• Nie Znaleziono Wyników

Prace konserwatorskie w województwie krośnieńskim w latach 1991-1994

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Prace konserwatorskie w województwie krośnieńskim w latach 1991-1994"

Copied!
10
0
0

Pełen tekst

(1)

Piotr Łopatkiewicz

Prace konserwatorskie w

województwie krośnieńskim w

latach 1991-1994

Ochrona Zabytków 49/2 (193), 207-215

1996

(2)

KRONIKA

PRACE KONSERWATORSKIE W WOJEWÓDZTWIE KROŚNIEŃSKIM

W LATACH 1991-1994

Województwo krośnieńskie pod w zględem g eograficzno-history- cznym stanowi obszar silnie zróż­ nicowany. Teren ten od początku XI w. należał w swej części zacho­ dniej do p a ń stw a polskiego — stanow iąc najdalej na w schód w y ­ sunięty kraniec dzielnicy m a ło ­ p o l s k i e j , n a t o m i a s t w cz ę śc i w schodniej do Rusi i d o p iero po roku 1340 został włączony i czę­ ściowo zintegrow any z pozostałą częścią kraju przez Kazim ierza Wielkiego. Położenie geograficz­ ne i u w a ru n k o w a n ia historyczne spowodowały, że rozwój kultury m aterialnej regionu znajdującego się w orbicie oddziaływ ania ku l­ tury zachodnio — i w schodnio- chrześcijańskiej przebiegał d w u ­ to ro w o .

Wśród zasobów zabytkowych w o j e w ó d z t w a k r o ś n i e ń s k i e g o zdecydow anie d om inują w ytw ory d aw n ej sztuki sakralnej. O ich wartości i bogactw ie niech św iad­ czą jedynie suche dane liczbowe: ewidencja kon serw ato rsk a w oje­ w ó d z tw a k ro śn ień sk ieg o (karty białe) obejmuje łącznie ok. 25 tys. z a b y tk ó w r u c h o m y c h , z czego blisko dwieście obiektów to dzie­ ła sztuki średniowiecznej (najstar­ sze z 1 pol. XIV w.), kilka tysięcy to zabytki z XVI i XVII wieku.

Osobnym zagadnieniem są m o ­ n u m e n ta ln e dekoracje malarskie, z w ła sz c z a w n ę t r z k o ścieln y ch . Z n aczn a ich część zdobi ściany ś r e d n i o w i e c z n y c h k o ś c i o ł ó w drewnianych, jak choćby kościół w H aczow ie — największy i naj­ starszy drewniany kościół zrębowy w Europie, którego ściany pokry­ wa polichromia figuralna z 1494 r. o łącznej powierzchni — zwłaszcza po odkryciach z ostatnich trzech

lat — liczonej już w setkach m e ­ tr ó w k w adratow ych.

W ła ś n ie k o n s e rw a c ję m a l a r ­ stwa ściennego zachow anego we w nętrzach świątyń drew nianych u z n a ć m o ż n a za p o d s t a w o w y p ro b le m konserw atorski naszego w ojew ództw a. N a 36 kościołów drew nianych 13 to budow le śred­ niowieczne. N iem al każda z nich posiada dekorację malarską, głów­ nie z XVI lub XVII w. Stan zacho­ w an ia tych dekoracji jest różny, lecz n a o g ó ł n ie z a d o w a lają c y . W y m ien ić m o ż n a przynajm niej d w a ź r ó d ł a z a g ro ż e n ia . J e d n o t k w i bezpośrednio w podobraziu — ścianie zrębowej, której m a te ­ riał — kilkusetletnie d re w n o — osiągnęło już często kres swej fi­ zycznej egzystencji. Drugie to p o ­ wszechnie spotykane, późniejsze, klejowe lub olejne (zwykle XIX i X X -w ieczn e) dekoracje m alar­ skie, które zakrywają p o lic h ro ­ m ie w c z e śn ie jsz e. N a t u r a l n y m d ąż e n ie m k o n s e rw a to rs k im jest oczywiście odsłanianie dekoracji starszych, o zdecydowanie w ięk­ szej wartości historycznej i p rze­ ważnie głębszym ładunku treści ideowo-artystycznych. Proces ten jednak jest poważnie u tru d n io n y zaró w n o ze względów te c h n o lo ­ gicznych — pow ażne związanie w arstw malarskich, dezintegracja spoiwa warstwy spodniej, jak ró w ­ nież społecznych — powszechna niechęć do u suw ania dekoracji malarskich, do których lokalne spo­ łeczności już się przyzwyczaiły.

Innym pow ażnym p roblem em k o n se rw a to rsk im jest niezwykle p o w sz e c h n a degradacja d rew n a w a rc h ite k to n ic z n o -s n y c e rs k ic h strukturach nastaw ołtarzow ych (głównie z XVII i XVIII w.), k tó ­

rych na terenie w ojew ództw a za­ c how ało się co najmniej kilkaset. Wśród nich znikom y tylko p r o ­ cent stanow ią obiekty, w których im pregnacja stru k tu raln a drew na została p rz e p ro w a d zo n a w sp o ­ sób zadawalający i gwarantujący d ł u ż s z e p r z e t r w a n i e z a b y t k u . W większości wypadków, zw ła­ szcza w latach m inionych, k o n ­ s e r w a c j e n a s t a w o ł t a r z o w y c h s p r o w a d z a ł y się w y łą c z n ie do „odśw ieżenia” konstrukcji archi- tektoniczno-stolarskiej przez p o ­ m alow anie całości farbą olejną, przezlocenie elem entów snycer­ skich i zdobniczych itp. Działanie tego typu — obok oczywistego zubożenia samej substancji zaby­ tkowej — sprawiają często poważ­ ną tru d n o ść przy podejm ow aniu rac konserw atorskich. Z jednej ow iem strony tru d n o w ykonane w ten sposób zabiegi uznać za k o n ­ serwację zabytku, z drugiej zaś spo­ tykamy się z pytaniami form uło­ wanymi głównie przez właścicieli zabytków — po co to robić, kiedy k ilk a czy k ilk an aście lat te m u o biekt był już konserwowany?

To ty lk o n ie k tó r e p r o b le m y konserw atorskie pow szechne na te re n ie w o je w ó d z tw a k ro ś n ie ń ­ skiego. Z ap re z en to w a n y poniżej materiał obejmuje działania k o n ­ serw atorskie z pierwszych czte­ rech lat działalności Państwowej Służby O ch ro n y Zabytków. S kon­ ce n tro w a n o się w nim na o m ó ­ wieniu prac konserw atorskich fi­ n ansow anych ze śro d k ó w w oje­ w ody krośnieńskiego i śro d k ó w w ła s n y c h PSO Z . N ie c o więcej miejsca p o św ię c o n o o d k ry cio m konserwatorskim, głównie w dzie­ dzinie malarstw a ściennego i szta­ lugow ego. Pom inięto n ato m iast

(3)

prace konserw atorskie mieszczą­ ce się w ram ach działalności sta­ tutowej placówek muzealnych.

M ALARSTW O ŚCIEN N E BINAROW A (gm. Biecz)

Polichromia średniow iecznego d rew nianego kościoła paraf. rz. kat., jeden z najlepszych zesp o ­ łów późnośredniow iecznego (pa­ t ro n o w e g o ) i m anierystycznego (figuralnego) m alarstwa ścienne­ go z pocz. XVI i 1 pol. XVII w. w M ałopolsce.

