A C T A U N I V E R S I T A T I S L O D Z I E N S I S FOLIA GEOGRAPHICA SOCIO-OECONOMICA 8, 2007
Jerzy D zieciuchow icz
W ALORYZACJA I TYPOLOGIA PRZESTRZENNA BUDOWNICTWA KOMUNALNEGO W ŁODZI
Artykuł ten przedstawia wyniki kompleksowej oceny poziomu warunków mieszkaniowych i typologii przestrzennej budownictwa komunalnego w Łodzi w podziale miasta na rejony obsługi komunalnych zasobów mieszkaniowych.
1. U w agi w stępne
R óżnorodne cechy w arunków m ieszkaniow ych panujących w budow nictw ie kom unalnym Łodzi reprezentują odrębne rozkłady terytorialne różniące się znacznie stopniem zm ienności. N a tym tle rodzi się potrzeba syntetycznej oceny poziom u tych w arunków w ujęciu przestrzennym oraz typologii przestrzennej budow nictw a kom unalnego. K om pleksow ej w aloryzacji poddano zarów no w ew nętrzne (w iek, stan techniczny, form y w łasności, w ielkość, w yposażenie sanitam o-techniczne, koszty użytkow ania i zaludnienie lokali m ieszkalnych), jak i zew nętrzne w arunki m ieszkaniow e (intensyw ność zabudow y, w ielkość budynków , pow ierzchnię i formy w łasności nieruchom ości gruntow ych) panujące w bliskim otoczeniu m ieszkań.
Poszczególne zagadnienia badaw cze były rozpatryw ane w układzie przestrzennym , który tw orzy zbiór 25 rejonów obsługi m ieszkańców lokali kom unalnych (A dm inistracje N ieruchom ości i Zakłady G ospodarki M ieszkanio
w ej) funkcjonujących na terenie Łodzi (rys. 1)'. Ich granice zostały w yznaczone na postaw ie rzeczyw istego rozkładu przestrzennego punktów adresow ych nieru
chom ości kom unalnych. W pracy w ykorzystane zostały różnorodne m ateriały pierw otne, które pochodzą z lat 2002-2 0 0 5 . N ajw ażniej-sze dane źródłow e zostały uzyskane w A dm inistracjach N ieruchom ości (21) i w Zakładach
1 Num erom rejonów odpow iadają następujące nazw y jednostek adm inistracji budow nictw a kom unalnego:
1. Ż abieniec, 2. Bałuty N ow e, 3. Doły, 4. Bałuty Stare II, 5. Bałuty Stare I, 6. Bałuty Centrum , 7. Żubardź, 8. N ow e M iasto, 9. K am ińskiego, 10. O grody Sukiennicze, 11. Centrum I, 12. Centrum II, 13. Katedralna, 14. K onstantynow ska, 15. K oziny, 16. Zakątna, 17. Z ielony Rynek, 18. Radwańska, 19. G órna Zachód, 20.
G órna W schód, 21. G órna Południe, 22. W odny Rynek, 23. Księży M łyn, 24. Zbiorcza, 25. Stoki.
G ospodarki M ieszkaniow ej (4) oraz w W idzew skim T ow arzystw ie B udow nictw a Społecznego, a także w W ydziale Budynków i Lokali Urzędu M iasta Łodzi.
2. K om pleksow a w aloryzacja zasobów m ieszkaniow ych
K om pleksow ej oceny w arunków m ieszkaniow ych panujących w rejonach obsługi budow nictw a kom unalnego w Łodzi dokonano na podstaw ie zbioru przypisanych im 9 cech diagnostycznych. S ą to: 1) intensyw ność zabudow y m ieszkaniow ej, 2) liczba m ieszań w budynku, 3) udział m ieszkań w ybudo
w anych przed rokiem 1939 w ogólnej liczbie m ieszkań (% ), 4) przeciętne zużycie techniczne m ieszkań (w % ), 5) liczba izb na 1 m ieszkanie, 6) pow ierz
chnia użytkow a m ieszkań na 1 m ieszkanie, 7) udział m ieszkań w yposażonych w kom plet instalacji sanitam o-technicznych w ogólnej liczbie m ieszkań (w %), 8) liczba osób na 1 m ieszkanie, 9) pow ierzchnia użytkow a m ieszkań na 1 osobę.
