Wymagania edukacyjne na oceny śródroczne (semestralne) i roczne z historii dla klasy 6 szkoły podstawowej

(1)

Wymagania edukacyjne na oceny śródroczne (semestralne) i roczne z historii dla klasy 6 szkoły podstawowej

Temat lekcji

Ocena dopuszczaj

ąca

Ocena dostateczna

Ocena dobra

Ocena bardzo

dobra

Ocena celująca

Podsta wa progra

mowa DZIAŁ I. EUROPA I ŚWIAT W XVI WIEKU

1. Wielkie odkrycia geograficzn e

Zagadnieni a

1.

Przyczyny odkryć geograficzn ych.

2. Podróże Krzysztofa Kolumba, Vasco da Gamy, Ferdynanda Magellana.

• zna datę:

1492;

• zna sylwetki i dokonani a

Krzysztof a

Kolumba, Vasco da Gamy i Ferdyna nda Magellana

;

• wskazuje na mapie trasy podróży K. Kolum ba, V. da Ga my, F. Magell ana

• zna pojęcie:

jedwabny szlak;

• wyjaśnia pochodzen ie terminu Indianie;

• zna znaczenie wyprawy Ferdynand a

Magellana

• wymienia przyczyn y odkryć geografic znych

• rozumie znaczenie wprowadz enia nowego typu statków dla odkryć geograficz nych

• porówn uje sposoby podróżo wania na przestrz eni wieków, dostrzeg a

znaczeni e zmian

VIII. 1) 2)

(2)

2.

Konsekwen cje

wielkich odkryć geograficzn ych

Zagadnieni a

1. Plemiona zamieszkują ce Amerykę w okresie prekolumbij skim.

2. Podboje konkwistad orów.

3. Skutki odkryć geograficzn ych dla Europy i Nowego Świata.

• rozumie pojęcia:

konkwistad or, Nowy Świat, kolonia;

• wymienia państwa, które były najważniejs zymi kolonizator ami;

• wskazuje na mapie tereny odkryte w XV i XVI wieku

• wymienia skutki gospodarcze , społeczne i polityczne odkryć geograficzn ych;

• wymienia rośliny przywiezion e do Europy przez odkrywców

• opowiada o dokonani ach Inków i Azteków

• rozumie zmiany, które zaszły w Europie i Nowym Świecie w wyniku odkryć geograficzn ych

• omawia znaczenie zmian wprowad zonych przez odkrywcó w na podbitych terenach, wskazuje ich pozytywy i negatyw y

VIII. 1) 2)

3. Kultura odrodzenia we

Włoszech

Zagadnieni a

renesans, odrodzenie, człowiek renesansu;

• wymienia

• rozumie termin humanizm;

• wymienia najważniejs ze dzieła Michała

• podaje przyczyny narodzin renesansu we Włoszech

• na wybranym przykładzie omawia cechy sztuki renesansow

• porówn uje sztukę renesansu i

średniowi ecza;

• wskazuj

IX. 1)

(3)

1.

Narodziny nowych idei we

Włoszech.

2. Cechy renesansu.

3.

Mistrzowie odrodzenia.

najwybitnie jszych twórców włoskiego renesansu;

• wskazuje na mapie Włochy

Anioła, Leonarda da Vinci i Rafaela

ej e

podobieńs twa miedzy sztuką renesansu i starożyt ności

4.

Humanizm w Europie i przewrót kopernikań ski

Zagadnieni a

1.

Upowszech nienie druku.

2. Przewrót kopernikańs ki.

3. Erazm z Rotterdamu i jego poglądy.

• wie, kto i kiedy udoskonalił wynalazek druku (ruchoma czcionka drukarska);

• wymienia najważniejs zych humanistó w XVI- wiecznej Europy

• opisuje sylwetki Mikołaja Kopernika i Erazma z Rotterdam u

• opisuje znaczenie upowszech nienia druku dla rozwoju kultury;

• omawia odkrycie Mikołaja Kopernika

• rozumie przełomow e znaczenie odkrycia Mikołaja Kopernika

• analizuj e zmiany, które zaszły w XV i XVI wieku, i dostrzeg a ich wpływ na życie ludzi

IX. 1)

5.Reformac ja

• potrafi wskazać datę

• wie, kiedy doszło do:

powstania

• wymieni a

przyczyny

• dostrzega i wymienia różnice

• analizuj e

przyczyn

IX. 2)

(4)

Zagadnieni a

1.

Przyczyny reformacji.

2. Sytuacja Kościoła katolickiego w

Niemczech.

3.

Wystąpienie Marcina Lutra.

4. Jan Kalwin i jego poglądy.

5. Wojny religijne.

6.

Powstanie anglikanizm u.

początku reformacji;

• zna dokonania Marcina Lutra;

reformacja, anglikaniz m,

protestanty zm,

luteranizm, kalwinizm;

• wskazuje na mapie państwa, w których doszło do reformacji

anglikaniz mu, podpisania pokoju w Augsburg u, nocy św.