Konserwowane w 1. 20. XX w., następnie kompleksowo w 1. 1 9 5 4 - 1961. Pogarszający się stan su b ­ stancji zrębu kościoła ( p o d o b r a ­ zia m alowideł), zwłaszcza w d o ­ budow anej w pol. XVII w. k ap li­ cy A n io łó w Stróżów, s p o w o d o ­ wał, że w 1991 r. p o d jęto n o w e prace poczynając od polichrom ii figuralnej z ok. 1655 i ok. 1700 r. na w s c h o d n ie j ścianie kaplicy. W 1 9 9 2 r. z d j ę t o m a l o w i d ł a z resztkami podobrazia, przełożo­ no je na now ą deskow ą k o n s tr u k ­ cję nośną, a następnie p o n o w n ie zam o c o w a n o na w y m ien io n y m , now ym zrębie ściany kaplicy.

Wykonawcy: T. Pieniążek,]. M a ­ ziarz; prace przy zrębie: firma inż. J. H ro n o w sk ieg o z N o w e g o Sącza.

B inarow a — kościół paraf., fragm ent cyklu pasyjnego na ścianie pó łn o cn ej (C hrystus przed A nnaszem ), 1 6 50, p o k on serw acji (w szystk ie fot. P. Ł o p a t kie w icz)

W 1. 1 9 9 3 - 1 9 9 3 w y k o n a n o konserwację estetyczną malowideł na ścianach kaplicy, wraz z nie­ zbędną rekonstrukcją fragmentów. W y k o n a w c y : Z. S ta w o w ia k , Ł. Stawowiak, S. Stawowiak.

Konsultacje: prof. Z. M edw ec- ka, dr M. Kornecki.

Finansowanie: z budżetu w oje­ w ody krośnieńskiego i środków interwencyjnych PSOZ.

R ów nolegle w 1. 1 9 9 3 - 1 9 9 4 prow adzono konserwację malowi­ deł na ścianach prezbiterium skła­ dających się z wielokwaterowego cyklu pasyjnego z r. 1650 oraz pa­ tronowej dekoracji stropowej tej części kościoła z pocz. XVI w.

W y k o n a w c y : A n d rzej G u z ik i Antoni Guzik.

Konsultacje: prof. Z. M edw ec-ka.

Finansowanie: ze śro d k ó w in­ terwencyjnych PSOZ.

Prace w dolnych partiach ścian prezbiterium i na ścianach nawy będą kontynuow ane.

BÓBRKA (gm. Chorkówka)

Polichrom ia figuralna n e o g o ­ tyckiego kościoła paraf. rz. kat. (proj. T. Talowskiego) w ykonana w r. 1915 przez malarza lw o w ­ skiego Leona Krupskiego.

Prace konserw atorskie podjęto ze względu na daleko posuniętą

Binarowa — kościół paraf., fragm ent her­ m o w e g o p ila stra p o d z ia łó w ra m o w y c h cyklu pasyjnego, 1 6 50, po konserwacji

Binarowa — kościół paraf., fragm ent p a ­ tro n o w ej dekoracji stropu prezbiterium , po 1500, p o konserw acji

d ezintegrację spoiw a klejowych w a r s t w m a l a r s k i c h , w y w o ła n ą d ł u g o t r w a ł y m o d d z ia ły w a n ie m wilgoci. W r. 1993 w y k o n a n o p e łn ą k o n se rw a c ję wraz z n ie­ z b ę d n ą r e k o n s t r u k c j ą b r a k u j ą ­ cych frag m en tó w kompozycji na ścianach prezbiterium . W r. 1994 w y k o n a n o pełną konserwację p o ­ lichromii w ram ionach transeptu i w s c h o d n i c h p rz ę s ła c h nawy. W r. 1995 został p rz e p ro w a d zo ­ ny ostatni etap konserwacji.

Wykonawcy: A. M itka, J. Mi- tka, R M itka.

Inwestor: parafia rz. kat.

H A C Z Ó W (gm.)

Polichromia figuralna z r. 1494 w d aw nym drew nianym kościele paraf. rz. kat.

Prace k o n s e r w a to r s k ie i b a ­ dawcze p r o w a d z o n o nieregular­ nie od r. 1956, tj. od czasu o d k ry ­ cia przez Jerzego i Stanisława G a ­ d o m sk ic h pierw szych fra g m e n ­ tó w tej polichromii. W 1991 r. na skutek zmiany wcześniejszych za­ łożeń konserw atorskich zdecydo­ w an o się na poszerzenie o d k ry ­ w ek p o lic h r o m ii ś r e d n io w ie c z ­ nej. W ich w yniku na przestrzeni o s t a t n i c h c z te re ch lat o d k r y to i zak o n serw o w an o blisko 400 m 2 nieznanych wcześniej średniow ie­ cznych kom pozycji malarskich.

(4)

N a ścianie p ó łn o c n e j p re z b ite ­ rium o d sło n ięto i za k o n se rw o w a ­ no fragm enty w ielo k w atero w eg o cyklu pasyjnego, m.in. W jazd do J e r o z o lim y , P o jm a n ie , U padek p o d K rzy że m , na ścianie p ó łn o c ­ n o - w s c h o d n i e j U krzyżow anie i Gra w Kości, na ścianie w sc h o d ­ niej O p ła k iw a n ie , na ścianie p o ­ łudniow ej Z w ia sto w a n ie (?) N a ścianie półnpcnej nawy k o m p o ­ zycje m.in.: Sw. Z o fia z C órkam i, Sw. K rzyszto f, M ę c ze ń stw o św. W aw rzyńca (?), na ścianie z a c h o d ­ niej (pod ch ó rem muzycznym) Ve­ raikon, M ęczeń stw o św. Sebastia­ na, M ęczeń stw o św. E razm a (?), na ścianie południow ej: M ęczeń ­ stw o św. Piotra (?), Sw. H elena, Sw. M ałgorzata, na ścianie w schod­ niej (tęczowej) po stronie prawej: A p o teo za św. M arii M a gdaleny. Sensacją okazało się odkrycie na ścianach kościoła scen starotesta- m entow ych, tak rzadko sp o ty k a­ nych w średniow iecznym m a la r­ stwie polskim. N a zaskrzynieniu p o ł u d n i o w y m o d s ł o n i ę t o i za­ k o n s e rw o w a n o m.in. k o m p o zy c­ je : S tw o r z e n ia A d a m a i E w y, G rzech Pierworodny, W ypędzenie z R aju, Arka N oego, na ścianie

za-H a c zó w — d. kościół paraf., fragm ent p o ­ lichrom ii figuralnej z 14 9 4 na ścianie p o ­ łu d n io w ej n a w y („Sw. M a łg o rza ta ”), po konserw acji

1. R ozpoznanie ikonograficzne i w stępne d atow anie odkrytych m alow ideł przepro­ w adził autor niniejszego tekstu. Za

wszel-c h o d n ie j nawy, pow yżej wszel-c h ó ru muzycznego, m.in.: Ofiara Izaa­ ka, O fiary Kaina i Abla, Kain z a ­ bijający A bla. W chwili obecnej p ra c e o d k r y w k o w o - k o n s e r w a - torskie w nawie są już niemal cał­ kowicie ukończone, do o d sło n ię­ cia pozostaje tylko wąski pas nad belką tęczową i na zaskrzynieniu p ó łn o c n y m , gdzie także stw ier­ d z o n o już w y s t ę p o w a n i e p o li­ chrom ii z XV w.