Pierw sze dw ie cechy o kreślają zew nętrzne warunki m ieszkaniow e, natom iast pozostałe - w arunki w ew nętrzne. P raw ie w szystkie przyjęte cechy diagnos
tyczne m ają znaczną w artość inform acyjną, o czym św iadczy ich wysoka zm ienność przestrzenna. N ajw iększy w pływ na uzyskane w yniki w aloryzacji zabudow y kom unalnej uzyskały 4 cechy o najw iększej zm ienności przestrzennej (cecha 1, 2, 3 i 7).
W celu dokonania kom pleksow ej oceny w arunków m ieszkaniow ych budow nictw a kom unalnego posłużono się je d n ą z m etod taksonom ii num e
rycznej, opracow aną przez S. B artosiew icz (1976). S zczególną za le tą tej m etody je st to, że um ożliw ia ona zachow anie zróżnicow anej w ariancji zm iennych diagnostycznych, która stanow i w yznacznik zasobu inform acji o badanej przestrzeni. M etoda służy do w yznaczenia zm iennej syntetycznej, będącej funkcją w yjściow ych cech diagnostycznych2. W obliczeniach tej zm iennej posłużono się destym ulantam i, które są z n ią ujem nie skorelow ane. W ym agało to przekształcenia w destym ulanty czterech cech pierw otnych, będących stym ulantam i (cecha 5, 6, 7 i 9), poprzez obliczenie odw rotności ich wartości.
Rozkład przestrzenny w artości zm iennej syntetycznej je st zróżnicow any w um iarkow anym stopniu (V = 18,7%). W skutek jeg o asym etrii lewostronnej bezw zględną przew agę liczebną w m ieście m ają rejony obsługi o w ysokich w artościach tej cechy (>30), św iadczących o złych lub bardzo złych w arunkach m ieszkaniow ych. S ą one charakterystyczne przede w szystkim dla rejonów położonych centralnie. P rzeciętny poziom w arunków m ieszkaniow ych zaznacza
2 Zm ienną syntetyczną oblicza się w edług wzoru: Cja = £ , (xj//xi0), gdzie x(j - w artość cechy i w jednostce przestrzennej j , x,„ - m inim alna w artość cechy i w danym zbiorze jednostek przestrzennych.
się w rejonach usytuow anych w bliskim sąsiedztw ie strefy centralnej (G órna Zachód, Księży Młyn, K am ińskiego). B udow nictw o kom unalne zapew nia dobre lub bardzo dobre w arunki m ieszkaniow e (<27) głów nie na obszarach peryferyjnych, przy czym szczególnie korzystna sytuacja (1 6 -1 9 ) w ystępuje w trzech rejonach: Żabieniec, Stoki, G órna W schód. Rejony te w yróżnia przede w szystkim niska intensyw ność zabudow y m ieszkaniow ej, stosunkow o niskie zużycie techniczne m ieszkań, pow iązane z w ysokim udziałem nowej zabudow y, i dość duża pow ierzchnia użytkow a m ieszkań.
Zmienna syntetyczna
| • M 16 do 19 F ^ ] 19 do 27
^ ^ 2 7 do 30 fe g & l 30 do 34
ffiBS 34 do 38
Rys. 1. Kompleksowa ocena warunków mieszkaniowych w budownictwie komunalnym w Łodzi
Ź r ó d ło : oprać, własne
B adania ankietow e przeprow adzone w śród 220 m ieszkańców łódzkich budynków kom unalnych przez M. H erczyńską (2004) w ykazały, że aż 60%
z nich oceniało sw oje warunki m ieszkaniow e ja k o złe lub bardzo złe, a zaledw ie 17% jak o dobre lub bardzo dobre. W arto przy tym zauw ażyć, że znaczna w iększość respondentów (70% ) uznała za niew ystarczającą pow ierzchnię użytkow anego m ieszkania. Jednocześnie uw idoczniła się przew aga negatyw nych opinii respondentów o otoczeniu zam ieszkiw anego budynku. Praw ie połow a badanych (47% ) w skazała przy tym , iż otoczenie to je st niebezpieczne ze w zględu na częste rozboje i kradzieże. W szczególności opinie takie dotyczą m ieszkańców Śródm ieścia. N ajgorzej warunki m ieszkaniow e były oceniane przez zam ieszkujących w Śródm ieściu i na Górnej. W śród podstaw ow ych
czynników utrudniających popraw ę w łasnej sytuacji m ieszkaniow ej ankietow ani najczęściej w ym ieniali złe w arunki m aterialne (42% ), brak dobrego gospodarza (21% ) i brak perspektyw zm ian na lepsze (15% ). Zdecydow ana w iększość m ieszkańców budow nictw a kom unalnego (82% ) chciałaby przenieść się do innego rejonu Łodzi lub do je j strefy podm iejskiej.