Bartłomieja

;

• zna dokonania Jana Kalwina i działania Henryka VIII związane z reformacj ą;

• rozumie pojęcie tolerancji religijnej

reformacji;

• przedsta wia skutki reformacji;

• opisuje wojny religijne oraz ich skutki

pomiędzy katolicyzm em

i protestant yzmem;

• dostrzega różnorodno ść

przyczyn reformacji i różny jej przebieg w zależnoś ci od państwa

y wojen religijnyc h;

• wskazuj e zmiany, które zaszły w Europi e

w związk u

z reforma cją

6. Reforma katolicka

Zagadnieni a

1. Sobór w Trydencie i jego

postanowie

• wie, kiedy i gdzie odbył się sobór reformując y Kościół;

sobór,

• zna najważniejs ze

postanowie nia soboru trydenckieg o;

• przedstaw ia

• omawia zmiany, które nastąpiły w Kościele katolickim po soborze

• rozumie skutki dwóch reform chrześcijań stwa;

• omawia wpływ reform na

• porówn uje sytuację w Koście le katolicki m przed soborem i po jego

IX. 3)

(5)

nia.

2.

Działalność inkwizycji.

3. Jezuici i ich

działanie.

4. Skutki dwóch reform chrześcijańs twa.

jezuici, kontrrefor macja, reforma katolicka

działalność sądów kościelnych i jezuitów

zmiany w funkcjono waniu Kościoła

reformac h

Lekcja powtórzeni owa.

Europa i świat w XVI wieku

Zagadnieni a

1. Wielkie odkrycia geograficzn e i ich konsekwenc je.

2.

Humanizm i przewrót kopernikańs ki; renesans i jego

• omawia najważniejs ze

wydarzenia XVI wieku

• wymienia dzieła renesansu, zna

najważniejs zych twórców tego okresu;

• wyjaśnia pojęcia:

renesans, humanizm, odkrycia geograficzn e, kolonie, reformacja, reforma trydencka, kontrreform acja

• przedsta wia przyczyny i skutki:

reformacji, reformy katolickiej, odkryć geograficz nych

• rozumie i uzasadnia przełomow y

charakter:

udoskonale nia druku, ustaleń Mikołaja Kopernika, odkrycia Ameryki, wystąpieni a Marcina Lutra

• porówn uje początek nowożytn ości z poprzed nimi epokami, omawia zmiany, które zaszły w XVI wieku;

• dostrze ga wpływ starożytn ości na sztukę i postrzeg anie

VIII. 1) 2) IX. 1) 2) 3)

(6)

twórcy.

3.

Reformacja i reforma katolicka.

świata w renesa nsie

Sprawdzia n 1.

Europa świat w XVI wieku

DZIAŁ II. POLSKA W XVI WIEKU 7. Polska i

Litwa pod rządami ostatnich Jagiellonó w

Zagadnieni a

1. Wojny Polski z państwem moskiewski m.

2.

Likwidacja państwa zakonnego i powstanie Prus

Książęcych.

3.

• wskazuje na mapie ziemie, którymi władali Jagiellono wie;

• wymienia ostatnich władców z dynastii Jagiellonó w;

• rozumie określenie:

hołd pruski;

• zna datę hołdu pruskiego

• opisuje początek wojny z państwem moskiewski m;

• wyjaśnia okolicznośc i powstania floty na Bałtyku

• wie, w jaki sposób doszło do likwidacji państwa zakonnego

;

• zna postanowi enia traktatu pokojoweg o

zawartego w Krakowi e w 1525 roku

• wymienia i rozumie przyczyny wojen z państwem moskiewsk im

• omawia położenie międzynar odowe Polski za ostatnich Jagiellon ów

IX. 4) 5)

(7)

Włączenie Mazowsza do Korony.

4.

Powstanie floty bałtyckiej.

8.

Kształtowa nie się demokracji szlacheckie j

Zagadnieni a

1.

Konstytucja nihil novi i jej

znaczenie.

2.

Funkcjonow anie sejmu.

3. Szlachta i jej państwo.

nihil novi, demokracja szlachecka, sejm walny, izba poselska, izba senatorska, magnat, pospolite ruszenie;

• określa wiek, w którym ukształtow ał się sejm

• opowiada o powstaniu demokracji szlacheckiej

;

• opowiada o funkcjono waniu sejmu;

• wskazuje, czym szlachta różniła się od innych stanów

• rozumie zasadę jednomyśl ności w pracy sejmu;

• omawia znaczenie szlachty w państwi e

• potrafi wskazać konsekwen cje

demokracji szlacheckie j;

• wskazuje przyczyny przewagi politycznej szlachty w Polsce

• porówn uje demokrac ję

szlacheck ą

z innymi formami sprawow ania władzy

IX. 4)

9.

Powstanie Rzeczyposp olitej Obojga Narodów

unia realna, Rzeczposp olita Obojga Narodów;

• wymienia postanowie nia unii lubelskiej

• zna przyczyny zawarcia unii polsko- litewskiej;

• wymieni

• rozumie różne oceny unii ze strony Polaków i Litwinów

• porówn uje charakter unii realnej i unii personaln

IX. 8)

(8)

Zagadnieni a

1.

Przyczyny zawarcia unii.

2. Unia lubelska i jej

postanowie nia.

• wie, kiedy doszło do zawarcia unii realnej;

• wiąże postać Zygmunta Augusta z unią w Lublinie;

• wskazuje na mapie Rzeczposp olitą Obojga Narodów

a i rozumie skutki unii

ej;

• ocenia zawarcie unii z perspek tywy polityki zagranicz nej i wewnętr znej

10.