Wykonawcy: K. i K. Wajdowie (prezbiterium), B. Krówka, S. Stę­ pień, K. i K. Wajdowie (nawa).

Konsultacje: prof. Z. M edw ec- ka, prof. J. G adom ski, dr M. K or­ necki. mgr H. Małkiewicz.

Inwestor: w ojew oda k ro śn ień ­ ski i PSOZ.

O sobnym p ro b lem em k o n se r­ watorskim jest aranżacja stropu nawy kościoła. N a podstawie 11 za­ chow anych i p o n o w n ie zakonser­ w ow anych w r. 1994 desek s tr o ­ po w y ch z dekoracją f ig u ra ln o - - o r n a m e n t a l n ą z k ońca XV w. prof. J. G adom ski opracow ał trzy w a ria n ty kom pozycji o rn a m e n - talno-scalającej, pozwalającej na z am o n to w an ie oryginalnych p o li­ c h ro m o w a n y c h desek na właści­ wym im miejscu.

JAĆM IERZ (gm. Zarszyn)

Polichromia eklektyczna o ele­ m e n ta c h a rc h ite k to n ic z n o -fig u - rałnych z 2 poł. X IX w. w d re w ­ nianym kościele paraf. rz. kat.

Pra c e p o l e g a ją c e na o d c z y ­ szczeniu z p rzem alow ań, u tr w a ­ leniu i scaleniu warstwy m alar­ skiej w y k o n a n o w 1. 1 9 9 0 - 1 9 9 1 . Były one kontynuacją prac p r o ­ w adzonych wcześniej w prezbite- rialnej części kościoła.

W ykonawca: J. Wąsacz. Inwestor: parafia rz.-k at. i w o ­ jew oda krośnieński.

KR O SN O (m. woj.)

G o ty c k ie m a lo w id ła ścienne odkryte w kościele oo. Francisz­ kanów.

W trakcie prac k o n s e rw a to r­ skich p r z y ś c i e n n e g o n a g r o b k a Barbary z Kamienieckich Mnisz- chowej ustaw ionego przy p o łu ­ d n io w e j śc ia n ie p r e z b i t e r i u m , p o d a r c h i t e k t o n i c z n o r z e ź b i a r

-k ie p o m o c n e w s -k a z ó w -k i s z c z e g ó ln ą w d zięczn ość w inien jestem mgr H elenie M alkiew icz oraz prof. dr. hab. Jerzemu

ską s t r u k t u r ą jego zwieńczenia n a tr a f io n o na dwie warstwy m a­ low ideł gotyckich. Warstwa spo­ d n ia w y k o n a n a techniką fresku su ch eg o na tynku w apiennym , ze sceną M ęczeń stw a św. Sebastiana p o w s ta ła ok. 1400 r., w arstw a w i e r z c h n i a w y k o n a n a tech n ik ą k a z e i n o w o - w a p i e n n ą jest frag­ m e n tary czn ie zachow anym m alo­ w id łe m donacyjnym przedstaw ia­ jącym Adorację św. A n n y S a m o ­ trzeć przez rycerza (zapewne Jana K a m i e n i e c k i e g o h e rb u Pilawa)

Z ro d zin ą , n a m a l o w a n y m o k . r. 1 5 1 0 bezp o śred n io na k o m p o ­ zycji starszej1. M a lo w id ła przy­ słonięte zostały już w w. XVI trze­ m a w a r s t w a m i p o b ia ł w a p i e n ­ nych, z których w arstw a druga p o s i a d a ł a fra g m e n ta ry cz n ie za­ c h o w a n y napis epitafijny (?) za­ p e w n e z poł. XVI w. Ze względu na u n ik a to w y ch arakter m alow i­ deł, zd ec y d o w a n o się na d e m o n ­ taż zw ieńczenia kam iennego n a ­ g r o b k a i transfer jednoczesny obu w a rs tw m alow ideł m etodą stacco. N ie c o wcześniej m etodą strappo w y k o n a n o transfer fragm entu na­ pisu epitafijnego. Ze względu na m o c n e z e s p o le n ie ob u w a rstw

K rosno — kościół oo. Franciszkanów. Śre­ d n io w ie c zn e m a lo w id ła ścienne: w arstw a sp o d n ia ok. 1 4 0 0 , w a rstw a wierzchnia ok.

1 5 1 3 , p o odsłon ięciu

G adom skiem u z Instytutu H istorii Sztuki UJ w K rakowie.

(5)

malarskich o d stą p io n o od zabie­ gu ro z d z ie le n ia d w ó c h w a rstw malowideł figuralnych. Po u tr w a ­ le n iu k o m p o z y c j i i z a ł o ż e n i u warstw licujących całość po d zie­ lono na trzy piaty o łącznej p o ­ wierzchni ок. 5 m-, zdjęto ze ścia­ ny i naklejono — za p o śred n ic­ tw em warstwy interwencyjnej — na przygotow ane wcześniej lami­ now ane, przenośne podobrazie.

W y k o n a w c y : M . G o l i ń s k a , A. Goliński, M . Gosztyła; b a d a ­ nia p ig m en tó w i spoiw: R Kara- szkiewicz, M. Rogóż z ASP w Kra­ kowie.

Konsultacje: prof. Z. M edw ec- ka, prof. I. Pluska, prof. J. G a ­ domski, mgr H. M ałkiewicz.

Inw estor: P S O Z ze śro d k ó w interwencyjnych.

ŚW IĄTKOW A W IELKA (gm. Krempna)

P o lic h ro m ia f i g u r a l n o - o r n a - m entalna z X IX w. w nawie d a w ­ nej drew nianej cerkwi gr. kat., obecnie kościoła fil. rz. kat.

Prace były kontynuacją działań rozpoczętych w 1990 r. przy p o ­ lich ro m ii p r e z b ite r iu m cerkwi. O d r. 1991 ze względu na wysoki stopień zniszczenia w arstw m a ­ la rsk ic h ( z a b r u d z e n ia , zacieki, ubytki w yw ołane uszkodzeniami m e c h a n i c z n y m i , d e z i n t e g r a c j ę spoiw a w arstw klejowych)

przy-S w iątkow a Wielka — d. cerkiew gr. kat., polichrom ia n a w y (fragm ent), koniec XVIII i XIX w., p o kon serw acji

stąpiono do prac w naw ow ej czę­ ści świątyni. Po rozeznaniu b u d o ­ wy te c h n o lo g ic z n e j m a l o w i d e ł przy stąp io n o do pełnej k o n s e r ­ wacji technicznej i estetycznej, wraz z częściową rek o n stru k cją uszkodzonych fragmentów.

W ykonaw cy: A ndrzej G u z ik , Antoni Guzik, J. Kucaba, K. Pierz- chalska.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

ŚW IĘC A N Y (gm. Skotyszyn)

P o lic h ro m ia f i g u r a l n o - o r n a - m entalna stropu nawy d r e w n ia ­ nego średniow iecznego kościoła paraf. rz. kat.

