ep pe en nd de en nc ce e o off b ba ac ctte erriia all iis so olla attiio on n rra atte e o
on n tth he e s se elle ec ctte ed d c clliin niic ca all p pa arra am me ette errs s o off vve en no ou us s u
ullc ce erra attiio on ns s
ANDRZEJ KASZUBA, FRANCISZEK SENECZKO, MAGDALENA KOZŁOWSKA, MICHAŁ SENECZKO, AGNIESZKA SPINEK, ROBERT MORDAKA,
BOŻENA KOZANECKA-MUZYK, ROBERT PAKUŁA
Klinika Dermatologii i Dermatologii Dziecięcej Katedry Dermatologii i Wenerologii Wydziału Wojskowo-Lekarskiego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, kierownik Kliniki prof. dr hab. med. Andrzej Kaszuba
Wstęp
Celem pracy by³o sprawdzenie, czy zachodz¹ relacje pomiê- dzy wybranymi parametrami klinicznymi owrzodzeñ goleni na tle przewlek³ej niewydolnoœci ¿ylnej a ich zaka¿eniem bakteryj- nym. W zwi¹zku z tym przedstawion¹ w pierwszej czêœci pra- cy [1] czêstoœæ izolacji bakteryjnych, w odniesieniu do bakterii
izolowanych najczêœciej, postanowiono rozpatrzyæ z uwzglêd- nieniem powierzchni owrzodzenia i czasu jego trwania.
Materiał i metody
Badania przeprowadzono u 33 chorych (18 kobiet i 15 mê¿czyzn) z owrzodzeniami goleni w przebiegu przewlek³ej Abstract
The paper analyses the dependence of isolation rate among the microorganisms isolated from the area of the vein ulcera- tion from 33 patients (18 women, 15 men) on the selected cli- nical parametes of ulcerations: the area and time of persisten- ce. No specific dependence has been observed.
Key words: venous insufficiency, bacterial flora, clinical parameters, correlational analysis.
Streszczenie
Przeprowadzono analizê zale¿noœci czêstoœci izolacji drob- noustrojów izolowanych z powierzchni owrzodzeñ ¿ylnych u 33 chorych (18 kobiet i 15 mê¿czyzn) od wybranych parametrów klinicznych owrzodzeñ: powierzchni i czasu trwania. WyraŸ- nych zale¿noœci nie obserwowano.
S³owa kluczowe: owrzodzenia ¿ylne, flora bakteryjna, pa- rametry kliniczne, analiza korelacyjna.
(PDiA 2003; XX, 2: 87–91)
niewydolnoœci obwodowego kr¹¿enia ¿ylnego. Badanymi pa- rametrami klinicznymi owrzodzeñ by³y:
1) powierzchnia owrzodzenia,
2) czas trwania choroby (od pierwszego pojawienia siê owrzo- dzenia).
Szczegó³ow¹ charakterystykê badanego materia³u przed- stawiono w pierwszej czêœci pracy [1], natomiast opisy usta- lania wielkoœci badanych parametrów klinicznych – w pracy wczeœniejszej [2].
Do porównañ wartoœci liczbowych badanych parametrów klinicznych u¿yto testu U Manna-Whitney’a [3]. Porównywa- no wg schematu kobiety vs mê¿czyŸni.
Zale¿noœci czêstoœci izolacji bakteryjnych od badanych parametrów klinicznych owrzodzeñ ustalano przy u¿yciu te- stu Chi2[3]. Porównywano – oddzielnie dla kobiet i mê¿czyzn oraz dla obu p³ci ³¹cznie – wg schematu:
Dla wszystkich porównañ przyjêto najni¿szy poziom zna- miennoœci statystycznej ró¿nic p <0,05.
Wyniki
U kobiet i mê¿czyzn ³¹cznie powierzchnia owrzodzenia zawiera³a siê w granicach 2-80 cm2i wynosi³a œrednio 24,24 cm2. Œrednia powierzchnia owrzodzenia u mê¿czyzn (38,13 cm2), w porównaniu do kobiet (12,67 cm2), by³a wysoce zna- miennie (p <0,001) wy¿sza (tab. 1.).
U kobiet i mê¿czyzn ³¹cznie czas trwania choroby zawie- ra³ siê w granicach 1–40 lat i wynosi³ œrednio 11,12 roku. Œred- ni czas trwania choroby u kobiet (10,33 roku), w porównaniu do mê¿czyzn (12,07 roku) nie wykazywa³ ró¿nicy znamiennej (tab. 2.).