3. T ypologia p rzestrzenna budow nictw a kom unalnego
Dla opracow ania typologii przestrzennej budow nictw a kom unalnego w Łodzi w yselekcjonow ano 13 zm iennych diagnostycznych, które w szechstronnie charakteryzują ten rodzaj budow nictw a w 25 rejonach obsługi, z uw zględ
nieniem rozm ieszczenia kom unalnych zasobów m ieszkaniow ych, ich wieku i stanu technicznego oraz formy w łasności, a także w ielkości, w yposaże-nia sanitam o-technicznego, zaludnienia i kosztów eksploatacji m ieszkań (tab. 1).
W doborze zm iennych oparto się na ogólnych kryteriach zalecanych w badaniach typologicznych przez J. P. G uilforda (1960), które w ym agają, aby cechy diagnostyczne były: 1) ściśle zdefiniow ane, 2) w zajem nie w ykluczające się, 3) jednoznaczne, 4) w yczerpujące, 5) zasobne w inform acje. Selekcja cech uw zględniała przy tym pom iar ich zm ienności oraz korelacji3. Z biór przyjętych zm iennych obejm uje następujące m ierniki: 1) liczba m ieszkań kom unalnych, 2) intensyw ność zabudow y kom unalnej, 3) udział nieruchom ości gruntow ych stanow iących w łasność gm iny (w % ), 4) przeciętna liczba m ieszkań w budynku, 5) udział m ieszkań kom unalnych w ybudow anych do 1939 r. (w %), 6) przeciętny stopień zużycia technicznego m ieszkań (w % ), 7) udział m ieszkań stanow iących w łasność gm iny i Skarbu Państw a (w %), 8) liczba izb w m ieszkaniu, 9) przeciętna pow ierzchnia użytkow a m ieszkania (w m 2), 10) udział m ieszkań w yposażonych w kom plet instalacji sanitam o-technicznych (w % ), 11) średnia staw ka czynszu za 1 m~ (w zł), 12) liczba osób przypadających na 1 m ieszkanie,
13) pow ierzchnia użytkow a m ieszkania na osobę (w m 2).
3 Za wartość progow ą w spółczynnika zm ienności, um ożliw iającą włączenie danej cechy do zbioru zm iennych typologicznych, przyjęto 10%, a w przypadku korelacji m iędzy w yjściow ym i cechami w spółczynnik korelacji liniowej nie przekraczający 0,7. Spośród 76 kom binacji par cech tylko 3 w ykazały silną zależność (cechy 1-8, 3 - 4 ,4 - 7 ) .