Jesienią 1993 r. ze w zględu na pogarszający się stan zach o w an ia desek stropow ych nawy kościoła — po konsultacji z prof, dr hab. Z. M edw ecką — p o d ję to decyzję o demontażu stropu, zdjęciu wierz­ chnich malowideł figuralnych na płótnie z 1871 r. i odsłonięciu pierw o tn ej dekoracji malarskiej kościoła, znanej z w stępnych b a ­ dań M arii C ic h o rz e w sk ie j-D ra- bik w ykonanych w r. 1964. Po zdjęciu i zabezpieczeniu w ie rz c h ­ nich eklektycznych m alow ideł fi­ g u r a l n y c h i o c z y s z c z e n iu lica, deski stropow e zostały z a im p re ­ gnowane metodą kąpieli w roz­ tw orze O solanu w toluenie. Po założeniu kitów i fleków w m iej­ sca ubytków drew n a, kom pozycje malarskie zostały scalone przez p u n k to w an ie m eto d ą naśladującą oryginał. N astępnie deski zostały o now nie zam o n to w a n e w naw ie ościoła. Łączna powierzchnia d e ­ koracji stropowej po konserwacji wynosi 77 m 2. M alo w id ła w y k o ­ nane techniką te m p e ro w ą s k ła d a ­ ją się z wici roślinnych o m o t y ­ wach floreski k andelabrow ej, k o ­ listych rozet z h ie ro g ra m e m im ie­ nia Marii, literami IHS oraz k w a ­ tery z w yobrażeniem Boga Ojca. Elementy zdobnicze w to p io n e są w listwowe podziały ra m o w e im i­ tujące okucie. Dekoracja p o w s ta ­ ła zapewne po poł. XVI w.2

Wykonawcy: B. C z a jk o w s k a - -Palusińska, S. Stępień.

Inw estor: P S O Z ze ś r o d k ó w interwencyjnych.

Równolegle w y k o n y w an e były prace konserw atorskie przy zdję­ tych malowidłach figuralnych na

2. A trybucja w ła sn a au tora.

S w ięcany — kościół paraf., o d k ry ta d e k o ­ racja stropu naw y, 2 pol. XVI w., p o k o n ­ serw acji

płótnie z 1871 r. Zostały one o d ­ czyszczone z przem alow ań, z d u ­ b low ane, p rz eło żo n e na krosna i w y ek sp o n o w an e pod wieżą k o ś­ cioła. Wykonawca: K. Kuzemczuk.

Inwestor: parafia rz. kat.

T R Z C IN IC A (gm. Jasło)

Polichromia drew n ian eg o koś­ cioła paraf. rz. kat.

W 1994 r. p o d jęto badania d e ­ koracji malarskiej kościoła z 2 poł. XV w. — w y k o n a n o odkryw ki pasowe na ścianie półn ocnej n a ­ wy i p r e z b ite r iu m , w apsydzie przy węgarach okiennych i nad chórem muzycznym. Stw ierdzo­ no, że ściany kościoła zachowały p i e r w o t n ą d e k o r a c ję m alarską. Jest to s to su n k o w o dobrze za c h o ­ w ana dekoracja figuralna o ce­ chach stylistycznych um ożliwiają­ cych w stępne d ato w an ie na 2 poł. XVI w.3 Przy obecnym stanie ro z ­ poznania nie m ożna wykluczyć, że ściany kościoła mogły za c h o ­ wać także fragm enty starszej d e ­ koracji malarskiej. Badanie ch e­ miczne spoiw w ykonane w labo­ ratorium ASP w Krakowie ustali­ ły, że m alow idła zostały w y k o n a ­ ne rzadko stosow aną w kościo­ łach d rew nianych na naszym te re ­ nie techniką kazeiny wapiennej.

(6)

M A LA R STW O SZTA LU G O W E B IECZ (m. gm.)

Obrazy olejne na płótnie z XVII- X V III w., z kolekcji k la sz to ru oo. F ranciszkanów -R eform atów . Prace ro zpoczęto w 1991 r. ze względu na stale pogarszający się stan zachow ania kompozycji m a ­ larskich, pofalow ane i zniszczone p łó tn a podobrazia, ubytki zapraw i w a r s t w y m a l a r s k i e j , w t ó r n e przem alo w an ia, ściemniałe w e r ­ niksy i pow łoki p o kostow e itp. We w s z y s t k i c h w y m i e n i o n y c h w y p ad k ach p rzep ro w a d zo n o peł­ ną konserwację techniczną p o łą ­ czoną najczęściej z koniecznością d u b lo w a n ia p odobrazia oraz este­ t y c z n ą . , Wy k o n a w c y : o b r a z y z cyklu Św. A ntoniego: K uszenie św. A ntoniego, Śm ierć św. A n to ­ niego, C u d z beczką, Rozm ow a^ze szlachcicem — E. Wyszyńska; Sw. M aria M agdalena, U krzyżow anie C h rystu sa , D w óch za ko n n ikó w , W niebow zięcie N M P — Katedra Konserwacji M alow ideł Sztalugo­ wych i Rzeźby Drewnianej Poli­ c h ro m o w a n e j Wydziału Konser­ wacji Dzieł Sztuki ASP w K rak o ­ w ie (w r a m a c h p r a c ć w ic z e b ­ n y c h ); M a tka Boska z D ziecią­ tk ie m i św. Janem — K. Wajda; C h ry stu s B o leściw y a d o ro w a n y p r z e z Ś w i ę t y c h i M a tk a B o ża A n ie ls k a a d o ro w a n a p rze z św. Franciszka — E. Wyszyńska.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

B R Z O Z Ó W (m. gm.)

O brazy olejne na płótnie z ko- legiackiego kościoła paraf, rz.-kat. p. w. Przemienienia Pańskiego.

W 1. 1 9 9 2 - 1 9 9 4 p rz e p ro w a ­ d z o n o k o n s e r w a c j ę o b r a z ó w : Śm ierć św. Józefa (oryginał i re ­ p l i k a ) , o le j n a p ł ó t n i e , p o i . X IX w., U krzyżow anie C h ry stu ­ sa , olej na płótnie, k. XVIII w., Sw. A u g u s ty n , olej na płótnie z k. XVIII w., oraz czterech obrazów olejnych na płótnie z k. XVII w. pochodzących z drew nianych fe­ r etro n ó w : Z a ślu b in y Marii, Sw. A n n a , M a tk a Boska z D zie c ią ­ tkiem , D zieciątko Jezus.

W ykonawcy: W W o jn a r-M e - net, B. Czajkowska-Palusińska.

Inwestor: parafia rz. kat.

4 . Arrybucja i d a to w a n ie autora.

K O M B O R N IA (gm. Korczyna)

W 1. 1 9 9 1 - 1 9 9 3 w y k o n a n o konserwację obrazó w olejnych na p ł ó t n i e : S w . M a r c in z p o i . XVII w. i Sw. Jan N e p o m u c e n z poi. w. XVIII, pochodzących z ołtarza głów nego miejscowego kościoła paraf.

Wykonawca: W W ojnar-M enet. Inw estor: parafia rz. kat.

K R O S N O (m. woj.)

W 1. 1 9 9 1 - 1 9 9 2 w y k o n a n o konserwację trzech o brazów p o ­ chodzących z drew nianego k o ś­ cioła paraf. p.w. Sw. Wojciecha: G ru p a U k rzy żo w a n ia , o l e j n a płótnie, k. XVIII w., M atka Boska z D zie c ią tk ie m , olej na p ł ó t n i e z X V I I I / X I X w ., Cierpiący w czyśćcu i sym b o le Vanitas, olej na płótnie, malowany d w u s tr o n ­ nie w 1777.