Rzeczpospo lita

monarchią elekcyjną

Zagadnieni a

1. Zasady wolnej elekcji.

2. Wybór Henryka Walezego na króla

wolna elekcja, sejm elekcyjny, artykuły henrykows kie, pacta conventa, Akademia Wileńska;

• wymienia dwóch pierwszych

• wyjaśnia zasady wolnej elekcji;

• wie, gdzie odbywały się wolne elekcje;

• omawia rządy dwóch pierwszych władców elekcyjnych

• rozumie znaczenie artykułów henrykows kich i pacta conventa dla

ograniczen ia władzy królewskie j;

• rozumie znaczenie propagand

• dostrzega wady i zalety elekcyjneg o oboru władcy

• porówn uje monarchi ę

elekcyjną z monarc hią dziedzicz ną

X. 2) 3)

(9)

Polski.

3. Stefan Batory drugim królem elekcyjnym.

władców elekcyjnyc h

y w czasie wolnej elekcji

11.Gospod arka Rzeczyposp olitej w XVI wieku

Zagadnieni a

1.

Handlowe związki Rzeczyposp olitej z Europą Zachodnią.

2. Folwarki szlacheckie i pańszczyz na.

3. Polskie monety.

pańszczyzn a, folwark,

„spichlerz Europy”;

• wie, jaką monetę biła Rzeczposp olita w XVI wieku;

• pokazuje na mapie Gdańsk

• wie, dlaczego w Rzeczyp ospolitej rozwinęła się

produkcja zboża i handel tym towarem;

• wie, co Rzeczpospo lita

eksportował a

i importowa ła

• analizuje znaczenie Gdańska dla polskiej gospodarki

• rozumie i uzasadnia wpływ handlu zbożem na położenie chłopów i wzrost roli gospodarcz ej szlachty

• potrafi uzasadnić znaczącą rolę szlachty w gospod arce polskiej

IX. 6)

12.

Rzeczpospo lita wielu narodów i religii

• wymienia narody zamieszkuj ące

Rzeczposp olitą;

• na

przykładzie Lwowa omawia koegzysten cję różnych

• wie, dlaczego w

Rzeczypos politej mieszkało

• omawia znaczenie konfederac ji

warszawski ej dla

• porówn uje sytuację protestant ów w Rzeczypos

X. 1)

(10)

Zagadnieni a

1. Narody i religie Rzeczyposp olitej Obojga Narodów.

2.

Tolerancja religijna w Rzeczypo spolitej.

3. Lwów – miasto wielu religii.

• wskazuje na mapie tereny zamieszkan e przez Polaków, Litwinów, Rusinów, Niemców;

• wymienia religie i wyznania XVI- wiecznej Rzeczypos politej

narodów;

• rozumie pojęcie:

konfederacj a

warszawska , zna datę podpisania tego dokumentu

wiele mniejszośc i

narodowyc h;

• omawia przyczyny i skutki tolerancji religijnej

tolerancji religijnej

politej i Europie

13. „Złoty wiek”

kultury polskiej

Zagadnieni a

1. Język polski w piśmie.

2. Polscy twórcy renesansowi .

3. Zamość – renesansow

• wie, kim byli i z czego zasłynęli Mikołaj Rej, Jan Kochanows ki, Andrzej Frycz Modrzewsk i;

• omawia renesansow y charakter Zamościa;

• rozumie

• wskazuje przykłady zmian zachodzący ch w Polsce w okresie renesansu:

rozwój polszczyzn y i alfabetu polskiego, powstawani e budowli renesansow ych, szerzenie

• omawia wpływ podróży, powstawan ia

uniwersyte tów i upowszec hnienia druku na zmiany w polskiej kulturze;

• wskazuje cechy renesansu

• rozumie i uzasadnia , dlaczego w odniesie niu do Zamościa używa się określenia

„miasto idealne”

• porówn uje renesans w Polsce i Europie

IX. 7)

(11)

e miasto idealne.

pojęcie

„złoty wiek kultury polskiej”

idei

humanizmu i renesansu na

uniwersytet ach

na

przykładzi e ratusza w Zamościu, Wawelu

Polska w XVI wieku

Zagadnieni a

1. Polska pod rządami ostatnich Jagiellonów .

2. Szlachta przejmuje rządy w Polsce.

3.

Powstanie Rzeczyposp olitej Obojga Narodów.

4. Pierwsze wolne elekcje.

5. Kultura,

• omawia sytuację gospodarcz ą Polski w XVI wieku;

• wymienia narody, religie i wyznania Rzeczypos politej Obojga Narodów

• charaktery zuje rządy dwóch ostatnich Jagiellonów

;

• opisuje mechanizm y wolnej elekcji

• rozumie przyczyny i skutki unii lubelskiej;

• wskazuje przyczyny nazywania XVI stulecia

„złotym wiekiem”

kultury polskiej

• uzasadnia rozwój gospodarcz y Polski i tolerancję religijną

• wskazuj e cechy Polski w XVI wieku i analizuj e

zachodzą ce w niej przemian y

IX. 4) 5) 6) 7) 8) X. 1) 2) 3)

(12)

gospodarka, religie w Rzeczyposp olitej Obojga Narodów.

Sprawdzia n 2.

Polska w XVI wieku

PRZEWIDYWANE TREŚCI DO REALIZACJI W II SEMESTRZE : DZIAŁ III. EUROPA I POLSKA W XVII WIEKU

14.

Monarchia absolutna we Francji

Zagadnieni a

1.

Narodziny absolutyzm u.