T a b e la 1 Parametry statystyczne rozkładu cech diagnostycznych budownictwa komunalnego w Łodzi
Cechy diagnostyczne Średnia Mediana Minimum Maksimum Rozstęp Odchylenie
standardowe Zmienność Skośność Kurtoza
Liczba mieszkań 49 1 8 4 472 1 756 16 098 14 342 2 850,602 57,96 2,814 9,798
Intensywność zabudowy (w %) 0,97 0,98 0,18 2,81 2,63 0,0600 61,98 1,104 2,155
Udział nieruchomości gruntowych
sstanowiących własność gminy (w %) 48,41 45,29 27,94 78,16 50,22 12,470 25,76 0,823 0,531 Przeciętna liczba mieszkań w budnyku 21,24 22,03 5,66 37,90 32,23 7,110 33,46 -0,157 0,644 Udział mieszkań komunalnych
wybudowanych do 1939 r. (w %) 67,19 72,97 7,72 99,39 91,67 30,280 45,07 -0,684 -0,883 Przeciętny stopień zużycia
technicznego m mieszkań (w %) 54,15 55,72 28,17 74,00 45,83 11,280 20,84 -0,617 0,461 Udział mieszkań stanowiących włas
ność gminy i Skarbu Państwa (w %) 25,23 23,93 4,18 47,49 43,31 11,570 45,87 0,377 -0,367
Liczba izb w mieszkaniu 2,76 2,73 2,27 3,76 1,49 0,340 12,42 1,708 3,254
Przeciętna powierzchnia użytkowa
mieszkania (w n r) 42,70 41,20 20,70 62,00 41,30 9,160 21,44 0,134 0,868
Udział mieszkań wyposażonych w komplet instalacji sanitamo-
-technicznych (w %) 18,26 11,09 1,51 78,31 76,80 21,560 118,07 1,741 2,231
Średnia stawka czynszu za 1 m2 (w zł) 2,37 2,19 1,12 4,32 3,20 0,760 32,18 0,490 0,266 Liczba osób przypadających na 1
mieszkanie 2,26 2,20 1,80 3,80 2,00 0,410 18,30 2,492 7,814
Powierzchnia użytkowa mieszkania na
osobę (w m2) 18,10 17,10 12,50 24,30 11,80 3,460 19,10 0,523 -0,699
Ź r ó d ło : oprać, własne
Waloryzacjai typologiaprzestrzennabudownictwakomunalnegow Lodzi
Prezentow ana typologia została opracow ana przy użyciu zm odyfikow anej m etody zaproponow anej przez J. C zekanow skiego (1926), k tó rą m ożna zaliczyć do kategorii m etod analizy skupisk (cluster analysis). O dpow iednich obliczeń dokonano za pom ocą program u kom puterow ego służącego do grupow ania danych M aCzek ver. 3.3. (Sołtysiak 1997). Poniew aż cechy typologiczne są w yrażone w różnych jednostkach m iary, niezbędna była ich standaryzacja (za pom ocą odchylenia standardow ego). N astępny krok w procedurze badaw czej stanow iło obliczenie m acierzy odległości taksonom icznych.
O ptym alny efekt w grupow aniu rejonów obsługi uzyskany został dzięki zastosow aniu potęgowej funkcji odległości4 oraz dzięki porządkow aniu diag
ram u C zekanow skiego opartym na autoalgorytm ie prostym . K orzystając z d iag ram u uporządkow anego (rys. 2), w ydzielono 5 typów rejonów obsługi (rys. 3).
T yp 1. O bejm uje tylko dwa peryferyjne rejony Żabieniec i Doły. N a tle ogólnom iejskim w yróżniają je duże zasoby m ieszkaniow e, znaczna przeciętna liczba m ieszkań w budynku, przy intensyw ności zabudow y nieco niższej od średniej dla całego m iasta. Jednocześnie udział m ieszkań nie stanow iących w łas
ności gm iny i Skarbu Państwa je st stosunkow o w ysoki, natom iast w iek i stopień zużycia technicznego m ieszkań reprezentują stan korzystniejszy niż w skali ogólnom iejskiej. Na odwrót, sytuację m ieszkaniow ą w tym typie staw iają w niekorzystnym św ietle w skaźniki w ielkości i zaludnienia m ieszkań (przeciętna pow ierzchnia użytkow a m ieszkań przypadająca na osobę). O gólnie biorąc rejony należące do tego typu są do siebie bardziej podobne pod w zględem zew nętrznych w arunków m ieszkaniow ych aniżeli w arunków w ew nętrznych.
Typ 2. Typ ten je st najbardziej rozpow szechniony na terenie m iasta, przy czym w ystępuje w 7 rejonach obsługi skupionych w strefie centralnej. C hociaż zasoby m ieszkaniow e i pojem ność m ieszkaniow a budynków nie osiągają tam poziom u przeciętnego w m ieście, to intensyw ność zabudow y przew yższa odpow iedn ią średnią ogólnom iejską. N egatyw nie na sytuację m ieszkaniow ą na terenach zajm ow anych przez ten typ w pływ a fakt, iż sk up iają one s ta rą silnie zużytą zabudow ę m ieszk an io w ą niedostatecznie w yposażoną w instalacje sanitarno-techniczne. N atom iast korzystniej kształtuje się tutaj w ielkość m iesz
kań, m ierzona ich pow ierzchnią u ż y tk o w ą a także zaludnienie m ieszkań (liczba osób na m ieszkanie, pow ierzchnia użytkow a m ieszkań na osobę).