W ykonawca: B. C zajk o w sk a- -Palusińska.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

O b raz M atka Boska z D ziecią­ tk ie m pochodzący z nieistniejące­ go kościoła p. w. Sw. Ducha, a k ­ tu a ln ie p rz e c h o w y w an y w k o ś­ ciele farnym p. w. Trójcy Świętej. U trz y m a n y w typie H o d e g e trii małopolskiej powstał zapew ne na przełom ie XVI i XVII w., m a lo ­ wany tem perą na desce, ze sreb ­ rzonym i laserowanym tłem. Kon­ serwacja w y k o n an a w 1. 1 9 9 1 —

1994.

Wykonawca: E. Michalski. Inwestor: parafia rz. kat.

K R O Ś C IEN K O W YŻN E (m. gm.)

O b r a z Sw. A n n a S a m o trze ć , pocz. XVII w., tem pera na desce, tła graw ero w an e, srebrzone i la- serow ane, pochodzący z kościoła paraf. rz. kat.

Prace wykonano w 1.1991-1994. Wykonawca: W W ojnar-M anet.

MIEJSCE PIASTOW E (m. gm.)

O b raz M atka Boska z D ziecią­ tk ie m , tem p era na desce z kościo­ ła paraf. rz. kat.

Z a b y t e k w sta n ie d e s t r u k t u (przełam ane pod o b razie, z a p ra ­ wy tła usunięte do gołego d r e w ­ na) został od d an y do konserwacji w r. 1991. W trakcie prac k o n se r­

5 . W y m ien io n e k o m p o zy cje z 2 ćw. XVI w.

w a t o r s k i c h p o d o b r a z ie zostało sklejone, w zm ocnione i zaim pre­ g n o w a n e . D e s tru k t oryginalnej w arstw y malarskiej oczyszczony z p r z e m a l o w a ń , scalony przez p u n k to w a n ie , okazał się późno- g o ty c k im o b r a z e m ta b lic o w y m z 1 ćw. XVI w. utrzym anym w ty­ p i e H o d e g e t r i i m a ł o p o l s k i e j (w niezwykle rzadkim wariancie z w iz e ru n k ie m M arii w pełnej postaci)4. Partie zniszczonych teł o brazu zostały uzupełnione g ru n ­ tem k re d o w o -k le jo w y m , a p o n ie ­ waż nie zachował się naw et naj­ mniejszy fragm ent pierwotnej d e ­ koracji tła, pozostaw iono je bez uzupełnienia pow łoki z folii m e­ tali szlachetnych.

Wykonawca: W Wojnar-Menet.

PIELNIA (gm. Zarszyn)

Obrazy z dawnej cerkwi gr. kat., obecnie kościoła paraf. rz. kat.

W 1. 1 9 9 1 - 1 9 9 2 w y k o n a n o konserwację obrazu olejnego na desce O sta tn ia W ieczerza, stan o ­ w iącego pozostałość predelli o ł­ tarzowej z poł. XIX w. W tym sa­ mym czasie zakonserw ow ano o b ­ raz olejny na płótnie M atka Boska z D ziecią tkiem , w typie H o d e g e ­ trii, z poł. XIX w.

W ykonawca: B. C zajkow ska- -Palusińska.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

PR ZYSIETN ICA (gm. Brzozów)

O brazy z ołtarza bocznego p. w. M atki Bożej Bolesnej z kościo­ ła paraf. rz. kat.

W 1. 1 9 9 2 - 1 9 9 4 w ra m a c h konserwacji nastawy ołtarza bocz­ nego wykonano pełną konserwację techniczną i estetyczną obrazów olejnych na płótnie M atka Boża z D zieciątkiem z r. 1706 (ze strefy ś r o d k o w e j ) , S w . M a r c in b p z pocz. XIX w. (ze zwieńczenia) o raz tablicowych skrzydeł z o b ra ­ zami tem perow ym i na desce: Sw. M aria M agdalena i N aw rócenie Św. Pawła (na rewersie C hrystus B o leściw y) oraz Sw. W awrzyniec i Sw. M arcin (na rewersie M atka Boża Bolesna)5. W ramach k o n ­ serwacji struktury ołtarza w yko­ n an o również konserwację m alo ­ wanej t e m p e r ą predelli ołtarza z w y o b ra ż e n ia m i Sw. F lo ria n a i Sw. Stanisław a bpa, oraz

takie-są zapewne dziełem artysty z kręgu M icha­ ła Lancza z Kitzingen.

(7)

goż skrzynkowego tab ern ak u lu m z w i z e r u n k a m i E w a n g e lis tó w : Sw. M arka i Sw. Jana.

W ykonaw cy: A ndrzej G uzik, Antoni Guzik.

Inwestor: w ojew oda k ro śn ie ń ­ ski i P SO Z ze śro d k ó w in te rw e n ­ cyjnych.

SA N O K (m. gm.)

W r. 1991 w y k o n a n o k o n se r­ wację o b ra z u C h rystu s Archirej (olej na płótnie z poł. XIX w.) z ikonostasu dawnej cerkwi gr. kat., obecnie Prawosławnej C e r ­ kwi Katedralnej.

Wykonawcy: W Szulc, A. Siu- chwińska.

Inwestor: w o jew o d a k ro śn ie ń ­ ski.

SLAW ĘCIN (gm. Skołyszyn)

O braz M atka Boska z D ziecią­ tkiem z kościoła paraf. rz. kat.

Prace w y k o n a n o w 1. 1 9 9 1 — 1 9 9 3 . J u ż w s t ę p n e o d k r y w k i i zdjęcie rentgenow skie p o tw ie r­ dziły wcześniejsze przypuszcze­ nia, że jest to późnogotycki wize­ run ek w typie H odegetrii m a ło ­ polskiej, o gładkich srebrzonych i laserowanych tłach d ek o ro w a ­ n y c h t e c h n i k ą r a d e ł k o w a n i a i puncow ania. O braz był kilka­ krotnie przemalowywany (ostatnio w II poł. 1. 80-ych). D rew niane p o d o b r a z i e z d e s e k li p o w y c h

Slawęcin — kościół paraf., obraz „M atka Boska z D z ie c ią tk ie m ”, ok. 14SO, p o kon ­ serw acji

o grubości zaledw ie 8 - 1 0 mm „w z m o c n io n e ” zostało w tedy epi- d ianem , na tym samym spoiwie założono w czasie tej „renow acji” kity w partiach lica obrazu. Te ostatnie p se u d o k o n se rw a to rsk ie zabiegi s p o w o d o w a ły p o w a ż n e u tru d n ien ia we właściwej k o n s e r­ wacji, doprow adziły także do n ie­ odwracalnej utraty oryginalnych f ra g m e n tó w w arstw y malarskiej z poł. XV w.6 M im o to w wyniku w zo ro w o przeprow adzonej k o n ­ serwacji u ra to w a n o obraz o wyją­ tkowej wartości artystycznej, za­ razem najstarszy obraz tablicowy zachow any w chwili obecnej na teren ie w o je w ó d z tw a k ro ś n ie ń ­ skiego.

W y k o n a w c a : B. C z a jk o w s k a - -Palusińska.

Konsultacje: prof. Z. M edw ec- ka, prof. J. Gadomski.

Inwestor: w ojew oda k ro śn ie ń ­ ski.

ŚW IĄTKOW A MAŁA (gm. Krempna)

Ikona M atka Boska z D ziecią­ tkiem z 1670 r. (tem pera na d e ­ sce, tła g ra w e ro w a n e , złocone, du b lo w an e folią srebrną) z d a w ­

nej cerkwi gr. kat., obecnie k o ś­ cioła fil. rz. kat.