2. Ludwik XIV i jego rządy.

3. Francja staje się mocarstwe m.

4. Wersal – siedziba Króla Słońce.

Król Słońce, monarchia absolutna, Wersal, etykieta;

• wie, kiedy panował Ludwik XIV

• wyjaśnia słowa

„Państwo to ja”;

• opowiada o drodze Francji do pozycji mocarstwa

• przedsta wia cechy monarchii absolutnej

• rozumie i uzasadnia rolę

Ludwika XIV w tworzeni u potęgi Francji;

• wyjaśnia, dzięki czemu Francja stała się potęgą w Europie

• porówn uje demokrac ję

szlacheck ą

z monarc hią absolutną

XII. 1)

(13)

15. Anglia na drodze ku

monarchii parlamenta rnej

Zagadnieni a

1. Konflikt króla z Parlament em.

2. Wojna domowa.

3. Anglia republiką.

4.

Wspaniała Rewolucja.

5.

Powstanie Wielkiej Brytanii i jej ustrój.

• wie, kiedy doszło do rewolucji w Anglii;

purytanie, Wspaniała Rewolucja, Deklaracja praw;

• zna postać Olivera Cromwella;

• wie, kiedy doszło do:

konfliktu króla z Parlamente m,

Wspaniałej Rewolucji, unii Anglii i Szkocji

• wskazuje zmiany zachodzące w Anglii, gdy była republiką;

• rozumie zasadę „król panuje, ale nie rządzi”

• rozumie, dlaczego doszło do konfliktu króla z Parlamente m,

wskazuje skutki tego sporu

• opowiada o powstani u Wielkiej Brytanii;

• charakter yzuje ustrój Wielkiej Brytanii

• porówn uje sposób sprawowa nia rządów w Wielki ej Brytanii XVII wieku i demokra cję szlacheck ą

XII. 1)

16.

Początki panowania Wazów i wojny z Rosją

• zna postacie:

Zygmunta III Wazy, Władysław a IV Wazy,

• wie, jak zakończyła się unia personalna Polski i Szwecji;

• wyjaśnia przyczyny i skutki interwencji polskiej w Rosji

• dostrzega i omawia konsekwen cje unii ze Szwecją, porównuje

• analizuj e pozycję międzynar odową Rzeczypos politej za

XI. 1) 4)

(14)

Zagadnieni a

1. Objęcie polskiego tronu przez Zygmunta III Wazę.

2. Dymitr Samozwani ec

i interwencj a polska w Rosji.

3. Zajęcie Kremla przez Polaków.

4. Pokój w Polanowie.

Dymitra Samozwańc a;

• wskazuje na mapie państwo, z którym Polska zawarła unię personalną z chwilą powołania na tron Zygmunta III Wazy;

samodzierż awie, wielka smuta, dymitriada, Kreml, husaria;

• zna daty:

1610, 1612, 1634

• zna okolicznośc i objęcia tronu Rzeczyposp olitej przez dynastię Wazów;

• wskazuje na mapie zmiany granicy po pokoju polanowski m

ją z unią lubelską

rządów Zygmunta III Wazy

17.

Powstanie kozackie

Zagadnieni

Kozacy, rejestr kozacki,

• omawia przebieg powstania kozackiego;

• wskazuje

• wskazuje przyczyny wybuchu powstania kozackiego

• rozumie znaczenie ugody w Perejasła wiu;

• analizuj e

przyczyn y sukcesu powstania

XI. 2) 4)

(15)

a 1.

Kolonizacja Ukrainy.

2. Kozacy i ich życie.

3.

Przyczyny wybuchu powstania kozackiego.

4.

Powstanie Chmielnicki ego.

ugoda w Perejasła wiu;

• zna postać Bohdana Chmielnick iego

na mapie bitwy, które stoczono podczas powstania

• zna skutki rozejmu w Andrusz owie

;

• wskazuj e

przyczyn y i skutki zbliżenia się Kozaków i Rosji

18. Wojny Rzeczyposp olitej ze Szwecją

Zagadnieni a

1.

Przyczyny wojen polsko- szwedzkich.

2. „Potop”.

3. Walka ze Szwedami.

4. Pokój w Oliwie.

• zna postacie:

Jana

Kazimierza, Augustyna Kordeckieg o, Stefana Czarnieckie go;

• zna pojęcia:

potop, hetman;

• wie, co wydarzyło się w 1655 i w 1660

• opisuje przebieg wojen polsko- szwedzkich;

• omawia postanowie nia pokoju w Oliwie

• wskazuje przyczyny konfliktu między Polską a Szwecją;

• rozumie znaczenie udanej obrony Jasnej Góry

• omawia znaczenie pokoju w Oliwie dla

stosunków polsko- szwedzkich

• rozumie dążenie do

opanowan ia

Bałtyku przez państwa nad nim leżące

XI. 1) 3) 4)

(16)

roku 19. Kryzys

Rzeczyposp olitej w połowie XVII wieku

Zagadnieni a

1. Kryzys gospodarcz y.

2. Kryzys polityczny.

3. Liberum veto i jego skutki.

4. „Złota wolność” i jej skutki.

liberum veto, „złota wolność”, rokosz, królewięta

• wymienia skutki gospodarcze i polityczne wojen w XVII wieku

• rozumie i omawia demografic zne skutki wojen XVII- wiecznych

• rozumie znaczenie upadku gospodarcz ego

Rzeczyposp olitej dla funkcjonow ania

państwa

• rozumi e wpływ

„złotej wolności”

na sytuację polityczn ą w Rzeczypos politej w XVII wieku

XI. 5)

20. Wojny Rzeczyposp olitej z Turcją

Zagadnieni a

1.