Typ 3. Do tego typu należą rejony obsługi (6) położone w bliskim otoczeniu centrum m iasta, a także w części zachodniej i północnej strefy peryferyjnej. Ich indyw idualność na tle w szystkich rejonów budow nictw a kom unalnego znajduje w yraz w stosunkow o małych zasobach m ieszkaniow ych, niskiej intensyw ności zabudow y i niedużej liczbie m ieszkań w budynku. W strukturze w łasnościow ej nieruchom ości gruntow ych zaznacza się tutaj w zględna dom inacja w łasności gm iny i Skarbu Państwa. Z w raca też uw agę w zględna nadw yżka m ieszkań w ybudow anych po 1939 r., o dość niskim stopniu zużycia technicznego, ale
4 Je st ona określona wzorem : dxy = [ ' Z \ x - y \ p]"r, gdzie * i y to dane jednostki terytorialne, p = 2, r = 2.
słabo w yposażonych w podstaw ow e instalacje sanitarno-techniczne. Dla tego typu charakterystyczne są m ieszkania o małej liczbie izb i pow ierzchni użytkow ej oraz w ysokim poziom ie zaludnienia.
Name 1 2 3 4 5 t 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 1» 20 21 22 23 24 25
1 Zabienlac
• • • • • • • • • • • • • • • • • • •
2 Doły
• • • • •
3 Bałuty Sc I •
• • • • • • •
4 O g ro d y S u k • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
5 Z a k a t n a
• • • •
6 C e n tru m I
• • • • • • • • •
7 Nowe M ia a t o • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
a C e n tru m I I
• • • • • • • • • • • • • • • • • • •
9 K a m iń a k ie g o
• • • • • • • • • • • • •
10 K a t e d r a ln a • • • • • • • • •
11 K a i e i y M ły n
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
12 K o n s ta n ty n ó w
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
13 Wodny R y n e k
• • • • • •
14 R adw anaka
• • • • • • • •
15 B a ł u t y Nowe
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
16
• • • • • • • •
17 B a ł u t y C e n t r
• • • •
18 Ż u b a r d z
• • • • • • • • • • • • • • •
1 9 K o z in y
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
20 B a ł u t y Sl I I
. • • • • • • • • • * • • • •
21 Z i e l o n y Ryn
• • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
22 G ó rn a Z a ch ó d • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
23 G ó rn a P o łu d
• • • • • • • • • •
24 G ó rn a Wachód • • •
25 S t o k i • • • • • • • • • • •
•
0 - 3 247• 3 ,2 4 7 - 4 ,2 2 1
• 4 ,2 2 1 - 4 , 9 4 4 ,9 4 8 ,1 4 2
>• 6 ,1 4 2
Rys. 2. Uporządkowany diagram Czekanowskiego dla przyjętych cech diagnostycznych budownictwa mieszkaniowego w Łodzi
Ź r ó d ło : oprać, własne
Rys. 3. Typologia przestrzenna budownictwa komunalnego w Łodzi Źródło: oprać, własne
T y p 4. Jest on spotykany zarów no w niektórych rejonach strefy centralnej, jak i peryferyjnej. W stosunku do całego budow nictw a kom unalnego Łodzi za jeg o specyficzne cechy należy uznać niew ielkie zasoby m ieszkaniow e, będące głów nie w łasnością gm iny i Skarbu Państwa, którym odpow iada duża intensyw ność zabudow y. Typ ten cechuje rów nież w zględna dom inacja przedw ojennej zabudow y m ieszkaniow ej, o niezbyt w ysokim stopniu zużycia technicznego, ponadprzeciętnym poziom ie w yposażenia sanitam o-technicznego m ieszkań i stawek czynszu. Jednocześnie m am y tutaj do czynienia ze stosunkow o niskim i w skaźnikam i zaludnienia lokali m ieszkalnych.
T y p 5. Typ ten należy traktow ać um ownie, albow iem w je g o skład w chodzą 4 rejony obsługi, których w spólną cechą je st zw łaszcza to, że praw ie każdy z nich różni się bardzo w yraźnie od w szystkich pozostałych rejonów . Pew ne cechy w spólne m ożna jed n ak przypisać 3 rejonom , zaliczonym do tego typu, usytuow anym poza strefą centralną (G órna Zachód, G órna Południe, Stoki).