W ram ach prac k o n s e rw a to r­ skich w y k o n a n o również pełną k o n s e rw a c ję te c h n ic z n ą i e s te ­ tyczną niewielkiej nastawy o łta ­ rza bocznego, z którego pochodzi ikona.

Wykonawca: E. Petryńska. Inwestor: wojewoda krośnieński.

ŚW IĄTKOW A W IELKA (gm. Krempna)

Ikony a n te p e n d ia ln e i ikona Kain i A bel z dawnej cerkwi gr. kat., obecnie kościoła fil. rz. kat.

Prace konserw atorskie w y k o ­ n an o w 1991 r.

W y k o n a w c y : A ndrzej G u z ik i A ntoni Guzik.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

ZAŁĘŻE (gm. Osiek Jasielski)

O b ra z y tablicow e z kościoła paraf. rz. kat.

W r. 1992 rozpoczęto k o n s e r­ wację o b ra z u te m p e r o w e g o na d e s c e M a tk a B oska z D zie c ią ­ tkiem (w typie apokaliptycznym) z d o n a to ra m i herbu R adw an. O b ­ raz ten był kilkakrotnie p rz e m a ­ lowany i wstępnie dato w an y na 1 ćw. XVI w. W wyniku k o n s e r­ w a c ji, w tr a k c i e k tó r e j o b r a z o c z y s z c z o n o z p r z e m a l o w a ń , w z m o c n io n o podobrazie, u z u p e ł­ n io n o obcięte w XIX w. górne n a r o ż a ta b licy , z a ł o ż o n o k ity i w y p u n k to w a n o warstw ę m a la r­ ską, o dsłonięto cenny zabytek g o ­ tyckiego malarstwa tablicowego z 1. 7 0 -y c h XV w.7 Prace k o n s e r­ w atorskie zakończono w r. 1994. W y k o n aw ca: B. C z a jk o w s k a - -Palusińska.

Konsultacje: prof. Z. M edw ec- ka i prof. J. Gadomski.

Inwestor: wojewoda krośnieński. W r. 1993 rozpoczęto k o n se r­ wację p o c h o d z ą c eg o z nastaw y o łta r z a g łó w n e g o tego sam eg o k o ś c i o ł a o b r a z u M a tk a B o ska z D zieciątkiem . Obraz był w ielo ­ krotnie przem alow any i osłonięty g ip so w o -p a p ie ro w y m i suk ien k a­ mi, stąd jego rozpoznanie i d a t o ­ wanie nastręczało przed k o n s e r­ wacją wiele trudności. W wyniku zdjęcia sukienek i oczyszczenia oryginalnej w arstw y malarskiej

Slaw ęcin — kościół paraf., obraz „M atka Boska z D zie c ią tk ie m ” (fr a g m e n t), ok. 1 4 50, p o odsłonięciu z przem alow ań

6. R ozpoznanie artystyczne i datow anie

zabytku przeprow adził autor.

(8)

Z ałęże — kościół paraf., obraz „ M atka B o­ ska z D ziecią tk iem z d o n a to ra m i herbu R a­ d w a n ”, ok. 1 4 80, po konserw acji

od sło n ięto te m p e ro w y obraz na desce utrzym any w typie H ode- getrii małopolskiej, pochodzący ze schyłku XV w., z g ra w e ro w a ­ n y m i z ł o c o n y m t ł e m z p o ł. X V I w., z a ło ż o n y m w miejsce p ie rw o tn e g o gładkiego, g ra w e ro ­ w an eg o w motywy k rato w n icy 8. A ktualnie zakończono etap k o n ­ serwacji technicznej obrazu.

Wykonawca: B. C zajk o w sk a- -Palusińska.

Konsultacje: prof. Z. M edw ec- ka i prof. J. G adom ski.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

RZEŹBA B IECZ (m. gm.)

A m bona w kościele paraf. rz. kat. U fu n d o w an a w r. 1604, o ce­ chach późnorenesansow ych, typu przyfilarowego, z intarsjami or- n a m e n t a l n o - f i g u r a l n y m i w za­ piecku i rzeźbami figuralnymi na korpusie, uzupełniona w r. 1697 przez d o d an ie o rn a m e n tó w mał- ż o w in o w o -ch rząstk o w y ch . K onserw ację w y k o n a n o w 1. 1 9 9 0 - 1 9 9 1 . Wykonawca: T. Pieniążek. 8. A trybucja i d a to w a n ie au to ra .

Finansowanie: z budżetu w o je­ wody krośnieńskiego.

N a g r o b e k M i k o ł a j a L ig ęzy w kościele paraf. rz. kat., a rc h i­ tektoniczny, typu przyściennego, z pełnoplastyczną figurą zm a rłe ­ go umieszczoną w niszy ś r o d k o ­ wej, fu ndow any w r. 1578, w y k o ­ nany z w ielobarw nego alabastru, zapewne w krakow skim w arszta­ cie H iero n im a Canavessiego9.

Konserwację rozpoczęto w r. 1993 od zwieńczenia struktury. W r. 1994 w y k o n a n o pełną k o n ­ serwację niszy środkowej z figurą rycerza.

W ykonawca: D. Majewska. Inwestor: wojewoda krośnieński.

BLIZNĘ (gm. Jasienica Rosielna)

N a s t a w a o ł t a r z a g ł ó w n e g o w drew n ian y m kościele paraf. rz. kat., fu ndow ana przed r. 1720, d rew n ian a typu arch itek to n iczn e­ go, m a r m o r y z o w a n a , z b o g a tą d e k o r a c ją s n y c e r s k o - o r n a m e n - talną i figuralną.

Konserwację p r z e p ro w a d zo n o ze względu na daleko posuniętą degradację drew na, w ielokrotne p r z e m a l o w a n i a i p rz e z lo c e n ia , w tó rn e niewłaściwe p rzek o m p o - n o w a n ia elementów. W trakcie konserwacji ujaw niono, że nasta­ wa posiada w swej strukturze star­ sze fragmenty z k. XVI w. (dwie p o lich ro m o w an e tem perą k o n s o ­ le ujmujące pierw otnie strefę p r e ­ delli oraz fragmenty XVI-wiecz- nych tablic ołtarzowych, wykorzy­ stanych wtórnie w konstrukcji im- postów zwieńczenia). Prace wyko­ nano w 1. 1992-1993.

Wykonawcy: B. Krówka, S. Stę­ pień.

Inwestor: parafia rz. kat. i w o ­ jewoda krośnieński.

N astaw a ołtarza bocznego p.w. Z w iastow ania NMP, fu n d o w an a w latach 4 0 - y c h XVII w., u z u p e ł­ niona w w. XVIII, drew n ian a ty­ pu a rc h ite k to n ic zn e g o , j e d n o o ­ siowa ze zwieńczeniem, z późno- gotycką rzeźbą drew n ian ą Marii z Grupy Zwiastowania (ok. 1510) u staw ioną w niszy środkowej.

Prace w y k o n an o w r. 1994. W ykonawca: B. Krówka. Inwestor: parafia rz. kat. i w o ­ jew oda krośnieński.

9. A trybucja w ła sn a autora.

B R Z O Z Ó W (m. gm.)

A m bona z kościoła paraf. rz. kat., w czesnobarokow a, u f u n d o ­ w ana w k. XVII w., w ykonana p r z e z s n y c e rz y k r o ś n i e ń s k i c h , d rew n ian a przyścienna, z wielo- bocznym k orpusem arty k u ło w a­ nym kolum ienkam i, między k tó ­ rymi ustawione są niemal pełno- plastyczne rzeźby figuralne.