Przyczyny wojen polsko- tureckich.

• zna sylwetkę i dokonania Jana III Sobieskieg o;

• wie, kiedy miały miejsce bitwy pod Chocimiem i pod

• omawia przebieg wojen polsko- tureckich

• wskazuje przyczyny wojen polsko- tureckich;

• rozumie znaczenie bitwy pod Wiedniem

• omawia znaczenie traktatu w Buczaczu, rozumie, dlaczego nazywano go

haniebnym;

• omawia okolicznośc i, w których

• wyjaśn ia, dlaczego Jana III Sobieskie go

nazywano

„Lwem Lechistan u”

XI. 1) 4)

(17)

2. Traktat w Buczaczu.

3. Bitwa pod

Chocimiem.

4. Bitwa pod Wiedniem.

Wiedniem oraz jaki był ich rezultat;

haracz, odsiecz wiedeńska;

• wskazuje na mapie miejsca bitew z Turkami

Polacy ruszyli na odsiecz Wiedniowi;

• rozumie znaczenie odsieczy dla pozycji Polski w Europie

21. Barok i kultura XVII wieku w Europie i Rzeczypos politej

Zagadnieni a

1. Cechy baroku w sztuce.

2. Kościół i władcy – mecenasi barokowej sztuki.

3.

• wskazuje przykłady sztuki barokowej w architekt urze, malarstwie i rzeźbie;

barok, sarmatyzm, wie,

jakiego dotyczyły okresu;

• opowiada o stylu życia

• wymienia cechy sztuki barokowej

• rozumie znaczenie sztuki baroku dla Kościoła katolickieg o;

• omawia początki nietoleranc ji religijnej w Polsce, wskazuje jej

przyczyny

• wskazuje różnice między kulturą baroku w Europie i w

Rzeczyposp olitej

• rozumi e

przyczyn y różnic pomiędzy kulturą baroku w Europi e i w Rzeczypos politej

XI. 6)

(18)

Architektur a baroku.

4.

Sarmatyzm.

5. Początki nietolerancji religijnej.

szlachty w okresie baroku

Europa i Polska w XVII wieku

Zagadnieni a

1.

Monarchia parlamentar na

i monarchia absolutna w Europie.

2. Wojny Rzeczyposp olitej w XVII wieku.

3. Barok i sarmatyzm.

• wymienia najważniejs ze

wydarzenia XVII wieku;

• zna postacie władców i wodzów polskich w XVII wieku;

• wie, kim byli Ludwik XIV i Oliver Cromwell

• opowiada o przebiegu wojen toczonych przez Rzeczyposp olitej w XVII wieku;

• przedstaw ia przejawy kryzysu na ziemiach polskich w XVII wieku;

• omawia sztukę barokową na

wybranych przykładach , omawia kulturę sarmacką;

• opisuje

• zna przyczyny i skutki najważniej szych wydarzeń XVII wieku

• analizuje przyczyny klęsk i zwycięstw Rzeczyposp olitej w XVII wieku

• porów nuje ustrój Rzeczypos politej z systemam i we Francji i w Anglii w XVII wieku

XI. 1) 2) 3) 4) 5) 6) XII. 1)

(19)

monarchię absolutną we Francji i parlamentar ną w Anglii, wymienia postacie i wydarzeni a związane z kształtowa niem się tych ustrojów Sprawdzia

n 3.

Europa i Polska w XVII wieku

DZIAŁ IV. EUROPA I ŚWIAT W XVIII WIEKU 22. Kultura

oświecenia

Zagadnieni a

1. „Stulecie świateł”.

2. Wielka encyklopedi a francuska.

3.

Absolutyzm oświecony.

„stulecie świateł”, Wielka encyklopedi a

francuska, manufaktur a,

trójpodział władz, absolutyzm

• zna sylwetki i dokonania:

J.J. Roussea u, Woltera, Monteskius za;

• podaje cechy kultury oświecenia, umieszcza ten okres na

• rozumie znaczenie wprowadze nia

obowiązko wego szkolnictw a;

• omawia koncepcję trójpodział u władz Monteskiu

• analizuje absolutyzm oświecony i dostrzega jego wpływ na

funkcjonow anie

państwa

• rozumie znaczenie oświeceni a dla postrzega nia świata

XII. 2) 3)

(20)

4. Rozwój szkolnictwa i odkrycie dziecka.

5. Rozwój gospodarki, nauki i techniki.

oświecony;

• opisuje wynalazki oświecenia

osi czasu sza

23. Prusy, Austria, Rosja – absolutyzm oświecony

Zagadnieni a

1. Armia pruska.

2. Reformy Fryderyka II.

3. Austria Józefa II.

4. Rosja za Piotra I.

• wskazuje na mapie Prusy, Rosję i Austrię;

absolutyzm oświecony, imperator;

• wymienia XVIII- wiecznych władców, którzy wprowadzil i zmiany w Rosji, Prusach i Austrii

• przedstaw ia reformy przeprowad zone w Rosji, Prusach i Austrii, wskazuje ich twórców

• wyjaśnia na

przykładzi e sąsiadów Rzeczypos politej, na czym polegał absolutyzm oświecony w praktyce

• rozumie znaczenie reform gospodarcz ych

i wojskowy ch

przeprowad zonych w państwach ościennych

• porówn uje sposób sprawowa nia władzy w Rzeczypos politej i u jej sąsiadów

XII. 4)

24.