Zarówno u kobiet, jak i u mê¿czyzn, a tak¿e u kobiet i mê¿czyzn ³¹cznie, czêstoœci izolacji drobnoustrojów wystê- puj¹cych najczêœciej – S. aureus, P. aeruginosa, E. coli i P. mi- rabilis – nie ró¿ni³y siê znamiennie u chorych z powierzchnia- mi owrzodzeñ w przedzia³ach poni¿ej i powy¿ej wartoœci œred- niej (ryc. 1.).
Zarówno u kobiet, jak i u mê¿czyzn, a tak¿e u kobiet i mê¿czyzn ³¹cznie, czêstoœci izolacji drobnoustrojów wystê- puj¹cych najczêœciej – S. aureus, P. aeruginosa, E. coli i P. mi- rabilis – nie ró¿ni³y siê znamiennie u chorych z czasami trwa- nia choroby w przedzia³ach poni¿ej i powy¿ej wartoœci œred- niej (ryc. 2.).
Omówienie
Rozpatrywane parametry kliniczne owrzodzeñ ¿ylnych – powierzchnia owrzodzenia (2–80 cm2) i czas trwania cho- roby (1–40 lat) – wykazywa³y znaczne rozpiêtoœci wyni- ków jednostkowych. Jednak¿e zale¿noœci wymienionych parametrów klinicznych z wynikami badañ bakteriologicz- nych (w zakresie drobnoustrojów wystêpuj¹cych najczê- œciej) nie s¹ wyraŸne. Wprawdzie czêstoœæ izolacji E. coli u kobiet z powierzchni¹ owrzodzenia powy¿ej œredniej, w porównaniu do kobiet z powierzchni¹ owrzodzenia po- ni¿ej œredniej, jest wy¿sza, a u mê¿czyzn – w tych samych kategoriach – ni¿sza, jednak¿e ró¿nice wykazuj¹ jedynie charakter tendencji z wartoœci¹ testów na granicy znamien- noœci statystycznej. Z kolei czêstoœci izolacji E. coli u mê¿-
Tab. 1. Owrzodzenia ¿ylne – powierzchnia owrzodzenia
Powierzchnia owrzodzenia – cm2 K vs M
P³eæ N min–maks χχ— SD
test U Manna-Whitney'a
wartoœæ testu poziom istotnoœci ró¿nic
K 18 2–36 12,67 8,91
U = –3,88 p <0,001
M 15 12–80 38,13 20,67
Razem 33 2–80 24,24 19,87
Tab. 2. Owrzodzenia ¿ylne – czas trwania choroby ¿ylne
Powierzchnia owrzodzenia – cm2 K vs M
P³eæ N min-maks χχ— SD
test U Manna-Whitney'a
wartoœæ testu poziom istotnoœci ró¿nic
K 18 1–47 10,33 12,30
U = – 0,14 p >0,05
M 15 1–40 12,07 14,40
Razem 33 1–47 11,12 13,11
Wzglêdna liczba izolacji bakteryjnych (oddzielnie dla poszczególnych gatunków drobnoustrojów)
badanego parametru klinicznego : min – χ—vsχ—– maks.
czyzn oraz w ca³ej grupie osobowej oraz P. aeruginosa u ko- biet i w ca³ej grupie osobowej s¹ wy¿sze u osób z czasem trwania choroby powy¿ej œredniej, w porównaniu do osób z czasem trwania choroby poni¿ej œredniej, ale ró¿nice ma- j¹ równie¿ charakter nieznamiennych tendencji. W odnie-
sieniu do pozosta³ych izolowanych gatunków drobnoustro- jów rozpatrywanych ró¿nic nie obserwowano.
Przytoczone spostrze¿enia s¹ podobne do obserwowanych w przypadku flory bakteryjnej owrzodzeñ goleni i stóp u cho- rych z mieszan¹ niewydolnoœci¹ kr¹¿enia obwodowego [2].
N:K = 18, M = 15, Razem = 33
K = 16 M = 5 Razem = 21 K = 2 M = 10 Razem = 12 Powierzchnia owrzodzenia
min ≥≥x < max
Analiza statystyczna wyników Test Chi2
Porównywane S. aureus P. aeruginosa E. coli P. mirabilis
grupy WartoϾ testu. WartoϾ testu. WartoϾ testu. WartoϾ testu.