Konserwację rozpoczęto w r. 1991 ze względu na daleko p o s u ­ n i ę t ą d e g r a d a c j ę s t r u k t u r a l n ą k o n stru k c ji d re w n ia n e j, z a k o ń ­ czono w r. 1992. W ykonawca: J. Stróżyńska. Inwestor: parafia rz. kat. i w o ­ je w oda krośnieński.

H A C Z Ó W (m. gm.)

Daw ny drew niany kościół p a ­ raf. rz. kat.

Rzeźba C hrystus U krzyżow any z belki tęczowej, drew niana, peł- n o p la s ty c z n a , p o l i c h r o m o w a n a z ok. 1700 r.

Prace konserw atorskie w y k o ­ n a n o w r. 1994.

W ykonawca: K. Wajda.

Inwestor: wojew oda k rośnień­ ski.

Rzeźba Maria M agdalena spod krzyża belki tęczowej, drew niana, p o l i c h r o m o w a n a , p e łn o p la s ty - czna, przechow yw ana przez kil­ kadziesiąt lat w kapliczce na ze­ w n ątrz kościoła.

Prace konserw atorskie ro z p o ­ częto w r. 1994, do końca tegoż ro k u p r z e b a d a n o obiekt, oczy­ szczono z przem alow ań i p o d d a ­ no zabiegowi impregnacji stru k ­ turalnej.

Wykonawca: K. Wajda. Finansowanie: z budżetu w oje­ w ody krośnieńskiego.

Rzeźba M atka Boska z Dziecią- tkiem, późnogotycka (ok. 1525 r.), d re w n ia n a , typu przyściennego, p o lich ro m o w an a, złocona i sreb­ rzona.

Konserwację rozpoczęto w r. 1994 w związku z przygotow a­ niem aranżacji konserwatorskiej wnętrza średniowiecznego kościoła.

W ykonawca: K. Wajda.

Inwestor: w ojewoda krośnień­ ski.

(9)

HUM N ISKA (gm. Brzozów)

N a s t a w a o ł t a r z a b o c z n e g o z drew n ian eg o kościoła paraf. rz. kat., drew n ian a typu arch ite k to ­ nicznego, z k. XVIII w., umiesz­ czona w kaplicy półn ocnej w y k o ­ nanej na p rz e d łu ż e n iu śre d n io ­ wiecznych aneksów transeptowych. Konserwację rozpoczęto w r. 1994. Do końca tegoż roku zrea­ lizowano pełną konserwację te c h ­ niczn ą t a b e r n a k u l u m o raz ele­ m en tó w snycerskich struktury.

W ykonaw cy: Andrzej G uzik, A ntoni Guzik.

Inwestor: w o jew o d a k ro śn ie ń ­ ski.

H YRO W A (gm. Dukla)

Ikonostas z k. XVIII w. w d a w ­ nej cerkwi gr. kat., ob. kościele fil. rz. kat.

Prace konserw atorskie ro z p o ­ częto w 1987 r. ze względu na d a ­ leko posuniętą degradację d r e w ­ na zaró w n o w partiach snycer­ skich, jak i malarskich nastawy i zakończono w r. 1992.

Wykonawca: PKZ — Pracow ­ n ia K o n s e r w a c j i D z ie ł S z tu k i w Jarosławiu.

Inwestor: w o jew o d a k ro śn ień ­ ski.

K O M A Ń CZA (gm.)

O łtarz główny (prestoł) d a w ­ nej cerkwi gr. kat. ob. cerkwi p r a ­ wosławnej.

K o nserw ow ana nastawa u fu n ­ d o w an a współcześnie z cerkwią w pocz. X IX w., je d n o o sio w a, m arm o ry zo w an a, złocona i sreb­ rzona, wielokrotnie przemalowa­ na, miała osłabioną konstrukcję drewnianą, liczne uszkodzenia sny­ cerskiego ornamentu rocaillowego.

W ykonawca: A. Guzik.

Inwestor: w o jew o d a k ro śn ień ­ ski i PSO Z ze śro d k ó w in te rw e n ­ cyjnych.

K O M B O R N IA (gm. Korczyna)

N a s t a w a o ł t a r z a g ł ó w n e g o w kościele paraf. rz. kat. F u n d o ­ w ana przea r. 1775, drew niana, m a r m o r y z o w a n a , j e d n o k o n d y g ­ nacyjna ze zwieńczeniem, je d n o ­ osiow a z b ram k am i i rzeźbami naturalnej wielkości śś. biskupów Stanisława i Wojciecha. Pochodzi z nieistniejącego

średniowieczne-10. Por. także M alarstw o sztalu gow e.

o kościoła drew n ian eg o , roze- ranego w r. 1933. D egradacja d re w n a struktury a r c h i t e k t o n i c z n o - s n y c e r s k i e j , w i e l o k r o t n e p r z e m a l o w a n i a i p r z e k o m p o n o w a n ia stworzyły konieczność podjęcia k o m p le k so ­ wych prac konserwatorskich, które w y k o n a n o w 1. 1 9 9 1 - 1 9 9 4 .

Wykonawca: W W ojnar-M enet. Inwestor: parafia rz. kat. z czę­ ściowym dofinansow aniem w o je­ w ody krośnieńskiego.

KR O SN O (m. woj.)

N a g r o b e k B arbary z Kamie- n ie ck ich -M n iszch o w ej przy p o ­ łu d n io w e j ścianie p re z b ite riu m k o ś c i o ł a o o . F r a n c i s z k a n ó w . U f u n d o w a n y p o r. 1569 przez w o je w o d ę s a n d o m ie rs k ie g o J e ­ rzego M niszcha. W ykonany z w a ­ pienia pińczowskiego i alabastru rzez lwowskiego rzeźbiarza Ja- uba Trwałego, przyścienny, z fi­ gurą zmarłej na płycie umieszczo­ nej w niszy środkow ej, z bogatym z w i e ń c z e n i e m a r c h i t e k t o n i c z - n o -fig u ra ln y m zdobionym o r n a ­ m entam i okuciow ym i i kartuszo- w o-zaw ijanym i.

M o n u m e n t pow ażnie ucierpiał w czasie p o ż a r u k o ścio ła w r. 1872. Po pożarze został p o d d an y niewłaściwej renow acji, u z u p e ł­ niony gipsem, kilkoma w a rstw a ­ mi p okostu i farb olejnych. Prace rozpoczęto w r. 1994 — zrealizo­ w a n o p e łn ą k o n s e rw a c ję t e c h ­ n i c z n ą ( w r a z z d e m o n t a ż e m struktury) i estetyczną zwieńcze­ nia nagrobka. W trakcie prac na ścianie b ezpośrednio za strukturą nagrobka o d k ry to i stransferowa- no zachow ane tam średniow iecz­ ne m a lo w id ła ścienne (por. — M alarstw o ścienne). W y k o n a w c y : A. G o l i ń s k i , M. Gosztyła K o n s u lta c ja n a u k o w a : prof. I. Pluska. Inwestor: w o jew o d a k ro śn ie ń ­ ski i PSO Z ze śro d k ó w in te rw e n ­ cyjnych.