Powstanie Stanów Zjednoczon ych

herbatka bostońska, Deklaracja

• opowiada o stosunkac h między Anglią i koloniami;

• wskazuje przyczyny wybuchu wojny o niepodle

• wskazuje różnice w systemie sprawowani a władzy

• uzasadn ia, dlaczego Stany Zjednocz

XIV. 1) 2) 3)

(21)

Ameryki

Zagadnieni a

1. Osadnicy w Ameryce.

2. Stosunki między Anglią a koloniami.

3. Herbatka bostońska.

4. Wojna o niepodległo ść Stanów Zjednoczon ych.

5. Polacy w walce o niepodległo ść Stanów Zjednoczon ych.

6.

Konstytucja Stanów Zjednoczon ych.

niepodległo ści,

konstytucja

;

• wie, kiedy została podpisana Deklaracja niepodległo ści,

tłumaczy, dlaczego ten dzień jest świętem narodowym w Stanach Zjednoczon ych;

• wymienia Polaków walczących o niepodleg łość USA;

• zna postacie Jerzego Waszyngto na

i Benjamina Franklina

• rozumie, dlaczego Kościuszko i Pułaski są bohaterami dla

Amerykanó w

głość Stanów Zjednoczo nych;

• omawia system sprawowan ia władzy w Stanach Zjednoczo nych

w państwac h

europejskic h

i w Stanach Zjednoczon ych

one były pierwszy m krajem, który wprowad ził idee oświeceni a

w praktyc e

25. Wielka • rozumie • wymienia • wymieni • porównu • dostrze XV. 1)

(22)

Rewolucja Francuska

Zagadnieni a

1.

Przyczyny rewolucji we Francji.

2. Wybuch rewolucji – zdobycie Bastylii.

3.

Powstanie monarchii konstytucyj nej.

4. Proces i ścięcie króla Ludwika XVI.

pojęcia:

stan trzeci, Bastylia, monarchia konstytucyj na,

Deklaracja praw człowieka i obywatela

;

• wie, kiedy we Francji:

wybuchła rewolucja, powstała monarchia konstytucyj na;

• zna postacie Ludwika XVI i Marii Antoniny

stany społeczne we Francji rządzonej przez Ludwika XVI, omawia ich rolę

w państwie;

• wyjaśnia okolicznośc i powstania monarchii konstytucyj nej

a

przyczyny rewolucji we Francji

je

monarchię absolutną z monarchi ą

konstytucyj ną

ga wpływ idei oświeceni a

na wybuc h

rewolucji we Francj i

2)

26. Francja republiką

Zagadnieni a

1. Wojna w obronie rewolucji.

terror jakobiński, wielki terror, gilotyna, Marsyliank

• wyjaśnia okolicznośc i wybuchu wojny Francji z sąsiadami;

• charaktery zuje Francję

• wyjaśnia przyczyny obalenia jakobinów;

• przedsta wia skutki rewolucji we Francji

• rozumie i przedstaw ia zmiany społeczne, jakie zaszły we Francji podczas rewolucji

• omawi a wpływ idei oświeceni a

na rewolu cję we Francj

XV. 1) 2)

(23)

2. Terror jakobiński.

3. Obalenie rządów jakobinów.

4. Bilans rewolucji.

a jako

republikę

i;

• ocenia skutki rewolucji

Europa i świat w XVIII wieku

Zagadnieni a

1.

Monarchie absolutyzm u

oświeconeg o.

2.

Powstanie Stanów Zjednoczon ych

Ameryki.

3. Wielka Rewolucja Francuska.

• zna postacie:

Fryderyka II Hohenzoller na, Józefa II Habsburga, Piotra I Wielkiego, Jerzego Waszyngton a, Tadeusza Kościuszki, Kazimierza Pułaskiego, Benjamina Franklina

• charaktery zuje

monarchie absolutyzm u

oświeconeg o

• podaje przyczyny, przebieg i skutki walki o niepodle głość Stanów Zjednoczo nych;

• omawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji we Francji

• omawia wpływ oświecenia na funkcjon owanie państwa

• dostrz ega wpływ filozofii oświeceni a

na zmian y

zachodzą ce w Europi e

i na świec ie

XII. 2) 3) 4) XIV. 1) 2) 3) XV. 1) 2)

Sprawdzia

(24)

n 4.

Europa i świat w XVIII wieku

DZIAŁ V. POLSKA W XVIII WIEKU 27.

Rzeczpospo lita

w okresie kryzysu – czasy saskie

Zagadnieni a

1. Unia personalna Rzeczyposp olitej i Saksonii.

2. Wojna północna.

3.

Uzależnieni e

Rzeczyposp olitej od Rosji.

4. Walka o tron.

5. Anarchia czasów

• zna postacie Augusta II Mocnego, Stanisława Leszczyńsk iego i Augusta III Sasa;

traktat trzech czarnych orłów, Collegium Nobilium, anarchia

• wyjaśnia powiedzeni a: „od Sasa do Lasa”,

„za króla Sasa jedz, pij i

popuszczaj pasa”;

• wskazuje próby reform w Rzeczyp ospolitej

• rozumie, dlaczego doszło do objęcia polskiego tronu przez dynastię Wettinów;

• omawia skutki wojny północnej dla

Rzeczyposp olitej;

• wymieni a trudności Rzeczypos politej spowodow ane wojną północną i rządami Sasów

• wskazuje elementy uzależnieni a

Rzeczyposp olitej od Rosji

• omawia skutki rządów Sasów oraz konsekwe ncje podporząd kowania Rzeczypos politej Rosji

XIII. 1) 2) 3) 4)

(25)

saskich.