Poziom istotnoœci Poziom istotnoœci Poziom istotnoœci Poziom istotnoœci
ró¿nic ró¿nic ró¿nic ró¿nic
min – x K T=1,13; p>0,05 T=0,87; p>0,05 T=3,45; p>0,05 T= 1,80; p>0,05 vs M T=0,00; p>0,05 T=0,68; p>0,05 T=2,14; p>0,05 – x – max
Razem T=0,07; p>0,05 T=1,07; p>0,05 T=0,01; p>0,05 T= 0,01; p>0,05 40
35
30
25
20
15
10
5
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
S. aureus P. aeruginosa E. coli P. mirabilis S. aureus P. aeruginosa E. coli P. mirabilis
K M razem K M razem
Ryc. 1. Owrzodzenia ¿ylne: gatunki bakterii izolowanych najczêœciej – zale¿noœæ czêstoœci izolacji od powierzchni owrzodzenia
% %
N:K = 18, M = 15, Razem = 33
K = 12 M = 11 Razem = 23 K = 6 M = 4 Razem = 10 Powierzchnia owrzodzenia
min ≥≥x < max
Analiza statystyczna wyników Test Chi2
Porównywane S. aureus P. aeruginosa E. coli P. mirabilis
grupy WartoϾ testu. WartoϾ testu. WartoϾ testu. WartoϾ testu.
Poziom istotnoœci Poziom istotnoœci Poziom istotnoœci Poziom istotnoœci
ró¿nic ró¿nic ró¿nic ró¿nic
min – x K T=0,00; p>0,05 T=0,55; p>0,05 T=0,28; p>0,05 T= 1,80; p>0,05 vs M T=0,51; p>0,05 T=1,52; p>0,05 T=2,95; p>0,05 – x – max
Razem T=0,25; p>0,05 T=0,05; p>0,05 T=2,07; p>0,05 T= 2,07; p>0,05 50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
50
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
S. aureus P. aeruginosa E. coli P. mirabilis S. aureus P. aeruginosa E. coli P. mirabilis
K M razem K M razem
Ryc. 2. Owrzodzenia ¿ylne: gatunki bakterii izolowanych najczêœciej - zale¿noœæ czêstoœci izolacji od czasu trwania choroby
% %
Owrzodzenie stanowi potencjalne wrota zaka¿enia [4].
W œwietle przytoczonych danych w³asnych, na mo¿liwoœæ rozwoju zaka¿enia nie wp³ywaj¹ ani czas trwania owrzodze- nia, ani jego rozleg³oœæ.
Wnioski
Na podstawie danych przedstawionych w I [1] i II czê- œci pracy sformu³owano nastêpuj¹ce wnioski:
zasiedlanie przez bakterie skóry goleni u osób klinicznie zdrowych oraz powierzchni owrzodzeñ goleni pochodzenia
¿ylnego, w sensie liczby osób z dodatnimi wynikami badañ bakteriologicznych oraz liczby izolacji bakteryjnych jest po- równywalne;
g³ówne ró¿nice polegaj¹ na odmiennym u obu grup osobo- wych sk³adzie jakoœciowym flory bakteryjnej oraz na wspó³- wystêpowaniu ró¿nych gatunków i rodzajów bakterii: na skó- rze goleni osób klinicznie zdrowych wystêpuj¹ bakterie sa- profityczne, w izolacjach pojedynczych lub podwójnych, natomiast na powierzchni owrzodzeñ – bakterie patogenne, w izolacjach pojedynczych lub wielorakich kombinacjach izolacji podwójnych, a nawet potrójnych;
czêstoœci izolacji bakteryjnych nie wykazuj¹ zwi¹zków z pa- rametrami klinicznymi owrzodzeñ: powierzchni¹ i czasem trwania owrzodzenia.
Piœmiennictwo
1. Seneczko F, Kaszuba A, Koz³owska M, Spinek A, Mordaka R, Paku³a R, Kozanecka-Muzyk B, Gawlik J: Flora bakteryj- na owrzodzeñ goleni w przebiegu przewlek³ej niewydolnoœci obwodowego kr¹¿enia ¿ylnego. Czêœæ I. Czêstoœæ izolacji i sk³ad jakoœciowy flory bakteryjnej. Post Dermatol Alergol, 2003, 1, 15-21.
2. Seneczko M, Kaszuba A, Gawlik J: Flora bakteryjna owrzo- dzeñ goleni i stóp u chorych z mieszan¹ niewydolnoœci¹ kr¹-
¿enia obwodowego. Czêœæ II. Zale¿noœæ czêstoœci izolacji bak- teryjnych od parametrów klinicznych owrzodzeñ. Post Der- matol Alergol, 2001, 3, 158-61.
3. Stanisz A: Przystêpny kurs statystyki w oparciu o program Sta- tistica PL na przyk³adach z medycyny. StatSoft, Polska sp. z o.o., Kraków 1998, 145-76.
4. Parish LC, Witkowski JA: Bakteryjne zaka¿enia skóry. Medy- cyna po Dyplomie, 1993, 1, przedruk 1986, 2-8.