Bardziej odrębny charakter ma czw arty z rejonów - G órna W schód. Potencjał m ieszkaniow y rejonów tego typu je st w ysoki, przy dość dużej pojem ności m ieszkaniow ej budynków , ale niskiej intensyw ności zabudow y. W zględną przew agę m ają tu m ieszkania przedw ojenne o znacznym zużyciu technicznym , chociaż dość dobrze w yposażone w podstaw ow e media. Struktura m ieszkań w edług liczby izb je st korzystna, ale ich przeciętna pow ierzchnia użytkow a niew ielka, a poziom zaludnienia m ieszkań wysoki.
4. Podsum ow anie
K om pleksow ej oceny poziom u w arunków m ieszkaniow ych panujących w 25 rejonach obsługi budow nictw a kom unalnego dokonano na podstaw ie zbioru 9 cech diagnostycznych, posługując się je d n ą z m etod taksonom ii num erycznej, opracow aną przez S. B artosiew icz. Rozkład przestrzenny wartości zm iennej syntetycznej je st zróżnicow any w um iarkow anym stopniu. W skutek jeg o asym etrii lew ostronnej bezw zględ ną przew agę liczebn ą w m ieście m ają rejony obsługi o wysokich w artościach tej cechy (>30), św iadczących o złych lub bardzo złych w arunkach m ieszkaniow ych. S ą one charakterystyczne przede wszystkim dla rejonów położonych centralnie.
Do opracow ania typologii przestrzennej budow nictw a kom unalnego w Łodzi w yselekcjonow ano 13 zm iennych diagnostycznych, które w szechstronnie charakteryzują ten rodzaj budow nictw a. Prezentow ana typologia została przygo
tow ana przy użyciu zm odyfikow anej m etody opracow anej przez J. C zekanow skiego, którą m ożna zaliczyć do kategorii m etod analizy skupisk (cluster analysis). O ptym alny efekt w grupow aniu rejonów obsługi uzyskany został po zastosow aniu potęgow ej funkcji odległości oraz dzięki porządkow aniu diagram u C zekanow skiego, opartem u na autoalgorytm ie prostym . K orzystając z diagram u uporządkow anego, w ydzielono 5 typów rejonów obsługi.
L I T E R A T U R A
Bartosiewiczowa S., 1976, Ekonometria. Technologia ekonometiycznego przetwarzania danych, PWE, Warszawa.
Czekanowski J., 1926, Metoda podobieństwa w zastosowaniu do badań psychometiycz- nych, „Badania Psychologiczne”, t. 3.
Ernst J., 1966, Niektóre metody określania rejonów geograficzno-rolniczych, „Annales UMCS”, 21, 1.
Guilford J. P., 1960, Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice, PWN, Warszawa.
Herczyńska M., 2004, Komunalne zasoby mieszkaniowe Łodzi, Katedra Gospodarki Przestrzennej i Planowania Przestrzennego UL, Łódź; maszynopis pracy magister
skiej wykonanej pod kierunkiem J. Dzieciuchowicza.
Sołtysiak A., 1997, Maczek 1.00. Język programowania diagramu Czekanowskiego,
„Biuletyn Antropologiczny”, t. 1.
S P A T IA L V A L O R I Z A T I O N A N D T Y P O L O G Y M U N IC IP A L H O U S IN G IN Ł Ó D Ź
The valorization on inner housing in twenty-five municipal housing services districts were done on the bases of nine diagnostic measures (age, construction state, forms of ownership, size, sanitation, exploitation expenses and peopling) according to Bartosiewicz numerical taxonomy. Spatial distribution of the value o f synthetic variable varies in a moderate aspect. Since there is left asymmetry absolute numeric ascendancy in the districts with high degree of that measure (>30) is observed. This proves bed and very bed housing conditions. They are typical for central city regions.
Thirteen diagnostic variables were selected for construction of municipal building spatial typology. The typology was constructed according to Czekanowski methodology, which is classified as a cluster analysis. Optimal effect of municipal housing services districts ranking was accomplished when index distance function was used and thanks to sorting Czekanowski diagram according to simple autoalgorithm.
prof. dr hab. Jerzy Dzieciuchowicz Katedra Gospodarki Przestrzennej i Planowania Przestrzennego UL