6. Próby reform w Rzeczypo spolitej.

28.

Ostatnia wolna elekcja i I rozbiór Rzeczyposp olitej

Zagadnieni a

1. Elekcja Stanisława Poniatowski ego i jego pierwsze reformy.

2. Stosunki Rzeczyposp olitej z Rosją.

3.

Konfederacj a barska.

4. I rozbiór Rzeczyposp olitej.

Szkoła Rycerska, konfederacj a barska, I rozbiór Rzeczypos politej, Familia, prawa kardynalne;

• wymienia państwa biorące udział w I rozbior ze

Rzeczypos politej, wskazuje utracone ziemie, zna datę

traktatu rozbiorowe go;

• zna

• omawia wybór Stanisława Poniatowsk iego na króla Rzeczyposp olitej;

• wymienia reformy wprowadzo ne przez Poniatowsk iego;

• opowiada o konfedera cji barskiej

• wymieni a

przyczyny I rozbioru Rzeczypos politej

• wyjaśnia sposoby ingerencji Rosji w sprawy Rzeczyposp olitej i ich konsekwen cje

• ocenia sytuację polityczn ą Polski w czasie pierwszyc h lat rządów Stanisław a Augusta

XVI. 1) 2) XVII.

1)

(26)

postacie Stanisława Augusta Poniatowsk iego i Tadeusza Rejtana 29.

Reformy stanisławo wskie

Zagadnieni a

1. Próby reform.

2.

Odrodzenie kulturalne.

3. Zmiany w

Warszawie.

4.

Ożywienie gospodarcze .

• wyjaśnia, czym były:

Rada Nieustająca , Komisja Edukacji Narodowej, Towarzyst wo do Ksiąg Elementarn ych;

• rozpoznaj e Łazienki Królewskie w Warszaw ie

• wymienia próby reform podjęte przez Stanisława Poniatowsk iego;

• opisuje zmiany w Warszaw ie, zna najważniejs ze budynki wzniesione w okresie rządów Stanisława Augusta

• przedsta wia zmiany w gospodar ce i ich konsekwen cje

• omawia znaczenie zmian w Rzeczyp ospolitej stanisławo wskiej

• rozumie i uzasadni a zmiany w edukacj i

za rządów Poniatow skiego

XVI. 1) 5)

30. Sejm Wielki i Konstytuc ja 3 maja

Zagadnieni a

Sejm Wielki;

• wie, kiedy zwołano

• omawia okolicznośc i powstania Sejmu Wielkiego;

• przedstaw ia

• omawia wpływ konstytucji na

funkcjono wanie państwa

• rozumie i uzasadnia znaczenie konstytucji dla

funkcjonow ania

• porówn uje założenia ustrojowe Rzeczypos politej i Stanów

XVI. 1) 3)

(27)

1. Sejm Wielki.

2.

Stronnictwa na sejmie.

3.

Konstytucja 3 maja.

sejm i uchwalon o

konstytucję

stronnictwa sejmowe i ich

poglądy;

• omawia postanowie nia

Konstytucji 3 maja

państwa Zjednocz onych zapisane w konstyt ucjach tych krajów

31. Wojna w obronie konstytucji i II rozbiór Rzeczyposp olitej

Zagadnieni a

1. Wojna polsko- rosyjska w 1792 roku.

2. II rozbiór Rzeczyposp olitej.

konfederacj a

targowicka;

• wie, kiedy doszło do wojny polsko- rosyjskiej w obronie Konstytucji 3 maja oraz do

konfederacj i

targowickie j;

• wymienia państwa biorące udział w II rozbio

• zna postać Józefa Poniatowsk iego

• rozumie przyczyny i skutki konfederac ji

targowicki ej;

• wskazuje znaczenie II rozbioru dla sytuacji gospodarcz ej

Rzeczypos politej

• omawia wpływ Rosji na sytuację w Rzeczyposp olitej, omawia znaczenie konfederacj i

targowickie j dla II rozbioru

• analizuj e postawę króla wobec konfedera cji targowick iej

XVI. 4) XVII.

1)

(28)

rze

Rzeczypos politej;

• wskazuje na mapie ziemie utracone przez Rzeczposp olitą w wyniku II rozbioru 32.

Powstanie kościuszko wskie i upadek Rzeczyposp olitej

Zagadnieni a

1. Wybuch powstania kościuszko wskiego.

2. Walki w Warszawie i Wilnie.

3.

Uniwersał połaniecki.

4.

• wie, kiedy doszło do wybuchu powstania kościuszko wskiego i III rozbioru Rzeczypos politej;

• zna postacie Tadeusza Kościuszki i Jana Kilińskiego

;

uniwersał połaniecki,

• opowiada o przebiegu powstania kościuszko wskiego;

• wymienia główne bitwy insurekcji

• wymieni a

przyczyny wybuchu i skutki powstania kościuszko wskiego;

• rozumie przyczyny klęski powstania i upadku Rzeczypos politej

• rozumie znaczenie uniwersału połanieckie go

• ocenia szanse na powodzen ie

powstania kościuszko wskiego

XVII.

1) 2) 3)

(29)

Współpraca Rosji i Prus przy

tłumieniu powstania.