ŁĄCZKI JA G IELLO Ń SKIE (gm. Wojaszówka)

N a s t a w a o ł t a r z a b o c z n e g o z ok. 1760 r. w kościele paraf, rz. kat. D rew niana typu arc h ite k ­ t o n i c z n e g o , m a r m o r y z o w a n a i złocona na p ulm ent, utrzym ana

w konw encji re g e n c y jn o -ro k o k o - wej, z pełnoplastycznym i rzeźba­ mi figuralnymi i bogatą dekoracją o rn am en taln ą.

D alek o p o s u n ię ta degradacja d rew n a, liczne wcześniejsze nie­ p raw id ło w e renowacje s p o w o d o ­ wały konieczność podjęcia prac k o n s e rw a to rs k ic h , k tó re ro z p o ­ częto w r. 1994.

Wykonawca: D. Majewska. Inwestor: parafia rz. kat.

PRZYSIETN ICA (gm. Brzozów)

N astaw a ołtarza bocznego p. w. M atki Bożej Bolesnej w koście­ le paraf. rz. kat. O łtarz maniery- styczny z ok. 1600 r., u zu p e łn io ­ ny w poł. XVII w., zawierający rów nież starsze elem enty w p o ­ staci dw ó ch dw u stro n n ie m a lo ­ w a n y c h t a b l i c o w y c h s k r z y d e ł z 1. 3 0 - y c h XVI w .10 W 1. 1 9 9 2 - 1 9 9 4 po pełnym d e m o n ta ż u struktury a rc h ite k to ­ niczno-snycerskiej, oczyszczeniu z przem alo w ań i w tó rn y ch prze- złoceń, całość p o d a n o zabiegowi im p r e g n a c ji s t r u k t u r a l n e j . N a ­ stępnie po uzupełnieniu ubytków d r e w n a , z a p r a w k r e d o w y c h w arstw malarskich, złoceń, sreb­ rzeń i laserunków, w y k o n an o p e ł­ ną konserwację estetyczną nasta­ wy wraz z aranżacją arty sty czn o - - k o n s e r w a to r s k ą , umożliwiającą uchylanie się skrzydeł bocznych

P rzysietnica — kościół paraf., nastaw a o ł­ tarza bocznego M atki Bożej Bolesnej, ok. 1 6 00, p o konserw acji

(10)

R o żn o w ice — rzeźba nieokreślonego a p o ­ stola, ok. 1 3 8 0 , po konserw acji

i e k s p o n o w a n ie kom pozycji na ich rew ersach.

W y k o n a w c y : Andrzej G uzik, A ntoni Guzik. In w esto r: w o jew o d a k ro śn ie ń ­ ski i P S O Z ze śro d k ó w in te rw e n ­ cyjnych. R O Ż N O W IC E (gm. Biecz)

Kamienna figura przydrożna Sw. Juda Tadeusz, ufundow ana przez

proboszcza rożnowickiego ks. Ta­ deusza Chalińskiego w r. 1811.

Uszkodzona w wyniku potrące­ nia przez samochód w r. 1990, była konserwowana w 1. 1 9 9 0 - 1992.

Wykonawca: P Biłopotocki. Finansowanie: ze ś ro d k ó w w o ­ jewody krośnieńskiego.

Rzeźba nieokreślonego ap o s to ­ ła z ok. r. 1380, drew n ian a, typu p r z y ś c i e n n e g o , o p r a c o w a n a w s p o s ó b re lie fo w y , z w ią z a n a z śląskim kręgiem artystycznym tzw. M a d o n n na Lwach.

Ten cenny zabytek snycerstw a pochodzący z kapliczki p rz y d ro ż ­ nej, ze względu na daleko p o s u ­ nięty stopień destrukcji o ddany został do konserwacji przez miej­ scowego proboszcza parafii rz. kat. Prace konserw atorskie polegające na oczyszczeniu z przem alow ań, im pregnacji stru k tu raln ej d r e w ­ na, uzupełnieniu większych u b y ­ tków i scaleniu kolorystycznym w ykonano w 1. 1 9 9 1 -1 9 9 4 . W ykonawca: K. Wajda. ŚW IĄTKOW A W IELKA (gm. Kempna) N a s t a w a o ł t a r z a g ł ó w n e g o dawnej cerkwi gr. kat. obecnie kościoła fil. rz. kat. S truktura ar- c h i t e k t o n i c z n o - s n y c e r s k a z k. XVII w., jednoosiow a, je d n o k o n ­ d y g n a c y j n a ze z w i e ń c z e n i e m , w całości złocona na pulm ent.

Prace k onserw atorskie w y k o ­ nano w 1. 1 9 9 0 - 1 9 9 1 .

W ykonaw cy: A ndrzej G uzik, A ntoni Guzik.

Inwestor: wojewoda krośnieński.

ŚW IĘC AN Y (gm. Skołyszyn)

Rzeźba Sw. W ojciech B iskup z kościoła paraf. rz. kat., dzieło lo k a ln e g o m a ł o p o l s k i e g o w a r ­ sztatu snycerskiego z ok. 1400 r. Drew niana, typu przyściennego, od tyłu w ydrążona, p o lic h ro m o ­ wana i srebrzona, wcześniej p rz e ­ chow yw ana na parapecie chóru muzycznego. Figura p ozbaw iona pierw otnych zapraw k redow ych i polichromii (n a jp ra w d o p o d o b ­ niej ustaw iona była przez wiele la t w k a p lic z c e p r z y d r o ż n e j ) . W w ie k u X IX p o p o n o w n y m przeniesieniu do kościoła obiekt p o d d a n o pobieżnej renowacji, za­ łożono nowe, niestaranne grunty

Ś w ięcany — rzeźba „Sw. W ojciech”, ok. 1 4 0 0 , p o konserw acji

k r e d o w e , n a ło ż o n o n o w e w a r ­ stwy m a la tu r olejnych, u z u p e ł­ nio n o brakujące dło nie i atrybuty.

W 1993 r. rzeźba została p rze­ kazana do konserwacji. Po oczy­ szczeniu z w tó rn y c h p rz e m a lo ­ w ań p rz e m o d e lo w a n o i częścio­ w o uzup ełn io n o grunty kredow e, z r e k o n s t r u o w a n o d ło n ie , p o l i ­ chrom ię karnacji i barw nie lase- r o w a n e s r e b r z e n i a na s z a ta c h świętego.

Wykonawca: W W ojnar-Menet. Inw estor: P S O Z ze śro d k ó w interw encyjnych.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Na jego obecność - relacjonował delegat austriacki - kładzie się tu specjalny nacisk, jako że uważa się go za Prymasa Polski i przewodniczącego wszystkich

W jego losach m ożna bow iem odnaleźć syntezę naszych narodow ych dośw iadczeń syberyj­ skich, gdyż w ątek patriotyczno-m artyrologiczny splata się w nich

The static slope approximation allows setup of a numerical space-marching model that enables assess- ment of the quasi-static component of quasi-equilibrium river geometry in

For the Zonare data, intra-scan variability was investigated by computing the median of all IQRs of the values obtained per measurement for the 10 M-lines of all rest and

W państwie niepodległym relatywnie szybko przestała być ona ośrodkiem dyspozycji politycznej obozu narodowego2 - co łączyło się też z trwającą już od lat

The goal is to go beyond the circular greenhouse and demonstrate how space itself can be an environment for plant biology innovation, and hence increase future food security

Należy podkreślić że leksykon doktora Gałęzowskiego opracowany został obiektyw­ nie, bowiem obok tych, którzy do końca swego życia zachowali godną,

u czestniczył w zw alczaniu epidem ii czarnej ospy we