5. III rozbiór Rzeczyposp olitej.

6. Czy Rzeczpospo lita musiała upaść?

insurekcja, kosynierzy

Polska w XVIII wieku

Zagadnieni a

1.

Rzeczpospo lita pod rządami Wettinów.

2.

Rzeczpospo lita

za panowan ia

Stanisława

• zna daty:

ostatniej wolnej elekcji, rozbiorów, uchwalenia konstytucji, powstania kościuszko wskiego

• omawia sytuację w Rzeczyp ospolitej pod rządami dynastii Wettinów;

• przedstaw ia reformy Stanisława Augusta Poniatowsk iego;

• opowiada o próbach zachowania niezależnośc i i o walce o niepodległ

• podaje przyczyny i skutki powstania kościuszko wskiego;

• omawia przyczyny i skutki rozbiorów

• opisuje wpływy państw ościennych i

przejmowa nie przez nie kontroli nad

Rzecząposp olitą

• analizuj e różne postawy wobec prób ocalenia niepodleg łości Rzeczypos politej

XIII 1) 2) 3) 4) XVI 1) 2) 3) 4) 5) XVII.

1) 2) 3)

(30)

Augusta Poniatowski ego.

3.

Konstytucja 3 maja i powstanie kościuszko wskie – próby ratowania niepodległo ści

Rzeczyposp olitej.

ość

(o Konstytuc ji 3 maja i o powstaniu kościuszkow skim)

Sprawdzia n 5. Polska w XVIII wieku

DZIAŁ VI. EPOKA NAPOLEOŃSKA 33.

Napoleon Bonaparte tworzy nowy ład w Europie

Zagadnieni a

1. Kryzys we Francji.

2. Objęcie władzy

• wie, kiedy Bonaparte objął władzę, został cesarzem, wygrał bitwę pod Austerlitz;

konsulat, cesarstwo,

• opisuje sytuację we Francji za panowania Napoleona Bonaparteg o;

• wymienia państwa, które walczyły z Bonaparte m, wskazuje

• wyjaśnia, jak

Bonaparte objął władzę we Francji, uczynił kraj potęgą, odnosił sukcesy wojskowe

• rozumie zmiany, które zaszły w Europie po

zwycięstwa ch

Napoleona;

• rozumie znaczenie bitwy pod Austerlitz dla zmian

• analizuj e reformy Bonaparte go

i wskazuj e ich wpływ na budowani e potęgi Francji

XVIII.

1)

(31)

przez Bonaparteg o.

3. Francja cesarstwem.

4.

Zwycięstwa nad

Prusami, Rosją i Austrią.

Kodeks Napoleona, bitwa trzech cesarzy, Związek Reński

te, które pokonał

w Europie

34.

Napoleon a sprawa niepodległo ści Polski

Zagadnieni a

1.

Powstanie Legionów Dąbrowskie go.

2. Księstwo Warszawski e.

3. Wojna 1809 roku.

• wie, kto i kiedy założył Legiony we Włoszech;

• wie, kiedy powstało Księstwo Warszawsk ie i kiedy powiększył się jego obszar

• wskazuje Księstwo Warszawsk ie na mapie;

• zna postać i dokonania księcia Józefa

• rozumie cele działania Legionów Dąbrowskie go, zna ich szlak bojowy;

• zna okolicznośc i, w których powstał Mazurek Dąbrowskie go, oraz twórcę słów tej pieśni

• omawia zasady sprawowan ia władzy w Księstwi e

Warszawsk im

• omawia stosunki między Księstwem Warszawsk im

a Francją

• ocenia postawę Napoleon a wobec Polaków

XVIII.

2) 3) 4)

(32)

Poniatowsk iego

35. Upadek Napoleona

Zagadnieni a

1. Europa pod rządami Napoleona.

2. Wyprawa Napoleona na Rosję.

3. Bitwa narodów i abdykacja Napoleona.

4. Sto dni Napoleona.

5. Napoleon i Polacy.

• zna wydarzenia z lat: 1812, 1813, 1815;

bitwa narodów, sto dni Napoleona, Wielka Armia

• opowiada o kampanii rosyjskiej Napoleona i o udziale w niej

Polaków

• wymienia przyczyny i skutki ataku na Rosję;

• zna przyczyny klęski Napoleona w Rosji

• przedstaw ia wpływ Napoleona na Europę;

• wymienia przyczyny ostatecznej klęski Bonaparteg o

• ocenia postawę Bonaparte go wobec Polaków;

• rozumie znaczenie epoki napoleońs kiej dla historii Europy

XVIII.

1) 4)

Epoka napoleońsk a

Zagadnieni a

1.

Hegemonia Francji

• wymienia najważniejs ze bitwy okresu napoleoński ego;

• wie, kiedy i gdzie powstały Legiony Dąbrowskie go, zna

• opowiada o powstaniu Legionów Dąbrowskie go i ich szlaku bojowym

• zna przyczyny, przebieg i skutki zdobycia przez Francję pozycji hegemona w Europie;

• przedsta wia

• analizuje zmiany w Europie okresu napoleoński ego

• ocenia stosunek Napoleon a do sprawy polskiej

XVIII.

1) 2) 3) 4)

(33)

w Europie.

2. Napoleon a sprawa polska.

3. Ocena Napoleona.

postać ich twórcy;

• wie, w jakich okolicznośc iach

powstał polski hymn

przyczyny i skutki powstania Księstwa Warszawsk iego, opisuje sposób sprawowan ia władzy Sprawdzia

n 6. Epoka napoleońsk a